Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 8 stycznia 2016 r. znak ZP–4. (...).1.2990.2015.BK Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w S. utrzymał w mocy orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 19 listopada 2015 r. znak (...). (...).1. (...).2015 o zaliczeniu K. P. (1) do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Uzasadniając swoje stanowisko organ wskazał, iż adresat orzeczenia ma ograniczenia w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych, a stan zdrowia odwołującego się powoduje istotnie obniżoną zdolność do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną (orzeczenia – k. 75, 85 akt Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w S. stanowiących załącznik do akt sprawy i zwanych dalej aktami organu).

K. P. (1) wniósł odwołanie od tego orzeczenia, domagając się zaliczenia do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (odwołanie - k. 3).

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w S. wniósł o oddalenie odwołania w całości wywodząc, jak w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia (odpowiedź na odwołanie – k. 4-5 akt organu).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. P. (2), urodzony (...), posiadający wykształcenie zawodowe, obecnie nie pracuje.

Niesporne, a nadto: ocena zawodowa - k. 82 akt organu.

Odwołujący się cierpi na zespół nabytego upośledzenia odporności ( (...)) wywołany przez ludzki wirus odporności (HIV), wirusowe zapalenie wątroby typu C w okresie remisji, chorobę wrzodową dwunastnicy, przepuklinę rozworu przełykowego opony, okresowy zespół bólowy kręgosłupa i stawów bez istotnego uszkodzenia układu nerwowego i układu narządu ruchu na podłożu zmian zwyrodnieniowych bez cech podrażnienia korzeni nerwowych i deficytu neurologicznego oraz zaburzenia i ograniczenia z powodu przewlekłych bólów głowy i lękowych. Nadto rozpoznaje się u niego stan po przebytej kuracji narkotykowej, w wyniku leczenia w Poradni Nabytych Niedoborów Immunologicznych w S..

W 1995 r. rozpoznano u K. P. (2) zakażenie wirusem HIV, powodującym zespół nabytego upośledzenia odporności ( (...)), wywołany przez ludzki wirus odporności (HIV).

Leczony odwykowo z powodu nadużywania środków narkotycznych w Poradni (...) w 1996 r. oraz w Oddziale Szpitalnym Aresztu Śledczego w P. w 1999 r.

Hospitalizowany w dniu 11 marca 2002 r. do 13 marca 2002 r. w Katedrze i Klinice Chorób Zakaźnych (...) Akademii Medycznej w S. z powodu stwierdzenia zakażenia HCV i wykonania diagnostycznej punkcji wątroby. Ponownie hospitalizowany w okresie od 24 października 2003 r. do 3 listopada 2003 r., leczony był wówczas przeciwwirusowym I. A i R.. Kurację kontynuowano w Wojewódzkiej Poradni Chorób Wątroby w S., w wyniku której uzyskano eliminację wirusa HCV.

Zgodnie z zaleceniem lekarza Poradni Niedoboru Immunologicznego w S. przyjmuje leki retrowirusowe - K. oraz N., które ograniczają replikacje wirusa, ale nie eliminują go całkowicie, powodując opóźnienie fazy chorobowej. Wśród dolegliwości ubocznych dominują bóle głowy, bóle mięśniowe i uzależnienie od napięcia, potliwość, zaburzenia snu i jego przedłużenie, utrata wagi, brak łaknienia, uczucie strachu i rozproszenie uwagi, brak wpływu na prawidłowe postępowanie.

Nie był leczony w Poradniach Neurologicznej i Ortopedycznej, także nie leczony szpitalnie i operacyjnie z powodu niewydolności układu nerwowego i układu narządu ruchu.

Niesporne , a nadto: zaświadczenia lekarskie o stanie zdrowia – k.3,12, 20,29,48,58,69, ocena stanu zdrowia – k.16,24,43,52,62,73,83, dokumentacja medyczna – k. 1,19,27,66,81 akt organu, opinia biegłego sądowego z zakresu chorób zakaźnych J. W. wraz z opinią uzupełniającą– k. 33-37, 63-68 akt sprawy.

W okresie od 13 października 1999 r. do 31 stycznia 2004 r., od 1 lutego 2005 r. do 31 stycznia 2007 r. oraz od 5 marca 2008 r. do 31 października 2015r. K. P. (1) zaliczony był do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z powodu schorzeń autoimmunologicznych. W dotyczących odwołującego się orzeczeniach o niepełnosprawności każdorazowo stwierdzano, że istnieje ona od 1996 r.

W okresie od 8 października 2003 r. do 31 stycznia 2005 r. K. P. (1) zaliczony był do znacznego stopnia niepełnosprawności z powodu schorzeń psychicznych i autoimmunologicznych.

Niesporne , a nadto: orzeczenia o niepełnosprawności – k. 10,18,26,45,54,64,68 akt organu.

Przyjmowane przez K. P. (1) leki retrowirusowe mimo wpływu antywirusowego powodują uszkodzenia struktur mózgowych, objawiających się zaburzeniami neuropoznawczymi i znacznym ograniczeniem możliwości samodzielnego decydowania, ale i umiejętności rozpoznawania i właściwego postępowania.

Obecny stan zdrowia K. P. (1) jest przyczyną umiarkowanej niepełnosprawności ze względu na utrzymujące się trudności neuropoznawcze. Niepełnosprawność wynika z konieczności częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Natomiast schorzenia układu nerwowego, narządu ruchu oraz górnego odcinka przewodu pokarmowego nie są przyczyną niepełnosprawności.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu chorób zakaźnych J. W. wraz z opinią uzupełniającą– k. 33-37, 63-68, opinia biegłych sądowych z zakresu ortopedii A. K. i chorób wewnętrznych G. K. – k. 97-101, ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego z zakresu chorób zakaźnych J. W. – k.151-152 akt sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.11.127.721 z późn. zm.) rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. (art. 4 ust. 1 ustawy). Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy). Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne (art. 4 ust. 3 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności, uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (t.j. Dz.U. 2015.1110). I tak zgodnie z rozporządzeniem: niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1pkt 3), czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – konieczność udzielania pomocy, o której mowa w § 29 ust.1 pkt 3 w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o której mowa w § 29 ust. 1pkt 3 (§ 30 ust. 1pkt 2), istotne obniżenie do wykonywania pracy - naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie obniżające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną (§ 31 ust. 1 pkt 1), ograniczenia w pełnieniu ról społecznych - trudności doświadczane przez osobę zainteresowaną w relacjach z otoczeniem i środowiskiem według przyjętych norm społecznych, jako skutek naruszonej sprawności organizmu (§ 31 ust. 1 pkt 2), zaś możliwość kompensacji ograniczeń - wyrównywanie dysfunkcji organizmu spowodowanej utratą lub chorobą narządu odpowiednio przez przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (§ 31 ust. 2 rozporządzenia).

W rozpoznawanej sprawie niespornym było, iż wnoszący odwołanie jest osobą niepełnosprawną. Spornym natomiast pozostawał stopień niepełnosprawności, jakim skutkują jego schorzenia. K. P. (1) kwestionował bowiem zaliczenie go przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w S. do lekkiego stopnia niepełnosprawności utrzymując, iż jego stan zdrowia skutkuje stopniem umiarkowanym.

Z uwagi na fakt, iż rozpoznanie niniejszej sprawy wymagało wiadomości specjalnych Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu chorób zakaźnych, ortopedii, neurologii oraz chorób wewnętrznych i kardiologii.

Z opinii biegłego z zakresu chorób zakaźnych J. W. wynika, iż K. P. (1) jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Stopień ten warunkują utrzymujące się trudności neurorozpoznawcze w wyniku przyjmowania opiatów z uwagi na zespół nabytego upośledzenia odporności ( (...)) wywołany przez ludzki wirus odporności (HIV). Podkreślił, że leki retrowirusowe pomimo wpływu antywirusowego powodują uszkodzenie struktur mózgowych, objawiających się zaburzeniami neuropoznawczymi i znacznym ograniczeniem możliwości samodzielnego decydowania i umiejętności rozpoznawania właściwego postępowania.

W opinii uzupełniającej biegły chorób zakaźnych podkreślił, że przyjmowane przez odwołującego leki retrowirusowe ograniczają co prawda replikacje wirusa, ale go nie eliminują całkowicie, powodując opóźnienie fazy chorobowej. Wśród dolegliwości ubocznych dominują bóle głowy, bóle mięśniowe i uzależnienie od napięcia, potliwość, zaburzenia snu i jego przedłużenie, utrata wagi, brak łaknienia, uczucie strachu i rozproszenie uwagi, brak wpływu na prawidłowe postępowanie. Objawiające się zaburzenia neuropoznawcze powodują znaczne ograniczenie możliwości samodzielnego decydowania, ale i umiejętności rozpoznawania właściwego postępowania. Biegły stwierdził nadto, że ubezpieczony wymaga częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Natomiast biegli sądowi z zakresu neurologii B. M., ortopedii A. K. oraz chorób wewnętrznych i kardiologii G. K. w zakresie swoich kompetencji stwierdzili, iż odwołujący się nie jest osobą niepełnosprawną z przyczyn neurologicznych, ortopedycznych i chorób układu pokarmowego. Biegli nie stwierdzili obniżenia zdolności do wykonywania pracy ze względu na skutki spowodowane schorzeniami ze strony narządu ruchu i układu nerwowego, która wpływałaby na zaburzenia funkcji organizmu. Okresowy występujący zespół bólowy kręgosłupa i stawów, jednakże bez uszkodzenia układu nerwowego i układu narządu ruchu na podłożu wypuklin i zmian zwyrodnieniowych nie daje podstaw do orzeczenia niepełnoprawności, bowiem brak jest cech podrażnienia korzeni nerwowych i istotnego zaburzenia funkcji kręgosłupa i stawów. Ponadto biegli uznali brak zaburzeń chwytności rąk, niedowładów, porażeń, zaburzeń afatycznych, zaburzeń chodu i podrażnienia korzeni nerwowych. Natomiast występujące okresowo dolegliwości ze strony kręgosłupa mogą być leczone jak dotychczas. Biegły sądowy z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii G. K. stwierdził ponadto, iż schorzenie górnego odcinka przewodu pokarmowego wymaga jedynie przestrzegania diety i leczenia, ale nie upośledza w sposób istotny funkcji ustroju.

Do uznania opinii biegłego chorób zakaźnych za niemiarodajną nie mogły prowadzić zarzuty zgłoszone przez organ rentowy, który stwierdził u odwołującego brak znaczących defektów neuropoznawczych. Nadto Przewodnicząca składu orzekającego podkreśliła, że nie jest jej znany fakt jakoby leki antywirusowe stosowane w leczeniu zakażenia HIV powodowały uszkodzenie struktur mózgowych. Jej zdaniem brak obecności wirusa HIV, jak i wirusa HCV powodują, że nie można stwierdzić u odwołującego niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym.

Podczas przesłuchania na posiedzeniu jawnym w dniu 31 maja 2017 r. w ramach uzupełniającej opinii ustnej biegły chorób zakaźnych G. W. po zapoznaniu się z zarzutami organu podtrzymał sporządzoną przez niego opinię. Ponadto dodał, że wirus HIV powoduje uszkodzenie centralnego układu nerwowego, mimo braku padaczki. Nie zgodził się z zarzutami organu, wskazując, że miana przeciwciał stwierdzone mimo niskiej wartości tego miana nie stanowią zaprzeczenia, że nie ma choroby. Podkreślił, że wyniki badań laboratoryjnych stwierdziły jednoznacznie niskie miana przeciwciał, co nie zaprzecza istnieniu przewlekłej infekcji. Odwołujący ma ograniczoną sprawność fizyczną i psychiczną i z całą pewnością nie może podjąć pracy na otwartym rynku pracy, ponieważ nikt nie zatrudni osoby, która ma przeciwciała HIV. Leki przeciwwirusowe stosowane w leczeniu zakażeniom HIV powodują wtórnie odczyn niekorzystny na komórki centralnego układu nerwowego i powodują wtórnie niekorzystny odczyn mózgowy. Z badań laboratoryjnych wynika bezsprzecznie, że u ubezpieczonego występuje wirus HIV, o czym świadczy obecność przeciwciał o niskich mianach. Dodał, że z uwagi na powyższe ubezpieczony wymaga pomocy innych osób w codziennym życiu i codziennym funkcjonowaniu, gdyż jest mniej sprawy i mnie świadomy, tego co wykonuje.

Z powyższą opinią ponownie nie zgodził się organ rentowy, podnosząc, iż odwołujący nie wymaga konieczności zapewnienia pomocy, gdyż mimo zarażenia wirusem HIV oraz utrzymujących się zaburzeń neurologicznych, nie jest zależny od otoczenia w sposób wymagający wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego i pełnieniu ról społecznych. Zarzucił, że biegły chorób zakaźnych nie wskazał w swoich opiniach w jaki sposób fakty przyjmowania na stałe leków przeciwretrowirusowych powodują naruszenie sprawności organizmu odwołującego, wskazujące na konieczność udzielania czasowej lub częściowej pomocy oraz zależności od otoczenia.

Nawiązując do powołanych powyżej zarzutów organu należy zważyć, że biegły J. W. w opinii z dnia 4 maja 2016 r. wskazał, że przyjmowanie przez odwołującego leków retrowirusowych powoduje mimo pozytywnego wpływu na organizm odwołującego, uszkodzenia struktur mózgowych objawiających się zaburzeniami neuropoznawczymi i znacznym ograniczeniem możliwości samodzielnego decydowania i rozpoznawania właściwego postępowania. Natomiast w opinii uzupełniającej z dnia 4 sierpnia 2016 r. dodał, że wśród dolegliwości ubocznych dominują bóle głowy, bóle mięśniowe i uzależnienie od napięcia, potliwość, zaburzenia snu i jego przedłużenie, utrata na wadze, brak łaknienia, uczucie strachu i rozproszenie uwagi, brak wpływu na prawidłowe postępowanie. Co prawda biegły nie wskazał jednoznacznie na jakich obszarach odwołujący wymaga czasowej lub częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych, jednakże podkreślił, że trudno jest precyzyjnie ustalić przy jakich czynnościach życia codziennego wymaga pomocy osób trzecich, co niejako automatycznie nie może dyskwalifikować opinii biegłego jako niemiarodajnej. Nie zasługują na uwzględnienie zarzuty organu w zakresie niejednoznacznego określenia przez biegłego konieczności czasowej lub częściowej pomocy osób drugich w pełnieniu ról społecznych, gdyż jak już była o tym mowa na wstępie do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającej czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Należy podkreślić, że do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności można zaliczyć badanego, który spełnia chociażby jedną z wymienionych przesłanek, natomiast biegły jednoznacznie wskazał, iż ubezpieczonego należy zaliczyć do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z uwagi na wymagającą częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Sąd uznał, że czas do 31 października 2018 r. powinien pozwolić na podjęcie przez K. P. (1) bardziej intensywnego leczenia w celu podniesienia poziomu jego sprawności fizycznej i psychicznej. Po takim też czasie będzie możliwa weryfikacja stopnia niepełnosprawności odwołującego się. W tej sytuacji Sąd podzielił wnioski wyciągnięte przez biegłego z zakresu chorób zakaźnych opiniującego w sprawie.

Opinie biegłych sądowych wydane po badaniu podmiotowym i przedmiotowym K. P. (1) oraz analizie dostępnej dokumentacji medycznej dotyczącej stanu jego zdrowia są jasne i spójne, a ich wnioski w sposób logiczny i przekonujący obszernie umotywowane.

Zdaniem Sądu, opinie biegłych charakteryzują się wszechstronnością, zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością w zakresie badania wnioskodawcy i rozpoznania jego dolegliwości. Wnioski opinii zostały przez biegłych wyciągnięte w sposób logiczny i odpowiedni do wyników przeprowadzonych badań oraz gruntownej analizy dokumentacji medycznej. Sporządzone ekspertyzy zasługują, zdaniem Sądu, na przyjęcie za miarodajne dla wydania orzeczenia w sprawie w pełnym zakresie, tym bardziej, że zostały sporządzone przez wysokiej klasy fachowców o wieloletnim doświadczeniu klinicznym. Jak wskazano powyżej biegli trafnie ocenili stan zdrowia wnioskodawcy, prawidłowo stosując przesłanki zaliczenia do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Mając na uwadze wszystko powyższe, jak i wskazywaną wcześniej spójność i logiczność opinii należało uznać te opinie za rzetelne i wiarygodne, a w konsekwencji podzielić zawarte w nich wnioski nie znajdując podstaw do ich kwestionowania.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do uznania, że ocena stopnia niepełnosprawności odwołującego się przez Zespoły orzekające w sprawie była nieprawidłowa.

Zważywszy na definicję lekkiego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, stopień dysfunkcji badanego świadczy o zasadności zaliczenia jego do drugiego z tych stopni.

Wobec tak przeprowadzonych ustaleń należało uznać, iż niepełnosprawność wnioskodawcy ma charakter umiarkowany okresowy. Sąd zmienił zatem orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w tym zakresie w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekając, że zalicza K. P. (1) do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności do dnia 31 października 2018 r.

Z:

1. (...),

2. (...)

3. (...).

(...).

(...)