Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie w IV Wydziale Karnym Odwoławczym
w składzie:

Przewodniczący: SSO Ryszard Małachowski (ref.)

Sędziowie: SO Tomasz Karwacki

SO Elżbieta Zywar

Protokolant: Kamila Michalak

przy udziale Prokuratora Prok. Okr. Anny Paździórko

po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2017 r.

sprawy R. C. (1)

oskarżonego z art. 289 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego (...)

z dnia 24 stycznia 2017 r. sygn. VI K 704/15

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. W. kwotę 516,60 (pięciuset szesnastu i 60/100) złotych, w tym 96,60 (dziewięćdziesięciu sześciu i 60/100) złotych podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu przed Sądem Okręgowym jako drugą instancją,

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym 180 (sto osiemdziesiąt) złotych opłaty.

SSO Tomasz Karwacki SSO Ryszard Małachowski SSO Elżbieta Zywar

Sygn. akt IV Ka 470 / 17

UZASADNIENIE

R. C. (1) został oskarżony o to, że w dniu 29 marca 2010 roku, w S., przy ulicy (...), będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego wS. z dnia 26 kwietnia 2007 roku, w sprawie o sygn. XIV K 280 / 07, na karę łączną dziesięciu miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną za umyślne przestępstwo z art. 278 § 1 kk, którą odbywał w okresie od 25 maja 2007 roku do 10 lipca 2007 roku oraz w okresie od 8 października 2007 roku do 23 czerwca 2008 roku, w ciągu pięciu lat po odbyciu kary orzeczonej za przestępstwo, popełnił umyślne przestępstwo podobne w ten sposób, że dokonał zaboru w celu krótkotrwałego użycia samochodu osobowego marki N. (...) o numerze rejestracyjnym (...) o wartości 10.000 złotych, czym działał na szkodę J. M. (1), J. M. (2) i A. M. (1), to jest o czyn z art. 289 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy S.wyrokiem z dnia 24 stycznia 2017r., sygn. akt VI K 704 / 15, uznał R. C. (1) za winnego tego, że w dniu 29 marca 2010 roku, w S., przy ulicy (...), będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 26 kwietnia 2007 roku w sprawie o sygn. XIV K 280 / 07, na karę łączną dziesięciu miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną za umyślne przestępstwo z art. 278 § 1 kk, którą odbywał w okresie od 25 maja 2007 roku do 10 lipca 2007 roku oraz w okresie od 8 października 2007 roku do 15 kwietnia 2008 roku, w ciągu pięciu lat po odbyciu kary orzeczonej za przestępstwo, popełnił umyślne przestępstwo podobne w ten sposób, że dokonał zaboru w celu krótkotrwałego użycia samochodu osobowego marki N. (...) o numerze rejestracyjnym (...) o wartości 10.000 złotych, czym działał na szkodę J. M. (1), J. M. (2) i A. M. (1), to jest popełnienia czynu stanowiącego występek z art. 289 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za ten czyn na podstawie art. 289 § 1 kk wymierzył oskarżonemu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 46 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk, w brzmieniu przepisu obowiązującym przed dniem 1 lipca 2015 roku, orzekł wobec R. C. (1) obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego J. M. (1) kwoty 7.000 zł.

Na podstawie art. 619 § 1 kpk w zw. z art. § 14 ust. 2 pkt. 3 w zw. z § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. W. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu kwotę 1033,20 zł, która to kwota zawiera już stawkę podatku od towarów i usług (...).

Na podstawie art. 627 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych ( Dz.U. z 1983r. Nr 49, poz. 223 ze zm. ) zasądził w całości od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, w tym wymierzył mu opłatę w wysokości 180 złotych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego. Zaskarżonemu w całości wyrokowi zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, poprzez ustalenie, że oskarżony dokonał zaboru pojazdu w celu jego krótkotrwałego użycia, w sytuacji kiedy z materiału dowodowego wynika, że pojazd został mu wydany dobrowolnie i co więcej A. M. (1) wydając klucze nie czynił zastrzeżenia co do sposobu korzystania z pojazdu;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, poprzez ustalenie, że wysokość szkody związanej z uszkodzeniem pojazdu opiewała na kwotę 7.000 zł, w sytuacji kiedy wartość ta w ogóle nie była przez Sąd badana, a pokrzywdzeni nie przedłożyli dokumentu zaświadczającego o rodzaju napraw i ich kosztów;

3.  naruszenie przepisów postępowania, tj. przepisu art. 7 KPK, co miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, poprzez dokonanie oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w sposób dowolny, a nie swobodny, z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co w konsekwencji prowadziło do ustalenia przez Sąd, że oskarżony dopuścił się przestępstwa opisanego w przepisie art. 289 KK.

Stawiając powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonego R. C. (1) od zarzucanego mu czynu.

Nadto z ostrożności procesowej, w sytuacji uznania przez Sąd II instancji, że poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia są prawidłowe, podniósł zarzut obrazy prawa materialnego, poprzez błędne zakwalifikowanie czynu zarzuconego oskarżonemu jako przestępstwo opisane w przepisie art. 289 KK, w sytuacji kiedy zachowanie takie należałoby ewentualnie zakwalifikować jako wykroczenie z art. 127 KW ( samowolne użycie rzeczy ) i wobec powyższego wniósł o umorzenie postępowania wobec przedawnienia karalności wykroczenia.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego R. C. (1) nie zasługiwała na uwzględnienie.

Odnosząc się do treści apelacji w pierwszej kolejności wskazać należy, że w przedmiotowej sprawie skarżący błędów w ustaleniach faktycznych, skutkujących – jego zdaniem - niezasadnym przypisaniem R. C. (1) sprawstwa czynu z art. 289 § 1 kk upatruje w wadliwie ocenionym przez Sąd Rejonowy materiale dowodowym. Nie można jednak podzielić stanowiska skarżącego, zgodnie z którym Sąd Rejonowy dokonał dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, a to z tego powodu, że odmówił przyznania waloru wiarygodności wyjaśnieniom złożonym przez oskarżonego, uznając jednocześnie za wiarygodne i zgodne z prawdą zeznania K. O., K. D. ( poprzednie nazwisko N. ) i A. M. (1) ( poczynając od drugiego zeznania ) złożone w toku postępiania przygotowawczego. Wskazać bowiem należy, że Sąd meriti w sposób szczegółowy i logiczny dokonał oceny tak wyjaśnień R. C. (1), jak i zeznań wszystkich ww. świadków, wskazując w treści pisemnego uzasadnienie dlaczego jednym dowodom dał wiarę, a z jakich powodów uznał za niewiarygodne inne dowody, Sąd odwoławczy zaś w pełni ocenę tę podziela.

Podejmując rozważania w poruszonej kwestii wskazać należy, iż, wbrew zarzutom apelującego, zasadnie Sąd I instancji uznał za wiarygodne w całości zeznania złożone w toku dochodzenia przez K. O. i K., albowiem zostały one złożone w niecały miesiąc od zdarzenia, były szczegółowe, logiczne oraz zbieżne ze sobą, a także z zeznaniami A. M. (1) - także złożonymi w toku postępowania przygotowawczego, jednak poczynając od drugich jego zeznań. Wskazać bowiem należy, że zarówno K. D., jak i A. M. (1) zeznali wówczas, że, przebywając w zajeździe (...), całą czwórką spożywali alkohol, nadto obydwoje zgodnie podali, iż A. M. (2) wydał R. C. (1) dobrowolnie kluczyki do samochodu, nie przekazał mu jednak dokumentów do pojazdu, co w ocenie A. M. (1) było jednoznaczne z tym, iż nie wyrażał on zgody na to, by oskarżony jeździł samochodem. Jak wynika bowiem z zeznań A. M. (1) chciał on jedynie, by R. C. (1) zostawił go sam na sam w pokoju hotelowym z K. D., oskarżony zaś wskazując, że na zewnętrze jest zimno, miał się jedynie ogrzać w nim razem z K. O.. Co więcej z ww. zeznań zarówno A. M. (1), jak i K. D. oraz K. O. wynika, że przy przekazaniu kluczyków, wbrew wyjaśnieniom oskarżonego, nie było K. O., która – według wyjaśnień R. C. (1) – miała uzyskać od A. M. (1) zgodę na prowadzenie samochodu należącego do jego ojca, zasadnie zatem w tym zakresie Sąd a quo uznał wyjaśnienia oskarżonego za niezgodne z prawdą. Sąd Rejonowy trafnie także nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie w jakim twierdził on, że A. M. (1) wydał mu kluczyki do samochodu nie zabraniając mu jazdy i mówiąc, że może robić z nim co chce. Powyższym wyjaśnieniom oskarżonego przeczą bowiem nie tylko zeznania A. M. (1), ale także depozycje K. D., która w swoich pierwszych zeznaniach w sposób szczegółowy opisała jak przebiegała rozmowa dotycząca wydania kluczy do samochodu przez A. M. (1). Świadek podała wówczas, że R. C. (2), który wyszedł uprzednio za K. O. najpierw na balkon, a potem na korytarz, przyszedł do pokoju, w którym znajdowała się ona wraz z A. M. (1), z prośbą czy A. M. (1) może dać mu kluczyki od samochodu, albowiem chciał się jedynie w nim ogrzać. Świadek wyraźnie zaznaczyła w swoich zeznaniach, że A. M. (1) pytał oskarżonego, czy na pewno tylko po to są mu potrzebne kluczyki do samochodu, oskarżony zaś zapewnił go wówczas, że tak i że nie będzie nim jeździł. K. D. nie tylko zrelacjonowała przebieg tej rozmowy, ale także wskazała, że miała obawy odnośnie pożyczania kluczy do samochodu R. C. (1), albowiem – jak podała – nie ufała mu i powiedziała wówczas A. M. (1), aby nie dawał mu tych kluczy, ten jednak jej nie posłuchał. Powyższe zeznania K. D. ( k. 18, 124 ) oraz A. M. (1) ( k. 19, 123 ) korespondują ze sobą wskazując, iż ten ostatni dał oskarżonemu kluczyki do samochodu, jednakże nie wyrażał zgody na to, by R. C. (1) jeździł nim, o czym świadczy także okoliczność, iż A. M. (1) nie wydał oskarżonemu dokumentów do pojazdu. Wskazać przy tym należy, że wbrew zarzutowi skarżącego, okoliczność, że zarówno R. C. (1), jak i A. M. (1) nie chcieli przebywać wieczorem w dniu zdarzenia razem w jednym pokoju, nie jest pozbawiona logiki, ani też nie jest sprzeczna z zasadami doświadczenia życiowego; wręcz przeciwnie, nie dziwi sytuacja, że dwaj młodzi mężczyźni, będący w towarzystwie osób płci przeciwnej, chcieli pozostać z nimi sam na sam, jedynymi zaś miejscami, którymi wówczas dysponowali był pokój hotelowy oraz samochód, w którym można było się ogrzać. Powyższe prowadzi zatem do wniosku, iż Sąd a quo prawidłowo ocenił tak wyjaśnienia oskarżonego, jak i zeznania ww. świadków, uzasadniając przy tym szczegółowo w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku dlaczego odmówił wiarygodności zeznaniom A. M. (1) złożonym podczas pierwszego przesłuchania w dochodzeniu oraz dlaczego częściowo odmówił wiarygodności także zeznaniom K. O., K. D. oraz A. M. (1) złożonym na rozprawie przy pierwszym oraz na rozprawie przy drugim rozpoznaniu sprawy, a zatem nie było potrzeby, by powielać te rozważania, w sytuacji, gdy Sąd odwoławczy w pełni je akceptuje, tym bardziej, że skarżący nie wykazał, by w treści uzasadnienia Sądu meriti znajdowały się jakieś braki czy nieścisłości w tym zakresie.

Mając zatem na uwadze, iż Sąd Rejonowy trafnie uznał za zgodne z prawdą złożone w toku dochodzenia zeznania K. D., K. O. oraz A. M. (1) – poczynając od drugich jego zeznań, odmawiając jednocześnie w przeważającym zakresie wiarygodności pozostałym ich zeznaniom, słusznie wskazał Sąd I instancji, iż obrana przez oskarżonego wersja zdarzenia z dnia 24 marca 2010r. nie zasługiwała na akceptację. R. C. (1) starał się wykazać bowiem, podobnie jak apelujący, iż A. M. (1) wydając oskarżonemu klucze do samochodu nie czynił zastrzeżenia, iż nie wyraża zgody na to, by ten jeździł nim, nadto wskazywał, że pojazdem kierował nie on, lecz K. O., czemu ta ostatnia konsekwentnie przeczyła wskazując, wbrew wyjaśnieniom oskarżonego, że nie robiła wówczas kursu na prawa jazdy i nie potrafiła w ogóle jeździć samochodem. Powyższe wyjaśnienia R. C. (1) w zestawieniu z zeznaniami K. D. oraz A. M. (1), a także K. O., w zakresie w jakim Sąd merytoryczny uznał je za zgodne z prawą, doprowadziły zatem Sąd Rejonowy do trafnych ustaleń, iż wersja prezentowana przez R. C. (1), jako nielogiczna, zmienna i nie znajdująca wsparcia w innych dowodach, nie zasługiwała na aprobatę.

Z tych wszystkich względów należało uznać, iż argumentacja, do której odwoływał się obrońca oskarżonego w złożonej apelacji, okazała się całkowicie chybiona i nietrafna, sprowadzając się wyłącznie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego i wysnutymi następnie wnioskami, odnoszącymi się do oceny zebranych w sprawie dowodów. Skoro zaś jednocześnie stanowisko Sądu I instancji zostało przekonująco uzasadnione, potwierdzając skrupulatność tegoż Sądu w dokonywaniu ocen, a nadto - nie uchybiając zasadom doświadczenia życiowego i regułom logicznego myślenia, to tym samym zaskarżony wyrok pozostaje pod całkowitą ochroną art. 7 kpk.

Również ocena prawna zachowania oskarżonego nie budzi zastrzeżeń Sądu odwoławczego. R. C. (1), jak trafnie ustalił Sąd Rejonowy, dokonał bowiem dniu 24 marca 2010r. zaboru, znajdującego się w posiadaniu A. M. (1) samochodu marki N. (...), należącego do jego ojca J. M. (1), w celu krótkotrwałego jego użycia. w Jak trafnie ustalił Sąd Rejonowy A. M. (1) wydał R. C. (1), co prawda dobrowolnie kluczyki do samochodu, ale po to jedynie, by się w nim ogrzał, nie zaś po to, by nim się poruszał. Prowadząc pojazd oskarżony dokonał zatem jego zaboru w celu krótkotrwałego użycia, albowiem wyjął go spod władztwa A. M. (1), który na jazdę samochodem swojego ojca mu nie pozwalał. W konsekwencji nie może być zatem mowy, jak tego chce skarżący, o popełnieniu przez R. C. (1) takim działaniem - wykroczenia z art. 127 kw, które polega na samowolnym użyciu cudzej rzeczy ruchomej i braku w nim znamion przypisanego oskarżonemu występku zaboru pojazdu w celu krótkotrwałego użycia z art. 289 § 1 kk - stanowiącego lex specialis wobec tego wykroczenia. W szczególności zaś wskazać należy, że przytoczone na poparcie swojego stanowiska przez apelującego orzeczenie Sądu Najwyższego nie odnosi się do realiów niniejszej sprawy. Powołana uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1975r. ( VI KZP 24 / 75, OSNKW 1975, nr 10-11, poz. 140 ) dotyczyła bowiem właściciela warsztatu samochodowego, któremu powierzono pojazd mechaniczny. Niezależnie od tego, że także wówczas uzasadniając ją Sąd Najwyższy zastrzegł, iż taka ocena prawna jest dopuszczalna w wyjątkowych wypadkach i że stanowisko to w ogóle zostało w piśmiennictwie skrytykowane ( por. M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulin, M. Mozgawa - Kodeks wykroczeń komentarz. System Informacji Prawnej Lex ( Lex omega ) 34 / 2008, teza 6), to nie sposób nie dostrzec, że R. C. (1) - według poczynionych ustaleń stanowiących podstawę faktyczną wyroku Sądu I instancji - ani nie był właścicielem warsztatu samochodowego, ani nie miał w związku z wykonywaną pracą - powierzonego samochodu. Oskarżony bowiem uzyskał od A. M. (1) kluczyki do samochodu, jednakże tylko po to, by mógł się w nim przebywać razem z K. O., A. M. (1) nie wyraził natomiast zgody na to, by oskarżony jeździł nim. Stwierdzić zatem należy, że – wbrew zarzutom apelującego - przyjęta przez Sąd Rejonowy kwalifikacja prawna przypisanego oskarżonym zachowania m. in. z art. 289 § 1 kk nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego.

Sąd odwoławczy nie znalazł także podstaw do korekty zaskarżonego wyroku w zakresie wymiaru kary orzeczonej wobec R. C. (1). Podejmując rozważania w zakresie rodzaju i wymiaru kary wymierzonej przez Sąd Rejonowy oskarżonemu wskazać należy, że ferując rozstrzygnięcie w tym zakresie Sąd meriti trafnie uwzględnił zarówno okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonego, jak i na jego nie korzyść; z jednej strony Sąd Rejonowy wziął bowiem pod uwagę młody wiek oskarżonego, z drugiej zaś strony uwzględnił znaczny stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, dotychczasowy sposób życia oskarżonego, w tym jego uprzednią wielokrotną karalność, która skutkowała przyjęciem, iż przypisanego mu w niniejszej sprawie czynu dopuścił się działając w warunkach recydywy, o której mowa w art. 64 § 1 kk, a nadto, że czynu tego dopuścił się w okresie próby związanej z warunkowym przedterminowym zwolnieniem. Mając zatem na uwadze wskazane wyżej okoliczności brak było podstaw do obniżenia wymiaru orzeczonej wobec R. C. (1) kary 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Podejmując rozważania w zakresie możliwości warunkowego zawieszenia wykonania wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności wskazać należy, iż uprzednia karalność oskarżonego, w tym popełnienie przypisanego mu czynu w warunkach powrotu do przestępstwa, o których mowa w art. 64 § 1 kk, jak również popełnienie czynu w okresie próby związanej z warunkowym przedterminowym zwolnieniem, powoduje, iż brak jest podstaw, by postawić w stosunku do R. C. (1) pozytywną prognozę kryminologiczną. Rację ma zatem Sąd I instancji, iż orzeczona wobec oskarżonego kara 10 miesięcy pozbawiania wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby byłaby niewystarczająca dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności nie zapobiegłaby jego powrotowi do przestępstwa.

Reasumując zatem rozważania w zakresie rodzaju i wymiaru orzeczonej wobec R. C. (1) kary stwierdzić należy, że brak było podstaw do jej korekty.

Sąd I instancji zasadnie także, przyjmując stosownie do treści art. 4 § 1 kk, że ustawą względniejszą dla oskarżonego w zakresie obowiązku naprawienia szkody jest ustawa w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 lipca 2015r., orzekł wobec oskarżonego obowiązek z art. 46 § 1 kk poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego J. M. (1) kwoty stanowiącej równowartość szkody wyrządzonej popełnionym przez niego występkiem. Wskazać przy tym należy, że Sąd Rejonowy zasadnie dał wiarę zeznaniom J. M. (1), w których świadek ten wskazał, iż uszkodzony przez oskarżonego pojazd nabył jako nowy i serwisował go w serwisie (...), za naprawę zaś pojazdu, uszkodzonego przez R. C. (1), zapłacił kwotę 7.000 zł.

Nie podzielając zarzutów i wniosków apelacji Sąd odwoławczy, na podstawie art. 437 § 1 kpk, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

O zasądzeniu od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. W. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie § 17 ust. 2 pkt 4 i § 4 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2016r., poz. 1714 ).

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze Sąd orzekł w oparciu o art. 636 § 1 kpk oraz art. 2 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych ( t. j. Dz. U. z 1983r., nr 49, poz. 223 ze zm. ), nie znajdując podstaw do zwolnienia oskarżonego od zapłaty tych należności.

SSO Tomasz Karwacki SSO Ryszard Małachowski SSO Elżbieta Zywar