Sygn. akt: KIO 192/17
WYROK
z dnia 13 lutego 2017 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Katarzyna Brzeska
Protokolant: Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lutego 2017 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 stycznia 2017 r. przez wykonawcę
Building Engineering Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie w postępowaniu prowadzonym
przez Gminę Białaczów z siedzibą w Białaczowie
przy udziale wykonawcy: Przedsiębiorstwo Budowlane „KUBIK” Sp. z o.o. Sp. k. z
siedzibą w Krakowie zgłaszającego przystąpienie po stronie Zamawiającego
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Varia
Tech Sp. z o.o. oraz T4B Sp. z o.o. z siedzibą dla lidera konsorcjum w Warszawie
zgłaszających przystąpienie po stronie Zamawiającego
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności
oceny ofert a także unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego i
powtórzenie czynności badania i oceny ofert, z uwzględnieniem oferty
Odwołującego
2. Kosztami postępowania obciąża Gminę Białaczów z siedzibą w Białaczowie i:
1) zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr.
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez wykonawcę:
Building Engineering Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie tytułem wpisu od
odwołania,
2) zasądza od Gminy Białaczów z siedzibą w Białaczowie na rzecz wykonawcy
Building Engineering Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie kwotę 13 600 zł 00
gr. (słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty
strony poniesione z tytułu uiszczonego wpisu oraz koszty strony poniesione z
tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim.
Przewodniczący:
……………………
Sygn. akt KIO 192/17
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Białaczów z siedzibą w Białaczowie prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 z późn. zm.) (zwanej dalej również
„ustawą Pzp”), postępowanie o udzielenie zamówienia pn: „Rozbudowa oczyszczalni
ścieków typu ECOLO-CHIEF do przepustowości Qśr.d.=715 m3/dobę w miejscowości
Białaczów””.
Wartość zamówienia nie przekracza kwot określonych w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu opublikowane zostało w Biuletynie Zamówień Publicznych
z dnia 20 grudnia 2016 r. nr 370694-2016.
Wykonawca Building Engineering Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie (zwany dalej:
„Odwołującym”) w dniu 30 stycznia 2017 r. (data wpływu do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej) złożył odwołanie na czynność odrzucenia oferty Odwołującego z
postępowania na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp w zw. z art. 36b ust. 1 ustawy
Pzp z uwagi na niepodanie nazw wszystkich wybranych podwykonawców. Odwołujący
zarzucił Zamawiającemu w odwołaniu naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, wnosząc o
uwzględnienie odwołania, unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego,
poddania oferty Odwołującego procedurze wyboru, jako oferty najkorzystniejszej.
Zamawiający pismem z dnia 23 stycznia 2017 r. zawiadomił Odwołującego o
odrzuceniu jego oferty z przedmiotowego postępowania na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 w
zw. z art. 36b ust. 1 ustawy Pzp.
Czynność odrzucenia oferty Odwołującego z postępowania stała się przedmiotem
odwołania, wniesionego przez wykonawcę Building Engineering Sp. z o.o. z siedzibą w
Szczecinie.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść ogłoszenia o zamówieniu oraz
postanowienia SIWZ, ofertę wykonawcy: Building Engineering Sp. z o.o. z siedzibą w
Szczecinie jak również oświadczenia i stanowiska stron oraz uczestników
postępowania złożone w trakcie rozprawy, skład orzekający Izby ustalił i zważył, co
następuje:
Odwołanie, wobec nie stwierdzenia na posiedzeniu niejawnym braków formalnych
oraz w związku z uiszczeniem przez Odwołującego wpisu, podlega rozpoznaniu.
Ponadto Izba ustaliła, że Odwołujący przekazał Zamawiającemu kopię niniejszego
odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się uprawnieniem do korzystania
ze środków ochrony prawnej, o których stanowi przepis art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba ustaliła również, że wezwanie do wzięcia udziału w postępowaniu odwoławczym
miało miejsce w dniu 31 stycznia 2017 r.
Izba ustaliła, że do niniejszego postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego zgłosili przystąpienie następujący wykonawcy:
- Przedsiębiorstwo Budowlane „KUBIK” Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Krakowie zgłaszający
przystąpienie po stronie Zamawiającego,
- wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: Varia Tech Sp. z o.o. oraz
T4B Sp. z o.o. z siedzibą dla lidera konsorcjum w Warszawie zgłaszający przystąpienie po
stronie Zamawiającego
Izba potwierdziła skuteczność przystąpień do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego (które wpłynęły odpowiednio do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w
dniach: 2 lutego 2017 r. oraz 3 lutego 2017 r.) wykonawców: Przedsiębiorstwa Budowlanego
„KUBIK” Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Krakowie oraz wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia: Varia Tech Sp. z o.o. oraz T4B Sp. z o.o. z siedzibą dla lidera
konsorcjum w Warszawie (zwanych dalej odpowiednio: „Przystępującym Kubik oraz
Przystępującym Varia Tech”).
Izba przypomina, że interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść strony, do której
się przystępuje, winien być związany z sytuacją zgłaszającego przystąpienie w ramach
konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, zaś rozstrzygnięcie na
korzyść strony do której wykonawca przystępuje wpływać na pozycję tegoż wykonawcy w
postępowaniu. Izba zwróciła uwagę, że do niniejszego postępowania zgłosili przystąpienie
dwaj wykonawcy, z których każdy nich upatrywał interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na
korzyść strony, do której przystąpił. Zgodzić należy się, że podtrzymanie decyzji o
odrzuceniu oferty Odwołującego da obu wykonawcom szansę na uzyskanie niniejszego
zamówienia - uwzględniając fakt - że Zamawiający dokonał czynności odrzucenia oferty
Odwołującego, jednocześnie nie dokonując wyboru najkorzystniejszej oferty. Zatem należy
zgodzić się, że w takiej sytuacji obaj wykonawcy legitymują się interesem w uzyskaniu
rozstrzygnięcia na korzyść strony, do której przystąpili (do Zamawiającego), gdyż obaj
wykonawcy złożyli oferty w tym postępowaniu i obaj wykonawcy – w przypadku
podtrzymania decyzji o odrzuceniu oferty Odwołującego – mają istotną szansę stać się
oferentami, których oferty zostaną przez Zamawiającego wybrane, a zatem każdy z tych
wykonawców posiada realną szansę na uzyskanie zamówienia, a uwzględnienie odwołania –
bezsprzecznie – spowoduje zmianę sytuacji obu tych wykonawców w postępowaniu. Wobec
powyższego Izba uznała, że obaj wykonawcy – w tak zaistniałym stanie faktycznym –
posiadają interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść strony, do której przystąpili (t.j. do
Zamawiającego).
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
Zamawiający – Gmina Białaczów z siedzibą w Białaczowie prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia na: „Rozbudowę
oczyszczalni ścieków typu ECOLO-CHIEF do przepustowości Qśr.d.=715 m3/dobę w
miejscowości Białaczów”.
/dokumentacja postępowania: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Rozdział III:
„Opis przedmiotu zamówienia”, str. 1/
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia (zwana dalej również: „SIWZ”)
zawierała m. in. następujące postanowienia:
▪ pkt 7 SIWZ:
Zamawiający nie zastrzega obowiązku osobistego wykonania przez Wykonawcę kluczowych
części zamówienia. Wykonawca wskaże w ofercie część zamówienia, której wykonanie
powierzy podwykonawcom wraz z odpowiednimi kwalifikacjami zawodowymi, uprawnieniami,
doświadczeniem - podstawa dysponowania. Wykonawca zobowiązany jest do uzyskania
zgody Zamawiającego na zawarcie umowy z podwykonawcą lub dalszym podwykonawcą
zgodnie z warunkami określonymi we wzorze umowy załączonym do SIWZ.
/dokumentacja postępowania: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, pkt 7, str. 6./
▪ pkt 11 SIWZ Wykaz oświadczeń i dokumentów potwierdzających spełnianie warunków
udziału w postępowaniu oraz brak podstaw wykluczenia,
- Ppkt 11.1.1. Wykonawca, który powołuje się na zasoby innych podmiotów, w celu
wykazania braku istnienia wobec nich podstaw wykluczenia oraz spełnienia, w zakresie
jakim powołuje się na ich zasoby, warunków udziału w postępowaniu zamieszcza informacje
o podwykonawcach w oświadczeniu o którym mowa w pkt 11.1,
- ppkt 11.1.2 Wykonawca, który zamierza powierzyć wykonanie części zamówienia
Podwykonawcom, w celu wykazania braku istnienia wobec nich podstaw wykluczenia z
udziału w postępowaniu zamieszcza informacje o podwykonawcach w oświadczeniu, o
którym mowa w pkt 11.1.
/dokumentacja postępowania: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, pkt 11, str.
14./
▪ Załącznik nr 1 do SIWZ - „FORMUALRZ OFERTY", pkt 10:
10. OŚWIADCZAMY, że zamówienie wykonamy sami* / część zamówienia zlecimy
podwykonawcom* Podwykonawcom zamierzamy powierzyć określoną część (zakres) prac, -
wzorem tabeli, w której w kolumnie pierwszej należało podać - „Firmę (nazwę)
Podwykonawcy, natomiast w kolumnie drugiej - „Zakres prac wykonywanych przez
Podwykonawcę”.
/dokumentacja postępowania: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Załącznik nr 1
do SIWZ, str. 35/
▪ Część II Istotne dla stron postanowienia umowy:
§ 7 Podwykonawcy
Ust. 1 – Zamawiający zezwala na zatrudnienie Podwykonawców lub dalszych
Podwykonawców, przy czym realizacja wynikających z umowy zobowiązań przez
Podwykonawców nie zwalnia Wykonawcy z odpowiedzialności za wykonanie obowiązków
wynikających z Umowy oraz z obowiązujących przepisów prawa.
/dokumentacja postępowania: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Załącznik:
Część II – Istotne dla stron postanowienia umowy, str. 57/
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, że w przedmiotowym postępowaniu oferty złożyli
następujący wykonawcy:
1. Przedsiębiorstwo Budowlane „KUBIK” Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Krakowie: cena
brutto: 3.247.200,00 zł, okres gwarancji: 10 lat, czas reakcji serwisowej: 1 dzień;
2. Building Engineering Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie: cena brutto: 3.148.888,00 zł,
okres gwarancji: 10 lat, czas reakcji serwisowej: 1 dzień;
3. Ecol-Unicon Sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku: cena brutto: 3.558.931,28 zł, okres
gwarancji: 7 lat, czas reakcji serwisowej: 3 dni;
4. wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: Varia Tech Sp. z o.o.
oraz T4B Sp. z o.o. z siedzibą dla lidera konsorcjum w Warszawie: cena brutto:
3.321.000,00 zł, okres gwarancji: 10 lat, czas reakcji serwisowej: 1 dzień.
/dokumentacja postępowania: Protokół z sesji otwarcia ofert z dnia 16 stycznia 2017 r./
Odwołujący treść złożonego Formularza ofertowego w pkt 10 ukształtował w następujący
sposób:
/dokumentacja postępowania: Oferta wykonawcy Building Engineering Sp. z o.o. z siedzibą
w Szczecinie, str. 3 /
Zamawiający w dniu 23 stycznia 2017 r. zawiadomił Odwołującego o odrzuceniu jego
oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 36b ust. 1 ustawy Pzp. Zamawiający
uzasadniając swoje stanowisko wskazał na następujące okoliczności. Zamawiający
zauważył, że w treści SIWZ, pkt. 7 wymagał: „Wykonawca wskaże w ofercie część
zamówienia, której wykonanie powierzy podwykonawcom wraz z odpowiednimi
kwalifikacjami zawodowymi, uprawnieniami, doświadczeniem - podstawa dysponowania".
Odwołujący w złożonej ofercie: str. 3, pkt 10, w oświadczeniu dotyczącym wykonania
samodzielnie lub zlecania części zamówienia podwykonawcom, zobowiązany był w
zamieszczonej tabeli, kolumna: „Firma (nazwa) Podwykonawcy" wskazać dane tychże
podmiotów. Odwołujący w odniesieniu do trzech części: dostawa i montaż urządzeń
technologicznych, elektryka i AKPiA, oraz roboty budowlane, nie podał danych
podwykonawców, a jedynie umieścił zapis; „Producenci urządzeń" lub „Wybrany
Firma(nazwa) Podwykonawcy Zakres prac wykonywanych przez
podwykonawcę
Przedsiębiorstwo Inżynierii Środowiska
4eco sp. z o.o. 70-340 Szczecin al.
Bohaterów Warszawy 34/35
Nadzór, doradztwo, uczestnictwo w
naradach, roboty budowlane, roboty
technologiczne
Producent urządzeń Dostawa i montaż urządzeń
technologicznych
VcaCon Polska Zbiorniki z blach falistych
Wybrany podwykonawca Elektryka i AKPiA
Wybrany podwykonawca Roboty budowlane
podwykonawca". Zamawiający zauważył, że do prawa żądania od Wykonawcy danych
podwykonawców obligują Zamawiającego zapisy art. 36b ust. 1 ustawy prawo zamówień
publicznych, na podstawie których Wykonawca winien podać dane podwykonawców. W
ocenie Zamawiającego podanie informacji o nazwach (firmach) podwykonawców stanowi
istotny element treści oferty, w związku z powyższym, Zamawiający odrzuca ofertę
wykonawcy Building Engineering Sp. z o.o. ze Szczecina na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2
oraz art. 36b ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.
/dokumentacja postępowania: Zawiadomienie o odrzuceniu oferty odwołującego z dnia 23
stycznia 2017 r./
Od niniejszej czynności Zamawiającego wykonawca Building Engineering Sp. z o.o.
w Szczecinie wniósł odwołanie w dniu 30 stycznia 2017 r.
/dokumentacja postępowania: Odwołanie wykonawcy Building Engineering Sp. z o.o. z
siedzibą w Szczecinie z dnia 30 stycznia 2017 r. /.
Pismem z dnia 8 lutego 2017 r. Zamawiający odpowiedział na odwołanie, wnosząc o
jego oddalenie.
/dokumentacja postępowania: Odpowiedź na odwołanie Zamawiającego z dnia 8 lutego
2017 r. /.
Pismem z dnia 8 lutego 2017 r. Przystępujący Kubik również odpowiedział na
odwołanie, wnosząc o jego oddalenie.
/dokumentacja postępowania: Odpowiedź na odwołanie Przystępującego Kubik z dnia 8
lutego 2017 r. /.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, oświadczenia
i stanowiska stron oraz uczestników postępowania przedstawione podczas rozprawy, Izba
uznała, iż odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.
Izba oceniając zarzut bezpodstawnego odrzucenia oferty Odwołującego z ww.
postępowania - wzięła pod uwagę następujące okoliczności faktyczne oraz prawne.
Spór pomiędzy stronami sprowadza się do pytania czy w świetle art. 36b ust. 1
ustawy Pzp wykonawca zobowiązany jest do podania obligatoryjnie i niezmiennie wszystkich
firm podwykonawców i czy niepodanie tych informacji stanowi podstawę odrzucenia oferty
wykonawcy, w szczególności – jak to miało miejsce w niniejszym stanie faktycznym – na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, jako niezgodnej z treścią SIWZ.
Chcąc udzielić odpowiedzi na niniejsze pytanie należy w pierwszej kolejności
przywołać przepisy ustawy mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy,
uwzględniające zmiany wprowadzone ustawą z 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy –
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1020),
która weszła w życie w dniu 28 lipca 2016 r.
Zgodnie z art. 36b ust. 1 ustawy Pzp Zamawiający żąda wskazania przez wykonawcę
części zamówienia, których wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom, i podania
przez wykonawcę firm podwykonawców (ust. 1). W przypadku zamówień na roboty
budowlane lub usługi, które mają być wykonane w miejscu podlegającym bezpośredniemu
nadzorowi zamawiającego, zamawiający żąda, aby przed przystąpieniem do wykonania
zamówienia wykonawca, o ile są już znane, podał nazwy albo imiona i nazwiska oraz dane
kontaktowe podwykonawców i osób do kontaktu z nimi, zaangażowanych w takie roboty
budowlane lub usługi. Wykonawca zawiadamia zamawiającego o wszelkich zmianach
danych, o których mowa w zdaniu pierwszym, w trakcie realizacji zamówienia, a także
przekazuje informacje na temat nowych podwykonawców, którym w późniejszym okresie
zamierza powierzyć realizację robót budowlanych lub usług (ust. 1a). Zamawiający może
żądać informacji, o których mowa w ust. 1a, w przypadku zamówień na dostawy, usługi inne
niż dotyczące usług, które mają być wykonane w miejscu podlegającym bezpośredniemu
nadzorowi zamawiającego, lub zamówień od dostawców uczestniczących w realizacji
zamówienia na roboty budowlane lub usługi (ust. 1b).
Według ust. 2 art. 36b ustawy Pzp jeżeli zmiana albo rezygnacja z podwykonawcy
dotyczy podmiotu, na którego zasoby wykonawca powołał się, na zasadach określonych w
art. 22a ust. 1, w celu wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów
selekcji, wykonawca jest obowiązany wykazać zamawiającemu, że proponowany inny
podwykonawca lub wykonawca samodzielnie spełnia je w stopniu nie mniejszym niż
podwykonawca, na którego zasoby wykonawca powołał się w trakcie postępowania o
udzielenie zamówienia.
Dodatkowo istotnym do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest przywołanie przepisu
art. 36ba ust. 1 ustawy Pzp zgodnie z którym, jeżeli powierzenie podwykonawcy wykonania
części zamówienia na roboty budowlane lub usługi następuje w trakcie jego realizacji,
wykonawca na żądanie zamawiającego przedstawia oświadczenie, o którym mowa w art.
25a ust. 1, lub oświadczenia lub dokumenty potwierdzające brak podstaw wykluczenia
wobec tego podwykonawcy (ust. 1). Jeżeli zamawiający stwierdzi, że wobec danego
podwykonawcy zachodzą podstawy wykluczenia, wykonawca zobowiązany jest zastąpić
tego podwykonawcę lub zrezygnować z powierzenia wykonania części zamówienia
podwykonawcy (ust. 2).
Ponadto zgodnie z art. 25a ust. 5 ustawy Pzp na żądanie zamawiającego,
wykonawca, który zamierza powierzyć wykonanie części zamówienia podwykonawcom, w
celu wykazania braku istnienia wobec nich podstaw wykluczenia z udziału w postępowaniu:
1) składa jednolite dokumenty dotyczące podwykonawców, jeżeli wartość zamówienia jest
równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art.. 11 ust. 8;
2) zamieszcza informacje o podwykonawcach w oświadczeniu, o którym mowa w ust. 1,
jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8.
Analizując znowelizowane przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych można
zatem dojść do kilku istotnych wniosków wypływających z tych przepisów. Przede wszystkich
realizacja zamówienia przy udziale konkretnych podwykonawców wskazanych w ofercie
(poprzez ich identyfikację) może ulec zmianie w toku postępowania o udzielenie zamówienia,
także na etapie realizacji zamówienia poprzez zmianę albo rezygnację z podwykonawcy (gdy
jest on jednocześnie podmiotem, na którego zasobach wykonawca powołał się) bądź w
przypadku gdy zamawiający stwierdzi, że wobec danego podwykonawcy zachodzą podstawy
wykluczenia. W tym ostatnim przypadku – jak wskazano powyżej – ustawodawca dopuścił
zmianę podwykonawcy – poprzez zastąpienie go innym podwykonawcą, dopuszczając
również sytuację całkowitej rezygnacji z powierzenia wykonania części zamówienia
podwykonawcy, pomimo że powyższe wykonawca zadeklarował w ofercie. Zatem nie ulega
wątpliwości, że pomimo wskazania podwykonawcy konkretnego z nazwy (zidentyfikowania
go) może w różnych przypadkach wskazanych w ustawie dojść do zmiany tego podmiotu.
Po drugie wnioskować należy, że skoro ustawodawca dopuszcza - w świetle
znowelizowanych przepisów - szereg takich zmian podmiotu podwykonawcy, dopuszczając
również weryfikację podwykonawcy na późniejszym etapie postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, zatem należy uznać, że wskazanie konkretnych podwykonawców
w złożonej ofercie (ich spersonalizowanie poprzez podanie konkretnych firm) nie stanowi
immanentnej części złożonej przez wykonawcę oferty. Informacja dotycząca firmy
wskazanego przez wykonawcę podwykonawcy, nie jest elementem oferty, który nie może
ulec zmianie. Istotnym zatem – stanowiącym treść oferty - jest opis i zakres zobowiązania,
które wykonawca na siebie przyjmuje i które zaciąga składając ofertę w postępowaniu, zaś
wskazane przez niego firmy, nazwy podwykonawców są jedynie informacją wtórną, gdyż –
jak wskazano powyżej - również na etapie realizacji zamówienia może dojść do zmiany
takiego podmiotu. Wobec powyższego należy uznać, że informacje dotyczące firm
podwykonawców nie mogą – w świetle znowelizowanych przepisów – stanowić treści oferty
w rozumieniu przepisów m. in. art. 87 oraz 89 ustawy Prawo zamówień publicznych.
W następnej kolejności, należy dokonać szczegółowej analizy przepisu art. 36b ust. 1
ustawy Pzp. Zgodnie z treścią tego przepisu Zamawiający żąda wskazania przez
wykonawcę części zamówienia, których wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom, i
podania przez wykonawcę firm podwykonawców. W ocenie Izby przepis art. 36b ust. 1
ustawy Pzp skierowany jest do Zamawiającego. To Zamawiający żąda wskazania przez
wykonawcę części zamówienia, których wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom, i
podania przez wykonawcę firm podwykonawców, co w niniejszym stanie faktycznym miało
miejsce. Co do wykonawców zauważyć należy, że – w przepisie tym ustawodawca posługuje
się pojęciem „zamiaru”, co wskazywałoby, że wykonawca ma podać na etapie składania
oferty - w przypadkach gdy część zamówienia zamierza powierzyć podwykonawcom, co
zamawiający dopuścił – firmy, nazwy proponowanych podwykonawców, które są mu na daną
chwilę znane. Na poparcie swojego stanowiska – Izba dokonując analizy przepisu art. 36b
ust. 1 ustawy Pzp – Izba wzięła pod uwagę - posiłkowo celem dokonania właściwej wykładni
przepisów ustawy – treść art. 71 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z
dnia 26 lutego 2014 w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 200418/WE
zgodnie z którym w dokumentach zamówienia instytucja zamawiająca może żądać albo
zostać zobowiązana przez państwo członkowskie do żądania od oferenta, aby wskazał on w
swojej ofercie ewentualną część zamówienia, której wykonanie zamierza zlecić osobom
trzecim w ramach podwykonawstwa, a także aby podał ewentualnych proponowanych
podwykonawców. W ocenie Izby interpretacja przepisu art. 36b ust. 1 ustawy Pzp wskazana
przez Odwołującego - dokonana przez pryzmat przepisów wspólnotowych - jest jak
najbardziej właściwa, gdyż przepis ten odnosi się w swej treści do „podania ewentualnych
proponowanych podwykonawców”, zatem niewątpliwie „zamiar” o którym mowa w przepisie
art. 36b ust. 1 ustawy Pzp odnosi się do projektu, pewnego zarysu listy podwykonawców
proponowanych przez wykonawcę.
Stanowisko Izby wydaje się być tym bardziej słuszne z uwagi na kształt i treść
standardowego formularza jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia (pkt D
Informacje dotyczące podwykonawców), gdzie wykonawca wskazuje czy zamierza zlecić
osobom trzecim podwykonawstwo, jakiejkolwiek części zamówienia?, jeśli tak to podaje
wykaz proponowanych podwykonawców jeśli jest mu to wiadome. Zatem niewątpliwie
jednolity dokument dopuszcza sytuację w której na etapie składania oferty pełna lista
podwykonawców wykonawcy nie będzie jeszcze znana. Ponadto zauważenia wymaga, że
treść art. 36b ust. 1 ustawy Pzp nie różnicuje sytuacji wykonawcy biorącego udział w
postępowaniu o udzielenie zamówienia powyżej i poniżej progów unijnych. Przepis
sformułowany jest w taki sposób, że dotyczy wszystkich postępowań – również tych których
wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art.
11 ust. 8 ustawy Pzp. Zatem nieuprawnionym byłoby traktowanie w inny sposób
wykonawców, którzy takich informacji nie podali (w postępowaniach poniżej progów
unijnych) z wykonawcami, którzy składając jednolity europejski dokumentu zamówienia
podaliby jedynie firmy podwykonawców, które są im znane, z pominięciem firm
podwykonawców, co do których nie mieliby pewności, czy będą brały udział w realizacji tego
zamówienia.
Niewątpliwie również – co nie może umknąć uwadze Izby - że przepis art. 36b ust.
1 ustawy Pzp nie wprowadza granicy czasowej kiedy podanie tych firm, nazw
podwykonawców ma nastąpić. Powyższe należy uznać za spójne z treścią innych przepisów
– przywołanych przez Izbę - odnoszących się do podwykonawstwa. Przede wszystkim
Zamawiający nie dokonuje weryfikacji podwykonawców wyłącznie do upływu terminu
składania ofert, a przeciwnie wobec możliwości dokonania takiej zmiany (firmy
podwykonawcy) na późniejszym etapie postępowania zmuszony jest dokonać takiej
weryfikacji na przykład na etapie wykonawstwa, co utwierdza Izbę w przekonaniu, że
przyjęta interpretacja ww. przepisu jest właściwa. Zatem należy stwierdzić, że skoro
brzmienie tego przepisu nie odnosi wyłącznie do etapu oceny oraz wyboru oferty w
postępowaniu o zamówienie publiczne, to nie można wobec wykonawcy, który nie podał
wyczerpującej listy firm podwykonawców wyciągać negatywnych konsekwencji w postaci
odrzucenia jego oferty, w tym w szczególności – jak to miało miejsce w niniejszej sprawie -
na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp. Dodatkowo zauważenia również wymaga, że
przepis ten nie posługuje się pojęciem „podania wszystkich firm podwykonawców”, co
również potwierdza przedstawione powyżej stanowisko Izby.
Ponadto zauważenia również wymaga, iż zarówno przepisy krajowe jak i ww.
dyrektywa pozostawiają wykonawcy swobodę w doborze podwykonawcy, a omawiane
powyżej podwykonawstwo niewątpliwie odnosi się do realizacji zamówienia, co potwierdza
analiza przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego
2014 w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 200418/WE, gdzie art. 71
dotyczący podwykonawstwa zawarty został w rozdziale dotyczącym realizacji zamówienia.
Zatem potwierdza to tezę, że w dużej większości podwykonawcy będą weryfikowani przez
Zamawiającego na późniejszym etapie postępowania o udzielenie zamówienia. Niewątpliwie
również – na co należy zwrócić uwagę - istotnie może ulec zmianie sytuacja podwykonawcy
(np. poprzez układ czy upadłość), co zostało dostrzeżone i wskazane w preambule
dyrektywy (pkt 85). istotnym jest, aby Zamawiający opierał się na aktualnych informacjach,
w szczególności jeśli chodzi o podstawy wykluczenia, z uwagi na to że ważne zmiany mogą
zachodzić dość szybko np. w przypadku trudności finansowych. Zatem – na co zwraca się
szczególną uwagę – iż instytucje zamawiające powinny być także uprawnione do zwrócenia
się w każdej chwili o całość lub część dokumentów potwierdzających, gdy uważają, że jest to
niezbędne do właściwego przebiegu postępowania.
Izba nie zgodziła się z interpretacją przepisu art. 36b ust. 1 ustawy Pzp
przedstawioną przez Zamawiającego i Przystępujących. Przyjęcie takiej interpretacji – jak
żądał tego Zamawiający – prowadziłoby do nadmiernego formalizmu, od którego
ustawodawca - poprzez wprowadzoną nowelizację - zamierza odejść. Powyższe
sprowadzałoby się do automatycznego odrzucania ofert wykonawców nie zawierających –
według Zamawiającego – wyczerpującej listy firm podwykonawców, co w ocenie Izby w
świetle znowelizowanych przepisów ustawy jest działaniem zbyt daleko idącym. Zauważenia
również wymaga, że - posiłkując się preambułą Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
201424UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę
200418/WE - celem wprowadzenia niniejszych uregulowań było odformalizowanie
postępowania, gdyż jak wskazano w pkt 84 preambuły: „Wielu wykonawców, zwłaszcza
MŚP, uważa że jedną z głównych przeszkód dla ich uczestnictwa w zamówieniach
publicznych są obciążenia administracyjne wynikające z konieczności przedstawienia
znacznej liczby zaświadczeń lub innych dokumentów dotyczących kryteriów wykluczenia i
kwalifikacji. Ograniczenie takich wymogów, na przykład przez zastosowanie jednolitego
europejskiego dokumentu zamówienia obejmującego zaktualizowane oświadczenie własne
mogłoby w znacznym stopniu uprościć procedurę z korzyścią zarówno dla instytucji
zamawiających, jak i wykonawców”. Zatem odrzucenie oferty wykonawcy – jak to miało
miejsce w niniejszym stanie faktycznym – po przeanalizowaniu całokształtu przedstawionej
argumentacji byłoby również sprzeczne z ogólnymi zasadami swobody świadczenia
zamówienia na rzecz wybranego podmiotu jak również sprzeczne z zakazem dyskryminacji
podmiotów biorących udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia. W szczególności nie
może umknąć uwadze Izby, iż wykonawca który podałby – jako swojego podwykonawcę –
podmiot, który wiadomym jest że z różnych przyczyn, tym podwykonawcą nie będzie – tylko
celem nieodrzucenia oferty wykonawcy, tak by na późniejszym etapie dokonać zmiany
podwykonawcy, potraktowany byłby – w świetle przyjętej przez Zamawiającego interpretacji
– lepiej w przeciwieństwie do wykonawcy - podającego informację zgodną z rzeczywistym
sanem faktycznym, że takowi podwykonawcy nie są mu jeszcze znani – a oferta takiego
wykonawcy zostałaby przez Zamawiającego - w świetle przepisów ustawy Pzp - odrzucona.
W ocenie Izby – jak zostało to wcześniej wskazane – przepis art. 36b ust. 1 ustawy Pzp
powinien być interpretowany przez pryzmat innych znowelizowanych przepisów ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Reasumując zatem ewentualne ograniczenie wykonawców – w zakresie swobody
doboru podwykonawstwa (podania nazw, firm podwykonawców) – możliwe jest tylko na
etapie realizacji zamówienia, gdyż niewątpliwie podwykonawstwo dotyczy właśnie tej fazy
postępowania o udzielenie zamówienia i samo podwykonawstwo (podanie nazw, firm
podwykonawców) w świetle znowelizowanych przepisów ustawy Prawo zamówień
publicznych ma charakter wtórny, istotne znaczenie ma treść oferty, w rozumieniu opisu i
wskazania zakresu zobowiązania, które wykonawca na siebie przyjmuje i które zaciąga.
Wobec powyższego informacje dotyczące podwykonawstwa - podania ich nazw, firm - nie
stanowią treść oferty w rozumieniu przepisów art. 87 i 89 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Wobec powyższego Zamawiający zobowiązany jest do unieważnienia czynności
oceny ofert a także unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego i powtórzenia
czynności badania i oceny ofert, z uwzględnieniem oferty Odwołującego.
W konsekwencji na podstawie art. 192 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy Pzp Izba w
punkcie 1 sentencji orzekła w formie wyroku, uwzględniając odwołanie. W punkcie 2
sentencji Izba orzekła o kosztach na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp stosownie do
jego wyniku, zaś zgodnie z § 3 pkt 1 lit. a) oraz pkt 2 lit. b) rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(dz. U. Nr 41, poz. 238 z późn. zm.), Izba zasądziła od Zamawiającego na rzecz
Odwołującego koszty strony poniesione z tytułu wpisu oraz koszty strony poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika w łącznej kwocie 13.600 zł.
Przewodniczący:
…………………….