Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 lutego 2013 r. powódka A. U. wniosła o zasądzenie od pozwanego J. S. kwoty 43.911,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 19 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka podniosła, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej prowadziła wytwórnię oraz sprzedaż włókien celulozowych, tj. materiałów wykorzystywanych przy budowie dróg. Pozwany zamówił oraz zakupił włókna celulozowe. Włókna częściowo zostały odebrane przez samego pozwanego, a częściowo dostarczone na wskazany przez powoda adres (pozew, k. 1-3).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 23 października 2013 roku Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie nakazał aby pozwany zapłacił powódce kwotę dochodzoną pozwem wraz z kosztami procesu w terminie dwóch tygodni albo wniósł sprzeciw (nakaz zapłaty – k. 50).

Sprzeciwem od nakazu zapłaty pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości, wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu zaprzeczył twierdzeniom powódki, jakoby otrzymał od niej towar objęty fakturą VAT nr (...) wskazując przy tym, iż towar wyszczególniony w przedmiotowej fakturze, sprzedany został także J. A. (1) oraz zaoferowany do kupna R. S. (sprzeciw – k. 55 -58).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą (...) A. U. zajmowała się m.in. produkcją oraz sprzedażą włókien celulozowych.

(dowód: okoliczność niesporna; zeznania świadka J. A. (2) – k. 128-129; zeznania świadka R. S. – k. 129-130; zeznania świadka R. T. (1) – k. 130)

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą (...) J. S. współpracował z A. U. składając zamówienia na odpowiednią ilość włókien celulozowych, a następnie kupując te włókna w celu dalszej odsprzedaży.

W ramach wyżej opisanej współpracy, na podstawie umowy z dnia 18 maja 2012 roku A. U. sprzedała J. S. 23.800 kg włókien celulozowych (...) za cenę 43.911 złotych. Włókna miały zostać wydane przed zapłatą ceny sprzedaży. Termin zapłaty ustalono na dzień 16 czerwca 2012 roku.

W dniu 18 maja 2012 r. A. U. wystawiła na rzecz J. S. fakturę VAT o nr (...), opiewającą na kwotę 43.911,00 zł brutto, tytułem zapłaty za sprzedaż 23.800 kg włókien celulozowych E..

(dowód: faktura VAT nr (...) - k. 7; zeznania świadka W. U. – k. 197v-198; przesłuchanie w charakterze strony pozwanego – k. 162-164, 198-198v).

Włókna celulozowe objęte umową sprzedaży z dnia 18 maja 2012 roku nie zostały kupującemu J. S. wydane. Z uwagi na nie wydanie przedmiotu sprzedaży kupujący powstrzymał się z zapłatą ceny.

(dowód: zeznania świadka J. A. (2) – k. 128-129; przesłuchanie w charakterze strony pozwanego – k. 162-164, 198-198v)

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na okolicznościach niespornych, dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy oraz zeznaniach wyżej opisanych świadków i pozwanego.

Postanowieniem z dnia 19 maja 2015 roku pominięto dowód z przesłuchania powódki w charakterze strony z uwagi na niestawiennictwo powódki wezwanej prawidłowo na termin rozprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako bezzasadne, podlegało oddaleniu.

Zgodnie z ogólnymi regułami postępowania dowodowego, obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c. w zw. z art. 3 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Zgodnie z treścią przepisu art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Umowa sprzedaży jest umową odpłatną i wzajemną. Ekwiwalentem świadczenia sprzedającego jest spoczywający na kupującym obowiązek odebrania rzeczy i zapłaty ceny.

Zgodnie z art. 155 § 1 i 2 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.

W przedmiotowej sprawie pozwany przyznał fakt zawarcia z powódką w dniu 18 maja 2012 roku umowy sprzedaży (...).800 kg włókien celulozowych (...) za cenę 43.911 złotych. Nie kwestionował również terminu płatności ustalonego na dzień 16 czerwca 2012 roku, a fakturę VAT nr (...) przyjął bez zastrzeżeń i zaksięgował.

Pozwany wnosząc o oddalenie powództwa podniósł dwa zarzuty:

- brak obowiązku zapłaty ceny z uwagi na to, że towar objęty fakturą VAT nr (...) nie był w dacie sprzedaży własnością powódki (powódka sprzedała go wcześniej J. A. (2));

- powstrzymanie się z zapłatą ceny sprzedaży z uwagi na nie wydanie przedmiotu sprzedaży.

W ocenie Sądu pierwszy zarzut pozwanego był bezzasadny.

Obowiązkiem sprzedającego jest przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz. Przedmiotem sprzedaży mogą być nie tylko rzeczy oznaczone co do tożsamości, lecz także oznaczone jedynie gatunkowo, byleby tylko strony określiły ich miarę, liczbę lub wagę. Pamiętać należy jednak o nieco odmiennym reżimie prawnym w zależności od tego, czy przedmiotem sprzedaży jest rzecz oznaczona co do tożsamości albo co do gatunku. Przepis art. 155 § 1 k.c. statuuje zasadę, że do przeniesienia własności rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku potrzebne jest obok odpowiedniej umowy także przeniesienie posiadania rzeczy. W konsekwencji, przy sprzedaży rzeczy oznaczonych co do tożsamości, samo zawarcie umowy przenosi własność tej rzeczy, natomiast w przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku, przeniesienie własności następuje z chwilą wydania rzeczy.

Zawarta pomiędzy stronami umowa sprzedaży dotyczyła niewątpliwie rzeczy oznaczonych co do gatunku. Określono w niej bowiem jedynie wagę rzeczy (włókien celulozowych (...)). W związku z tym, dopiero z chwilą wydania tych rzeczy następowało przeniesienie własności. Twierdzenia pozwanego o „wcześniejszej sprzedaży” rzeczy objętych umową z dnia 18 maja 2012 roku nie są więc uzasadnione. Dopiero z chwilą wydania pozwanemu włókien mogła nastąpić ich konkretyzacja i dopiero od tego momentu mogły stanowić jego własność. Umowa sprzedaży zawarta w dniu 18 maja 2012 roku zobowiązywała jedynie powódkę do wydania pozwanemu odpowiedniej ilości włókien celulozowych (...) (bez wskazania, o które konkretnie włókna chodzi). Należy przy tym podkreślić, że powódka była wytwórcą włókien. Mogła zatem wyprodukować je w późniejszym terminie. Mając na uwadze powyższe rozważania, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy okazały się zeznania świadków J. A. (2), R. T. (2) i R. S. na okoliczność wcześniejszej sprzedaży tego towaru innym osobom.

Zasadny okazał się drugi zarzut pozwanego.

W przedmiotowej sprawie zostało udowodnione, że nie doszło do wydania przedmiotu umowy. Świadek W. U. zeznał jedynie ogólnikowi, że „włókna zostały pozwanemu przekazane”. Nie był jednak nawet w stanie opisać, kiedy to się odbyło, w jaki sposób oraz jakiej ilości towaru dotyczyło. Należy przy tym podkreślić, że objęta pozwem umowa nie była jedyną umową sprzedaży włókien celulozowych (...). Sam świadek W. U. stwierdził, że były cztery umowy sprzedaży (jedna na fakturę gotówkową i trzy na przelewową). Istotne jest również to, że świadek W. U. jednoznacznie podkreślił, iż potwierdzeniem przekazania towaru nabywcy był dokument WZ. Powódka nie złożyła takiego dokumentu, mimo zobowiązania Sądu z dnia 13 czerwca 2014 roku (k. 109). W konsekwencji zeznania świadka W. U. były nieprzekonujące i nie znajdowały poparcia w innym materiale dowodowych. Z kolei, zeznania świadka J. A. (2) oraz pozwanego przekonująco i logicznie dowodzą, że pozwany towaru nie otrzymał. W związku z tym należało przyjąć, że towar nie został wydany. Nie ma znaczenia dla oceny tej okoliczności przyznany przez pozwanego fakt wysłania około 20 ton włókien w miejsce przez niego wskazane. Nie zostało bowiem wykazane, że włókna te stanowiły towar objęty fakturą nr (...) (pozwany podnosił, że były to raczej włókna z innej faktury zapłaconej gotówką).

Mimo niewykonania swojego zobowiązania przez powódkę (sprzedającego), pozwany do chwili obecnej nie skorzystał z przysługujących mu uprawnień z tytułu rękojmi lub na podstawie ogólnych przepisów o nienależytym wykonaniu zobowiązań, a w szczególności nie złożył oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W konsekwencji należało przyjąć, że umowa sprzedaży nadal wiąże strony procesu. Powódka jest więc nadal zobowiązana do wydania rzeczy pozwanemu, a pozwany do zapłaty ceny sprzedaży.

Po stwierdzeniu tych okoliczności należało rozważyć, czy pozwany mógł w okolicznościach niniejszej sprawy wstrzymać się ze spełnieniem swojego świadczenia (pozwany twierdził, że nie zapłacił z uwagi na nie wydanie mu przedmiotu sprzedaży).

Zgodnie z art. 488 § 1 k.c. świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych (świadczenia wzajemne) powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy, z ustawy albo z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż jedna ze stron obowiązana jest do wcześniejszego świadczenia. Jeżeli świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego (art. 488 § 1 k.c.).

Zasada jednoczesności (równoczesności) świadczeń, pomimo że dotyczy wszystkich umów wzajemnych, stosowana może być dosłownie tylko w prostych stosunkach zobowiązaniowych, np. sprzedaż odręczna. W innych przypadkach realizacja tej zasady oznacza zaakcentowanie, że świadczenia stron, które stanowią swoje odpowiedniki, winny pozostawać w bliskim związku czasowym. Natomiast w rzeczywistości dla spełnienia tej zasady wystarczająca będzie gotowość świadczenia przez każdą ze stron oraz przygotowanie do takiego świadczenia, a samo spełnienie świadczenia nie musi nastąpić jednocześnie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 sierpnia 2014 roku, I ACa 128/14, LEX nr 1506227).

W przedmiotowej sprawie została zawarta umowa wzajemna (umowa sprzedaży), a świadczenia obu stron pozostawały w bliskim związku czasowym. Należy ponadto podkreślić, że niesporne pomiędzy stronami było, iż świadczenie powódki (wydanie rzeczy) powinno nastąpić wcześniej niż świadczenie pozwanego (zapłata ceny). Skoro możliwość powstrzymania się ze spełnieniem świadczenia ma zastosowanie w przypadku jednoczesności świadczeń, tym bardziej powinna ona dotyczyć sytuacji, gdy osobą powstrzymującą się jest strona, która miała spełnić swoje świadczenie później.

W związku z tym zarzut pozwanego dotyczący powstrzymania się ze spełnieniem świadczenia był uzasadniony, a roszczenie o zapłatę ceny jako przedwczesne podlegało oddaleniu. Stanie się ono bowiem wymagalne dopiero z chwilą zaoferowania przez powódkę świadczenia wzajemnego.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie wyżej powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i kosztów celowych – art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 z późn. zmianami). Na koszty te, poniesione przez pozwanego składa się: wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 2.400 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazano pobrać od powódki, jako strony przegrywającej, kwotę 20 złotych tytułem nie uiszczonych kosztów sądowych – wypłaconej tymczasowo z sum Skarbu Państwa kwoty 20 złotych tytułem opłaty za konwój (powódka była zwolniona jedynie od części opłaty od pozwu).

ZARZĄDZENIE

1.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego;

2.  proszę wypłacić niezwłocznie kwotę wskazaną w postanowieniu z dnia 2 czerwca 2015 roku wykonując zarządzenie o doręczeniu odpisu tego postanowienia Komendzie Stołecznej Policji z pouczeniem.