Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

  Dnia 17 grudnia 2013 roku

Sąd Rejonowy w Opolu Wydział VII Karny w składzie:

Przewodniczący SSR Hubert Frankowski

Protokolant ST. sek.sąd. Anna Kowalczyk

w obecności Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Opolu Asesor Joanna Kukiełka

po rozpoznaniu dnia 17 grudnia 2013 roku

sprawy

J. O. (1)

Syna J., H. z/d W.,

urodz. 06 wrzesnia 1966r. w K.

Oskarżonego o to, że:

W dniu 29 paździenrika 2008r. w Oddziale Banku (...) w O. , będąc prezesem zarządu 2G Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. K. w celu uzyskania pożyczki hipotecznej na kwotę 1.090.000 zł dla wyżej wymienionej spółki , wraz z wnioskiem o jej udzielenie przedłożył nierzetelne dokumenty mające istotne znaczenie dla udzielenia pożyczki w postaci sprawozdań finansowych spółki za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2008 r. oraz od 1 stycznia 2008r.do 30 wrzesnia 2008r. w wyniku czego spółka uzyskała III klasę ryzyka według metodologii Banku (...) oraz pozytywną ocenę wniosku , a nastepnie w wyniku zawartej w dniu 19 grudnia 2008 r. umowy nr (...)doprowadził Bank (...) , oddział w O. do udzielania pożyczki o podwyższonym ryzyku jej spłaty , działajać na szkodę w/w Banku

Tj. o przestępstwo z art. 297 § 1 kk

I.  oskarżonego J. O. (1) uznaje winnym czynu opisanego w części wstępnej wyroku stanowiącego występek z art. 297§ 1 kk i za to przestępstwo na podst. art. 297§ 1 kk i art. 33§2 kk w zw.z art. 309 kk wymierza mu karę 1 ( jednego roku i 6 ( sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wysokości 1.000( jeden tysiąc) stawek dziennych ustalając wysokość dziennej stawki na kwotę 10 ( dziesięć ) złotych ,

II.  na podst. art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej w pkt I wyroku kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza oskarżonemu na okres próby 4 ( czterech) lat ,

III.  na podst. art. 46 §1 kk orzeka wobec oskarżonego J. O. (1) środek karny w postaci obowiązku naprawieni a szkody wyrządzonej przestępstwem zobowiązując go do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego Banku (...) z siedziba w W. kwoty 1.044.583,40 ( jeden milion czterdzieści cztery tysiące pięćset osiemdziesiąt trzy złotych czterdzieści groszy),

IV.  na podst. art. 627 kpk zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa tytułem kosztów sadowych kwotę 2.521,26 złotych, w tym 2.300 złotych tytułem opłat.

Sąd Rejonowy, na podstawie dowodów ujawnionych w toku rozprawy, ustalił w sprawie, co następuje:

Od 2002 roku J. O. (1) prowadził działalność gospodarczą w kapitałowej formie spółki z o.o. (...) z siedzibą w K – K..

J. O. (1) był prezesem jednoosobowego zarządu w/w spółki, a od sierpnia 2009r. przejął wszystkie udziały w spółce od dotychczasowego udziałowca, a swego znajomego A. K. (2).

Przedmiotem działalności w/w spółki była m.in. produkcja i sprzedaż opakowań z tektury falistej, później zaś także handel wyrobami spirytusowymi, w tym winami z terenu Gruzji.

Obsługą księgową i rachunkową firmy, w tym także sprawozdaniami finansowymi składanymi do sądu rejestrowego, urzędu skarbowego, etc., na zlecenie J. O. (1), zajmowało się biuro (...) z K-K..

Dnia 29 października 2008 roku spółka z o.o. (...) reprezentowana przez J. O. (1) złożyła w Banku (...) – Oddział w O. przy ul. (...) u doradcy klienta R. J. wniosek o udzielenie pożyczki gotówkowej na bieżące prowadzenie działalności gospodarczej w kwocie łącznej 1.090.000,00 PLN /jeden milion dziewięćdziesiąt tysięcy złotych/.

Zabezpieczeniem spłaty pożyczki, wedle wniosku J. O. (1), były: hipoteka na nieruchomości pozostającej w użytkowaniu wieczystym znajomego J. S. O., a będącej siedzibą firmy (...) wraz z operatem szacunkowym, z którego wynikało, iż wartość rynkowa nieruchomości wynosi 1.738.800,00 PLN, zaświadczenia o braku zaległości publicznoprawnych z tytułu podatków i składek ZUS wystawione przez właściwe organy skarbowe oraz ubezpieczenia społecznego, podpisane własnoręcznie przez J. O. (1) sprawozdania finansowe za rok 2008, tj. rachunki wyników finansowych i bilanse wg stanu na koniec czerwca i września w/w roku, choć do tej pory, sprawozdania takie np. w celu złożenia ich sądzie rejestrowym lub urzędzie skarbowym, wystawiało zawsze biuro rachunkowe obsługujące spółkę (...), na podstawie przekazanych mu przez spółkę dokumentów źródłowych. Do wniosku kredytowego dołączonych było także w formie załączników szereg informacji podpisanych przez J. O. (1) dot. działalności gospodarczej, rachunków bankowych, zobowiązań finansowych, wierzytelności etc. Wszystkie wskazane dokumenty miały istotne znaczenie dla udzielenia wsparcia finansowego przez bank.

Na podstawie analizy wniosku kredytowego i dołączonych do niego dokumentów, wnioskodawca został zakwalifikowany do III klasy ryzyka kredytowego wg metodologii (...), co oznaczało pozytywną decyzję kredytową. Wniosek opiniował ekspert bankowy W. H..

W dniu 19 grudnia 2008 roku doszło do podpisania między bankiem (...), a spółką (...) reprezentowaną przez J. O. (1) umowy pożyczki nr (...), na mocy której spółka otrzymała pożyczkę we wnioskowanej kwocie 1.090.000,00 PLN z okresem kredytowania 10 lat, co oznaczało jej spłatę w 120 miesięcznych równych ratach po 9.083,33 zł poczynając od dnia 31.12.2008r. do dnia 30.11.2018r. W umowie znalazło się oświadczenie J. O. (1), że wszystkie podane przez niego dane oraz dokumenty są zgodne ze stanem faktycznym i prawnym. Tego samego dnia bank postawił do dyspozycji kredytobiorcy na wskazanym rachunku kredytowym całość kwoty pożyczki, którą pożyczkobiorca rozdysponował w całości do dnia 19.12.2008r.

J. O. (1), działający imieniem spółki (...), dokonał terminowej spłaty dwóch pierwszych rat pożyczki. Kolejne trzy raty pożyczki wpłynęły na rachunek banku z opóźnieniem, po czym poczynając od m-ca czerwca 2009 roku spółka zaprzestała płatności rat pożyczki. Tak zatem z pożyczki w kwocie 1.090.000 PLN pożyczkobiorca spłacił niespełna 50 tys. zł, zaś do całkowitego zaspokojenia banku pozostała kwota 1.044.583 PLN nie licząc odsetek, kar oraz kosztów.

Próby polubownego załatwienia sprawy z pożyczkobiorcą nie przyniosły rezultatu, spółka nie reagowała też na wezwania banku.

W tej sytuacji, w dniach 3-4 grudnia 2009r., zgodnie z postanowieniami umowy i za zgodą J. O. (1) reprezentującego spółkę (...), pracownicy banku (...), a to ekspert W. H. i doradca R. J. przeprowadzili weryfikację sytuacji finansowej i majątkowej kredytobiorcy pod kątem ustalenia przyczyn braku spłaty rat pożyczki oraz faktycznych możliwości dalszej jej spłaty, udając się m.in. do biura (...) prowadzącego obsługę (...) spółki (...), gdzie pracownik biura – R. K., wygenerował z systemu m.in. sprawozdania (...) spółki (...) za rok 2008, wg stanu na dzień 30.06.2008r. i 30.09.2008r., które co do treści istotnie różniły się od analogicznych sprawozdań finansowych złożonych i podpisanych przez J. O. (1) wraz z wnioskiem kredytowym z dnia 29.10.2008r.

Porównując wyniki (...) spółki (...) zawarte w mających oparcie w dokumentach źródłowych autentycznych sprawozdaniach wygenerowanych przez pracownika BR (...) z tymi, które złożył J. O. (1) wraz z wnioskiem kredytowym, okazało się, że J. O. (1) w złożonych i podpisanych przez siebie sprawozdaniach: zawyżył wielkość sprzedaży spółki w sprawozdaniu wg stanu na dzień 30.06.2008r. z kwoty 1.833.776 zł do kwoty 2.882.400 zł, tj. o kwotę 1.048.624 zł, a w sprawozdaniu wg stanu na dzień 30.09.2008r. z kwoty 2.264.162 zł do kwoty 4.800.000 zł, tj. o kwotę 2.535.800 zł; nadto zaś w sprawozdaniu wg stanu na dzień 30.06.2008r. wykazał zysk netto spółki w wys. 87.700, choć faktycznie spółka wykazała stratę w wys. 66.280 zł, a w sprawozdaniu wg stanu na dzień 30.09.2009r. zawyżył zyski spółki z kwoty 52.943 zł do kwoty 167.100 zł, tj. o kwotę 114.160 zł, przy czym zysk wystąpił w wyniku wyprzedaży przez spółkę środków trwałych, a nie w wyniku planowanej sprzedaży towarów handlowych; nadto w sprawozdaniu wg stanu na dzień 30.06.2008r. zawyżył wysokość wierzytelności przysługujących spółce o kwotę 821 tys. zł, a w sprawozdaniu wg stanu na dzień 30.09.2009r. o kwotę 1.227 tys. zł; nadto zaś zaniżył kwotę zobowiązań spółki w sprawozdaniu wg stanu na dzień 30.06.2008r. z kwoty 2.714.535 zł do kwoty 1.821.270 zł, tj. o kwotę 893.265 zł, a w sprawozdaniu wg stanu na dzień 30.09.2008r. z kwoty 3.323.979 zł do kwoty 1.855.770 zł, tj. o kwotę 1.468.200 zł; a nadto nie wykazał w sprawozdaniach i informacjach stanowiących załącznik do wniosku pożyczek udzielonych przez spółkę firmom powiązanym na łączną kwotę 157.740 zł; a nadto wykazał w sprawozdaniach finansowych jako towary handlowe, a nie środki trwałe, zakupione przez spółkę maszyny, które miały służyć do produkcji towarów, przy czym wykazany zysk spółki spowodowany był w dużej mierze transakcjami nie mającymi oparcia w faktycznych operacjach finansowych na kontach spółki, dokonywanymi z firmami powiązanymi ze spółką w tym należącymi do: żony J. I. O., właściciela /użytkownika wieczystego/ nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie pożyczki – S. O., a także udziałowca spółki (...); nadto zaś J. O. (1) w informacjach stanowiących załącznik do wniosku kredytowego przemilczał okoliczność tego rodzaju, że spółka posiadała zobowiązania publicznoprawne wobec urzędu skarbowego m.in. z tytułu zaległego podatku VAT z roku 2007 w kwocie przekraczającej 100 tys. zł, co do których wystawione były już tytuły egzekucyjne i co do których prowadzona była egzekucja administracyjna w ramach której dokonywano zajęcia rachunków bankowych spółki, które to zobowiązanie rozłożono firmie na raty, przez co nie zostały one wykazane w zaświadczeniu o niezaleganiu z płatnościami względem właściwego urzędu skarbowego.

Uwzględniając w/wymienione okoliczności, a w szczególności prawdziwe dane finansowe o kondycji spółki (...), zostałaby ona zakwalifikowana do IV klasy ryzyka wg metodologii banku (...) i nie miałaby szans na pozyskanie wsparcia finansowego w postaci kredytu lub pożyczki, co wynikało z symulacji przeprowadzonej przez eksperta bankowego W. H.. Dodatkowo okazało się, że w operacie szacunkowym dotyczącym nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie spłaty pożyczki, na skutek zastosowania niewłaściwych metod kalkulacji, wartość nieruchomości została istotnie zawyżona.

W tej sytuacji bank (...) wypowiedział umowę pożyczki, stawiając całą kwotę niespłaconego wsparcia finansowego w stan natychmiastowej wykonalności, kierując sprawę do właściwej komórki odpowiedzialnej za windykację należności.

Poczynając od stycznia 2009 roku, zatem bezpośrednio po udzieleniu pożyczki, co nastąpiło w grudniu 2008 roku, spółka zaprzestała produkcji, jak i regulowania swych zobowiązań tak publiczno-, jak i prywatno-prawnych względem kontrahentów, US, ZUS, etc, co skutkowało wszczęciem licznych postępowań egzekucyjnych, które jak dotąd są całkowicie bezskuteczne.

(...) dotyczące poświadczenia nieprawdy, tj. zaniżenia wartości nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie pożyczki, w operacie szacunkowym wyłączone zostały do odrębnego postępowania.

Do chwili obecnej pożyczka nie została spłacona.

Dowody:

⚫

k. 6-13: wniosek o pożyczkę wraz z zał.,

⚫

k. 14-19: sprawozdania finansowe przedłożone przez J. O. wraz z wnioskiem o pożyczkę,

⚫

k. 20-22: zaświadczenia o braku zaległości publicznoprawnych,

⚫

k. 23-35: aplikacja kredytowa (...),

⚫

k. 36-39: raport z oceny kredytowej,

⚫

k. 40-42: decyzja komitetu kredytowego (...),

⚫

k. 43-50: umowa pożyczki,

⚫

k. 51: wyciąg z rachunku pożyczkobiorcy,

⚫

k. 52-61: sprawozdania finansowe wygenerowane z systemu (...) sp. z o.o. dla spółki (...),

⚫

k. 167-203: dokumenty źródłowe przekazane przez ABAKUS,

⚫

k. 291-316: sprawozdania finansowe spółki złożone do KRS za lata 2006-2008,

⚫

k. 62-63: raport kontrolny z oceny wniosku kredytowego,

⚫

k. 64-65, 80: decyzja US o rozłożeniu należności na raty,

⚫

k. 66-74, 213-214, 217: dokumentacja dot. zaległ. publicznoprawnych i egzekucji administracyjnej,

⚫

k. 75-79: dokumentacja dot. egzekucji komorniczej,

⚫

k. 81-91, 127, 211, 244-245, 276-282, 341-354: dokumentacja dot. transakcji i środków trwałych spółki,

⚫

k. 93-116, 399-418: operat szacunkowy dot. nieruchomości,

⚫

k. 117-121: odpisy z KW,

⚫

k. 122: raport z kontroli KW,

⚫

k. 123, 144-145, 146, 147, 223-239, 284-289, 240-242: wypis z rejestru gruntów i inne dokumenty dot. nieruchomości,

⚫

k. 124-126: raport kontrolny dot. operatu szacunkowego,

⚫

k. 363-379: opinia biegłego dot. operatu szacunkowego,

⚫

k. 130-132, 151-163: odpisy z KRS,

⚫

k. 149-150, 204-205, 212, 216, 267-268, 273-275: informacje dot. egzekucji komorniczej,

⚫

k. 219-220: zaświadczenia z ewidencji działalności gospodarczej,

⚫

k. 1-5: zawiadomienie o przestępstwie,

⚫

k. 246-252, 257-266, 320-333, 355-360, 336-339: protokoły oględzin, przeszukania, zatrzymania nieruchomości i dokumentacji,

⚫

k. 207-210, 496: zeznania świadka W. H.,

⚫

k. 497-498: zeznania świadka R. J.,

⚫

k. 165-166, 498-499: zeznania świadka W. B.,

⚫

k. 499: zeznania świadka R. K.,

⚫

k. 221-222, 507: zeznania świadka S. O.,

⚫

k. 397-398, 516-517: częściowo zeznania świadka M. K.,

⚫

k. 392-393, 466-469: częściowo wyjaśnienia oskarżonego J. O. (1),

***********************

J. O. (1) ma 47 lat. Jest żonaty. Ma dwoje dzieci. Posiada wykształcenie średnie, z zawodu jest technikiem mechanikiem. Aktualnie nie pracuje, ani nie prowadzi działalności gospodarczej. Deklaruje utrzymywanie się wraz z żoną z nieustalonych bliżej prac dorywczych. Nie posiada już żadnego istotnego majątku. Był uprzednio sądownie karany za nielegalne posiadanie broni.

Dowody:

⚫

k. 424: dane osobopoznawcze o osobie w trybie 213 Kpk,

⚫

k. 395-396, 445, 502, 532: dane o karalności z K.,

J. O. (1) słuchany w charakterze podejrzanego w postępowaniu przygotowawczym nie oświadczył się co do tego, czy przyznaje się do zarzucanego mu przestępstwa tzw. oszustwa kredytowego i skorzystał z prawa odmowy składania wyjaśnień.

Przed Sądem zakwestionował swe sprawstwo i zawinienie podając, że wszelkie formalności i negocjacje dot. pożyczki załatwiała w banku inna osoba, a to K. K. (1), z którym aktualnie nie ma już kontaktu, nie zna jego dokładnego adresu, ani nr telefonu, ani też nie przypomina sobie, jak nawiązał kontakt z w/w osobą. Chyba została przez kogoś polecona. Nie wie, czy ta osoba jest doradcą finansowym i czy posiada jakieś przygotowanie zawodowe. On tylko podpisał dokumenty i złożył gotowy wniosek o udzielenie pożyczki, na podstawie którego bank pożyczkę przyznał. Wskazana osoba trzecia działała w uzgodnieniu z nim, ale nie miała żadnego pełnomocnictwa, ani nie była jego pracownikiem, nie była też pracownikiem biura rachunkowego obsługującego jego firmę, któremu nie zlecił przygotowania dokumentacji do banku, gdyż biuro nie potrafiło, bądź nie chciało tego zrobić. Wskazana osoba trzecia sporządzała dokumentacje do banku na podstawie dokumentów źródłowych uzyskanych z biura rachunkowego. Nie wie dlaczego powyższe dane różniły się od danych wygenerowanych później w toku kontroli ze strony banku i to w taki sposób, ażeby wykazać zdolność kredytową firmy. Pieniądze z pożyczki rozeszły się na inwestycje i spłatę długów, a później przyszedł kryzys, rynek się załamał. Aktualnie wraz z żoną mieszka w mieszkaniu należącym do rodziców, a wspólnie utrzymują się z prac dorywczych.

/k. 392-393, 466-469/

Sąd Rejonowy zważył w sprawie,

co następuje:

W świetle zebranego w sprawie, a ujawnionego w toku rozprawy głównej materiału dowodowego, zarówno sprawstwo, jak i wina oskarżonego J. O. (1) w odniesieniu do zarzucanego mu czynu, nie budziły najmniejszych wątpliwości.

Dokonując ustaleń faktycznych w sprawie Sąd oparł się przede wszystkim na zeznaniach pracowników banku (...): W. H. i częściowo R. J., którzy rozpatrywali wniosek kredytowy i zajmowali się jego późniejszą weryfikacją pod kątem prawdziwości i rzetelności jego treści, jak i dołączonych do niego przez oskarżonego dokumentów i informacji. Zeznania w/wymienionych, wykwalifikowanych pracowników instytucji zaufania publicznego, jaką jest bank, zasadniczo zasługiwały na wiarę, albowiem znalazły potwierdzenie w dokumentacji, na którą się powoływali, w świetle których to okoliczności w sprawie nie budziło najmniejszych wątpliwości, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu, przedkładając w banku, wraz z wnioskiem o pożyczkę, nierzetelne dokumenty, oświadczenia i informacje, mające istotne znaczenie dla udzielenia reprezentowanej przez oskarżonego spółce wsparcia finansowego.

Wskazane dowody znajdowały pośrednio odzwierciedlenie w zeznaniach pracowników biura (...) obsługującego spółkę reprezentowaną przez oskarżonego, a to R. K. i W. B., którzy potwierdzili fakt czynności kontrolnych przeprowadzanych przez pracowników banku, w toku których przekazano kontrolującym autentyczne dokumenty źródłowe oraz wygenerowano z systemu rzetelne sprawozdania finansowe, które istotnie różniły się od tych, złożonych przez oskarżonego wraz z wnioskiem o pożyczkę. Żaden z pracowników nie przypominał sobie, ażeby z którymkolwiek z nich kontaktowała się osoba trzecia na zlecenie oskarżonego.

W sprawie nie miały natomiast większego znaczenia zeznania świadków: S. O. – użytkownika wieczystego nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie hipoteczne udzielonej pożyczki oraz M. K. – autorki operatu szacunkowego dot. wyceny w/w nieruchomości, w którym to zakresie materiały wyłączono do odrębnego postępowania. Uwzględniając jednakże zeznania pracowników banku, bankową weryfikację rzetelności operatu szacunkowego, wreszcie zaś wydaną w tej mierze opinie biegłego, powyższe okoliczności potwierdzały tylko słuszność tezy o oszustwie kredytowym oskarżonego.

W tych okolicznościach nie zasługiwały na uwzględnienie wyjaśnienia oskarżonego w zakresie, w jakim ostatecznie zakwestionował on swe sprawstwo i zawinienie, co Sąd uznał za przyjętą linię obrony, albowiem w świetle dowodów stanowiących podstawę ustaleń faktycznych, sprawstwo i zawinienie oskarżonego, którego działania zakrawały wręcz na zwykłe oszustwo kryminalne, nie budziły żadnych wątpliwości. Podkreślenia wymaga, że okoliczności związane z udzieleniem pożyczki, a w szczególności, że wszelkie formalności i negocjacje dot. pożyczki załatwiała w banku w jego imieniu inna osoba, oskarżony „ujawnił” dopiero na rozprawie głównej, nie wspominając o tym w toku postępowania przygotowawczego i nie składając naówczas żadnych wniosków dowodowych. Wedle wyjaśnień oskarżonego złożonych przed Sądem miał to być K. K. (1), choć późniejszy wniosek dowodowy dotyczył osoby K. K. (2). Dodatkowo z osobą, która miała mu przygotowywać dokumenty do banku oskarżony nie miał już mieć żadnego kontaktu, nie znał jej dokładnego adresu, ani nr telefonu, ani też nie przypomina sobie, jak nawiązał kontakt z w/w osobą. Tymczasem późniejszy wniosek dowodowy precyzował adres wskazanej osoby i to o innych danych osobowych. Nie wiedział oskarżony, czy ta osoba jest doradcą finansowym i czy posiada jakieś przygotowanie zawodowe. Powyższe wyjaśnienia trudno uznać za wiarygodne, jak weźmie się pod uwagę, że oskarżony starał się o pożyczkę w wys. przekraczającej 1 mln złotych. Dodatkowo należy zauważyć, że w sprawie nie zachował się ani jeden dokument potwierdzający zlecenie przygotowania dokumentacji osobie trzeciej, a także sam fakt jej przygotowania przez osobę trzecią, np. umowa, rachunek, faktura etc. Na wszystkich dokumentach widniały podpisy tylko i wyłącznie oskarżonego, bądź innych osób uprawnionych do podpisania dokumentu, co wykluczało prawdziwość wyjaśnień oskarżonego. Nieprawdziwe było wreszcie twierdzenie oskarżonego, jakoby obsługujące jego firmę biuro rachunkowe nie potrafiło, bądź nie chciało przygotować dokumentacji potrzebnej do ubiegania się o pożyczkę. Biuro z całą pewnością posiadało ku temu kompetencje, tym bardziej, że dysponowało informacjami źródłowymi, a oskarżony po prostu nie zwracał się do niego z wnioskiem o przygotowanie niezbędnych dokumentów i to z oczywistych względów, albowiem żaden pracownik biura nie przygotowałby nierzetelnej dokumentacji. Wskazać też należy, że oskarżony nie potrafił logicznie wyjaśnić, dlaczego dane zawarte w dokumentach złożonych w banku, różniły się od danych wygenerowanych później, w toku kontroli ze strony banku, przez biuro rachunkowe, i to w taki sposób, ażeby wykazać zdolność kredytową firmy. Już tylko na marginesie należy zauważyć, iż wyjaśnienia oskarżonego sugerujące udział bliżej nieustalonych osób trzecich, nie miały żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem sprawcą przestępstwa z art. 297 § 1 Kk nie jest osoba, która dokumentację przygotowuje, lecz ta która ją przedkłada, a tą osobą był oskarżony, który tę okoliczność przyznał, podając, że osobiście składał wniosek kredytowy w banku. Osoba trzecia nie mogła też złożyć w banku części dokumentów w innym czasie, skoro wszystkie dokumenty złożone zostały jednocześnie z wnioskiem kredytowym, stanowiąc załącznik do wniosku. W przeciwnym wypadku na załącznikach byłaby też odrębna pieczęć z prezentatą wpływu. Jednocześnie bliżej nieustalone okoliczności przygotowania dokumentacji, w szczególności z pominięciem biura rachunkowego, wskazują jednoznacznie, że oskarżony miał pełną świadomość nierzetelności przedkładanej dokumentacji tym bardziej, że została ona tak przygotowana, ażeby wykazać zdolność kredytową firmy, której ta w istocie nie posiadała.

Tak zatem rekapitulując powyższe rozważania, oskarżony J. O. (1) dopuścił się co najmniej zarzucanego mu czynu, a czyn ten wyczerpał znamiona kwalifikowanego z art. 297 § 1 Kk tzw. „oszustwa kredytowego”.

Przestępstwa z art. 297 § 1 Kk dopuszcza się ten, kto w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi - kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia. Przepis art. 297 k.k., z uwagi na miejsce w strukturze ustawy karnej oraz intytulację rozdziału, w którym został zamieszczony, chroni, analogicznie jak każdy przepis kryminalizujący przestępstwo gospodarcze, prawidłowość funkcjonowania obrotu gospodarczego. Udzielając ochrony zasadom obrotu gospodarczego, przepis ten chroni zarówno indywidualne interesy uczestników tego obrotu, jak i ponadindywidualne interesy gospodarcze społeczeństwa, związane z prawidłowym funkcjonowaniem obrotu gospodarczego. Szczególnym przedmiotem ochrony jest w przypadku omawianego przestępstwa prawidłowość, rzetelność i uczciwość obrotu finansowego. Przepis art. 297 k.k. pozwala uznać za dobra prawne, podlegające ochronie przez art. 297 § 1, także wymienione w tym przepisie instytucje: kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, dotacji, akredytywy, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji, lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego oraz zamówienia publicznego. Przepis art. 297 § 1 przydaje także karnoprawną ochronę mieniu, a dokładniej interesom majątkowym państwa oraz innych podmiotów, udzielających wymienionych w art. 297 k.k. form wsparcia finansowego lub zajmujących się przygotowaniem i obsługą elektronicznych instrumentów płatniczych. Przestępstwo określone w art. 297 § 1 jest przestępstwem powszechnym. Jego sprawcą może być każdy zdatny podmiot odpowiedzialności karnej. Z punktu widzenia charakterystyki podmiotu nie ma znaczenia, czy sprawca jest zarazem podmiotem, który ma uzyskać dla siebie jedną z wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego, elektroniczny instrument płatniczy lub zamówienie publiczne, czy też podejmuje te działania dla innego podmiotu. Przepis art. 297 § 1 k.k., posługując się sformułowaniem "dla siebie lub kogo innego", wskazuje, że status osoby przedkładającej podrobione, przerobione, poświadczające nieprawdę lub nierzetelne dokumenty lub nierzetelne pisemne oświadczenia jako sprawcy przestępstwa określonego w art. 297 § 1 k.k., nie jest zależny od tego, czy osoba ta podejmuje określone w art. 297 § 1 k.k. działania mając odpowiednie umocowanie do występowania w imieniu podmiotu, który ubiega się o uzyskanie jednej z form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, czy też podejmuje te działania bez formalnego umocowania, działając faktycznie na rzecz innego podmiotu. Charakter i treść umocowania do działania sprawcy w imieniu i na rzecz podmiotu ubiegającego się o uzyskanie jednej z wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego nie ma znaczenia dla określenia podstaw odpowiedzialności karnej na płaszczyźnie znamion charakteryzujących podmiot przestępstwa z art. 297 § 1 k.k. Istotne jest jedynie to, aby osoba przedkładająca podrobione, przerobione, poświadczające nieprawdę lub nierzetelne dokumenty albo nierzetelne pisemne oświadczenia czyniła to w celu uzyskania dla siebie lub innego podmiotu jednej z wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego albo zamówienia publicznego. Sposób określenia podmiotu ubiegającego się o uzyskanie jednej z wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego przy wykorzystaniu zwrotu "kogo innego" przesądza, że tym podmiotem może być osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Przepis art. 297 § 1 k.k. nie zawęża ochrony jedynie do przypadków ubiegania się o uzyskanie jednej z wymienionych w nim form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego przez podmiot posiadający status przedsiębiorcy. Nie jest zatem wymagane, aby podmiot, w imieniu i na rzecz którego działa sprawca przedkładający podrobione, przerobione lub nierzetelne dokumenty albo nierzetelne pisemne oświadczenia, był uczestnikiem obrotu gospodarczego. Zachowanie się sprawcy przestępstwa przewidzianego w art. 297 § 1 może przybierać różne formy, wyliczone w tym przepisie, i polegać na: przedkładaniu podrobionych dokumentów, przedkładaniu dokumentów przerobionych, przedkładaniu dokumentów poświadczających nieprawdę, przedkładaniu dokumentów nierzetelnych, przedkładaniu nierzetelnych pisemnych oświadczeń dotyczących okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionych w art. 297 k.k. form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego. Wyliczenie form zachowania się sprawcy ma charakter taksatywny. Działanie w celu uzyskania jednej z form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, wymienionych w art. 297 § 1, w inny sposób nie wypełnia znamion czynu zabronionego, o którym mowa w tym przepisie. Czynność sprawcza określona została przy użyciu syntetycznego sformułowania "przedkłada". Czasownik charakteryzujący czynność sprawczą rozumieć należy zgodnie ze znaczeniem nadawanym temu terminowi na gruncie powszechnego języka polskiego, a więc stosunkowo szeroko. Przez "przedkładanie" rozumieć należy wszelkie działania polegające na składaniu dokumentów lub oświadczeń, oddawaniu ich do przejrzenia lub oceny, a także na występowaniu z dokumentami lub oświadczeniami w stosunku do organu lub osoby. Przepis art. 297 § 1 k.k. nie określa szczególnej formy, w jakiej przedkładane mają być dokumenty oraz oświadczenia wymienione w tym przepisie. Dla wypełnienia znamienia ujętego jako "przedkładanie" wystarczające jest przedłożenie jednego dokumentu, o którym mowa w art. 297 § 1 k.k. Pojęcie dokumentu interpretować należy zgodnie z definicją zawartą w art. 115 § 14, wedle której "dokumentem jest każdy przedmiot lub zapis na komputerowym nośniku informacji, z którym związane jest określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne". Z punktu widzenia przepisu art. 297 § 1 k.k. nie ma znaczenia forma przedkładanego dokumentu oraz jego ważność. Dokument podrobiony, czy przerobiony, to dokument, o którym mowa w art. 270 k.k. Podrobienie dokumentu oznacza zachowanie polegające na nadaniu określonemu przedmiotowi pozorów dokumentu (zamach na autentyczność dokumentu), w celu wywołania wrażenia, że zawarta w nim treść pochodzi od osoby uprawnionej do jego wystawienia, podczas gdy w rzeczywistości tak nie jest. Przerobienie dokumentu to przeinaczenie jego autentycznej treści (zamach na prawdziwość dokumentu). Znamię to realizuje zachowanie polegające na przykład na sfałszowaniu podpisu, antydatowaniu, przerobieniu danych zawartych w dokumencie, dopisaniu nowych danych, zmianie w komputerowym zapisie informacji przyjmującej postać usunięcia części informacji, dodaniu pewnych informacji itp. Dokument poświadczający nieprawdę to dokument autentyczny, tj. wydany przez osobę uprawnioną do jego wystawienia w przewidzianym przez prawo trybie oraz formie, lecz zawierający informacje nieprawdziwe. Za taki dokument można uznać na przykład wypis z księgi wieczystej, sporządzony przez sekretarza sądowego, w którym zawarta jest informacja o braku obciążeń hipotecznych w dziale IV księgi wieczystej, podczas gdy w rzeczywistości wpisane jest w niej obciążenie hipoteczne. Dokumentem stwierdzającym nieprawdę może być również dokument będący wynikiem fałszu intelektualnego. Przez pisemne oświadczenia rozumieć należy wszelkie wypowiedzi zawarte w piśmie, sporządzonym własnoręcznie przez sprawcę lub sporządzonym przez inną osobę, lecz przedkładanym przez sprawcę w toku postępowania. Oświadczeniami w rozumieniu art. 297 § 1 będą zarówno pisma wymagane przez przepisy prawa w trybie postępowania prowadzącym do uzyskania jednej z instytucji wymienionych w tym przepisie, jak i oświadczenia samorzutnie składane przez sprawcę podczas postępowania prowadzonego w związku z ubieganiem się o uzyskanie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji, poręczenia, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji, lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego. W ujęciu znamion przestępstwa przewidzianego w art. 297 § 1 relewantne są jedynie takie oświadczenia, które dotyczą okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania danej instytucji. Krąg okoliczności mających istotne znaczenie określają przepisy szczególne (np. wydawane przez banki regulaminy określające rodzaje udzielanych kredytów oraz warunki umów kredytowych i umowy pożyczki). Kryterium rozstrzygającym o istotności okoliczności stanowić może cel, jakiemu służy świadczenie, o uzyskanie którego ubiega się sprawca, konkretnie zaś kwestia znaczenia przedłożonych oświadczeń dla uzyskania tego świadczenia. Istotność okoliczności związana jest z ich znaczeniem w procesie podejmowania decyzji o przyznaniu jednej z wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego. Okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania jednej z wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego to na przykład informacje o sytuacji majątkowo-osobistej. Stanowią one jedną z istotnych przesłanek przyznania świadczenia w postaci kredytu lub pożyczki. Oświadczenia nierzetelne to zarówno takie oświadczenia, które zawierają informacje nieprawdziwe lub niepełne, jak i takie, które ze względu na sposób wypowiedzi mogą sugerować adresatowi istnienie stanu rzeczy niezgodnego z prawdą. Podstawą odpowiedzialności jest przedłożenie podrobionego, przerobionego, poświadczającego nieprawdę dokumentu lub nierzetelnego pisemnego świadczenia, mającego istotne znaczenie do uzyskania wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego, uzyskania elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia. Katalog instytucji finansowych wymienionych w art. 297 § 1 k.k. określających znaczenie i istotność dokumentów przedkładanych przez sprawcę oraz charakteryzujących cel jego działania nie ma zamkniętego charakteru. Znamię "istotne znaczenie" interpretować należy z uwzględnieniem okoliczności mających prawne lub ekonomiczne znaczenie dla uzyskania jednej z wymienionych w art. 297 § 1 form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia. O istotności dokumentu lub pisemnego oświadczenia przesądza jego treść, oceniana w kontekście regulacji odnoszących się do danej formy wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia. Przez kredyt rozumieć należy umowę zawartą między dwoma podmiotami, której przedmiotem jest oddanie przez jedną ze stron (wierzyciela) drugiej stronie (dłużnikowi) określonej wartości w pieniądzu lub w towarach, na warunkach zwrotu równowartości wraz z odsetkami w ustalonym terminie. Przestępstwo określone w art. 297 § 1 należy do grupy przestępstw abstrakcyjnego zagrożenia. Ma zatem formalny charakter. Dla realizacji znamion nie jest konieczne wystąpienie skutku, na przykład w postaci szkody majątkowej. Dla bytu tego przestępstwa nie jest konieczne wywołanie skutku w postaci uzyskania kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego. Społeczna szkodliwość opisanych w art. 297 § 1 zachowań wyraża się w samym zagrożeniu stwarzanym przez sprawcę dla dóbr chronionych prawem. Z popełnieniem przestępstwa przewidzianego w art. 297 § 1 będziemy mieli do czynienia już wówczas, gdy sprawca przedłoży podrobione lub przerobione albo stwierdzające nieprawdę dokumenty albo nierzetelne pisemne oświadczenia, chociażby owe przedłożenia nie doprowadziły do uzyskania kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji kredytowej, dotacji, subwencji, zamówienia publicznego. Czyn zabroniony przewidziany w art. 297 § 1 ma charakter umyślny, przy czym przepis wymaga, aby sprawca działał w celu uzyskania kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji, dotacji, subwencji, akredytywy, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji, lub z innego podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego. Wyklucza to możliwość popełnienia tego przestępstwa z zamiarem wynikowym.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, nie może budzić najmniejszych wątpliwości, że oskarżony swym zachowaniem wyczerpał znamiona występku z art. 297 § 1 Kk. W celu bowiem uzyskania od banku dla reprezentowanej przez siebie firmy - pożyczki, przedłożył podpisane przez siebie nierzetelne dokumenty w postaci m.in. sprawozdań finansowych za rok 2008, godząc w dobra prawne chronione normą art. 297 kk., a to przede wszystkim prawidłowość funkcjonowania obrotu gospodarczego. Skoro przestępstwo określone w art. 297 § 1 jest przestępstwem powszechnym, to jego sprawcą mógł być także oskarżony, będący podmiotem, który uzyskał dla reprezentowanej przez siebie spółki, której był prezesem, później zaś wyłącznym udziałowcem, jedną z wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego. Zachowanie oskarżonego przybrało przy tym jedną z form przewidzianych w art. 297 § 1, a sprowadzało się do przedłożenia m.in. nierzetelnych dokumentu, dotyczących okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionej w art. 297 k.k. pożyczki pieniężnej. Skoro przez "przedkładanie" rozumieć należy wszelkie działania polegające na składaniu dokumentów lub oświadczeń, oddawaniu ich do przejrzenia lub oceny, a także na występowaniu z dokumentami lub oświadczeniami w stosunku do organu lub osoby, to oskarżony wypełnił znamiona czynności sprawczej, składając w banku, wraz z wnioskiem kredytowym, podpisane przez siebie sprawozdania finansowe, w których zawarte były nieprawdziwe informacje dot. wyników finansowych firmy. Nawet gdyby określone dokumenty podpisane przez oskarżonego przedkładała w banku inna osoba, to powyższe nie wyłączałoby sprawstwa oskarżonego, skoro osoba taka działałaby w imieniu i na rzecz oskarżonego, czego oskarżony akurat nie kwestionował. Niewątpliwie, składane przez oskarżonego sprawozdania finansowe były dokumentem w świetle definicji zawartej w art. 115 § 14 Kk, wedle której "dokumentem jest każdy przedmiot lub zapis na komputerowym nośniku informacji, z którym związane jest określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne". W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego nie mogło budzić wątpliwości, iż przedkładane przez oskarżonego dokumenty miały istotne znaczeniu dla uzyskania wsparcia finansowego, którego spółka w normalnym toku rzeczy by nie otrzymała, a sam oskarżony zdawał sobie z tego doskonale sprawę.

Tak zatem, oskarżony swym zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 297 § 1 Kk.

Przestępstwo wskazane wyżej, z mocy art. 297 § 1 Kk, zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Sąd kierując się dyrektywami wymiary kary wymienionymi w szczególności w art. 53 § 1 i 2 Kk wymierzył oskarżonemu w pkt I wyroku karę 1 /jednego/ roku i 6 /sześciu/ miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33 § 2 Kk w zw. z art. 309 Kk grzywnę w wymiarze 1.000 /tysiąca/ stawek dziennych, ustalając wysokość dziennej stawki na kwotę adekwatną do aktualnej sytuacji finansowej oskarżonego 10 /dziesięciu/ złotych. Niewątpliwie bowiem oskarżony z popełnionego przestępstwa osiągnął wymierną korzyść majątkową, skoro do chwili obecnej pożyczka w wys. przekraczającej 1 mln PLN nie została w zasadniczej części spłacona /zwrócona/, a z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie wynikało, ażeby oskarżony zaspokoił któregokolwiek ze swych wierzycieli, poza tymi, z którymi był powiązany więzami powinowactwa lub przyjaźni. Sam też utrzymuje się z nieustalonych bliżej prac dorywczych, a jednocześnie nie posiada żadnego majątku.

Do okoliczności obciążających wpływających na rozmiar orzeczonej kary pozbawienia wolności Sąd zaliczył przede wszystkim wysoki stopień zawinienia i społecznej szkodliwości czynu, sposób działania oraz brak starań o naprawienie szkody, wreszcie zaś uprzednią karalność oskarżonego.

Okoliczności łagodzących Sąd nie doszukał się żadnych.

Zgodnie z art. 69 § 1 i 2 kk Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności nie przekraczającej dwóch lat (…) jeżeli jest to wystarczające dla osiągnięcia dla sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Zawieszając wykonanie kary, Sąd bierze pod uwagę postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zaszły mimo wszystko okoliczności uzasadniające dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary, choć na dłuższy od minimalnego okres próby wynikający z uprzedniej karalności oskarżonego oraz wysokiego stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości popełnionego przestępstwa. Z tych przyczyn Sąd wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo oskarżonemu zawiesił na okres próby 4 /czterech/ lat.

W oparciu o treść art. 46 § 1 Kk Sąd, na wniosek pokrzywdzonego, orzekł obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej bezpośrednio popełnionym przestępstwem, tj. bez kosztów, opłat i odsetek, /vide: wyrok SN z 4.02.2002r. w sprawie II KKN 385/01 /, tj. w wysokości 1.090.000 zł, pomniejszonej o 5 rat spłaconej pożyczki, tj. 5 x 9.083,33 zł, czyli o kwotę 45.416,65 zł, zatem w kwocie 1.044.583,40 zł

Orzeczenie o kosztach postępowania uzasadniała treść art. 627 Kpk

Z tych względów Sąd Rejonowy orzekł,

jak w części dyspozytywnej

wyroku.

.............................

Z. (...)

⚫

o. (...),

⚫

o. (...),

⚫

(...)

O., d. (...): ………………… , ……….....................