Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Adam Zarzycki

Sędziowie: SO Aleksandra Babilon- Domagała (spr.)

SO Bogna Kuczyńska

Protokolant: st.sekr.sądowy Iwona Stefańska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Jerzego Piwko

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2013 roku

sprawy S. S. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art.207 § 1 kk, art.178a § 4 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 28 czerwca 2013 roku sygn. akt XII K 974/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób , że:

1.  uchyla rozstrzygnięcie zawarte w punkcie V wyroku w przedmiocie orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności;

2.  uniewinnia oskarżonego S. S. (1) od popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie I aktu oskarżenia a przypisanego mu w punkcie I wyroku zakwalifikowanego jako występek z art. 207 § 1 kk i w tym zakresie kosztami procesu obciąża Skarb Państwa;

3.  zasądza od oskarżonego S. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem opłaty za obie instancje;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego S. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 20 (dwadzieścia) złotych tytułem wydatków należnych za postępowanie odwoławcze.

Sygn.akt IX Ka 1569/13

UZASADNIENIE

S. S. (1) oskarżony został o to, że:

I. w okresie od lipca 2010 roku do 22 lipca 2012 roku w S., gm. S. znęcał się fizycznie i psychicznie nad żoną U. S. w ten sposób, że znajdując się pod wpływem alkoholu wszczynał awantury podczas których używał wobec niej słów powszechnie uznanych za obelżywe, groził pobiciem, zadawał uderzenia dłonią w głowę i twarz, dusił, szarpał za ramiona i ubranie, tj. o przestępstwo z art. 207 § l k.k.

II. 22 lipca 2012 roku w S. znajdując się w stanie nietrzeźwości - 1,78 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, prowadził w ruchu lądowym samochód marki R. nr rej. (...), będąc uprzednio prawomocnie skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości i nie stosował się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Kielcach wyroku o sygn. akt XII K 572/11 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres trzech lat, tj. od 29.04.2011r. do 29.04.2014r., tj. o przestępstwo z art. 178a § 4 k.k.

Wyrokiem z dnia 28 czerwca 2013r. Sąd Rejonowy w Kielcach w sprawie sygn.akt XII K 974/12 orzekł, co następuje:

I. w ramach zarzucanego oskarżonemu w punkcie I aktu oskarżenia czynu, uznał S. S. (1) za winnego tego, że w okresie od lipca 2010 roku daty bliżej nie ustalonej do 22 lipca 2012 roku w S. gm. S. znęcał się psychicznie nad swoją żoną U. S., w ten sposób, że znajdując się pod wpływem alkoholu wszczynał awantury domowe podczas których używał wobec niej słów powszechnie uznawanych za obelżywe, stanowiącego przestępstwo z art. 207 §1 k.k. i za to na mocy art. 207 § l k.k. wymierzył S. S. (1) karę 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II. uznał oskarżonego S. S. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie II aktu oskarżenia czynu, stanowiącego przestępstwo z art. 178a §4 k.k. i za to na mocy art. 178a §4 k.k. wymierzył S. S. (1) karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

III. na mocy art.42 §2 k.k. w zw. z art.43 §1 k.k. orzekł wobec S. S. (1) środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzech) lat;

IV. na mocy art.49 §2 k.k. orzekł wobec S. S. (1) środek karny w postaci świadczenia pieniężnego w wysokości 500 zł (pięćset złotych) na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;

V. na mocy art. 85 k.k. i art. 86 §1 k.k. orzeczone wobec S. S. (1) w punktach I i II wyroku kary pozbawienia wolności połączył i jako karę łączną wymierzył mu karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

VI. na mocy art. 627 k.p.k. zasądził od S. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem części kosztów sądowych oraz na mocy art. 624 § l k.p.k. zwolnił S. S. (1) od ponoszenia na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w pozostałej części.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł obrońca oskarżonego, który

zaskarżył wyrok w całości na korzyść swego mocodawcy i zarzucił:

1.  na podstawie art. 427 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 438 pkt. 3 kpk błąd

w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia

i mających wpływ na jego treść, polegający na dowolnej ocenie dowodów, a w konsekwencji błędnej ocenie materiału dowodowego, co

w rezultacie doprowadziło do skazania oskarżonego, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że oskarżony S. S. (1) nie dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 207 § 1 kk;

2.  na podstawie art. 427 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 438 pkt.4 kpk rażącą niewspółmierność orzeczonej względem oskarżonego S. S. (1) kary pozbawienia wolności w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości przestępstwa jakiego się dopuścił ( opisanego w pkt. II aktu oskarżenia – przyp.SO ) oraz w relacji do celów, jakie kara powinna spełniać w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania.

Podnosząc powyższe zarzuty, wniósł skarżący o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od czynu kwalifikowanego jako występek z art. 207 § 1 kk oraz, przez orzeczenie kary pozbawienia wolności

z warunkowym zawieszeniem jej wykonania za przestępstwo z art. 178a§4 kk.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się zasadna o tyle, o ile doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób opisany w orzeczeniu sądu odwoławczego.

Na wstępie podnieść należy, iż jeśli idzie o pierwsze z zarzucanych

i finalnie przypisanych podsądnemu przestępstw, a to przestępstwo znęcania się oskarżonego nad żoną U. S., w istocie zarzucił autor apelacji wyrokowi obrazę przepisów postępowania, a to nade wszystko art. 7 kpk, polegającą na nietrafnej ocenie zgromadzonych w sprawie dowodów, w tym właściwie ich nadinterpretacji na niekorzyść S. S. (1), co z kolei skutkowało, zdaniem skarżącego, błędnymi ustaleniami faktycznymi w postaci przyjęcia, iż oskarżony przez okres od lipca 2010r. do 22 lipca 2012r. znęcał się psychicznie nad małżonką w ten sposób, że znajdując się pod wpływem alkoholu wszczynał awantury domowe, podczas których używał wobec niej słów powszechnie uznawanych za obelżywe.

Zarzuty podniesione w tej części przeciwko wyrokowi Sądu I instancji, zdaniem sądu odwoławczego, okazały się uzasadnione.

Z uwagi na fakt, iż w toku postępowania jurysdykcyjnego U. S. skorzystała z prawa do odmowy składania zeznań, podobnie jak jej ojciec i teść, w sprawie niniejszej zabrakło podstawowych dowodów o charakterze osobowym, które zezwoliłyby na dokonanie precyzyjnej rekonstrukcji wypadków, jakie miały mieć miejsce w okresie objętym aktem oskarżenia,

a tyczących stosunków panujących w małżeństwie podsądnego.

Tej swoistej luki dowodowej, wbrew stanowisku Sądu Rejonowego, nie zdołały wypełnić ani wyjaśnienia złożone przez S. S. (1) w toku dochodzenia i przed sądem, ani też relacje funkcjonariuszy Policji, którzy przez okres dwóch lat ( lipiec 2010r. – lipiec 2012r. ) podjęli dwie interwencje

w miejscu zamieszkania małżonków.

Sam oskarżony pierwotnie formalnie przyznający się do popełnienia przestępstwa znęcania podał, że przyczyną wszelkich jego nieprawidłowych zachowań jest choroba alkoholowa, z czego zdał sobie sprawę w toku postępowania. Wyjaśnił, iż będąc trzeźwym nigdy nie podniósłby ręki na żonę. Dodał, iż na pewno nie będzie już wszczynał awantur, nie będzie się znęcał się nad małżonką ani psychicznie ani fizyczne ( k. 34 ).

W toku rozprawy nie przyznając się do czynu z art. 207 § 1 kk zrelacjonował wymieniony, iż w okres objętym zarzutem aktu oskarżenia dochodziło pomiędzy nim a żoną do awantur ( przeciętnie raz w miesiącu), których powodem były jego powroty do domu pod wpływem alkoholu, co U. S. denerwowało i skutkowało tym, że zaczynała ona na męża krzyczeć, na co ten również odpowiadał krzykiem. Twierdził oskarżony, że nigdy jednak w czasie tych kłótni małżonkowie nie kierowali do siebie wyzwisk, wulgaryzmów, gróźb, nigdy także małżonki nie bił, nie szarpał, etc. ( k. 88 ).

Przywołana treść wyjaśnień S. S. (1) zezwalała jedynie na stwierdzenie, że w okresie dwóch lat objętych zarzutem aktu oskarżenia, podsądny spożywał alkohol ( nawet go nadużywając ) co stanowiło powód kłótni małżeńskich odbywających się w tym czasie raz w miesiącu. Wobec wyeliminowania przez orzekający sąd z opisu czynu elementów świadczących

o fizycznym znęcaniu się nad osobą najbliższą, przyznania się oskarżonego

w dochodzeniu do popełnienia przestępstwa na szkodę U. S., przy braku jakichkolwiek jego relacji, z których wynikałoby na czym polegać miało znęcanie się psychiczne nad żoną, poza ogólną deklaracją S. S., iż nie będzie już „wszczynać awantur”, przy równoczesnych twierdzeniach

z rozprawy, że owe awantury miały charakter wzajemnej wymiany zdań prowadzonej podniesionym tonem jednak bez wyzwisk, gróźb itp., nie mogło

( wspomniane „przyznanie się” do czynu ) stanowić samo przez się podstawy dla przypisania S. S. (1) realizacji znamion przestępstwa z art. 207 § 1 kk.

Kluczowe znaczenie w tym stanie rzeczy przydał orzekający sąd zeznaniom policjantów, którzy interweniowali w domu małżonków S..

Rzecz jednak w tym, iż w badanym okresie miały miejsce dwie interwencje: 22 maja 2011r. oraz 16 czerwca 2012r.

Co do pierwszej z nich ( 22.05.2011r.) jedynie funkcjonariusz D. S. wskazał, iż U. S. poinformowała go, że nietrzeźwy mąż wszczął awanturę, w trakcie której ubliżał jej obelżywymi słowami, przy czym nie wskazywał świadek, czy pokrzywdzona podawała konkretne słowa obelżywe, zaś jeśli tak to jakie ( zapisów dotyczących tej kwestii nie zawierała również dokumentacja sporządzona przez świadka), nie znał także świadek przebiegu rzeczonej awantury, poza tym, iż w istocie oskarżony znajdował się pod działaniem alkoholu ( jednak podczas interwencji był spokojny ), co potwierdził drugi z interweniujących wówczas funkcjonariuszy P. S., który równocześnie nie pamiętał szczegółów tych wydarzeń ( k.134, k.143 ).

Podczas drugiej interwencji z 16 czerwca 2012r., policjantem przybyłym do domu małżonków S. był K. G.. Podał on, że przybył na wezwanie U. S., gdyż ta oblała znajdującego się pod wpływem alkoholu męża wodą ( chciała go obudzić, gdyż zasnął on pod bramą ), co doprowadziło do awantury. Nie był świadek w stanie przypomnieć sobie czy

z relacji pokrzywdzonej wynikało jak przebiegała awantura, a w szczególności, czy podsądny kierował wobec żony obelżywe słowa oraz z jakich przyczyn S. S. (1) odwieziony został do (...) tj. czy żona domagała się zabrania męża z domu, czy też oskarżony zachowywał się agresywnie ( k. 123 ).

Przywołane zeznania świadków, choć niewątpliwie zasługujące na wiarę, jak słusznie skonstatował Sąd Rejonowy, wbrew ocenie tego sądu, nie dawały podstaw dla przyjęcia, że zachowanie podsądnego wobec U. S.

w okresie od lipca 2010r. do 22 lipca 2012r., a więc przez dwa lata, stanowiło psychiczne znęcanie się nad żoną.

Przede wszystkim policjanci nie mieli jakiejkolwiek wiedzy co do tego, jak w szczegółach przebiegała każda z dwóch awantur, z powodu których zostali wezwani, nie posiadali informacji co do tego, jak układało się pożycie małżonków w okresach poprzedzających te scysje i bezpośrednio po ich zaistnieniu, a w związku z powyższym, li tylko z faktu, że doszło w określonych datach do zajść, podczas których interweniowały służby policyjne na wezwanie U. S., nie sposób wnioskować, że przez okres 24 miesięcy, spożywający alkohol oskarżony znęcał się psychicznie nad żoną, nawet przy uwzględnieniu wyjaśnień samego podsądnego, że kłótnie miały miejsce raz w miesiącu. Przy tak ubogim materiale dowodowym, nie sposób domniemywać, że każdą z awantur wszczynał S. S. (1), że za każdym razem obelżywie zwracał się do żony, zaś przebieg scysji, ich „temperatura”, ewentualna intensywność, stanowiły psychiczną szykanę uzasadniającą przyjęcie po stronie oskarżonego działania realizującego znamiona psychicznego znęcania się nad osobą najbliższą w rozumieniu art. 207 § 1 kk.

Z tych też przyczyn sąd odwoławczy, w omawianej części, na podstawie art. 437 § 2 kpk zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił S. S. (1) od popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie I aktu oskarżenia, a przypisanego w punkcie I wyroku – kwalifikowanego jako przestępstwo z art. 207 § 1 kk i w tym zakresie, na podstawie art. 630 kpk w zw. z art. 634 kpk, kosztami procesu obciążył Skarb Państwa. Konsekwencją powyższego rozstrzygnięcia stało się uchylenie rozstrzygnięcia o orzeczeniu kary łącznej pozbawienia wolności, zawarte w pkt. V zaskarżonego wyroku, oraz zasądzenie od oskarżonego zmienionej opłaty za obie instancje.

Równocześnie nie znalazł Sąd Okręgowy żadnych podstaw dla uwzględnienia drugiego z zarzutów apelacji, tj. zarzutu rażąco niewspółmiernej ( surowej) kary jednostkowej wymierzonej oskarżonemu za czyn stanowiący występek z art. 178a § 4 kk.

W tej części, w pełni zasadnie stanął Sąd Rejonowy na stanowisku, iż swoim zachowaniem z dnia 22 lipca 2012r. S. S. (1) zrealizował znamiona przestępstwa.

W świetle zarówno wyjaśnień podsądnego, jak i zeznań świadków, przy uwzględnieniu dowodów z dokumentów, nie budziło żadnych wątpliwości to, iż oskarżony we wskazanej dacie znajdując się w stanie nietrzeźwości, prowadził jako kierowca w ruchu lądowym pojazd mechaniczny ( samochód osobowy m-ki R. ), będąc już uprzednio skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości ( wyrok Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 22 lipca 2011r. w sprawie sygn.akt XII K 572/11 ) i nie stosując się równocześnie do orzeczonego w wymienionym wyroku zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych oznaczonego na lat 3.

W konsekwencji, w pełni prawidłowo przypisał Sąd Rejonowy oskarżonemu w niniejszej sprawie popełnienie przestępstwa z art. 178a § 4 kk.

Na wstępie zaznaczyć należy, iż wymieniony występek zagrożony jest karą li tylko pozbawienia wolności, w granicach od 3 miesięcy do 5 lat.

W tym stanie rzeczy, nie sposób twierdzić, iż wymierzona podsądnemu kara w rozmiarze 4 miesięcy pozbawienia wolności, wraz z obligatoryjnym środkiem karnym w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, którego okres oznaczył Sąd I instancji na 3 lata oraz, środkiem karnym w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie 500 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, jawi się jako kara rażąco surowa, skoro kara pozbawienia wolności orzeczona została

w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, zaś tak ona, jak i wymiar środków karnych odzwierciedlają wysoki stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu występku, co słusznie podkreślił orzekający sąd.

Nie sposób również zaakceptować stanowisko skarżącego, iż aktualne zachowanie się S. S. (1), a to, normalizowanie relacji z żoną, podjęcie leczenia odwykowego, stanowi okoliczność uzasadniającą warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.

W odniesieniu do sprawców występków z art. 178a § 4 kk, ustawodawca zaostrzył kryteria zezwalające na skorzystanie wobec nich z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary. Nie są tu wystarczające przesłanki wynikające z treści przepisu art. 69 § 1 i 2 kk, bowiem stosownie do treści § 4 tegoż przepisu, wobec sprawcy przestępstwa z art. 178a § 4 kk, sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności tylko

w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Uzależnienie od alkoholu, podjęcie związanego z tym leczenia i praca nad odbudową więzi małżeńskich takimi szczególnie uzasadnionymi wypadkami nie są, ergo, zasadnie Sąd Rejonowy orzekł wobec S. S. (1) karę pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy w omawianej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy ( art. 437 § 1 kpk ).

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 636 § 1 kpk.

SSO B.Kuczyńska SSO A.Zarzycki SSO A.Babilon - Domagała