Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 kwietnia 2016 roku w S.

sprawy z powództwa Gminy T.

przeciwko T. B.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Gryficach z dnia 28 kwietnia 2015 roku, sygn. akt I C 1769/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego T. B. na rzecz powódki Gminy T. kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Sławomir Krajewski SSO Tomasz Sobieraj SSO Tomasz Szaj

Sygn. akt II Ca 1384/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Gryficach:

- w punkcie I zasądził od pozwanego T. B. na rzecz powódki Gminy T. kwotę 4.769,33 złotych wraz z odsetkami ustawowymi:

a/ od kwoty 4.488 złotych od dnia 24 września 2014 roku do dnia zapłaty,

b/ od kwoty 281,33 złotych od dnia 29 października 2014 roku do dnia zapłaty,

- w punkcie II zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 839 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy oparł powyższy wyrok na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Gmina T. jest właścicielką gruntu położonego w T. przy ulicy (...), oznaczonego działką nr (...) o pow. 13728 m ². Pozwany jest wieczystym użytkownikiem gruntu.

Burmistrz Miasta i Gminy T. wypowiedział w dniu 3 grudnia 2003 roku T. B. wysokość dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu, proponując jednocześnie nową wysokość opłaty rocznej w kwocie 4.488,00 złotych. W uzasadnieniu wypowiedzenia opłaty wskazano, iż wysokość opłaty została określona przez biegłego. Biegły wskazał, iż wartość rynkowa działki wynosi 149.600,00 złotych, zaś stawka procentowa 3% odpowiednio 4.488,00 złotych płatna do 31 marca każdego roku, poczynając od 2004 roku Poprzednio obowiązująca opłata była oparta na wycenie gruntu z 1995 roku. Pozwany został pouczony, iż od wypowiedzenia przysługuje prawo wniesienia wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości, bezpośrednio do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S..

Pozwany w dniu 16 lutego 2006 roku złożył wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu. Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2006 roku SKO odmówiło przywrócenia terminu do złożenia tego wniosku. Pozwany złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w S., która została oddalona. To rozstrzygnięcie pozwany zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego, gdzie również oddalono skargę kasacyjną.

Orzeczeniem z dnia 28 kwietnia 2008 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze
w S. oddaliło wniosek T. B. o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej
z tytułu wieczystego użytkowania gruntu położonego w T. przy ulicy (...), dokonana wypowiedzeniem Burmistrza Miasta i Gminy w T. z dnia 03 grudnia 2003 roku jest nieuzasadniona.

Pismem z dnia 24 kwietnia 2014 roku pozwany został wezwany do zapłaty kwoty 4.488,00 złotych z tytułu opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste gruntu wraz z odsetkami ustawowymi, które na dzień 24 kwietnia 2014 roku wynosiły 38,36 złotych.

Sąd Rejonowy na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego uznał powództwo za zasadne. Sąd Rejonowy powołał się na art. 71 ust. 1 i 4 i art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami.

Sąd Rejonowy stwierdził, że strona powodowa przedłożyła dowody z dokumentów, na podstawie których wykazała swoje roszczenie w całości. Sąd Rejonowy podniósł, że z przedłożonych dowodów wynika, że pozwany odwoływał się do SKO, jednakże jego odwołanie zostało oddalone, zaś stanowisko SKO potwierdzone w orzeczeniach WSA w Szczecinie oraz NSA w W..

Sąd Rejonowy wskazał, że w art. 79 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami określono, iż w przypadku oddalenia wniosku obowiązuje wysokość opłaty zaoferowana zgodnie z art. 78 ust. 1, przy czym nowa wysokość opłaty rocznej obowiązuje począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym wypowiedziano wysokość dotychczasowej opłaty.

Sąd Rejonowy uznał, że z przedłożonej dokumentacji nowa ustalona opłata za wieczyste użytkowanie obowiązuje pozwanego od 2004 roku wobec nieskutecznego odwołania się pozwanego. Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwany nie przedstawił
w niniejszej sprawie żadnych dowodów, podważając jedynie niewykazanie wysokości roszczenia.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu, spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, natomiast pozwany, korzystając z pomocy fachowego pełnomocnika, nie zgromadził żadnych stosownych dowodów na poparcie swojej tezy, iż brak jest podstaw do żądania należności objętej pozwem oraz że powódka nie wykazała roszczenia dochodzonego pozwem zarówno co do zasady, jak i wysokości. Pozwany nie przedstawił również żadnych dowodów świadczącym o tym, aby składał sprzeciw od orzeczenia SKO do sądu w trybie art. 80 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Sąd Rejonowy dał wiarę dowodom zawnioskowanym przez powódkę, w szczególności dokumentom złożonym przez nią do akt sprawy, albowiem wraz z twierdzeniami strony powodowej tworzą spójną i logiczną całość. Dokumenty te obrazują sposób i wysokość wyliczania należności przypadających od pozwanego na rzecz Gminy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.769,33 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 4.488 złotych od dnia 24 września 2014 roku do dnia zapłaty i od kwoty 281,33 złotych od dnia 29 października 2014 roku (data wytoczenia powództwa) do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy wskazał, że żądanie powoda zasądzenia na jego rzecz od pozwanego odsetek ustawowych jest uzasadnione w świetle art. 481 § 1 i § 2 zd. 1 k.c.. Data płatności poszczególnych należności wynika wprost z przepisu art. 71 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w myśl którego opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Ponadto o dacie tej pozwany był pouczany w pismach do niego kierowanych, m.in. wezwaniach do zapłaty. Ponieważ pozwany nie regulował należności w terminie, powódka ma prawo domagać się odsetek za opóźnienie w skapitalizowanej wysokości. Co więcej, stronie powodowej przysługuje prawo żądania zasądzenia odsetek od skapitalizowanych odsetek. Zgodnie bowiem z przepisem art. 482 § 1 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Sąd Rejonowy wskazał, że na dzień 23 września 2014 roku odsetki od nieuiszczonej opłaty za wieczyste użytkowanie w kwocie 4.488 złotych od dnia 1 kwietnia 2014 roku wynosiły 281,33 złotych i zostały przez stronę powodową prawidłowo naliczone.

O kosztach sądowych Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. W związku z tym, iż w przedmiotowej sprawie stronę powodową reprezentował radca prawny zastosowanie znalazł art. 99 k.p.c. przy czym na koszty złożyło się wynagrodzenie dla pełnomocnika strony powodowej w kwocie 600 ustalone w § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu oraz opłata od pozwu w wysokości 239 złotych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, który zaskarżył wyrok w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu pozwany zarzucił:

1. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami poprzez przyjęcie, iż powód skutecznie wypowiedział pozwanemu wysokość dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania, a tym samym wykazał zarówno zasadność, jak i wysokość dochodzonego roszczenia, pomimo iż z przedłożonych dokumentów wprost wynika, że pozwany nigdy żadnej korespondencji w sprawie aktualizacji opłaty rocznej nie otrzymał;

2. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 61 Kodeksu cywilnego poprzez przyjęcie, iż oświadczenie powoda o wypowiedzeniu dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego zostało doręczone pozwanemu w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią oraz miał możliwość skorzystania z przysługujących mu uprawnień zmierzających do weryfikacji przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze nowej stawki opłaty, pomimo że z przedłożonych przez samego powoda dokumentów wynika, iż pozwany nie został powiadomiony o aktualizacji opłaty zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;

3. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c., poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, iż powód wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku wykazania roszczenia, z którego wywodzi dla siebie skutki prawne, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał nie pozwala na uznanie roszczenia powoda za zasadne;

4. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 §1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważanie zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że roszczenie powoda jest zasadne, pomimo iż przedłożone dowody nie pozwalają na przyjęcie, że w okolicznościach niniejszej sprawy powód udowodnił swoje roszczenie.

Mając powyższe na względzie apelujący wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości,

2. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje w tym kosztów opłaty skarbowej o pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych,

ewentualnie:

3. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

W uzasadnieniu apelacji pozwany wskazał m.in. że z przedłożonych w toku postępowania dokumentów wprost wynika, iż pozwanemu nigdy skutecznie nie doręczono informacji o wypowiedzeniu dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, dlatego też pozwany został pozbawiony możliwości weryfikacji dokonanej przez powoda aktualizacji, natomiast odejmowane przez pozwanego próby przywrócenia terminu potwierdzają jedynie, że w realiach niniejszej sprawy nie zachodzą podstawy do uznania nowej wysokości opłaty z tytułu wieczystego użytkowania za obowiązującą pozwanego. Pozwany zauważył, iż aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego można dokonać wyłącznie w drodze wypowiedzenia zmieniającego - jako jednostronnej czynności prawnej. Wypowiedzenie wymaga zachowania formy pisemnej, a w treści wypowiedzenia należy zamieścić m. in. aktualne dane ewidencyjne nieruchomości gruntowej, propozycję przyjęcia nowej wysokości opłaty rocznej, wskazanie sposobu jej obliczenia, pouczenie o sposobie odwołania się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego oraz bardzo istotne w sprawie informacje o dokonanym przeszacowaniu gruntów i miejscu zapoznania się z operatem szacunkowym. Pozwany podniósł, że przy doręczaniu wypowiedzenia, najpóźniej do 31 grudnia roku poprzedzającego, stosuje się regułę wyrażoną w art. 61 k.c., zgodnie z którą oświadczenie woli jest złożone z chwilą, gdy doszło do danej osoby w taki sposób, że mogła się zapoznać z jego treścią. Niezachowanie wymogów, o których mowa w art. 78 ust. 1, powoduje zatem bezskuteczność działań organu, zmierzających do ustalenia nowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej już od kolejnego roku. Apelujący wskazał nadto, że to na powodzie ciążył obowiązek udowodnienia, iż dokonał skutecznej aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, zgodnie z treścią art. 78 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, natomiast zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, że powód wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku dowodowego.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji pozwanego w całości oraz przyznanie powodowi kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych. Powódka wskazała, że doręczenie pozwanemu wypowiedzenia opłaty rocznej nastąpiło w trybie art. 44 k.p.a., a wysokość obowiązującej pozwanego opłaty została potwierdzona orzeczeniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. orzeczeniem z dnia 28 kwietnia 2008 roku

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się niezasadna.

Sąd odwoławczy nie podzielił zarzutów podniesionych przez pozwanego w apelacji, a zainicjowana przez niego kontrola instancyjna potwierdziła jedynie trafność rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. W ocenie Sądu Okręgowego ustalony w toku postępowania stan faktyczny poprzedzony został prawidłową oceną zebranego materiału dowodowego. Sąd drugiej instancji w konsekwencji podzielił zarówno ustalenia w zakresie stanu faktycznego poczynione przez Sąd Rejonowy, jak i rozważania przedstawione w uzasadnieniu wyroku. Zarzuty apelacji w żaden sposób nie mogły zmienić prawidłowego rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

Chybiony jest zarzut pozwanego naruszenia art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2015, poz. 1774 ze zm.). Przepis ten stanowi, że właściwy organ zamierzający zaktualizować opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej powinien wypowiedzieć na piśmie wysokość dotychczasowej opłaty, do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego, przesyłając równocześnie ofertę przyjęcia jej nowej wysokości. W wypowiedzeniu należy wskazać sposób obliczenia nowej wysokości opłaty i pouczyć użytkownika wieczystego o sposobie zakwestionowania wypowiedzenia. Do wypowiedzenia dołącza się informację o wartości nieruchomości, o której mowa w art. 77 ust. 3, oraz o miejscu, w którym można zapoznać się z operatem szacunkowym. Do doręczenia wypowiedzenia stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego powodowa gmina pismem z dnia 3 grudnia 2003 roku wypowiedziała wysokość dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, zaproponowała nową wysokość opłaty rocznej, wskazała sposób wyliczenia tej opłaty, poinformowała o możliwości zapoznania się z treścią oszacowania, a także pouczyła o prawie wniesienia wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości.

Doręczenie powyższego wypowiedzenia nastąpiło w trybie art. 44 Kodeksu postępowania administracyjnego, który reguluje tryb doręczenia zastępczego, którego skutkiem jest domniemanie doręczenia. Pozwany w toku postępowania administracyjnego próbował zakwestionować prawidłowość doręczenia mu wypowiedzenia opłaty za użytkowanie wieczyste, składał w tym zakresie wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku, a także skarżył – włącznie ze skargą kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego – wydane w toku postępowania rozstrzygnięcia. Podejmowane przez pozwanego działania okazały się bezskuteczne, kolejne skargi były w toku postępowania administracyjnego oddalane, nie sposób zatem przyjmować na etapie postępowania cywilnego o zapłatę nieuiszczonej opłaty za użytkowanie wieczyste, że wypowiedzenie tej opłaty zostało dokonane nieskuteczne, bowiem pozwany nigdy nie otrzymał korespondencji w sprawie aktualizacji opłaty rocznej. Takie twierdzenie skarżącego jest sprzeczne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Nie sposób też przyznać skarżącemu racji, że nie miał możliwości skorzystania z przysługujących mu uprawnień zmierzających do weryfikacji przez (...) Kolegium Odwoławczego nowej stawki opłaty, skoro prowadzone było postępowanie administracyjne, zainicjowane przez pozwanego, celem przywrócenia mu terminu do złożenia wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości i w tym trybie było badane, kiedy pozwany dowiedział się o wypowiedzeniu opłaty rocznej oraz czy uchybił terminowi do złożenia przedmiotowego wniosku. Ostatecznie wreszcie Samodzielne Kolegium Odwoławczego orzeczeniem z dnia 28 kwietnia 2008 roku oddaliło wniosek T. B. o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości.

W świetle powyższych okoliczności prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, że doszło do skutecznego wypowiedzenia wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste. Tym samym Gmina T. może domagać się uiszczenia tej opłaty w nowej wysokości, bezsporne bowiem było, że pozwany opłaty tej za rok 2014 nie uiścił.

Nie doszło również do zarzucanego przez apelującego naruszenia przepisów postępowania cywilnego. Powód sprostał ciężarowi dowiedzenia, że roszczenie mu przysługuje tak co do zasady, jak i wysokości, zaś pozwany nie zaproponował żadnego materiału dowodowego na odparcie twierdzeń powodowej Gminy. Wyrażone przez pozwanego w sprzęcie od nakazu zapłaty stanowisko nie może podważyć wartości dokumentów złożonych przez powódkę i jest niewystarczające dla czynienia ustaleń odmiennych, niż to wynika z dowodów przedłożonych przez Gminę T.. Nieuzasadniony jest przy tym zarzut braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, skoro Sąd Rejonowy przyjął w poczet materiału dowodowego wszystkie dokumenty złożone przez stronę powodową, przy czym strona pozwana nie przedstawiła żadnego materiału dowodowego, który mógłby zostać przez sąd orzekający oceniony.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał wywiedzioną apelację za bezzasadną i oddalił ją na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzeczono w punkcie I sentencji.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego wydane zostało w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c., regulujący zasadę odpowiedzialności za wynik procesu przy orzekaniu o kosztach sądowych. Apelacja strony pozwanej nie została uwzględniona, zatem to pozwany jako przegrywający sprawę, winien zwrócić stronie przeciwnej koszty poniesione w postępowaniu apelacyjnym. Koszty te obejmują wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda w kwocie 300 złotych, ustalone w oparciu o § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku, poz. 490). Sąd Okręgowy zaznacza w tym miejscu, że apelacja strony pozwanej została wniesiona 3 czerwca 2015 roku, a zatem do rozstrzygania o kosztach postepowania odwoławczego zastosowanie znalazło obowiązujące wówczas, wskazane wyżej rozporządzenie z dnia 28 września 2002 roku.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w punkcie II sentencji.

Sławomir Krajewski Tomasz Sobieraj Tomasz S.