Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 9 października 2015 roku.

Sąd Okręgowy w Szczecinie, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Wiesława Buczek-Markowska

Sędziowie: SO Iwona Siuta

SO Sławomir Krajewski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2015 roku na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku J. B. i M. G.

o wpis prawa własności

na skutek apelacji wnioskodawczyni J. B. od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 15 lipca 2015 roku, sygn. akt Kw Nr SZ1S/00115998/3, Dz. Kw 24918/14

p o s t a n a w i a:

oddalić apelację.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 15 lipca 2015 roku Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie oddalił wniosek o wpis oraz ustalił, że koszty postępowania uczestnicy ponoszą we własnym zakresie.

Jako podstawę prawną Sąd Rejonowy wskazał art. 626 ⁸ § 2 k.p.c.

Zauważył, że księga wieczysta (...) jest prowadzona dla stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w S. o powierzchni użytkowej 77,20 m 2 (w skład lokalu wchodzi pomieszczenie przynależne). Właścicielką tego lokalu jest M. G., na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia własności z dnia 2 grudnia 2009 r. rep. A nr 8993/2009 sporządzonej przed asesorem notarialnym J. M. zastępcą notariusza D. W. kancelarii notarialnej w S..

Wcześniej M. G. przysługiwało na podstawie umowy darowizny z dnia 21 lipca 2000 roku, Rep. A nr 2089/2000 kancelarii notarialnej W. W. w S. własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu przy ul. (...), mającego powierzchnię 65 m 2.

W dniu 29 października 2014 roku J. B. w imieniu swoim i jako pełnomocnik M. G. złożyła w formie aktu notarialnego (Rep. A 3118/2014) oświadczenie o rozwiązaniu umowy darowizny z dnia 21 lipca 2000 roku.

Zdaniem Sądu Rejonowego, rozwiązanie umowy darowizny jako już wykonanej było niedopuszczalne i nie mogło wywrzeć żadnego skutku, czynność przeniesienia prawa własności była więc nieważna.

Sąd powołał się na pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1994 roku (III CZP 130/94). Zwrócił również uwagę, że umowa darowizny dotyczyła własnościowego prawa do lokalu, natomiast umowa o rozwiązaniu umowy darowizny wskazuje już na prawo własności nieruchomości.

Apelację od powyższego postanowienia złożyła J. B. i zaskarżając postanowienie w całości, wniosła o jego uchylenie i wydanie postanowienia uwzględniającego wniosek o wpis prawa własności w oparciu o zgromadzone dokumenty albo przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie prawa materialnego. Zdaniem skarżącej oczywistym jest, że zgodnie z art. 353 ¹ k.c. umowa darowizny może być rozwiązana za zgodą obu stron bez wskazania szczegółowych powodów, jeżeli nie narusza to zasad współżycia społecznego.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała ponadto, że umowa darowizny nie została wykonana w całości, ponieważ była zawarta jeszcze w trakcie budowy mieszkania, co wynika również z umowy kredytu. W umowie zobowiązano obdarowaną do przejęcia kredytu hipotecznego, czego obdarowana nie uczyniła. Skarżąca spłaca kredyt od początku sama.

Jej zdaniem niesłuszny jest tez argument Sądu pierwszej instancji o zmianie własnościowego prawa do lokalu w prawo własności, ponieważ na skutek umowy darowizny obdarowana nabyła też ekspektatywę odrębnej własności lokalu.

Skarżąca podkreśliła również, że umowa „Rozwiązanie umowy darowizny” w swej treści zawierała przeniesienie własności, co jest zgodne z wolą jej córki M. G.. W odpowiedzi na apelację uczestniczka M. G. oświadczyła, że zgadza się z jej treścią.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

Postępowanie wieczystoksięgowe jest szczególnym postępowaniem nieprocesowym, w którym Sąd orzekający rozstrzyga sprawę jedynie w oparciu o załączone przez stronę dokumenty, stan wpisów w księdze wieczystej i treść złożonego wniosku. Ta ograniczona kognicja sądu wieczystoksięgowego wynika wprost z art. 626 ⁸ § 2 k.p.c., który stanowi, iż rozpoznając wniosek o wpis sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej.

Z powyższym przepisem koreluje art. 626 ² § 3 k.p.c., według którego do wniosku o dokonanie wpisu należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej. Z powyższego wynika, iż wpis w księdze wieczystej nie może być dokonany jedynie na podstawie twierdzeń strony, lecz twierdzenia te powinny być poparte dokumentem mogącym stanowić podstawę do dokonania żądanego wpisu.

Dokumenty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej określone są w przepisach art. 31 – 34 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r., Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.) oraz w przepisach szczególnych. Mając na uwadze wskazane przepisy, dokumentami takimi mogą być w szczególności akty notarialne, decyzje administracyjne, orzeczenia sądowe, zaświadczenia wystawiane przez władze i urzędy w zakresie ich właściwości i kompetencji, akty stanu cywilnego, dokumenty geodezyjne i inne.

W okolicznościach sprawy brak było podstaw do dokonania wnioskowanego wpisu.

Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd prawny wyrażony przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1994 roku (III CZP 130/94), gdzie wskazano, że rozwiązanie umowy za zgodą obu stron jest ogólnie dopuszczalne w ramach swobody kontraktowej (por. art. 353 ¹ k.c.). W tym zakresie treść art. 155 § 1 k.c. nie stanowi o ograniczeniu takiej możliwości. Konstrukcja prawna rozwiązania umowy na podstawie zgodnego oświadczenia stron ma cechy dwustronnej czynności prawnej i w istocie sama stanowi umowę. Rozwiązanie umowy zobowiązaniowej jest jednak możliwe dopóty, dopóki istnieją zobowiązania. Podobnie jak przy odstąpieniu od umowy, całkowite jej wykonanie sprawia, że rozwiązanie umowy staje się bezprzedmiotowe. Chociaż bowiem sama umowa zachowuje nadal swój byt prawny jako przeszłe zdarzenie prawne, to jednak wygaśnięcie węzła obligacyjnego pozbawia rozwiązanie prawnego znaczenia. Rozwiązując umowę strony zmierzają do zapobieżenia powstaniu w przyszłości skutków prawnych czynności w zakresie obowiązujących je jeszcze zobowiązań. Prowadzi to do jedynie uzasadnionego wniosku, że rozwiązanie umowy, na podstawie której stosownie do art. 155 § 1 k.c. nastąpiło przeniesienie własności nieruchomości, możliwe jest tylko wówczas, gdy nie została ona w całości wykonana, tj. w sytuacji istnienia jeszcze innych zobowiązań przyjętych przez strony w umowie.

W okolicznościach sprawy należało przyjąć, że umowa darowizny z dnia 21 lipca 2000 roku, na podstawie której M. G. nabyła własność nieruchomości, dla której prowadzona jest przedmiotowa księga wieczysta, została w całości wykonana w powyższym rozumieniu.

W odniesieniu do zarzutu apelacji braku wykonania w całości umowy darowizny z dnia 21 lipca 2000 roku wskazać należy, że w umowie nie znalazło się postanowienie w przedmiocie przejęcia kredytu hipotecznego przez obdarowaną.

Skoro, więc w umowie wskazano, że wydanie przedmiotu darowizny już nastąpiło, a nadto nie może budzić wątpliwości i nie było przez skarżącą kwestionowane, że obdarowana została przyjęta w poczet członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. i w konsekwencji doszło do ustanowienia na jej rzecz prawa odrębnej własności przedmiotowego lokalu, to należy przyjąć do doszło do wykonania umowy w całości, co wykluczało możliwość jej rozwiązania przez strony.

Sąd Okręgowy wziął pod uwagę argumenty skarżącej, iż umowa z dnia 29 października 2014 roku oprócz oświadczeń woli stron w przedmiocie rozwiązania ww. umowy darowizny, zawiera w tym samym § 4 również dodatkowe postanowienie, co do przeniesienia własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego na J. B..

W drodze złożenia tego ostatniego oświadczenia woli nie doszło jednak do zdziałania ważnej i skutecznej czynności prawnej w postaci rozporządzenia prawem własności na rzecz te ostatniej.

W umowie wyraźnie postanowiono, że owo przeniesienie własności na J. B. następuje w wyniku rozwiązania umowy darowizny.

W takim stanie rzeczy rozwiązanie darowizny stanowiło przyczynę prawną rozporządzenia prawem własności. W konsekwencji nieważność tejże przyczyny prawnej przesądza o nieważności czynności prawnej w części rozporządzającej.

Stąd Sąd Rejonowy trafnie uznał, że w oparciu o umowę z dnia 29 października 2014 roku, nie było możliwym ujawnienie J. B., jako właściciela przedmiotowej nieruchomości.

Reasumując, na podstawie art. 385 k.p.c., w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., orzeczono jak w sentencji postanowienia.