Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2017r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. M. (1)

przeciwko Bankowi (...) S.A. w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

z dnia 1 marca 2016 r., sygn. akt I C 1322/15

1) zmienia zaskarżony wyrok:

a) w punkcie pierwszym w ten sposób, że pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy
w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego o numerze 131/01 wystawionego
w dniu 28 września 2001r. przez Bank (...) S.A. w W. przeciwko Z. M. (1), któremu Sąd Rejonowy w Otwocku postanowieniem
z dnia 30 października 2001r. w sprawie sygn. akt I Co 355/01 nadał klauzulę wykonalności;

b) w punkcie drugim w ten sposób, że zasądza od Banku (...) S.A.
w W. na rzecz Z. M. (1) kwotę 2.400 (dwa tysiące czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

c) dodaje punkt trzeci o treści: „nakazuje ściągnąć od Banku (...) S.A.
w W. na rzecz Sąd Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie kwotę 892 (osiemset dziewięćdziesiąt dwa) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu,
od poniesienia której powód był zwolniony”;

2) zasądza od Banku (...) S.A. w W. na rzecz Z. M. (1) kwotę 3.292 (trzy tysiące dwieście dziewięćdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej.

SSR del. Renata Drozd-Sweklej SSO Grzegorz Tyliński SSO Joanna Staszewska

Sygn. akt XXVII Ca 3291/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 maja 2015 r. powód Z. M. (1) wniósł o pozbawienie w całości tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego o numerze 131/01 wystawionego w dniu 28 września 2001 roku przez Bank (...) S.A. przeciwko Z. M. (1), który na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 30 października 2001 roku wydanego w sprawie o sygnaturze akt I Co 355/01 został zaopatrzony w klauzulę wykonalności datowaną na 05 listopada 2001 roku, zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Śródmieścia P. A. (1) pod sygnaturą KM 3131/15, które toczy się na podstawie tytułu wykonawczego wskazanego w punkcie pierwszym petitum pozwu do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, zwolnienie powoda w całości od kosztów sądowych oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych.

W odpowiedzi na pozew z dnia 2 lutego 2016 r. pozwany Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości, oddalenie wniosku o zabezpieczenie powództwa oraz obciążenie powoda kosztami procesu w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przypisanych wraz z opłata skarbową od pełnomocnictwa.

Wyrokiem z dnia 1 marca 2016 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie w sprawie sygn. akt I C 1322/15 oddalił powództwo oraz zasądził od powoda Z. M. (1) na rzecz pozwanego Bankowi (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 2 400 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawą wydania powyższego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania dokonane przez Sąd Rejonowy:

Dnia 28 września 2001 r. Bank (...) S.A. wystawił bankowego tytułu egzekucyjnego o numerze 131/01 przeciwko Z. M. (1), który został zaopatrzony postanowieniem Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 30 października 2001 roku wydanego w sprawie o sygnaturze akt I Co 355/01.

W dniu 14 października 2003 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia VI Wydział Karny uznał Z. M. (1) winnym popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 286 1 1 kk w zw. z art. 12 kk, ponadto zobowiązał go do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego Banku (...) S.A. III Odział w W. kwoty 17.821,36 zł w terminie trzech lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia.

Pismem z dnia 19 listopada 2001 r. Bank złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Otwocku wniosek o wszczęcie egzekucji z całego majątku dłużnika Z. M. (1). Pismem z dnia 6 listopada 2003 r. Bank (...) S.A. wezwał Z. M. (1) do zapłaty kwoty 29.053,45 zł. Pismem z dnia 13 marca 2008 r. Bank złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Przasnyszu wniosek o wszczęcie egzekucji z całego majątku dłużnika Z. M. (1). Postanowieniem z dnia 10 czerwca 2008 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Przasnyszu umorzył postępowanie egzekucyjne przeciwko Z. M. (1) wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Pismem z dnia 15 kwietnia 2015r. Bank złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy - Śródmieścia wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Dnia 23 kwietnia 2015r. Komornik Sądy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie P. A. (2) zawiadomił Z. M. (1) o wszczęciu przeciwko niemu egzekucji.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

W swoim uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że spór spomiędzy stronami dotyczył terminu przedawnienia roszczenia, zaś strona powodowa nie wykazała, że nastąpiło przedawnienie roszczeń zgodnie z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Zdaniem Sądu Rejonowego powód powinien wykazać, że nie doszło do przerwania terminu przedawnienia a co za tym idzie roszczenie przedawniło się.

W dalszej części swojego uzasadnienia Sąd Rejonowy powołując się na art. 120 § 1 k.c. i art. 123 § 1 k.c. oraz stanowisko Sądu Najwyższego stwierdził, że złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przerywa bieg przedawnienia bez względu na to czy dotyczy on sądowego czy pozasądowego tytułu egzekucyjnego. Skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia następuje z chwilą złożenia wniosku.

Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskiem pozwanego, w dnia 19 listopada 2001 r. zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne przeciwko powodowi. Bieg przedawnienia przerwany na skutek wszczęcia egzekucji biegnie na nowo od daty prawomocnego umorzenia egzekucji. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone postanowieniem z dnia 14 września 2004 r. termin ten zostały przerwany kolejnym wnioskiem egzekucyjnym z dnia 13 marca 2008 r. postępowanie ponownie umorzono postanowieniem z dnia 10 czerwca 2008 r. Kolejny wniosek egzekucyjny został złożony w dniu 15 kwietnia 2015 r. obecne postępowanie toczy się nadał.

Wyrokiem z dnia 14 października 2003 r. Z. M. (2) został skazany za czyn z art. 286 § 1 kk oraz zobowiązany na rzecz pokrzywdzonego – oddział Banku (...) SA w W. do naprawienia szkody poprzez uiszczenie kwoty 17.821,36 zł.

Sąd Rejonowy stwierdził., iż termin przedawnienia został skutecznie przerwany a powód nie udowodnił, że doszło do przedawnienia roszczenia

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd oddalił powództwo i orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Z uwagi na fakt, iż Sąd oddalił powództwo wniesione w niniejszej sprawie, to powód jako strona przegrywająca proces zobowiązany jest zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu w kwocie 2.400 złotych, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego.

Apelację do powyższego orzeczenia wniósł powódzaskarżając powyższe orzeczenie w całości, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

naruszenie prawa materialnego w postaci:

1.  art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeksu cywilnego poprzez jego błędną wykładnię prowadzącą do wniosku, że powód nie wykazał podnoszonego przez siebie zarzutu przedawnienia oraz

2.  art. 118 zd. 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie terminu przedawnienia innego niż trzyletni, który przewidziany jest dla roszczeń związanych z działalnością gospodarczą.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania zarówno przed sądem pierwszej jak i drugiej instancji, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Alternatywnie apelujący wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do Sądu Rejonowego celem ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda skutkowała rozstrzygnięciem o charakterze reformatoryjnym.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy wskazuje, iż podziela wszystkie ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i czyni je podstawą własnego rozstrzygnięcia, co tym samym zwalnia z obowiązku ponownego ich przytaczania. Nie mniej jednak Sąd Odwoławczy dokonał odmiennej oceny prawnej, niż Sąd I instancji, z powodów niżej przywołanych.

Sąd Okręgowy zauważa, że Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w żadnej części nie ustosunkował się do kwestii terminu w jakim możliwe było podnoszenie skutecznego zarzutu przedawnienia. Pisemne uzasadnienie wyroku nie zawiera subsumpcji stanu faktycznego w świetle dyspozycji art. 118 k.c.

Poza sporem pozostawał fakt, że pozasądowy tytuł wykonawczy był dwukrotnie podstawą prowadzenia egzekucji, nie mniej okres dzielący prowadzenie tych postępowań wynosił ponad 4 lata.

Podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przepisu art. 118 k.c. musiał doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu wykonawczego – podobnie jak złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu – przerywa bieg przedawnienia jako czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu egzekwowania roszczeń, a rozpoczęcie na nowo biegu przedawnienia następuje z chwilą zakończenia postępowania egzekucyjnego, w tym jego umorzenia, jednak w niniejszej sprawie skutek materialnoprawny przerwy przedawnienia został zniweczony wobec tego, że od daty umorzenia postępowania egzekucyjnego a ponownym złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego po upływie 4 lat.

Bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności stanowi pozasądowy tytuł wykonawczy, stwierdzający istnienie wymagalnej wierzytelności banku wobec osoby, która bezpośrednio dokonała z nim czynności bankowej, lub która była dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji, oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynikało bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia. Bankowy tytuł egzekucyjny nie jest zatem orzeczeniem sądu, które korzysta z dłuższego- dziesięcioletniego okresu przedawnienia, w związku z tym brak było podstaw przyjęcia innego niż 3 letniego okresu przedawnienia. W sytuacja zaistnienia takich długich przerw w prowadzeniu postępowania egzekucji należało przyjąć skutek zaistnienia takiej okoliczności, która jest podstawą do pozbawienia wykonalności tytułu z art. 840 k.p.c. czyli okoliczności uniemożliwiającej prowadzenie dalszej egzekucji z powodu pozbawienia jego wykonalności.

Sąd Rejonowy nie wyjaśnił powodu, nieuwzględnienia zarzutu przedawnienia w sytuacji kiedy jedno postępowanie egzekucyjne zostało umorzone postanowieniem z dnia 14 września 2004 r., a następne wszczęte wnioskiem egzekucyjnym z dnia 13 marca 2008r. Z zestawienia tych dat wynika, że upłynął miedzy nimi trzyletni okres przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia rozpoczął się po umorzeniu postępowania egzekucyjnego postanowieniem z dnia 14 września 2004 r. i zakończył 15 września 2007 r. W tym czasie pozwana nie podejmowała żadnych czynności, które mogłyby wpłynąć na zawieszenie lub przerwanie biegu terminu przedawnienia. Takie czynności podjęła dopiero 13 marca 2008 r. kiedy do Komornika skierowała kolejny wniosek egzekucyjny. Nastąpienie przedawnienia roszczenia stanowi zdarzenie będące podstawą do pozbawienia wykonalności tytułu z art. 840§1 pkt 2 k.p.c.

Na rozstrzygniecie żądania pozwu w sprawie niniejszej nie miało żadnego znaczenia to, że pozwany dysponuje orzeczeniem sądowych który może być również podstawa egzekucji. Powód był skazany wyrokiem karnym, w którym Sąd orzekł środek probacyjny na podstawie art. 72 § 2 k.k. w postaci naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego poprzez uiszczenie kwoty 17.821,36 zł (a więc kwoty o jakiej mowa w bankowym tytule egzekucyjnym) w terminie 3 lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia. Jednak istnienie orzeczenia wydanego w sprawie karnej w żaden sposób nie oddziałuje na kwestie przedawnienia roszczenia potwierdzonego pozasądowym tytułem egzekucyjnym jakim jest bankowy tytuł wykonawczy, nawet jeśli zachodzi związek między podstawami faktycznymi stanowiącymi źródło roszczeń z obu tych tytułów.

Poza kognicją sprawy niniejszej pozostaje kwestia treści orzeczenia karnego.

Nałożenie obowiązku naprawienia szkody w wypadku zaistnienia przeszkody określonej w art. 415 § 1 zd. 2 k.p.k. nie jest możliwe gdy w świetle przepisów prawa karnego materialnego jego nałożenie było obligatoryjne, ratio legis bowiem tego przepisu sprowadza się do wyeliminowania sytuacji, w której w związku z tą samą szkodą dochodzi do dwóch tytułów egzekucyjnych (zob. wyr. SN z 5.11.2008 r., V KK 150/08, KZS 2009, Nr 7–8, poz. 44; wyr. SN z 17.12.2008 r., III KK 343/08, Prok. i Pr. – wkł. 2009, Nr 5, poz. 19; wyr. SA we Wrocławiu z 1.8.2012 r., II AKA 198/12, Legalis). Zgodnie z art. 415 § 2 k.p.k., orzeczony w procesie karnym obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązka orzeczona na rzecz pokrzywdzonego nie stoją na przeszkodzie dochodzeniu roszczeń w postępowaniu cywilnym w zakresie, w jakim nie pokrywają całej szkody lub nie stanowią pełnego zadośćuczynienia za krzywdę.

Mając na uwadze przytoczone argumenty Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w sposób opisany w punkcie I sentencji, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Konsekwencją powyższego rozstrzygnięcia było orzeczenie o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.400 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego oraz nakazanie ściągnięcia od pozwanego na rzecz Sąd Rejonowego dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie kwotę 892 złotych tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu, od poniesienia której powód był zwolniony.

Sąd Okręgowy o kosztach postepowania apelacyjnego orzekł na podstawie w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. O wysokości wynagrodzenia pełnomocnika orzeczono w oparciu o przepis § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych zważywszy na treść rozstrzygnięcia wydanego w sprawie.

SSR del. Renata Drozd-Sweklej SSO Grzegorz Tyliński SSO Joanna Staszewska