Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Mrągowie, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Wojciech Szałachowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Marzena Białocerkowiec

w obecności prokuratora Prok. Rej. w M. A. P.

po rozpoznaniu w dniach 28/03/2017 r., 18.05.2017 r. i 10.07.2017 r. sprawy

B. S. c. F. i R. z domu T. ur. (...) w m. M. Duże

oskarżonej o to, że:

I.  W dniu 02.05.2016 r. w Prokuraturze Rejonowej w Piszu złożyła fałszywe pisemne zawiadomienie o popełnienie przestępstwa polegającego na podrobieniu dokumentu w postaci datowanego na dzień 18.10.2011 r. odręcznego wniosku o cofnięcie powództwa w sprawie o sygn.. akt IC 146/11 adresowanego do Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Piszu poprzez naniesienie w treści wskazanego dokumentu podpisu w brzmieniu imienia i nazwiska B. S., podczas gdy składając zawiadomienie wiedziała, iż przestępstwa tego nie popełniono,

tj. o przestępstwo z art. 238 kk.

II.  W dniu 01.07.2016 r. w siedzibie Komendy Powiatowej Policji w M., w toku postepowania karnego o sygn.. akt PR Ds. 396.2016, RSD 271/16, będąc pouczona przez funkcjonariusza Policji o odpowiedzialność za składanie fałszywych zeznań, złożyła fałszywe zeznania na okoliczność podrobienia dokumentu w postaci datowanego na dzień 18.10.2011 r. odręcznego wniosku o cofnięcie powództwa w sprawie o sygn. IC 146/11 adresowanego do Wydziału Cywilnego Sąd Rejonowego w Piszu poprzez naniesienie w treści wskazanego dokumentów podpisu w brzmieniu imienia i nazwiska B. S., która to okoliczność miała istotne znaczenie w prowadzonym postepowaniu karnym,

tj. o przestępstwo z art. 233§1 kk .

O R Z E K A :

I.  Oskarżoną B. S. uznaje za winną popełnienia zarzucanych jej czynów i za to skazuje ją:

a)  za czyn z pkt. I na podstawie art. 238 k.k. na karę 1 (jednego) miesiąca pozbawienia wolności;

b)  za czyn z pkt. II na podstawie art. 233§1 k.k. na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  Na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierza oskarżonej jedną łączną karę pozbawienia wolności w wymiarze 6 (sześciu) miesięcy;

III.  Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 k.k., art. 72§1 pkt. 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby 1 (jednego) roku i zobowiązuje oskarżoną do pisemnego informowania Sądu o przebiegu okresu próby co 3 miesiące;

IV.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. J. K. kwotę 723,24 zł, w tym 135,24 zł VAT, tytułem wynagrodzenia za obronę wykonywaną z urzędu wobec oskarżonej;

V.  Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia oskarżoną od kosztów sądowych w całości.

UZASADNIENIE

Sąd ustalił, co następuje:

Oskarżona B. S. jest mieszkanką P..

H. A. również jest mieszkanką miejscowości P.. Zarówno oskarżona B. S. jak i H. A. są właścicielkami nieruchomości położonych przy ulicy (...) w P.. Na skutek omyłki pisarskiej w akcie notarialnym stronom tym przypisano błędne oznaczenia własności działek (bezsporne).

W dniu 17 sierpnia 2011 roku do Sądu Rejonowego w Piszu I Wydział Cywilny wpłynął pozew skierowany przez H. A. przeciwko B. S. o ustalenie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Sprawa ta została oznaczona sygnaturą akt IC 145/11 (d. kserokopia akt sprawy IC 145/11 k. 15-67). Postanowieniem z dnia 11 października 2011 roku Sąd powyższy połączył do wspólnego rozpoznania z powyższą sprawą, sprawę z powództwa B. S. przeciwko H. A. o tożsamym przedmiocie (d. kserokopia kat sprawy IC 146/11 k. 68-82, d. k. 22). Sprawa ta była prowadzona pod sygnaturą akt IC 145/11.

W dniu 18 października 2011 roku strony postępowania, a zatem B. S. i H. A. złożyły odrębne wnioski o wycofanie powództwa, zarówno w sprawie IC 146/11 jak i IC 145/11 (d. kserokopie wniosków k.59, 60). Oba wnioski sporządziła osobiście H. A., przy czym zarówno H. A. jak i B. S. własnoręcznie podpisały te wnioski i złożyły w sekretariacie sąd (zeznania H. A. k. 205-206). Na posiedzeniu w dniu 18 października 2011 roku toczącym się w Sądzie Rejonowym w Piszu I Wydział Cywilny strony postępowania oświadczyły nadto do protokołu, że cofają powództwa (d. kserokopia protokołu z akt sprawy IC 145/11 k. 61). Na mocy postanowienia z dnia 18 października 2011 roku Sąd powyższy umorzył postępowanie w sprawie z powództwa H. A. przeciwko B. S. oraz umorzył postepowanie z powództwa B. S. przeciwko H. A. (d. kserokopia protokołu z akt sprawy IC 145/11 k. 62). W punkcie III postanowienia Sąd nakazał zwrot powódce B. S. kwoty 500 złotych tytułem połowy uiszczonej opłaty od pozwu. Pismem z dnia 03 listopada zobowiązano oskarżoną do podania numeru konta bankowego lub adresu do zwrotu połowy wpisu, zaś oskarżona w wykonaniu wezwania wskazała numer konta bankowego (vide k. 63-67).

W maju 2016 roku sprawa dotyczący treści księgi wieczystej zyskała aspekt medialny i stała się jednym z punktów programu „Państwo w państwie”. W rezultacie w dniu 02 maja 2016 roku B. S. złożyła do Prokuratury Rejonowej w Piszu doniesienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w dniu 18.10.2011 roku w Sądzie Rejonowym w Piszu, polegającym na sfałszowaniu jej podpisu na wniosku o wycofaniu powództwa w sprawie przeciwko H. A. (d. akta sprawy PR Ds. 396.2016).

W toku prowadzonego postępowania karnego w powyższej sprawie oskarżona B. S. w dniu 01 lipca 2016 roku w Komendzie Powiatowej Policji w M., będąc pouczona przez przesłuchującego ją funkcjonariusza o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, złożyła fałszywe zeznania na okoliczność podrobienia dokumentu w postaci odręcznego wniosku o cofnięciu powództwa w sprawie o sygn. akt IC 146/11 z dnia 18.10.2011 roku złożonego w Sądzie Rejonowym w Piszu w I Wydziale Cywilnym poprzez naniesienia na nim podpisu w brzmieniu imienia i nazwiska B. S. (d. akta sprawy PR Ds. 396.2016 k. 82-82v). W toku tego przesłuchania oskarżona jednoznacznie zaprzeczyła jakoby złożyła wniosek, twierdząc przy tym, że uczyniła to H. A. (protokół przesłuchania B. S. k. 92-92v akt sprawy).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów oraz pozostałych dowodów ujawnionych bez odczytywania, a zawnioskowanych aktem oskarżenia oraz dowodów przeprowadzonych przez Sąd i ujawnionych w toku rozprawy głównej.

Oskarżona B. S. nie przyznała się do popełnienia zarzucanych jej czynów. Wyjaśniła, że w 2010 r. dowiedziała się, że istnieje pomyłka geodezyjną, chodziła po wszystkich urzędach, była u pana Starosty. Dowiedziała się, że ma komornika na swojej hipotece oraz że powstał dług. Doszło do sprawy sadowej w dniu 18.10.2010 r. Stwierdziła, że nie pisała żadnego wniosku o wycofaniu sprawy. Nadto podała, że doszło do sprawy sądowej w P.. Nie wiedziała, że pani A. jest ławnikiem sądowym. Wniosku, o którym mowa w zarzucie, nie pisała, nie wiedziała, że on w ogóle istnieje. Pod koniec kwietnia 2016 r. dowiedziała się, że taki wniosek został złożony od pani K. z programu „Państwo w Państwie”. Była sprawa sądowa. Pani Sędzia powiedziała, że nie może nic zrobić bo to jest sprawa geodezyjna. Sędzia na rozprawie powiedziała, że to nie jest sprawa do rozstrzygnięcia przez sąd cywilny. Wyjaśniła, że nie wiedziała, że do sprawy zostały złożone takie wnioski. Pan A. powiedziała je, że wie, że ma długi i je spłaca. Dodała, że zna akta sprawy. Chodzi o wniosek na karcie numer 3. W ogóle nie wiedziała, że został złożony taki wniosek. Pani Sędzia powiedziała, że zostanie jej zwrócone 500 zł, nie powiedziała zaś, że pani A. wycofała sprawę sądową. Sąd w konsekwencji umorzył postępowanie. Ona zaś dalej chodziła po urzędach, pisała pisma, nawet do mediów. Sprawa o zamianę numerów toczy się w Sądzie w Mrągowie. To wszystko działo się w roku 2011, zaczęło się w 2010 r. W maju 2016 r. telewizja wykryła, że sprawa została wycofana. Dziennikarka zauważyła w aktach sprawy, że jest taki wniosek. Wyjaśniła, że nie wiedziała, że można akta sprawy sprawdzać. Przez tyle lat nie wiedziała, że jest taki wniosek, który skutkował umorzeniem postępowania. Dodała, że sprawa w sądzie w Piszu była na godzinę 11.45, wnioski były złożone 5 minut przed sprawą. Nie było przerwy w czasie rozprawy, była rozmowa. Pani Sędzia powiedziała, że nic nie może zrobić i że zwróci mi 500 zł. Na tym się skończyło. Nie pamięta na ile czasu sprawa była wyznaczona. Złożyła zażalenie, wyszło, że jest to jej podpis. Nie wiedziała, że pani A. coś pisała. Siedziała wtedy na górze w sądzie, pani A. zeszła na dół. Nie było nic mówione, nie było odczytywane postanowienie sądu. Złożyła to zawiadomienie z panią dziennikarką. Szła drogą geodezyjną, myślała, że geodeci jej pomogą. Dodała, że nie zna się na przepisach. Myślała, że sprawy żadnej nie będzie. Nie wiedziała, że została przez nią wycofana sprawa (d. wyjaśnienia oskarżonej k. 201).

Sąd zważył, co następuje:

Poza sporem pozostaje, że oskarżona B. S. w dniu 02.05.2016 r. w Prokuraturze Rejonowej w Piszu złożyła fałszywe pisemne zawiadomienie o popełnienie przestępstwa polegającego na podrobieniu dokumentu w postaci datowanego na dzień 18.10.2011 r. odręcznego wniosku o cofnięcie powództwa w sprawie o sygn. akt IC 146/11 adresowanego do Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Piszu poprzez naniesienie w treści wskazanego dokumentu podpisu w brzmieniu imienia i nazwiska B. S., podczas gdy składając zawiadomienie wiedziała, iż przestępstwa tego nie popełniono. Nadto w dniu 01.07.2016 r. w siedzibie Komendy Powiatowej Policji w M., w toku postepowania karnego o sygn. akt PR Ds. 396.2016, RSD 271/16, będąc pouczona przez funkcjonariusza Policji o odpowiedzialność za składanie fałszywych zeznań, złożyła fałszywe zeznania na okoliczność podrobienia dokumentu w postaci datowanego na dzień 18.10.2011 r. odręcznego wniosku o cofnięcie powództwa w sprawie o sygn. IC 146/11 adresowanego do Wydziału Cywilnego Sąd Rejonowego w Piszu poprzez naniesienie w treści wskazanego dokumentów podpisu w brzmieniu imienia i nazwiska B. S., która to okoliczność miała istotne znaczenie w prowadzonym postepowaniu karnym .

W ocenie Sądu prawnokarna ocena tych działań jest jednoznaczna i ewidentnie niekorzystna dla oskarżonej. Uzasadnieniem dla tego stwierdzenia są takie okoliczności jak to, że jak wynika z opinii biegłego wydanej na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej nie ma żadnych wątpliwości, że podpis o treści (...) złożony poniżej tekstu odręcznie sporządzonego wniosku z 18.10.2011 roku o wycofanie powództwa został nakreślony przez B. S. (nie został nakreślony przez H. A.). Biegła A. W. w toku rozprawy podczas składania ustnej opinii podtrzymała opinie pisemną i uszczegółowiła opinię pisemną. Obie te opinie są spójne, konsekwentne, wzajemnie się łączą, nie nasuwają żadnych wątpliwości co do rzetelności opinii oraz końcowych wniosków. Sąd zatem w pełni podzielił wnioski opinii biegłego.

Powyżej zaprezentowany dowód natury rzeczowej przystaje w sposób oczywisty do innych dowodów, w tym do zeznań H. A., oraz do dowodów z dokumentów w postaci korespondencji Sądu Rejonowego w Piszu Wydział I Cywilny z oskarżoną B. S. dotyczącej kwestii zwrotu połowy uiszczonego wpisu. Oskarżona wskazała wszakże numer konta i przyjęła zwrot pieniędzy stanowiących połowę uiszczonego wpisu. Okoliczności te w łącznym powiązaniu wskazują, że oskarżona miała pełną świadomość, w jaki sposób zakończył się proces i jakie konsekwencje wiązały się z umorzeniem postępowania.

W tym miejscu należy także wskazać, że urzędowym dokumentem odzwierciedlającym przebieg posiedzenia sądu jest treść protokołu. Jeżeli strona natknie się na niekompletność protokołu lub zawarte tam przeinaczenia ma prawo żądać sprostowaniu lub uzupełnienia jego treści zgodnie z art. 160 k.p.c. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 25.02.2004 roku w sprawie IICK 482/02 - bez wykorzystania instytucji sprostowania lub uzupełnienia treści, strona nie może skutecznie twierdzić, że przebieg rozprawy był inny od tego, niż ten który został zaprotokołowany.

Mając powyższe okoliczności na uwadze wskazać należy, że oskarżona wyczerpała ustawowe znamiona zawiadomienia o niepopełnionym przestępstwie z art. 238 k.k. Występek ten jest dokonany z chwilą dojścia treści oskarżenia (zawierającego nieprawdziwe zarzuty) do autora, którym jest organ powołany do ścigania przestępstw. Wskazać przy tym należy, że sprawca fałszywego zawiadomienia może zarówno informować o zdarzeniu, którego w ogóle nie było, ale również przedstawiać zdarzenie prawdziwe jako przestępstwo cięższe lub lżejsze przez dodanie nieprawdziwych okoliczności. Trafność przyjętej kwalifikacji odnośnie tego czynu nie budzi także wątpliwości, albowiem oskarżona, umyślnie z zamiarem bezpośrednim wskazała na zaistnienie przestępstwa w sytuacji gdy wiedziała, że przestępstwa nie popełniono.

W tym stanie rzeczy wina oskarżonej nie budzi wątpliwości i została jej w pełni wykazana zebranymi w sprawie dowodami. Działaniem swym wyczerpała ona dyspozycję art. 238 k.k. oraz art. 233 § 1 k.k. W tym miejscu należy wskazać, że w ocenie Sądu brak jest argumentów przemawiających zarówno za zastosowaniem zbiegu kumulatywnego oraz żadną miarą, w realiach niniejszej sprawy, do art. 233 § 1 k.k. nie można zastosować reguły konsumpcji. Wskazać należy, że w dniu złożenia fałszywego, pisemnego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa nie przesłuchano oskarżonej w charakterze świadka na okoliczności związane z zawiadomieniem. Uczyniono to dopiero 01 lipca 2016 roku, a więc po upływie dwóch miesięcy, co powoduje, że w sposób jednoznaczny i zdecydowany da się wyodrębnić dwa czyny. To sprawia, że nie ma potrzeby badania zagadnienia zbiegu przepisów. Nie ulega zatem wątpliwości, że w tym wypadku zachodzi zbieg przestępstw i do oceny pozostaje kwesta czy jest to zbieg pozorny, pomijalny czy rzeczywisty. Ponieważ jednakże nie nastąpiło jednoczynowe wyczerpanie ustawowych znamion czynów zabronionych przez art. 233 § 1 k.k. i 238 k.k. i z uwagi na chronologię zdarzeń przyjęto, że czyny te pozostają w zbiegu realnym, albowiem tylko takie ujęcie prezentuje całą zawartość kryminalną działania oskarżonej, gdyż nie jest możliwe wyeliminowanie jednego z przepisów na podstawie innych zasad.

Wymierzając oskarżonej karę Sąd miał na uwadze dobro prawne, w które godzą przestępstwa (przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości).

Oskarżona B. S. nie była dotychczas karana sądownie (d. dane o karalności k. 136).

W tym stanie rzeczy należy uznać, że wymierzone oskarżonej jednostkowe kary pozbawienia wolności oraz jej łączny wymiar są adekwatne do stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości czynów jej zarzucanych.

Sąd skorzystał względem oskarżonej z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia orzeczonej wobec niej kary i warunkowo zawiesił jej wykonanie na okres próby jednego roku, zobowiązał ją nadto na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 k.k. do pisemnego informowania Sądu o przebiegu okresu próby co trzy miesiące Jest to wystarczające dla osiągnięcia celów kary i zapobieże jej powrotowi do przestępstwa. W tym miejscu należy wskazać, że jakkolwiek pobudki i motywy działania sprawcy są obojętne dla bytu przestępstwa z art. 238 k.k., tym nie mniej należy wskazać, że kara orzeczona w dolnych ustawowych granicach zagrożenia odzwierciedla właśnie motywy i pobudki działania oskarżonej, które dają się psychologicznie usprawiedliwić długotrwałością postepowania w sprawie istotnej dla oskarżonej, a dotyczącej także kwestii finansowych związanych z wykonywaniem własności nieruchomości.

O wynagrodzeniu za obronę z urzędu wykonywaną wobec oskarżonej Sąd orzekł po myśli art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 prawo o adwokaturze.

O kosztach orzeczono jak w punkcie VI, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. z uwagi na to, że oskarżona osiąga niskie dochody.