Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Brzózka

Protokolant: st. sekr. sądowy Renata Kozieł

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Częstochowie Katarzyny Kysiak

po rozpoznaniu w dniu 18 sierpnia 2017r. sprawy

M. L. s. S. i H. ur. (...) w B.

oskarżonego o czyn z art. 244 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Częstochowie

z dnia 13 kwietnia 2017 r. , sygn. akt IV K 180/17

orzeka:

1.  uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 1 § 2 k.k. w zw. z art. 17 § 1pkt 3 k.p.k. umarza postępowanie karne wobec M. L. o zarzucany mu czyn z art. 244 k.k.;

2.  kosztami procesu za obie instancje obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VII Ka 552/17

UZASADNIENIE

M. L. został oskarżony o to, że:

w dniu 9 grudnia 2016 roku w miejscowości B., kierował po drodze publicznej samochodem osobowym marki T. (...) o nr rej. (...) wbrew orzeczonemu przez Sąd Rejonowy w Częstochowie wyrokiem z dnia 13 października 2016 roku, sygn. akt IV W 1216/16 zakazowi prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych

tj. o czyn z art. 244 k.k.

Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2017 roku, wydanym sprawie sygn. akt IV K 180/17, Sąd Rejonowy w Częstochowie uniewinnił M. L. od popełnienia zarzucanego mu czynu i na mocy art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Powyższy wyrok został zaskarżony w całości i na niekorzyść M. L. przez prokuratora, który we wniesionej apelacji zarzucił:

a)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że oskarżonego M. L. w dniu 9 grudnia 2016 roku nie obowiązywał zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, podczas gdy zakaz ten został wobec niego orzeczony wyrokiem Sądu Rejonowego, IV Wydział Karny, sygn. akt IV W 1216/16 z dnia 13 października 2016 roku na okres 6 miesięcy i zakaz ten obowiązywał go od dnia uprawomocnienia się orzeczenia tj. od dnia 27 października 2016 roku bez względu na fakt, że oskarżony nie został zobowiązany do zwrotu dokumentu prawa jazdy i wskazanego dokumentu nie zwrócił, co w konsekwencji doprowadziło do niezasadnego uniewinnienia oskarżonego od zarzucanego mu czynu;

b)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, a polegający na błędnym przyjęciu, że oskarżony nie miał świadomości obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych podczas, gdy wobec oskarżonego został orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 13 października 2016 roku, czego oskarżony miał świadomość, ponieważ odpis orzeczenia odebrał dnia 19 października 2016 roku, a co prowadzi do wniosku, że w sposób umyślny nie zastosował się do orzeczonego wobec niego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Podnosząc wskazane zarzuty prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Częstochowie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zarzuty podniesione przez Prokuratora w apelacji okazały się zasadne, co skutkowało uchyleniem zaskarżonego wyroku w całości. Z uwagi jednak na znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu M. L. Sąd Okręgowy umorzył następnie postępowanie w sprawie.

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Prokuratora wyrażone w apelacji, odnoszące się do błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść. Sąd meriti uznał, że wobec M. L. w dniu 9 grudnia 2016 roku nie obowiązywał zakaz prowadzenie wszelkich pojazdów mechanicznych nałożony na niego wyrokiem Sądu Rejonowego w Częstochowie sygn. akt IV W 1216/16 z dnia 13 października 2016 roku. Tymczasem jak wynika z linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, przytoczonej w uzasadnieniu wniesionej apelacji, jeżeli sąd z obrazą art. 43§ 3 k.k. ( art.29 § 3k.w.) nie zobowiązał danej osoby do zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów to bieg okresu , na który orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów rozpoczyna się z dniem uprawomocnienia się wyroku ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2013 r. I KZP 4/13). Nakładając na M. L. wymogi, takie jak od wzorcowego obywatela, można było od niego wymagać ,że po odebraniu dnia 19 października 2016 r. odpisu wyroku nakazowego z dnia 13 października 2016 r. sygn. akt IV W 1216/16 i nie składając od niego środka odwoławczego zastosuje się on do orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych , mimo tego ,że w treści wyroku Sąd Rejonowy błędnie nie zobowiązał go do zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu. Powinien bowiem dążyć w takiej sytuacji do uzyskania stosownej wiedzy nie tylko o normie prawnej ale także o jej interpretacji.

Z drugiej jednak strony całokształt okoliczności przedmiotowych i podmiotowych sprawy oraz kwantyfikatory wskazane w przepisie art. 115 § 2k.k. wykazują, że stopień społecznej szkodliwości czynu M. L. był znikomy . Doręczony mu odpis wyroku nakazowego, obarczony był przecież istotnym błędem nie wezwania M. L. do zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu ( prawa jazdy). W konsekwencji tego błędu wyrok nie wskazywał jak powinien się on zachować odnośnie orzeczonego zakazu. Z orzeczenia nie wynikało jak liczony będzie zakaz , czy M. L. powinien oczekiwać stosownego wezwania czy samemu i do jakiego organu powinien zwrócić prawo jazdy. Nie wyjaśniało ono także do jakiego czasu od wydania wyroku nakazowego kierowca może pojazdami kierować . Interpretacja przepisów dotyczących obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów wymagała zaś udzielenia odpowiedzi przez Sąd Najwyższy , gdy sąd powszechny zadał stosowne pytanie prawne, a same sformułowania przepisu art. 29§ 3 k.w. z jednej strony o obowiązywaniu zakazu prowadzenie pojazdów od uprawomocnienia się orzeczenia , z drugiej strony wskazujące ,że do czasu wykonania obowiązku zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów okres, na który orzeczono zakaz nie biegnie, mogły wywoływać wątpliwości co do ich rozumienia. W zaistniałej sytuacji błędną interpretację przepisów przyjął też Sąd Rejonowy orzekający w niniejszej sprawie w I instancji. W realiach niniejszej sprawy dodatkową wątpliwość M. L. mógł wywołać fakt , że w toku postępowania wykroczeniowego prawo jazdy zatrzymane dnia 8 września 2016 r. zostało mu zwrócone postanowieniem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 21 września 2016 r. Wszystkie przedstawione powyżej okoliczności w sposób oczywisty miały znaczenie dla oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu. Wskazują one na to ,że nie można było przyjąć zamiaru bezpośredniego popełnienia czynu zabronionego , a jedynie godzenie się przez M. L. na to ,że kierując pojazdem mechanicznym, w krótkim czasie po uprawomocnieniu się wyroku, nie wyjaśniając kwestii zwrotu prawa jazdy, zrealizuje jego znamiona . Za znikomością społecznej szkodliwości czynu przemawiają także sytuacja motywacyjna sprawcy, okoliczności i sposób popełnienia czynu, gdy M. L. wobec braku w wydanym wyroku nakazowym o wykroczenie orzeczenia Sądu Rejonowego o zwrocie prawa jazdy oraz wobec brzmienia przepisu art. 29 § 3 k.w. miał obiektywną trudność w ustaleniu swojego uprawnienia lub braku uprawnienia do prowadzenia pojazdów, nie jeździł nagminnie samochodem po uprawomocnieniu się wyroku nakazowego , a w dniu zdarzenia miał zamiar przejechać tylko 300 metrową odległość od miejsca zamieszkania do sklepu w niedużej wsi, w której w godzinie przedwieczornej - 17.20, natężenia ruchu drogowego jest minimalne. M. L. prawidłowo funkcjonuje w społeczeństwie. Wykonuje pracę zarobkową ,łoży na utrzymanie rodziny . Nigdy nie był karany za przestępstwa. Wezwany przez Starostwo Powiatowe w C. dobrowolnie i niezwłocznie oddał prawo jazdy w celu wykonania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w sprawie IV K 1216/16 Sądu Rejonowego w Częstochowie.

Na podstawie art. 1 § 2 k.k. nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. Wobec spełnienia przesłanek przedmiotowych i podmiotowych takiego rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok i na podstawie art. 1 § 2k.k. w zw. art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. umorzył postepowanie karne wobec M. L. o zarzucany mu czyn .

Podstawę prawną wyroku Sądu Okręgowego stanowiły przepisy art. 437 § 2 k.p.k., art. 1 § 2 k.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.

O kosztach sądowych za postępowanie w I i II instancji orzeczono na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. i art. 634 k.p.k. obciążając nimi Skarb Państwa.