Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Szczuka

Protokolant: Urszula Kalinowska

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2017 r. w Warszawie

sprawy M. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania M. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 7 czerwca 2016 r., znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu M. R. prawo do wcześniejszej emerytury
z warunków szczególnych od dnia 1 kwietnia 2016 roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz M. R. kwotę 180 złotych (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

W dniu 13 czerwca 2016 r. M. R. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 7 czerwca 2016 r., znak: (...), odmawiającej przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury
z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Odwołujący podniósł, że przedłożone świadectwo pracy w warunkach szczególnych, które zostało wystawione przez dział kadr Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) w W., zawiera nieprawdziwą informację, jakoby był zatrudniony na stanowisku mechanika samochodowego - kierowcy, podczas gdy w rzeczywistości pracował jako mechanik samochodowy. Wskazał, że osoby pracujące jako kierowcy w/w przedsiębiorstwie, zobowiązane były do wypełniania kart drogowych, które po zakończeniu zmiany przekładały w dziale transportu, a on sam nigdy takich kart nie posiadał i nie uzupełniał. Ponadto odwołujący stwierdził, że przedsiębiorstwo w którym pracował jako mechanik samochodowy dalej funkcjonuje pod firmą (...)
( k. 2 a. s.).

W dniu 12 lipca 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.
w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.
W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury, bowiem nie udowodnił on 15-letniego okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Oddział nie zaliczył do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1977 r. do dnia 31 lipca 1986 r. w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W., ponieważ występuje rozbieżność
w stanowisku pracy wymienionym w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 26 lipca 2012 r. - mechanik samochodowy zatrudniony wyłącznie
w kanałach remontowych) a stanowiskiem wymienionym w świadectwie pracy z 30 lipca 1986 r. - mechanik samochodowy - kierowca. Ponadto, organ rentowy wskazał na istnienie rozbieżności w podanej dacie zatrudnienia, ponieważ w świadectwie pracy widnieje data
8 sierpnia 1977 r., z kolei w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, początek zatrudnienia datowany jest na dzień 1 sierpnia 1977 r. ( k. 3 a. s.).

Sąd w postanowieniu z dnia 5 grudnia 2016 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego specjalisty z zakresu BHP celem sporządzenia opinii na okoliczność,
czy odwołujący w spornym okresie czasu od dnia 1 sierpnia 1977 r. do dnia 30 lipca 1986 r. będąc zatrudnionym na stanowisku mechanika w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W. pracował w warunkach szczególnych ( k. 38 a. s.).

W piśmie procesowym z dnia 13 stycznia 2017 r. Odwołujący się wniósł zastrzeżenia do opinii biegłego, zarzucając jej pobieżny charakter i brak wnikliwej analizy materiału dowodowego sprawy ( k. 62 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. R. w dniu 4 kwietnia 2016 r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Do powyższego wniosku ubezpieczony dołączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych ( k. 1-11 a. e.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalił, że ubezpieczony wykazał łączny staż pracy na dzień
1 stycznia 1999 r. w wymiarze 26 lat, 10 miesięcy i 20 dni okresów składkowych
i nieskładkowych oraz okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 8 lat, 7 miesięcy
i 13 dni. Organ rentowy na mocy zaskarżonej decyzji z dnia 7 czerwca 2016 r., znak: (...) nie zaliczył odwołującemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) od dnia 1 sierpnia 1977 r. do dnia 31 lipca 1986 r. w łącznym wymiarze 8 lat, 11 miesięcy i 24 dni,
z uwagi na istniejące rozbieżności w stanowisku pracy i dacie wymienionych w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 26 lipca 2012 r. a w świadectwie pracy z dnia 30 lipca 1986 r. ( k. 41 a. e.).

Odwołujący stosownie do zawartych umów został zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W. w dniu 8 sierpnia 1977 r. na okres próbny na stanowisku elektromonter – pomocnik - kierowca ( k. 8 a. s.). Od dnia
22 sierpnia 1977 r. ubezpieczony świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy
( k. 9 i 10 a. s.). Z dniem 9 listopada 1977 r. powierzono M. R. obowiązki montera samochodowego w pełnym wymiarze czasu pracy ( k. 11 i 12 a. s.).

Według świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 5 sierpnia
2016 r., odwołujący zatrudniony był w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) od dnia 8 sierpnia 1977 r. do dnia 31 lipca 1986 r., gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych na stanowisku mechanika wymienionym w wykazie A Dział XIV poz.
16 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r., w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze
(Dz. U. nr 8 poz. 43 ze zm.) oraz w wykazie A Dział XIV- Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych pkt. 1 mechanik samochodowy zatrudniony wyłącznie w kanałach remontowych, zawartym w załączniku
nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r., w sprawie wykazu stanowisk pracy w jednostkach nadzorowanych przez MBiPMB, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające
do przejścia na wcześniejszą emeryturę. Na powyższe również wskazywała treść świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 26 lipca 2012 r., z tym że za datę początkową uznano dzień 1 sierpnia 1977 r. ( k. 20 a. s. i k. 17 a. e.).

Zgodnie z oryginałem świadectwa pracy z dnia 30 lipca 1986 r., M. R. był zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...)
w W. od dnia 8 sierpnia 1977 r. do dnia 31 lipca 1986 r. na stanowisku mechanika samochodowego - kierowcy ( k. 80 a. s.).

Do obowiązków ubezpieczonego podczas świadczenia pracy w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W. należało naprawianie samochodów marki Ż. i N., w szczególności dokonywanie wszystkich czynności związanych z kompleksowym remontem pojazdów, w tym z generalną naprawą silnika oraz innych części: tłumików, zawieszenia, zawory itp. Odwołujący pracował w pomieszczeniu garażowym, gdzie znajdował się kanał najazdowy. Pomieszczenie to było nieogrzewane. Ubezpieczony pracował tam niezależnie od warunków pogodowych i pory roku, mając kontakt ze smarami i olejami. M. R. pracę wykonywał w systemie
8-godzinnym, dokonując przeglądów samochodowych i napraw pojazdów, głównie w kanale najazdowym. W pomieszczeniu, w którym pracował odwołujący, było brudno, a w okresie zimowym zimno. M. R. wykonywał pracę mechanika samochodowego
w pełnym wymiarze czasu pracy ( zeznania świadków G. R., H. C., G. D., J. K., D. P. i W. K. oraz zeznania odwołującego k. 36-38 i 89-92 a. s.).

Biegły sądowy specjalista ds. BHP J. P. w opinii sądowej podniósł,
że prace wykonywane przez odwołującego na stanowisku elektromontera – pomocnika
– kierowcy i montera samochodowego w okresie od dnia 8 sierpnia 1977 r. do dnia 31 lipca 1986 r. nie spełniają przesłanek uznania za wykonywane w szczególnych warunkach prace. ( k. 41-48 a. s.) . Jednakże na skutek przesłuchania dwóch kolejnych świadków na rozprawie
w dniu 7 kwietnia 2017 r., biegły sądowy zmienił stanowisko w sprawie i oświadczył,
że praca ubezpieczonego w spornym okresie czasu spełniała przesłankę stale wykonywanej
w warunkach szczególnych ( k. 89-92 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie złożonych do akt dokumentów, w tym akt rentowych, stanowiska końcowego biegłego, zeznań świadków oraz odwołującego w charakterze strony. Dokumenty przedłożone przez strony niniejszego postępowania stanowią w większości obiektywny oraz w pełni wiarygodny materiał dowodowy. Świadkowie to osoby, które pracowały z odwołującym w spornym okresie, znały więc doskonale specyfikę jego pracy. Zeznania świadków oraz odwołującego były logiczne i spójne oraz korelowały z materiałem dowodowym w postaci dokumentów, którym Sąd dał wiarę oraz ze stanowiskiem biegłego.

Sąd nie dał wiary wnioskom zawartym w treści opinii biegłego sądowego ds. BHP J. P. sporządzonej w toku postępowania sądowego. Biegły na rozprawie kończącej postępowanie w niniejszej sprawie zmienił stanowisko i uznał wykonywaną pracę odwołującego za spełniającą przesłankę zatrudnienia w warunkach szczególnych. Dodatkowo Sąd nie dał wiary świadectwu wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 26 lipca 2012 r. jedynie w zakresie daty początkowej rozpoczęcia pracy przez ubezpieczonego w dniu 1 sierpnia 1977 r. W ww. zakresie data początkowa wykonywania pracy przez ubezpieczonego ustalona na dzień 8 sierpnia 1977 r. wynika jednoznacznie ze świadectwa pracy w warunkach szczególnych z dnia 5 sierpnia 2016 r., co potwierdza oryginał świadectwa pracy z dnia 30 lipca 1986 r. złożony przez M. R. w toku postępowania sądowego. Dodatkowo Sąd nie dał wiary dokumentom w zakresie, w jakim wskazywały one, że odwołujący zatrudniony był jako kierowca samochodu. Z zeznań świadków jednoznacznie bowiem wynikało, iż ubezpieczony pracował jedynie przy remontowaniu pojazdów.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. R. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. z dnia 7 czerwca 2016 r., znak: (...) jest zasadne
i zasługuje na uwzględnienie.

Art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2016 poz. 887 j. t.), zwanej dalej ,,ustawą’’ stanowi,
że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura
po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32. 33, 39 i 40. jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie z ust. 2 powyższego artykułu, emerytura o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wykaz prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze o których mowa w powołanym art. 184 ustawy nie podlega wykładni rozszerzającej. Prace te ściśle
i jasno zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (zwanym dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego). Jednakże nabycie uprawnień z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub
w szczególnym, charakterze podlega dalszym ograniczeniom. Aby daną pracę uznać
za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik
ma obowiązek wykonywać ją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem mężczyzna nabywa prawo
do emerytury po spełnieniu wszystkich przesłanek wymienionych w § 3 w zw. z § 4 ust. 1
pkt 1 i 3 rozporządzenia, jeśli:

1.  legitymuje się 25 letnim okresem pracy liczonym łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2.  wykonuje pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem
do rozporządzenia;

3.  osiągnie wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia);

4.  zatrudnionym jest przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

Jednocześnie wskazać należy, że w części spornego okresu tj. od dnia 1 stycznia
1977 r. do dnia 31 grudnia 1982 r. ww. rozporządzenie nie obowiązywało. Tym samym zgodnie z § 19 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w § 2, to jest prac dotychczas zaliczonych
do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia, uwzględnia się również okresy takiej pracy, wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Dla oceny zasadności wniosku niezbędne było zatem zweryfikowanie, czy w rozumieniu przepisów właściwych w stosunku do okresów zatrudnienia wnioskodawcy wykonywał on prace w warunkach szczególnych pozwalających na przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Jest to wymóg konieczny do uznania,
że wcześniejsza praca była również wykonywana w szczególnych warunkach
i w szczególnym charakterze.

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest jednak dokumentem prywatnym
w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowi dowodu tego co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, gdyż nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach
z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt III AUa 783/13). Dodatkowo należy podkreślić,
że w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień
do emerytury w wieku obniżonym dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do owego świadczenia.
W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być więc udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

W niniejszej sprawie spornym było, czy praca wykonywana przez odwołującego
od dnia 8 sierpnia 1977 r. do dnia 30 lipca 1986 r. Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W. miała charakter i podlegała zaliczeniu do pracy
w warunkach szczególnych. Spełnienie innych warunków, od których zależy przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury pozostawało bezsporne. Nie podlega wątpliwości,
że z dniem 11 maja 2016 r. ubezpieczony osiągnął wiek 60 lat. Nadto, strony
nie kwestionowały faktu, że M. R. posiada co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Jak wynika z zeznań świadków i odwołującego, pracował on w spornym okresie
w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W. na stanowisku mechanika samochodowego, wykonując prace wykonywane w kanale remontowym przy naprawie pojazdów mechanicznych, które zostały ujęte w wykazie A, Dział XIV pod pozycją 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Jednocześnie Sąd dał wiarę stanowisku zajętym przez biegłego sądowego na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2017 r.
po wysłuchaniu dodatkowych świadków, tj. że czynności wykonywane na stanowisku mechanika samochodowego spełniają przesłanki stale wykonywanej pracy. Podkreślenia wymaga fakt, że ubezpieczony świadczył pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
Co więcej, zgodnie z utrwalonym poglądem Sądu Apelacyjnego, ,,dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach
to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze’’ ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. akt
III AUa 1232/14). Uwzględniając wszystkie okoliczności niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że odwołujący faktycznie w okresie od dnia 8 sierpnia 1977 r. do dnia 30 lipca 1986 r. świadczył pracę w szczególnych warunkach, wykonując ją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a co za tym idzie legitymuje się on co najmniej 15-letnim okresem pracy
w warunkach szczególnych.

Zdaniem Sądu przeprowadzone postępowanie, w tym dowody z dokumentów opisanych podczas oceny materiału dowodowego, jednoznaczne stanowisko wyrażone przez biegłego sądowego oraz zeznania świadków i odwołującego wykazały, że wypełnia
on niezbędne przesłanki warunkujące przyznanie mu prawa do spornego świadczenia. Wobec tych wszystkich okoliczności, Sąd uznał, iż zaskarżona decyzja jest błędna i podlega zmianie, albowiem ubezpieczony ma prawo do przejścia na wcześniejsza emeryturę z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Odnośnie ustalenia terminu, od którego Sąd uznał za zasadne przyznanie odwołującemu się prawa do emerytury, zastosowanie znajduje art. 129 pkt 1 ustawy,
w oparciu o który świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury, lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Z uwagi na oczywistą omyłkę, Sąd zasądził przedmiotowe świadczenie od dnia 1 kwietnia 2016 r., które to winno być przyznane odwołującemu od dnia 11 maja 2016 r. ze względu na ukończenie przez niego w tej dacie 60-roku życia uprawniającego do przejścia na wcześniejszą emeryturę. Stosowne uzasadnienie zostało wskazane w postanowieniu dotyczącym sprostowania wyroku.

Orzeczenie o kosztach na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 180,00 złotych, znajduje uzasadnienie w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz.U. z 2015 r., poz. 1800).

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak
w sentencji wyroku.