Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2017 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie X Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2017 r. w Szczecinie

sprawy z powództwa: (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko: (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (pozwana ad 1), (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (pozwana ad 2), Przedsiębiorstwu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (pozwana ad 3),

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 50.282,96 zł (pięćdziesiąt tysięcy dwieście osiemdziesiąt dwa złote i dziewięćdziesiąt sześć groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:

-

15.386,27 zł (piętnaście tysięcy trzysta osiemdziesiąt sześć złotych i dwadzieścia siedem groszy) od dnia 11 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty,

-

16.097,35 zł (szesnaście tysięcy dziewięćdziesiąt siedem złotych i trzydzieści pięć groszy) od dnia 16 września 2016 r. do dnia zapłaty,

-

17.083,49 zł (siedemnaście tysięcy osiemdziesiąt trzy złote i czterdzieści dziewięć groszy) od dnia 23 października 2016 r. do dnia zapłaty,

-

1.715,85 zł od dnia (tysiąc siedemset piętnaście złotych i osiemdziesiąt pięć groszy) od dnia 5 listopada 2016 r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo co do pozostałych pozwanych,

3.  zasądza od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz powódki koszty procesu w kwocie 7.932 zł (siedem tysięcy dziewięćset trzydzieści dwa złote), w tym kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

4.  zasądza od powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. koszty procesu w kwocie 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych), w tym kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

5.  zasądza od powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz pozwanej Przedsiębiorstwu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. koszty procesu w kwocie 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych), w tym kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt X GC 214/17

UZASADNIENIE

Sprawa została rozpoznana w postepowaniu zwykłym

W dniu 5 grudnia 2016 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wniosła do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie pozew przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (określana dalej jako: pozwana ad 1, spółka (...)) o zapłatę kwoty 50.282, 96 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot: 15.386,27 zł od dnia 11 sierpnia 2016 roku, 16.097,35 zł od dnia 16 września 2016 roku, 17.083,49 zł od dnia 23 października 2016 roku, 1.715,85 zł od dnia 5 listopada 2016 roku oraz kosztami postępowania. W uzasadnieniu powódka wskazała, że świadczyła na rzecz pozwanej usługi polegające na zapewnieniu we wskazanym przez nią zakresie, miejscu i czasie sprzętu budowlanego wraz z osobami uprawnionymi do jego obsługi oraz niezbędnego paliwa. Powódka podała, że na potwierdzenie prawidłowego wykonania usług wystawiła pozwanej faktury VAT, które zostały następnie przez nią refakturowane na podstawie wzajemnej kompensaty w związku z poniesionymi kosztami paliwa dostarczonego do sprzętu budowlanego. Wyjaśniła, że po dokonaniu wzajemnych kompensat potwierdzonych przez pozwaną do zapłaty pozostała łączna kwota
50.282,96 zł.

W dniu 14 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (sygn. akt X GNc 3085/16).

W złożonym sprzeciwie pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zaskarżyła przedmiotowy nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania. Pozwana zaprzeczyła, aby zawierała z powódką umowę na podstawie której wystawione zostały faktury VAT wskazane w pozwie, nadto zaprzeczyła, aby powódka wykonała na jej rzecz usługi wskazane w ich treści. Pozwana podała również, że przedstawione faktury są jedynie dokumentami księgowymi i nie mogą stanowić podstawy do istnienia zobowiązania.

W piśmie z dnia 4 lutego 2017 roku powódka wniosła o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (określana dalej jako: pozwana ad 2, spółka (...)) oraz Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (określana dalej jako: pozwana ad 3, spółka (...)). W piśmie powódka wskazała, że pozwana spółka jako podwykonawca Przedsiębiorstwa (...), która jest członkiem Konsorcjum firm S. Polska podpisała w dniu 19 października 201 roku umowę o wykonanie zadania inwestycyjnego. Podała, że w ramach zawartej umowy pozwana zgłosiła powódkę jako dalszego podwykonawcę spółce (...), nadto w piśmie z dnia 2 marca 2016 roku pozwana spółka zgłosiła do zatwierdzenia spółce (...) umowę z nią zawartą na wyżej wymienioną inwestycje. Wskazała, że pozwana spółka w piśmie z dnia 13 października 2016 roku kierowanym do spółki (...) potwierdziła i skorygowała kwotę należnego powódce wynagrodzenia. Powołując się na przepis art. 647 ¹ § 5 k.c. powódka wskazała, że inwestor oraz wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowalne wykonane za podwykonawcę.

Postanowieniem z dnia 17 lutego 2017 roku Sąd wezwał do udziału w charakterze pozwanych: (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (oznaczoną jako pozwana ad 2) oraz Przedsiębiorstwo (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (oznaczoną jako pozwana ad 3).

W złożonej odpowiedzi na pozew, pozwana ad 3 - Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w stosunku do niej w całości oraz zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów postępowania. Wskazała, że w ramach prowadzonej działalności ona oraz inne spółki w tym S. Polska zawarły umowę ze Skarbem Państwa, Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad na wykonanie zadania inwestycyjnego, stąd wbrew twierdzeniom powódki, pozwana ad 2 oraz ad 3 są współwykonawcami w ramach kontraktu głównego, nie zaś inwestorami. Pozwana podniosła, że w zawartej z pozwaną ad 1 umowy o podwykonastwo spółka (...) oświadczyła, że posiada niezbędną siłę roboczą, materiały, wytwórnie, maszyny i urządzenia budowlane oraz sprzęt, stąd pozwana ad 3 była przekonana, że wykona ona całość robót siłami własnymi. Powołując się na treść zawartej umowy pozwana podała, że spółka (...) – bud nie była uprawniona do dokonania podzlecenia całości lub części robót bez jej wcześniejszej pisemnej zgody. Pozwana wskazała, że w piśmie z dnia 2 marca 2016 roku pozwana ad 1 dokonała zgłoszenia powódki jako usługodawcy nie natomiast jako podwykonawcy robót budowlanych, w odpowiedzi na co nie wyraziła zgody na zawarcie takiej umowy, co więcej spółka (...) wyraziła pisemny sprzeciw wobec jej zawarcia. Pozwana spółka podała, że pismem z dnia 7 marca 2016 roku oświadczyła, że nie akceptuje przedstawionych umów, w tym umowy z powódką. W dalszej kolejności spółka stwierdziła, że po dniu złożenia oświadczenia nie była informowana, że pomimo wyraźnego sprzeciwu, sprzęt nadal będzie wynajmowany. W ocenie pozwanej ad 3 powódka nie była podwykonawcą pozwanej ad 1, a jej usługi sprowadzały się wyłącznie do wynajmu sprzętu budowlanego wraz z zapewnieniem jego obsługi. Pozwana podniosła, że wyraziła pisemny sprzeciw wobec zawarcia umowy między powódką a pozwaną ad 1 oraz nie dysponowała wiedzą co do okoliczności realizacji takiej umowy pomimo sprzeciwu.

W złożonej odpowiedzi na pozew, pozwana ad 2 – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. Pozwana podniosła, że powódka w ramach zawartej umowy z pozwaną ad 1 zobowiązała się do świadczenia określonych usług, nie zaś do wykonania robót budowlanych. Pozwana przyznała, że pismem z dnia 2 marca 2016 roku spółka (...) została poinformowana o zawarciu umowy, jednak spółka ta odmówiła akceptacji umowy podwykonawczej wskazując, że pozwana ad 1 miała wykonać przedmiot zamówienia co do zasady samodzielnie. Niezależnie od powyższego spółka wskazała, że w związku z odstąpieniem od umowy, należy uznać ją za niezawartą, a tym samym brak jest do przypisania solidarnej odpowiedzialności.

W piśmie z dnia 16 marca 2017 roku powódka podniosła, że solidarna odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia dotyczy nie tylko umów o roboty budowlane, ale także innych umów na podstawie których podwykonawcy wykonują elementy danego zamówienia inwestycyjnego. W związku z powyższym wskazała, że wykonane przez nią jako dalszego podwykonawcę prace stanowiły pewną funkcjonalną całość, zaspokajającą potrzeby w ramach zadania inwestycyjnego. Odnosząc się do złożonego sprzeciwu, powódka podniosła, że był on nieskuteczny, gdyż skierowany został jedynie do pozwanej, informacja taka nie została jednak przekazana do powodowej spółki, stąd nie miała ona wiedzy o takim sprzeciwie. Wyjaśniła, że mimo wykonywania usług na placu budowy generalni wykonawcy nie zgłaszali żadnego sprzeciwu do wykonywanych przez nią usług, a nadto zwróciła uwagę, iż wiadomości kierowane do generalnych wykonawców była przedstawiane do wiadomości powódce. W ocenie powódki o fakcie akceptacji wykonywania przez nią prac świadczy również treść oświadczenia o odstąpieniu od umowy, w której pozwana spółka (...) potwierdziła, że posiada wiedze o braku spłaty przez podwykonawcę swoich wymagalnych zobowiązań wobec podmiotów trzecich zaangażowanych do wykonywania prac. Powódka podniosła, że brak skierowania sprzeciwu do spółki oraz akceptacja wykonanych przez powódkę prac jest działaniem sprzecznym z zasadami współżycia społecznego i nie podlega ochronie. W dalszej części uzasadnienia powódka wskazała, że wykonanie uprawnienia do odstąpienia od umowy o roboty budowlane nie powoduje wygaśnięcia odpowiedzialności przedmiotów wskazanych w przepisie art. 647 ¹ § 5 k.c. z tytułu robót budowalnych wykonanych przez podwykonawcę do dnia odstąpienia.

W piśmie z dnia 23 marca 2017 roku stanowiącym replikę na twierdzenia zawarte w piśmie pozwanej ad 3 powódka podkreśliła, że wykonywane przez nią prace składały się na obiekt stanowiący przedmiot świadczenia zadania inwestycyjnego, stąd miały one charakter robót budowlanych, a w konsekwencji zastosowanie znajduje solidarna odpowiedzialność określona w przepisie art. 647 ¹ § 5 k.c. Powódka podkreśliła, że przedmiotem umowy nie był jedynie wynajem maszyn, gdyż w istocie prace budowlane – zagęszczenie nasypów wykonywane były przez jej wykwalifikowanych pracowników przy użyciu jej sprzętu. W zakresie nieskuteczności sprzeciwu powódka powtórzyła swoje twierdzenia zawarte w piśmie z dnia 16 marca 2017 roku.

W piśmie z dnia 1 kwietnia 2017 roku pozwana ad 2 – spółka (...) wskazała, że strony umowy – a więc powódka oraz pozwana ad 1 w sposób jednoznaczny i wyraźny wskazały w niej, że jest ona umową o usługi sprzętowe z obsługą, stąd brak jest podstaw do przyjęcia, że wolą stron było zlecenie podwykonawstwa robót budowalnych, tym bardziej, że powódka w fakturach konsekwentnie wskazywała, iż wynagrodzenie dotyczy zapłaty za wynajem walca. Pozwana ad 2 zwracała uwagę, że z treści tej umowy wynika, iż jej strony dopuszczały możliwość zapewnienia operatorów przez zamawiającego, stąd faktyczne wykorzystanie sprzętu mogło odbyć się bez udziału powódki. Pozwana podniosła, że wykonanie nasypów nie było przedmiotem zawartej pomiędzy powódką a pozwaną ad 1 umowy, podstawą do rozliczenia stron nie było stwierdzenie wykonania nasypu, ale stwierdzenie wykorzystywania sprzętu wraz z pracą operatora przez określony czas. W ocenie pozwanej brak poinformowania powódki o braku zgody na wykonywanie przez ją prac nie ma wpływu na odpowiedzialność generalnych wykonawców, nadto pozwana zwróciła uwagę, że powódka nie wykazała się starannością w zakresie ustalenia czy doszło do akceptacji zawartej z nią umowy.

W piśmie 3 kwietnia 2017 roku pozwana ad 3 – spółka podniosła, że powódka realizowała na rzecz pozwanej ad 1 usługę wynajmu walca ogumionego, zaś wynajem ten rozliczany był zgodnie z umową stron wedle stawki godzinowej, stąd wynagrodzenie należne było za godzinę ruchu walca, nie zaś za wykonanie jakichkolwiek robót przy jego użyciu. W ocenie pozwanej brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że wyrażona została domniemana zgoda na realizowanie prac przez powódkę, nadto brak było obowiązku do zgłoszenia sprzeciwu co do zawarcia umowy również powódce. Zwróciła uwagę, że powódka nie podejmowania działań celem uzyskania informacji czy umowa ta została zaakceptowana.

W piśmie z dnia 5 czerwca 2017 roku powódka podtrzymała swoje stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 stycznia 2015 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., S. I. Sp. A (spółka prawa włoskiego), T. C. (...) (spółka prawa włoskiego), Przedsiębiorstwo (...) – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. działający jako wykonawcy zawarli umowę z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jako podwykonawcą umowę na wykonanie robót budowlano – montażowych.

W umowie wskazano, że w dniu 22 grudnia 2014 roku wykonawca zawarł z generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad (zamawiającym) umowę na wykonanie zadania inwestycyjnego pod nazwą „zaprojektowanie i wybudowanie drogi ekspresowej (...) N. - L. (A-4) zadanie III od węzła K. do węzła L. Północ o długości ok. 14,4 km tj. od km 33+300 do ok. km 47+678,08” jako generalny wykonawca. W umowie wskazano również, że podwykonawca posiada niezbędne kwalifikacje, uprawnienia, doświadczenie i wiedze do wykonania zleconych prac, jak również wystarczającą ilość sprzętu, maszyn niezbędnych do należytego wykonania i ukończenia kontraktu.

Zgodnie z 1.2 umowy wykonawca zleca a podwykonawca przyjmuje podzlecenie na wykonanie robót polegających na kompleksowym wykonaniu prac ziemnych i warstw konstrukcyjnych podbudowy od kilometra 33+300 do kilometra 40+830.

Podwykonawca oświadczył, że posiada niezbędną siłę roboczą, maszyny i urządzenia budowlane i inne, czy to o charakterze stałym, czy czasowym, konieczne do wykonania, zakończenia i obsługi podzleconych robót (1.3 umowy).

Podwykonawca nie może dokonać cesji całości bądź części korzyści i uprawnień wynikajacych z umowy podwykonawczej ani podzlecić całości bądź części podzleconych mu robót bez wcześniejszej pisemnej zgody wykonawcy i zamawiającego. Jakiekolwiek przeniesienie dokonane bez takiej zgody będzie uznane za nieważne i stanowić będzie istotne naruszenie warunków umowy (1.4 umowy).

Jeśli podwykonawca z przyczyn leżących po jego stronie dopuści się naruszenia umowy podwykonawczej poprzez zawieszenie wykonywania swoich zobowiązań wynikajacych z umowy podwykonawczej bez uszczerbku dla innych praw i środków zaradczych wykonawca może w terminie 30 dni od dnia powzięcia wiadomości o zdarzeniu pisemnym zawiadomieniem przekazanym niezwłocznie podwykonawcy odstąpić od umowy podwykonawczej (10.2 umowy ).

Podwykonawca wykona prace dostarczając wszelkich niezbędnych maszyn i sprzętu. Przedłoży do akceptacji wykonawcy listę proponowanych dostawców i usługodawców (14.1 umowy).

Załącznikiem do umowy był przedmiar robót dla zadania o nazwie „zaprojektowanie i wybudowanie drogi ekspresowej (...) N. - L. (A-4) zadanie III od węzła K. do węzła L. Północ o długości ok. 14,4 km tj. od km 33+300 do ok. km 47+830”, a także harmonogram prac, oświadczenie podwykonawcy o uregulowaniu należności oraz o niezaleganiu z płatnościami. Załącznikiem do umowy były także dokumenty związane z udzieleniem gwarancji, w tym projekt dokumentu określającego jej warunki wraz z załącznikiem, a nadto dokumenty związane z ubezpieczeniem spółki, protokół przekazania placu budowy oraz pełnomocnictwo.

Dowód:

−

umowa k. 178-227.

W dniu 12 lutego 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (oznaczona jako zamawiający) zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. (oznaczoną jako wykonawca) umowę o usługi sprzętowe wraz z obsługą.

Zgodnie z § 1 określającym przedmiot umowy, zamawiający zleca a wykonawca zobowiązuje się świadczyć usługę polegającą na zapewnieniu zamawiającemu we wskazanym przez niego zakresie, miejscu i czasie sprzętu budowlanego zgodnego z załącznikiem nr 1 wraz z osobami uprawnionymi do jego obsługi tj. operatorami sprzętu oraz zapewnienia niezbędnego do jego pracy paliwa. Strony dopuszczały możliwość udostępnienia operatorów sprzętu przez zamawiającego. W przypadku dostarczenia paliwa przez zamawiającego, wykonawca wyrażał zgodę na potrącenie kosztów paliwa z każdej bieżącej faktury, która obejmuje okres, w którym paliwo było dostarczone przez zamawiającego.

W świetle § 2 ust. 5 podstawą zapłaty wynagrodzenia wykonawcy było potwierdzenie przez reprezentanta zamawiającego w kartach pracy ilości i rodzaju wykonanej pracy w danym miesiącu.

Za wykonanie przedmiotu umowy strony wstępnie ustaliły szacunkowe wynagrodzenie w kwocie 117.000 zł netto (§ 4 ust. 1 umowy). Podstawą ustalenia rzeczywistego wynagrodzenia miał być iloczyn ceny jednostkowej pracy sprzętu określonej w załączniku nr 1 do umowy oraz faktycznie przepracowanego czasu pracy sprzętu potwierdzonego przez przedstawiciela Zamawiającego podpisanymi dziennymi kartami pracy sprzętu - według wzoru stanowiącego załącznik nr 4 do niniejszej umowy i na zasadach w umowie określonych. Ustalona kwota miała być powiększona o podatek VAT w wysokości obowiązującej w dniu wystawienia faktury (§ 4 ust. 2 umowy).

Podstawą rozliczenia między stronami jest faktura wystawiona raz w miesiącu, w którym wykonawca świadczył usługi, potwierdzone dziennymi kartami pracy podpisanymi przez przedstawiciela zamawiającego w danym miesiącu. Do faktury wykonawca zobowiązany jest dołączyć zbiorcze (sumaryczne) zestawienie przepracowanych i potwierdzonych godzin pracy w

miesiącu, obliczone w oparciu o zatwierdzone dzienne karty pracy sprzętu (§ 4 ust. 3). Zamawiający zapłaci wykonawcy wynagrodzenie przelewem w terminie 30 dni od daty doręczenia zamawiającemu na adres wskazany wyżej prawidłowo wystawionej faktury VAT wraz z załączonymi kartami pracy i zbiorczymi zestawieniami (§ 4 ust. 5).

Zgodnie z § 5 ust. 1 w ramach umowy wykonawca zobowiązał się między innymi do: oddania do używania zamawiającemu sprzętu składającego sią na przedmiot umowy, sprawnego technicznie, z pełną dokumentacją i wszelkimi wymaganymi certyfikatami oraz innymi dokumentami wymaganymi przez prawo oraz niniejszą umowę (pkt 1); zapewnienia, aby operatorzy skierowani do obsługi sprzętu składającego się na przedmiot umowy, posiadali odpowiednie przeszkolenie w jego obsłudze w zakresie objętym umową oraz posiadali dokumenty uprawniające do prowadzenia/obsługi sprzętu (pkt 2); odpowiedniego wyposażenia sprzętu oraz ubioru operatorów (pkt 3); niezwłocznego dostarczenia, zapewniającego ciągłość świadczenia usług, sprzętu zastępczego w przypadku awarii lub innej przeszkody uniemożliwiającej używanie sprzętu.

Załącznikiem nr 1 do umowy był wykaz sprzętu wraz ze stawkami w którym wpisano: walec gumowy z operatorem – stawka za rzeczywistą godzinę pracy – szacunkowa ilość 1.300 zł, cena 90 zł oraz szacunkowa wartość 117.000 zł. Załącznikiem nr 5 do umowy były wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.

Dowód:

−

umowa k. 7-17,

−

przesłuchanie reprezentanta powódki Ł. S. k. 274-276.

Sprzęt udostępniony przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. był wykorzystywany celem realizacji prac powierzonych (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w ramach zadania inwestycyjnego pod nazwą „zaprojektowanie i wybudowanie drogi ekspresowej (...) N. - L. (A-4) zadanie III od węzła K. do węzła L. Północ o długości ok. 14,4 km tj. od km 33+300 do ok. km 47+678,08”.

Dowód:

−

zeznania świadka B. W. k. 386-387.

W piśmie z dnia 2 marca 2016 roku adresowanym do Przedsiębiorstwo (...) – (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wskazała, że w ramach kontraktu dotyczącego zadania „zaprojektowanie i wybudowanie drogi ekspresowej (...) N. - L. (A-4) zadanie III od węzła K. do węzła L. Północ o długości ok. 14,4 km tj. od km 33+300 do ok. km 47+678,08” zgłasza do zatwierdzenia umowę usługodawczą z podmiotem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S..

W odpowiedzi, pismem z dnia 7 marca 2016 roku Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. poinformowała, że nie akceptuje umowy zawartej z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Spółka (...) powołując się na postanowienia umowne wskazała, że podwykonawca zapewnił, iż posiada niezbędną siłę roboczą, maszyny i urządzenia budowalne konieczne do wykonania i zakończenia oraz obsługi podzleconych robót, a nadto strony ustaliły zakaz podzlecania części i całości robót bez uprzedniej zgody wykonawcy i zamawiającego. W konsekwencji spółka wskazała, że nie wyraża zgody na zawarcie tej umowy. Pismo to zostało doręczone spółce (...) w dniu 16 marca 2016 roku.

Dowód:

−

pismo z dn. 2.03.2016 r. k. 140,

−

pismo z dn. 7.03.2016 r. k. 228-231, 240-250,

−

przesłuchanie reprezentanta powódki Ł. S. k. 274-276.

W ramach usług świadczonych przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystawione zostały następujące raporty dzienne pracy sprzętu budowlanego – walca ogumionego:

−

z okresu od 1 czerwca 2016 roku do 30 czerwca 2016 roku potwierdzające łączną ilość godzin pracy w wymiarze 163,5 godziny;

−

z okresu od 4 lipca 2016 roku do 26 lipca 2016 roku potwierdzające łączną ilość pracy w wymiarze 167 godzin;

−

z okresu od dnia 1 sierpnia 2016 roku do 29 sierpnia 2016 roku potwierdzające łączną ilość pracy w wymiarze 182 godzin;

−

z okresu od 12 października 2016 roku do 13 października potwierdzające łączną ilość pracy w wymiarze 15, 5 godziny.

Dowód :

−

raporty dzienne k. 76-113, 117-135, 138-139.

W dniu 3 lipca 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. fakturę VAT nr (...) tytułem wynajmu sprzętu budowalnego – walca ogumionego przez 163, 5 godziny przy stawce 90 zł na łączną kwotę 18.099, 45 zł z terminem płatności ustalonym na dzień 2 sierpnia 2016 roku.

W dniu 13 lipca 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. refakturę do faktury nr (...) otrzymanej w dniu 11 lipca 2016 roku w związku z kosztami paliwa na kwotę 2.713, 18 zł.

W dniu 5 sierpnia 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. fakturę VAT nr (...) tytułem wynajmu sprzętu budowalnego – walca ogumionego przez 167 godzin przy stawce 90 zł na łączną kwotę 18. 486, 90 zł z terminem płatności ustalonym na dzień 4 września 2016 roku.

W dniu 18 sierpnia 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. refakturę do faktury nr (...) otrzymanej w dniu 16 sierpnia 2016 roku w związku z kosztami paliwa na kwotę 2.389, 55 zł.

W dniu 5 września 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. fakturę VAT nr (...) tytułem wynajmu sprzętu budowalnego – walca ogumionego przez 182 godziny przy stawce 90 zł na łączną kwotę 20.147, 40 zł z terminem płatności ustalonym na dzień 5 października 2016 roku.

W dniu 21 września 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. refakturę do faktury nr (...) w związku z kosztami paliwa na kwotę 3.063, 91 zł.

Zgodnie z załącznikiem do faktury obejmowała ona ośmiokrotne tankowanie sprzętu budowlanego – walca ogumionego w okresie od 2 sierpnia 2016 roku do dnia 23 sierpnia 2016 roku.

W dniu 21 września 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. fakturę VAT nr (...) tytułem wynajmu sprzętu budowalnego – walca ogumionego przez 15, 5 godziny przy stawce 90 zł na łączną kwotę 1.715, 85 zł z terminem płatności ustalonym na dzień 21 października 2016 roku. Fakturę te spółka otrzymała w dniu 22 września 2016 roku.

Dowód:

−

faktury VAT k. 18-25, 136-137,

−

załącznik k. 116.

W piśmie z dnia 13 września 2016 roku adresowanym do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. Przedsiębiorstwo (...) – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. oświadczyła, że odstępuje od umowy podwykonawczej z przyczyn obciążających podwykonawcę. Przyczyną odstąpienia od umowy było nienależyte wykonanie przez podwykonawcy umowy, a nadto dopuszczenie się naruszenia jej istotnych postanowień między innymi zakazu cesji poprzez podzlecanie części z przedmiotu umowy podmiotom trzecim, pomimo braku uzyskania zgody wykonawcy na takie podzlecenie.

W tym samym dniu spółka (...) wystawiła spółce (...) notę obciążeniową stanowiącą kare umowną w związku z odstąpieniem od umowy w wysokości 15 % łącznej wartości umowy brutto tj. 2.632.604, 12 zł.

Dowód:

−

oświadczenie o odstąpieniu k. 231-234, 236, 251-254, 256

−

nota księgowa k. 235, 255,

W dniu 3 października 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. skierowała do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. pismo w którym poinformowała o zaległościach spółki (...). W piśmie podane zostały nieprawidłowe kwoty zobowiązania co wynikało z nieuwzględnienia refakturowanych kosztów paliwa do sprzętu budowalnego.

W piśmie z dnia 13 października 2016 roku adresowanym do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wskazała, że pismo przesłane przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. zawierało błędne kwoty należności, gdyż nie zostały potrącone kwoty za pobrane przez spółkę paliwo na poczet realizacji zadania.

Dowód:

−

pismo z dn. 3.10.2016 r. k. 68,

−

pismo z dn. 13.10.2016 r. k. 141,

−

przesłuchanie reprezentanta powódki Ł. S. k. 274-276.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w stosunku do pozwanej – spółki (...), natomiast nieuzasadnione w stosunku do pozostałych pozwanych.

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodziła kwoty 50.282, 96 zł od pozwanej spółki (...) (ad 1) jako wynagrodzenia za świadczone na jej rzecz usługi, natomiast od pozwanych – spółki (...) (ad 2) oraz spółki (...) (ad 3) na podstawie przepisu art. 647 ¹ § 5 k.c. jako generalnych wykonawców odpowiadających solidarnie za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.

Wstępnie wskazać należy, iż wątpliwości Sądu nie budziło, że w dniu 12 lutego 2016 roku pozwana – spółka (...) oraz powódka zawarły umowę oznaczoną jako umowa o usługi sprzętowe wraz z obsługą. Zauważyć należy, iż spornym pozostawał charakter prawny tej umowy, gdyż powódka podnosiła, iż wykazywała ona cechy umowy o roboty budowlane, co pozwane - spółka (...) oraz spółka (...) konsekwentnie kwestionowały. Zaznaczenia wymaga, iż dla dalszych rozważań oraz ustaleń – zarówno co do podstawy prawnej żądania powódki względem pozwanej ad 1 – spółki (...) jak i co do solidarnej odpowiedzialności pozostałych pozwanych koniecznym jest dokonanie kwalifikacji prawnej wskazanej umowy.

Z treści umowy z dnia 12 lutego 2016 roku o usługi sprzętowe z obsługą, wynika, że jej przedmiotem było świadczenie usług polegających z jednej strony na zapewnieniu przez powódkę pozwanej R. – B. we wskazanym przez nią zakresie, miejsce i czasie sprzętu budowlanego, z drugiej zaś strony zapewnieniu osób uprawnionych do obsługi tego sprzętu – operatorów, a nadto niezbędnego do jego pracy paliwa. Podkreślenia jednak wymaga, iż z zapisu § 1 mówiącego o przedmiocie umowy strony wynika, iż ustaliły możliwość udostępnienia operatorów sprzętu przez zamawiającego, a więc pozwaną R. – B.. Zauważyć także należy, że zgodnie z § 5 umowy obowiązki powódki sprowadzały się w istocie do oddania pozwanej sprzętu budowalnego do używania, zapewnienia przeszkolenia operatorów, właściwego wyposażenia sprzętu oraz operatorów, a nadto zapewnienia ciągłości świadczenia usługi. Nie bez znaczenia w kontekście charakteru prawnego umowy jest również sposób rozliczenia stron za usługi świadczone w ramach umowy. Z analizy postanowień wynika, że podstawą rozliczenia miały być potwierdzone przez reprezentanta pozwanej ad 1 karty pracy, natomiast podstawą ustalenia rzeczywistego, należnego powódce wynagrodzenia miał być iloczyn ceny jednostkowej określonej w załączniku oraz faktycznie przepracowanego czasu pracy sprzętu potwierdzonego przez przedstawiciela zamawiającego podpisanymi dziennymi kartami pracy sprzętu.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalić należało, iż w istocie przedmiot umowy sprowadzał się wynajęcia sprzętu budowalnego – walca ogumionego wraz z świadczeniem usług przez wykwalifikowanych operatorów sprzętu udostępnionych przez powódkę, przy czym zaś, drugie ze świadczeń nie było konieczne. W kontekście treści wskazanej umowy brak było jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż zamiarem stron było wykonanie przez powódkę indywidualnego, konkretnego rezultatu, co mogłoby prowadzić do kwalifikacji tej umowy jako umowy o dzieło (art. 627 k.c.), czy też wykonanie obiektu budowlanego, jego części jako przedsięwzięcia o zindywidualizowanych właściwościach fizycznych i użytkowych przy czynnościach projektowych oraz nadzorze, co mogłoby prowadzić do kwalifikacji tej umowy jako umowy o roboty budowlane (art. 647 k.c.).

Podkreślenia wymaga, iż wbrew twierdzeniom powódki, brak jest podstaw do przyjęcia, że pozwana R. – B. zleciła jej wykonanie prac ściśle związanych z zagęszczaniem nasypów, które to prace przeprowadzał jej wykwalifikowany pracownik. Przedmiotem umowy pomiędzy powódką a pozwaną nie była realizacja określonych robót, powódka nie zobowiązała się do wykonania żadnego rezultatu, zaś przedmiotem tym był jedynie wynajem sprzętu oraz „udostępnienie” operatorów sprzęt ten obsługujących. Nie można uznać, że osoby te wykonywały jakiekolwiek prace według swojego uznania czy też wskazówek pracodawcy, w istocie w trakcie pracy sprzętu podlegali oni pozwanej R. – B.. Co więcej, jak wskazane zostało już wyżej, istotnym świadczeniem w ramach umowy było jedynie udostępnienie sprzętu, zaś operatorów zapewnić mógł również zamawiający ( spółka (...)).

Podkreślenia także wymaga, iż powódka, mimo ciążącego na niej na podstawie art. 6 k.c. obowiązku, nie zaoferowała jakiegokolwiek materiału dowodowego pozwalającego na przyjęcie, iż wykonywała ona w ramach zadania inwestycyjnego prace budowlane, w szczególności związane z zagęszczaniem nasypów. Celem wykazania tego typu okoliczności powinna bowiem przedłożyć odpowiednią dokumentacje potwierdzającą jej udział w procesie budowy, chociażby wpis w dzienniku budowy. Powódka w żaden sposób nie wykazała, aby pozwana R. – B. zleciła jej wykonanie formowania i zagęszczania nasypu. Wprawdzie prace te mogły być wykonywane przy użyciu jej sprzętu, jednak jej zobowiązanie nie dotyczyło ich wykonania, nie tego typu świadczenie było przedmiotem umowy.

W konsekwencji powyższego, łączący powódkę oraz pozwaną ad 1 stosunek zobowiązaniowy należało zakwalifikować jako umowę mieszaną obejmującą w przeważającej części cechy umowy najmu (w zakresie oddania do odpłatnego używania sprzętu budowalnego) oraz umowy zbliżonej do umowy o świadczenie usług (w zakresie zapewnienia operatorów sprzętu budowlanego oraz ich pracy).

Podstawę prawną żądania pozwu względem pozwanej R. – B. stanowi więc art. 659 § 1 k.c. zgodnie z którym przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Natomiast na podstawie przepisu art. 750 k.c. do umowy o świadczenie usług zastosowanie znajduje art. 734 k.c. i następne. Zgodnie z art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy (art. 735 k.c.).

Przechodząc do dalszych rozważań merytorycznych, dla porządku wskazać należy, iż w pierwszej kolejności dotyczyć będą one zasadności powództwa w odniesieniu do pozwanej R. – B., w dalszej kolejności omówiona zaś zostanie zasadność powództwa opartego na solidarnej odpowiedzialności generalnych wykonawców na podstawie art. 647 ¹ § 5 k.c.

Z analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż w związku z świadczonymi przez powódkę na rzecz pozwanej ad 1 wyżej opisanymi usługami sporządzone zostały karty pracy sprzętu potwierdzające łączną ilość godzin: w miesiącu czerwcu w wymiarze 163,5 godzin; w miesiącu lipcu 167 godzin; w miesiącu sierpniu 182 godzin oraz w miesiącu październiku 15,5 godzin. Powyższe znalazło odzwierciedlenie w wystawionych przez powódkę fakturach obejmujących należności obliczone, zgodnie z umową, jako iloczyn stawki (zgodnie z załącznikiem do umowy – 90 zł) oraz potwierdzonych w kartach godzin pracy. Zauważyć należy, że powódka formułując żądanie pozwu uwzględniła okoliczność, iż w przypadku gdy paliwo celem wykorzystywania sprzętu dostarczał zamawiający miał on uprawnienie do potrącenia tych kosztów z każdej bieżącej faktury obejmującej dany okres pracy sprzętu. Powódka dokonała bowiem odpowiedniego pomniejszenia swojego wynagrodzenia wskazanego w wystawionych przez nią fakturach VAT o kwoty wskazane w wystawionych przez pozwaną refakturach.

Odnosząc się do twierdzeń pozwanej R. – B. sprowadzających się do kwestionowania faktu zawarcia umowy oraz świadczenia na jej rzecz usług, podkreślić jeszcze raz należy, iż w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wątpliwości Sądu nie budziło zawarcie umowy z dnia 12 lutego 2016 roku. Zauważyć należy, iż umowa ta została zawarta pisemnie, w dodatku na papierze firmowym pozwanej, podpisana została przez obie jej strony. Co więcej, karty pracy będące podstawa rozliczenia stron były opatrywane podpisem, a do wystawionych na ich podstawie faktur VAT pozwana sporządzała refaktury związane z kosztami paliwa, co ściśle koresponduje z treścią zawartej umowy. Zauważyć należy, iż w piśmie z dnia 13 października 2015 roku adresowanym do S. Polska pozwana R. – B. nie kwestionowała swojego zobowiązania z tytułu świadczonych na jej rzecz usług, podnosiła jedynie, że informacja o kwocie zadłużenia zawiera błędne kwoty z uwagi na nieuwzględnienie potrąconych kosztów paliwa. Podkreślenia wymaga również, iż fakt udostępnienia sprzętu celem realizacji prac potwierdził także w swoich zeznaniach świadek B. W..

W konsekwencji powyższego ustalić należało, iż pozwana R. – B. zobowiązana jest do zapłaty na rzecz powódki wynagrodzenia za świadczone na jej rzecz usługi, przy uwzględnieniu pomniejszenia jego wysokości w związku z poniesionymi kosztami paliwa, a więc łącznej kwoty 50. 882, 96 zł.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., mając na uwadze zapis § 4 ust. 3 umowy zgodnie z którym zamawiający zobowiązany był zapłacić wynagrodzenie w terminie 30 dni od daty dostarczenia wystawionej faktury VAT wraz z kartami pracy i zbiorczymi zestawieniami. Mając na uwadze treść sporządzonych refaktur, w szczególności wpisane w nich daty doręczenia, daty wystawienia oraz potwierdzenie odbioru (k.25) ustalić należało, iż powódka prawidłowo sformułowała żądanie odsetkowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Podstawę prawną żądania pozwu w stosunku do pozostałych pozwanych stanowi natomiast art. 647 ¹ § 5 k.c. zgodnie z którym zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.

Wstępnie wskazać należy, że w okolicznościach sprawy bezspornym był fakt, iż w dniu 19 stycznia 2015 roku grupa spółek w tym (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (pozwana ad 2) oraz Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (pozwana ad 3) jako wykonawca zawarli umowę z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. (pozwana ad 1) jako podwykonawcą na przeprowadzenie kompleksowych robót ziemnych i warstw konstrukcyjnych podbudowy od kilometra 33+300 do kilometra 40+830. Dla porządku wskazać należy, iż jej zawarcie związane było z realizacją zadania inwestycyjnego przez pozwane - spółkę (...) oraz spółkę (...) na podstawie umowy z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad.

Przedmiotem sporu nie był również charakter prawny umowy z dnia 19 stycznia 2015 roku, także wątpliwości Sądu nie budziło, że łączący pozwane stosunek zobowiązaniowy należało zakwalifikować jako umowę o roboty budowlane o której mowa w art. 647 k.c. Zgodnie z przywołanym przepisem przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Zauważyć należy, iż zgodnie z przywołanym przepisem solidarna odpowiedzialność zawierającego umowę, inwestora i wykonawcy dotyczy wynagrodzenia za wykonane przez podwykonawcę roboty budowlane. W konsekwencji tylko ustalenie, iż spółka (...) zawarła z powódką jako podwykonawcą umowę o roboty budowlane w ramach zadania inwestycyjnego realizowanego przez generalnych podwykonawców spółkę – (...) oraz P. mogłoby prowadzić do przyjęcia solidarnej odpowiedzialności tych spółek za zapłatę wynagrodzenia.

Podkreślenia wymaga, iż wprawdzie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 października 2008 roku (sygn. akt I CSK 106/08), na który powódka wielokrotnie się powoływała, wskazał, że wynikającą z tego przepisu ochroną objęci są podwykonawcy spełniający swoje usługi zarówno na podstawie umowy o roboty budowlane jak i na podstawie umowy o dzieło, jednakże w treści uzasadnienia do tegoż wyroku Sąd Najwyższy podkreślił również, że z przepisu tego wynika wymaganie, aby rezultat świadczenia podwykonawcy spełniony na podstawie umowy z wykonawcą składał się na obiekt stanowiący przedmiot świadczenia wykonawcy w ramach zawartej z inwestorem umowy o roboty budowlane. Zauważyć należy, iż Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że tylko wtedy gdy rezultat świadczenia podwykonawcy wchodzi w skład obiektu można usprawiedliwić fakt nałożenia na inwestora solidarnego obowiązku zapłaty wynagrodzenia. Co więcej, Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyraźnie zaznaczył, że umowami od podwykonastwo w rozumieniu art. 647 ¹ § 5 k.c. nie są z pewnością umowy zawierane z dostawcą maszyn i urządzeń do wykonania robót budowlanych czy też materiałów budowlanych.

Mając na uwadze cel opisanej instytucji brak jest podstaw do przyjęcia, że jego dyspozycją, uprawniającą do domagania się zapłaty wynagrodzenia także od innych podmiotów, z którymi nie łączył ich stosunek zobowiązaniowy, objęte są wszelkie podmioty, których czynności w jakikolwiek sposób składają się na pewną całość – obiekt, czy też część obiektu. Biorąc bowiem pod uwagę proces realizacji zadania inwestycyjnego, za takich podwykonawców należałoby uznać wiele różnego rodzaju przedsiębiorców, w tym także dostawców materiałów budowlanych czy też osoby udostępniające określone pomieszczenia, których przedmiot świadczenia nie obejmuje osiągnięcie konkretnego rezultatu. Tego rodzaju wykładnia wskazanego przepisu jako zbyt szeroka jest nieuzasadniona, co zresztą potwierdził Sąd Najwyższy w przywołanym wyroku, wyłączając z grona uprawnionych podwykonawców dostawców sprzętu budowalnego i materiałów budowalnych.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy, podkreślić jeszcze raz należy, iż istotą zawartej pomiędzy powódką a pozwaną umową R. – B. umową był jedynie wynajem sprzętu budowlanego wraz z obsługą operatora, nie natomiast wykonanie rezultatu, który mógłby następnie ewentualnie wchodzić w skład obiektu, czy też nawet części obiektu. Ocena charakteru prawnego zawartej umowy, w kontekście jej przedmiotu przedstawiona została szerzej na wstępie rozważań. W kontekście tych rozważań brak jest podstaw do przyjęcia, nawet przy przyjęciu, że uprawnieniem przewidzianym w przepisie art. 647 ¹ § 5 kc nie są objęci wyłącznie podwykonawcy wykonujący roboty budowalne, iż pozwane – spółka (...) oraz spółka (...) ponoszą na jego podstawie solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia należnego powódce.

Niezależnie jednak od powyższego, zwrócić należy uwagę na kwestie złożenia przez pozwaną spółkę (...) pisemnego sprzeciwu wobec zawarcia umowy pomiędzy powódką a pozwaną R. - B.. Zgodnie z art. 647 ¹ § 3 k.c. o zawarcia przez podwykonawcę umowy z dalszym podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora i wykonawcy. Przepis § 2 zdanie drugie stosuje się odpowiednio. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy (§ 2 zd. 2).

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zapisów umowy o roboty budowalne z dnia 19 stycznia 2015 roku zwrócić należy uwagę, iż pozwana R. – B. zapewniła generalnych wykonawców – pozostałe pozwane, iż posiada niezbędną siłę roboczą, maszyny budowlane i inne, czy to o charakterze stałym czy czasowym, konieczne do wykonania, zakończenia i obsługi podzleconych robót (1.3). Nadto, jak wynika z zapisu 1.4 umowy podwykonawca ( spółka (...)) nie mogła dokonać podzlecenia całości lub części zleconych mu robót bez wcześniejszej pisemnej zgody wykonawcy i zamawiającego. W tym kontekście istotne znaczenie ma również postanowienie 14.1 zgodnie z którym podwykonawca wykonać miał prace dostarczając wszelkie niezbędne maszyny i sprzęt, jednocześnie ciążył na nim obowiązek przedłożenia, do akceptacji wykonawcy, listy proponowanych dostawców i usługodawców.

Zauważyć należy, iż pismem z dnia 2 marca 2016 roku pozwana spółka (...) zgłosiła pozwanej spółce (...) do zatwierdzenia umowę usługodawczą zawartą z powódką, nie zaś umowę o roboty budowlane, czy też umowę o dzieło. Co więcej, w odpowiedzi na dokonane zgłoszenie, w piśmie z dnia 7 marca 2016 roku adresowanym do spółki (...), spółka (...) wskazała wyraźnie, że nie akceptuje przedstawionej umowy, nie wyraża zgody na jej zawarcie. Podkreślenia jeszcze raz wymaga, iż zgodnie z przywołanymi zapisami umowy pozwana spółka (...) miała obowiązek uzyskania zgody na zawarcie umowy, której przedmiotem było podzlecenie prac oraz obowiązek przedstawienia do akceptacji wykonawcy listy proponowanych dostawców i usługodawców. Osobiste wykonywanie przez podwykonawcę prac, przy wykorzystaniu posiadanego przez niego zaplecza – sprzętu, pracowników, miało dla generalnych wykonawców istotne znaczenie, na co wskazuje zawarcie w umowie powyższych zapisów, brak wyrażenia zgody na zawarcie tego typy umowy, a nadto fakt, iż naruszenie tych obowiązków było jedną z przyczyn odstąpienia wykonawców od zawartej z pozwaną spółka (...) umowy. Podkreślenia także wymaga, iż w piśmie z dnia 7 marca 2016 roku spółka (...) poinformowała, że w związku z brakiem zgody obecność na terenie budowy niezaakceptowanego dalszego podwykonawcy może skutkować nałożeniem kar umownych.

Biorąc pod uwagę powyższe brak jest podstaw do przyjęcia, że pozwane ad 2 oraz ad 3 akceptowały udział powódki w procesie realizacji zadania inwestycyjnego, stąd w sposób dorozumiany wyraziły zgodę na zawarcie tej umowy. Po informacji o tego rodzaju umowy, zgłoszony został bowiem wyraźny, pisemny sprzeciw, w którym spółka (...) wskazała, że spółka (...) miała obowiązek samodzielnie zapewnić sprzęt budowlany. W świetle treści tego pisma nie można uznać więc, iż pozwana ad 3 traktowała powódkę jako podwykonawcę prac w związku z zawartą umową o roboty budowalne, skoro miała wiedzę, że umowa ta dotyczyć miała jedynie udostępnienia sprzętu.

Bez znaczenia w kontekście skuteczności zgłoszonego sprzeciwu ma także ewentualny brak przekazania sprzeciwu również powódce. Podkreślić należy, że skoro pozwana spółka (...) w sposób jednoznaczny poinformowała pozwaną ad 1, że nie akceptuje umowy a obecność zgłoszonego podmiotu na terenie budowy skutkować będzie nałożeniem kary umownej to na spółce (...) spoczywał obowiązek poinformowania o braku takiej zgody podmiotu z którym łączyła go umowa – powódki. Nie mniej jednak, skoro powódka, jak twierdzi, wykonywać miała określone prace na terenie budowy jako podwykonawca, powinna była, celem ochrony swoich interesów, dołożyć należytej staranności w ustaleniu czy spółka (...) dokonała jej zgłoszenia oraz czy zgłoszenie to zostało przez generalnych wykonawców zaakceptowane. Tymczasem w okolicznościach sprawy brak jest podstaw do przyjęcia, iż podejmowała jakiekolwiek działania w tym zakresie.

W tym stanie rzeczy powództwo zarówno względem pozwanej spółki (...) (pozwana ad 2) jak i spółki (...) (pozwana ad 3) należało oddalić o czym orzeczono w pkt 2 sentencji wyroku.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o treść przedłożonych do akt dowodów z dokumentów. Żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości, a i w ocenie Sądu nie budziły one żadnych wątpliwości. Inną zaś kwestią jest ich ocena dowodowa, którą Sąd przedstawił w swoich rozważaniach. Sąd oparł się również na ocenionych jako wiarygodne zeznaniach świadka B. W. oraz przesłuchaniu reprezentanta powódki Ł. S.. W przekonaniu Sądu wymowa zeznań świadka B. W. prowadzi do wniosku, że relacja łącząca generalnych wykonawców z jego firmą była odmienna od sytuacji powódki. Z zeznań świadka wynika bowiem, że łączyła go umowa o wykonanie, a także że uzyskał zgodę na udział w inwestycji. Również analiza zeznań przedstawiciela powódki Ł. S. prowadzi do jednoznacznej konkluzji, że przedmiotem łączącej powódki umowy ze spółka (...) było wynajęcie sprzętu w powiązaniu z zapewnienie obsługi tego sprzętu.

Na rozprawie w dniu 6 czerwca 2017 roku wobec nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na kolejnym wyznaczonym terminie rozprawy Sąd pominął dowód z zeznań świadków M. R. oraz B. Ł.. Sąd oddalił także wniosek o złożenie dalszych raportów dziennych sprzętu, albowiem ta okoliczność została już dostatecznie wyjaśniona.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania znajduje podstawę prawną w treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Mając na uwadze, iż w pkt 1 sentencji wyroku Sąd zasądził od pozwanej ad 1 – spółki (...) na rzecz powódki żądaną przez nią kwotę, a więc powództwo uwzględnione zostało w całości, ustalić należało, iż pozwana ta jest stroną przegrywającą sprawę, a więc zobowiązaną do zwrotu powódce poniesionych przez nią kosztów procesu. Na koszty te w łącznej kwocie 7.932 zł złożyło się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 2.515 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 5.400 zł (ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych). O kosztach tych Sąd orzekł w pkt 3 sentencji wyroku.

W pkt 4 sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu pomiędzy powódką a pozwaną ad 2 – spółką (...). W związku z oddaleniem powództwa ustalić należało, iż to powódka jest stroną przegrywającą sprawę, a w konsekwencji zobowiązana jest do zwrotu pozwanej ad 2 poniesionych przez nią kosztów procesu w łącznej kwocie 5.400 zł. Kwota ta obejmowała: opłatę skarbową od pełnomocnictwa – 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego – 5.400 zł (ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie).

Na analogicznych zasadach Sąd orzekł o kosztach procesu pomiędzy powódką a pozwaną ad 3 – spółką (...) (pkt 5 sentencji wyroku), na której to koszty w łącznej kwocie 5.417 zł złożyła się opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł oraz koszt zastępstwa procesowego – 5.400 zł (ustalony na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych).