Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2017 r. w Krakowie

sprawy z wniosku D. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek apelacji organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T.

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 3 lutego 2016 r. sygn. akt IV U 1168/15

z m i e n i a zaskarżony wyrok w punkcie 1 i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 517/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 6 września 2017 roku

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2016 r. Sąd Okręgowy w Tarnowie w pkt 1 zmienił decyzję Zakładu ubezpieczeń Społecznych w T. z dnia 13 listopada 2015 r. i przyznał D. Ł.świadczenie przedemerytalne od 5.11.2015 r. Sąd Okręgowy ustalił, że D. Ł. urodziła się dnia (...). W okresach od dnia 21.03.2006 roku do dnia 31.07.2008 roku oraz od dnia 1.12.2008 roku do dnia 28.02.2014 roku pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy. Dnia 29.01.2014 roku złożyła wniosek o przyznanie renty na dalszy okres, jednak decyzją z dnia 20.06.2014 roku ZUS Oddział w T. odmówił jej przyznania renty. D. Ł. złożyła odwołanie od tej decyzji i wyrokiem z dnia 24.07.2015 roku Sąd Okręgowy w Tarnowie oddalił to odwołanie. Wyrok ten uprawomocnił się dnia 15.08.2015 roku. D. Ł. począwszy od dnia 26.08.2014 roku pozostaje zarejestrowana jako bezrobotna, a w okresie od dnia 26.08.2014 roku do dnia 25.08.2015 roku pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Posiada łącznie ponad 27 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Dnia 1.04.2015 roku wystąpiła ponownie z wnioskiem o rentę, ale został on załatwiony odmownie decyzją ZUS z dnia 28.10.2015 roku. Dnia 4.11.2015 roku złożyła wniosek o świadczenie przedemerytalne. Sąd okręgowy zważył, że odwołanie jako zasadne podlegało uwzględnieniu. Przedmiotem postępowania było ustalenie, czy D. Ł. przysługuje prawo do świadczenia przedemerytalnego, czy spełnia wymagane przesłanki do tego świadczenia. Zasady nabywania prawa i wypłaty świadczeń przedemerytalnych regulują przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.). W myśl art. 2 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje między innymi osobie, która zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Według treści ust. 2 cytowanego przepisu za okres uprawniający do emerytury uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz.748). Jednocześnie zgodnie z ust. 3 tego artykułu świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki: nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna; w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych; złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W niniejszym postępowaniu sporną stała się przesłanka dotycząca posiadania przez odwołującą wymaganego wieku 55 lat na „dzień w którym ustało prawo do renty”. W ocenie Sądu stanowisko organu rentowego w tej materii nie było zasadne. W świetle bowiem ustalonego stanowiska judykatury i doktryny racjonalna wykładnia użytego w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy pojęcia „dzień ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy” skłania do powiązania tej przesłanki z ustalonym w ustawie emerytalnej porządkiem dochodzenia prawa do renty. Oznacza to, że w sytuacji, gdy ubezpieczony nie wystąpi o ustalenie prawa do renty na dalszy okres, dzień ustania prawa do renty jest tożsamy z upływem okresu, na jaki przyznano to świadczenie (art. 102 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Jeżeli natomiast wnioskodawca uruchomi tryb zmierzający do przyznania świadczenia na dalszy okres, to dzień ustania prawa do renty nie nastąpi - będzie tak w sytuacji wydania pozytywnej decyzji rentowej - albo będzie nim data uprawomocnienia się negatywnej decyzji organu rentowego w przedmiocie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (zob. wyrok SN z dnia 18.02.2015r., III UK 111/14; wyrok SN z dnia 23.09.2014r., II UK 562/13; A. Kopeć, W. Maciejko, M. Wojewódka „Świadczenia emerytalne - Komentarz, Warszawa 2008). Oznacza to, że gdy prawo do renty na okres po upływie wskazanego w decyzji pozostaje sporne wobec odwołania się ubezpieczonej od decyzji odmawiającej jego przyznania na dalszy okres to w takiej sytuacji trzeba uznać, że do czasu rozstrzygnięcia sporu, czyli do czasu „uprawomocnienia się” decyzji odmawiającej przyznania renty na dalszy okres nie można stwierdzić, że prawo do renty ustało w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Ustanie prawa do renty w takim przypadku następuje z dniem, w którym decyzja odmowna stała się ostateczna i nie została zaskarżona do sądu ubezpieczeń społecznych albo z dniem, w którym wyrok oddalający odwołanie do tej decyzji stał się prawomocny. Dopiero w tak określonym dniu można uznać, że prawo do renty ustało (zob. wyrok SN z dnia 13.09.2013r., I UK 67/13).

W przedmiotowej sprawie odwołująca do dnia 28.02.2014 roku pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy. Dnia 29.01.2014 roku złożyła wniosek o przyznanie renty na dalszy okres, jednak decyzją z dnia 20.06.2014 roku ZUS Oddział w T. odmówił jej przyznania renty. D. Ł. złożyła odwołanie od tej decyzji i wyrokiem z dnia 24.07.2015 roku Sąd Okręgowy w Tarnowie oddalił to odwołanie. Wyrok ten uprawomocnił się dnia 15.08.2015 roku. Wobec powyższego to ten ostatni dzień, a więc 15.08.2015 roku jest dniem ustania prawa do renty w jej przypadku, a nie dzień 28.02.2014 roku. Skoro tak, to odwołująca spełnia wszystkie przesłanki do świadczenia przedemerytalnego. Pobierała bowiem nieprzerwanie rentę przez ponad 5 lat, do dnia 15.08.2015 roku ukończyła 55 lat, posiada ponad 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, zarejestrowała się w PUP od dnia 26.08.2014 roku (fakt, że zrobiła to przed datą 15.08.2015 roku nie może oznaczać, że ta przesłanka nie została spełniona). Spełnione też zostały przesłanki z art. 2 ust. 3 ustawy gdyż odwołująca pozostaje zarejestrowana jako bezrobotna i pobierała w okresie od dnia 26.08.2014 roku do dnia 25.08.2015 roku zasiłek dla bezrobotnych. W ocenie Sądu powyższych wniosków nie zmienia fakt, że odwołująca dnia 1.04.2015 roku wystąpiła ponownie z wnioskiem o rentę i został on załatwiony odmownie decyzją ZUS z dnia 28.10.2015 roku, a wniosek o świadczenie przedemerytalne złożyła dnia 4.11.2015 roku. Decyduje bowiem w tej sprawie fakt rzeczywistego pobierania renty do dnia 28.02.2014 roku i daty prawomocności decyzji z dnia 20.06.2014 roku odmawiającej renty na dalszy okres. To, że odwołująca złożyła kolejny wniosek o rentę tego nie zmienia i nie niweczy. Na dzień 15.08.2015 roku spełniała wszystkie przesłanki do dochodzonego świadczenia. Zatem w świetle powyższych ustaleń i powołanych przepisów należy stwierdzić, iż zaskarżona decyzja ZUS była nieprawidłowa, wobec czego Sąd ją zmienił przyznając D. Ł. świadczenie przedemerytalne począwszy od dnia 5.11.2015 roku (art. 7 ust. 1 ustawy) na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc.

Apelację od wyroku złożył organ rentowy zaskarżając wyrok w części dot. pkt 1 sentencji, zarzucając naruszenie prawa materialnego, a mianowicie przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30.04.2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (D.U. z 2013 r., poz. 170 ze zm.), poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że ubezpieczona spełnia warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego. Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania. W uzasadnieniu podniósł, że zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Tarnowie - Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał odwołującej się D. Ł. świadczenie przedemerytalne. Jak wynika z akt sprawy D. Ł. w okresach od dnia 21.03.2006 r. do dnia 31.07.2008 r. oraz od dnia 01.12.2008 r. do dnia 28.02.2014 r. pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy. Dnia 29.01.2014 roku złożyła wniosek o przyznanie renty na dalszy okres, jednak decyzją z dnia 20.06.2014 roku organ rentowy odmówił jej przyznania świadczenia. D. Ł. złożyła odwołanie od tej decyzji i wyrokiem z dnia 24.07.2015 roku Sąd Okręgowy w Tarnowie oddalił to odwołanie. Wyrok ten uprawomocnił się dnia 15.08.2015 roku. Wobec powyższego jak stwierdził Sąd Okręgowy, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, to ten ostatni dzień, a więc 15.08.2015 roku jest dniem ustania prawa do renty w jej przypadku, a nie dzień 28.02.2014 roku. Skoro tak, to Sąd stwierdził, iż odwołująca spełnia wszystkie przesłanki do świadczenia przedemerytalnego. Pobierała bowiem nieprzerwanie rentę przez ponad 5 lat, do dnia 15.08.2015 roku ukończyła 55 lat, posiada ponad 27 lat okresów składkowych i nieskładkowych, oraz zarejestrowała się w Powiatowym Urzędzie Pracy od dnia 26.08.2014 roku, a jak wskazał Sąd fakt, że zrobiła to przed datą 15.08.2015 roku nie może oznaczać, że ta przesłanka nie została spełniona, nie uzasadniając bliżej tego stanowiska. Spełnione też zostały przesłanki z art. 2 ust. 3 ustawy gdyż odwołująca pozostaje zarejestrowana jako bezrobotna i pobierała w okresie od dnia 26.08.2014 roku do dnia 25.08.2015 roku zasiłek dla bezrobotnych. W ocenie Sądu powyższych wniosków nie zmienia fakt, że odwołująca dnia 1.04.2015 roku wystąpiła ponownie z wnioskiem o rentę i został on załatwiony odmownie decyzją ZUS z dnia 28.10.2015 roku, a wniosek o świadczenie przedemerytalne złożyła dnia 4.11.2015 roku. Decyduje bowiem w tej sprawie fakt rzeczywistego pobierania renty do dnia 28.02.2014 roku i daty prawomocności decyzji z dnia 20.06.2014 roku odmawiającej renty na dalszy okres. Wskazał Sąd, że to, iż odwołująca złożyła kolejny wniosek o rentę tego nie zmienia i nie niweczy, ponieważ na dzień 15.08.2015 roku spełniała wszystkie przesłanki do dochodzonego świadczenia.

Zdaniem organu rentowego Sąd I instancji błędnie zastosował wskazany na wstępie przepis art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, zgodnie z którym prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która zarejestrowała się we właściwym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat oraz od dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta i osiągnęła okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet. Kwestię sporną między stronami stanowiła właściwa interpretacja zwrotu „ustanie prawa do renty”, mająca decydujące znaczenia dla rozstrzygnięcia w zakresie przyznania ubezpieczonemu prawa do świadczenia przedemerytalnego. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23.09.2014r. sygn. II UK 562/13 stwierdził, że „racjonalna wykładnia, użytego w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych pojęcia ,, dzień ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy,, skłania do powiązania tej przesłanki z ustalonym w ustawie emerytalnej porządkiem dochodzenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Oznacza to, że w sytuacji, gdy ubezpieczony nie wystąpi o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres, dzień ustania prawa do renty jest tożsamy z upływem okresu na jaki przyznano to świadczenie (art. 102 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Jeżeli natomiast wnioskodawca uruchomi tryb zmierzający do przyznania świadczenia na dalszy okres, to dzień ustania prawa do renty nie nastąpi - będzie tak w sytuacji wydania pozytywnej decyzji rentowej- albo będzie nim data uprawomocnienia się negatywnej decyzji organu rentowego w przedmiocie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Perspektywę tą uwiarygadniają językowo-funkcjonalne dyrektywy wykładni tekstu prawnego.” Z kolei w wyroku z dnia 13.09.2013r. I UK 67/13 Sąd Najwyższy przyjął, że termin 30 dni na zarejestrowanie się w powiatowym urzędzie pracy (art. 2 ust. 4 pkt. 1) jest nieprzywracalny i rozpoczyna swój bieg od dnia uprawomocnienia się decyzji odmawiającej przyznania prawa na dalszy okres renty z tytułu niezdolności do pracy. Do czasu rozstrzygnięcia sporu, czyli do czasu uprawomocnienia się decyzji odmawiającej przyznania renty na dalszy okres nie można stwierdzić, że prawo do renty ustało w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt. 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Ustanie prawa do renty w takim przypadku następowałoby z dniem, w którym decyzja odmowna stała się ostateczna i nie została zaskarżona do sądu ubezpieczeń społecznych albo z dniem, w którym wyrok oddalający odwołanie stał się prawomocny. Taki sam pogląd został przedstawiony w doktrynie (por. A Kopeć, W. Maciejko, M Wojewódka: Świadczenia emerytalne - Komentarz, Warszawa 2008, s.lll). Odnosząc powyższe uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy należy mieć na względzie, że odwołująca zarejestrowała się jako bezrobotna w dniu 26.08.2014 r., a zatem po upływie 30 dni od ustania prawa do renty, a zarazem przed uprawomocnieniem się wyroku Sądu Okręgowego. To oznacza, że przesłanka, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 nie została spełniona, gdyż w/w zarejestrowała się zanim ustało jej prawo do renty, w tym czasie toczyło się postępowanie sądowe w sprawie przywrócenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, prawomocnie zakończone 15.08.2015 r. Obowiązkowi zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy ujętemu w wyżej cyt. przepisie, podlegają osoby, które nie mają prawa do renty w sensie spełnienia warunków nabycia tego prawa, czyli są zdolne do pracy. Gdy kwestia zdolności do pracy jest przedmiotem sporu - przed organem rentowym lub przed sądem nie można ustalić, że ten obowiązek uaktualnił się, a Sąd zobowiązany był oceniać stan faktyczny i pod względem merytorycznym na dzień wydania decyzji. Należy bowiem pamiętać, że w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, to jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Nie ulega wątpliwości, że odwołująca na dzień wydania decyzji nie spełniała warunków do przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego. Wobec powyższego wniesienie apelacji jest uzasadnione.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się uzasadniona.

Jak wynika z uzasadnienia sądu pierwszej instancji uznał on, zresztą słusznie, że w niniejszym postępowaniu sporną stała się przesłanka dotycząca posiadania przez odwołującą wymaganego wieku 55 lat na „dzień w którym ustało prawo do renty”. W ocenie Sądu Okręgowego stanowisko organu rentowego w tej materii nie było zasadne. Dalszy wywód sądu w tym zakresie oparty został na wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 18.02.2015 r. III UK 111/14, z dnia 23.09.2014r. II UK 562/13 i z dnia 13.09.2013 r. I UK 67/13 a właściwie na tezach tych wyroków. Wskazał zatem, że w świetle ustalonego stanowiska judykatury i doktryny racjonalna wykładnia użytego w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy pojęcia „dzień ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy” skłania do powiązania tej przesłanki z ustalonym w ustawie emerytalnej porządkiem dochodzenia prawa do renty. Oznacza to, że w sytuacji, gdy ubezpieczony nie wystąpi o ustalenie prawa do renty na dalszy okres, dzień ustania prawa do renty jest tożsamy z upływem okresu, na jaki przyznano to świadczenie (art. 102 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Jeżeli natomiast wnioskodawca uruchomi tryb zmierzający do przyznania świadczenia na dalszy okres, to dzień ustania prawa do renty nie nastąpi - będzie tak w sytuacji wydania pozytywnej decyzji rentowej - albo będzie nim data uprawomocnienia się negatywnej decyzji organu rentowego w przedmiocie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (zob. wyrok SN z dnia 18.02.2015r., III UK 111/14; wyrok SN z dnia 23.09.2014r., II UK 562/13; A. Kopeć, W. Maciejko, M. Wojewódka „Świadczenia emerytalne - Komentarz, Warszawa 2008). Oznacza to, że gdy prawo do renty na okres po upływie wskazanego w decyzji pozostaje sporne wobec odwołania się ubezpieczonej od decyzji odmawiającej jego przyznania na dalszy okres to w takiej sytuacji trzeba uznać, że do czasu rozstrzygnięcia sporu, czyli do czasu „uprawomocnienia się” decyzji odmawiającej przyznania renty na dalszy okres nie można stwierdzić, że prawo do renty ustało w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Ustanie prawa do renty w takim przypadku następuje z dniem, w którym decyzja odmowna stała się ostateczna i nie została zaskarżona do sądu ubezpieczeń społecznych albo z dniem, w którym wyrok oddalający odwołanie do tej decyzji stał się prawomocny. Dopiero w tak określonym dniu można uznać, że prawo do renty ustało (zob. wyrok SN z dnia 13.09.2013r., I UK 67/13).

Jak już wskazano, sąd pierwszej instancji powołał się w swojej wykładni w szczególności na treść tezy wyroku Sądu Najwyższego z 23 września 2014 r. cytując treść tej tezy, lecz nie dochodząc, jakich okoliczności dotyczy. Tymczasem wywody Sądu Najwyższego odnoszące się do pojęcie ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.) dotyczą tylko pierwszej części zdania rozpoczynającego treść tego przepisu, czyli do słów „prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy”. To na tle tego sformułowania powstały problemy wykładni przepisu w związku z sytuacjami odmowy przyznania prawa do renty przez ZUS i odwołania się od niekorzystnej decyzji przez ubezpieczonego do sądu, a co za tym idzie sposobu liczenia daty, od której winno się liczyć 30 dniowy termin do zarejestrowania się w urzędzie pracy. Analiza wszystkich trzech cytowanych wyroków SN prowadzi do jednoznacznego wniosku, że przyjęte w nich rozumienie pojęcia ustania prawa do renty odnosi się tylko do wynikającego z porządku dochodzenia do świadczeń trybu postępowania. Oznacza to, że nie dotyczy innego warunku określonego w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy, jakim jest ukończenie w przypadku kobiet 55 lat do dnia, w którym ustało prawo do renty. Wnioskodawczyni pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy do 28 lutego 2014 r. a wiek 55 lat osiągnęła (...)r., zatem już po ustaniu prawa do renty. Ponieważ jej odwołanie od decyzji organu rentowego odmawiającej przyznania renty na kolejny okres zostało prawomocnie oddalone wyrokiem sądu, to nie jest możliwe przyjęcie, że samo złożenie takiego odwołania (w przypadku jego oddalenia) przedłuża prawo do renty do daty zakończenia postępowania sądowego. Tego rodzaju rozumowania uznać należy za absurdalne. Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustało z dniem jej wstrzymania decyzją organu rentowego, która została utrzymana w mocy prawomocnym wyrokiem sądu. Jak już wskazano, przyjęcie przedłużonego prawa do renty, jako pewnej fikcji prawnej, poprzez złożenie odwołania, odnosi się tylko do kwestii zachowania terminu do dokonania przez ubezpieczonego określonych czynności stanowiących warunek przysługiwania prawa do świadczenia, nie dotyczy natomiast warunku osiągnięcia wieku emerytalnego (55 lat w przypadku kobiety) w okresie pobierania renty. We wszystkich sprawach, których orzeczenia Sądu Najwyższego powołał sąd pierwszej instancji, ubezpieczeni wymagany wiek emerytalny ukończyli do dnia ustania prawa do renty, a nie dopiero później, w czasie trwania postępowania sądowego toczącego się na skutek złożenia odwołania.

Chociaż apelacja słusznie zarzuciła naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy, to z jej uzasadnienia wynika, że to naruszenie odnosi do niezachowania terminu zarejestrowania się w urzędzie pracy, zdając się nie dostrzegać braku spełnienia innej przesłanki z tegoż przepisu (opisanej wyżej). Sąd Apelacyjny ma jednak obowiązek uwzględniania z urzędu naruszenia przez sąd pierwszej instancji prawa materialnego – oczywiście w ramach zakresu zaskarżenia (porównaj uchwałę Sadu Najwyższego 7 sędziów – zasadę prawną z dnia 31 stycznia 2008 r. III CZP 49/07 –OSNC 2008/6/55). Stąd też niespełnienie przez ubezpieczoną warunku osiągnięcia wieku emerytalnego do dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy doprowadziło do zmiany wyroku i oddalenia odwołania.

Wobec powyższego na podstawie art. 386 § 1 kpc orzeczono jak w sentencji wyroku.

Agata Pyjas-Luty Krystian Serzysko Dariusz Płaczek