Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 lutego 2017 roku w S.

sprawy z powództwa P. S. i W. S.

przeciwko (...) Company SE w R.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 23 marca 2016 roku, sygn. akt I C 2548/14

oraz na skutek zażalenia powodów na rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punkcie IV. i V. wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 23 marca 2016 roku, sygn. akt I C 2548/14

postanawia:

I.  umorzyć postępowanie apelacyjne;

II.  umorzyć postępowanie zażaleniowe.

SSO Tomasz Sobieraj SSO Sławomir Krajewski SSO Małgorzata Czerwińska

Sygn. akt II Ca 1119/16

II Cz 1499/16

UZASADNIENIE

Powodowie W. S. i P. S. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz solidarnie od pozwanego (...) Company SE z siedzibą w R. kwoty 4000 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od 9 października 2011 roku do dnia zapłaty. Nadto wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim I Wydział Cywilny w nakazie zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 2 września 2014 roku, sygn. akt I Nc 3981/14, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany (...) Company SE z siedzibą w R. złożył sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

W piśmie z dnia 6 sierpnia 2015 roku powodowie rozszerzyli powództwo, domagając się zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów kwoty 6500 zł wraz z odsetkami ustawowymi zgodnie z pierwotnym żądaniem pozwu.

Wyrokiem z dnia 23 marca 2016 roku Sąd Rejonowy w S., sygn. akt I C 2548/14:

I.  zasądził od pozwanego (...) Company SE w R. na rzecz powoda W. S. kwotę 3250 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej z tytułu opóźnienia w płatności od dnia 13 listopada 2011 roku do dnia zapłaty,

II.  zasądził od pozwanego (...) Company SE w R. na rzecz powoda P. S. kwotę 3250 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej z tytułu opóźnienia w płatności od dnia 13 listopada 2011 roku do dnia zapłaty,

III.  w pozostałej części powództwo oddalił;

IV.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda W. S. kwotę 808,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

V.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda P. S. kwotę 808,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

VI.  nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w S. kwotę 221,49 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany i zaskarżył wyrok w części, to jest:

1.  w pkt I w zakresie uwzględniającym powództwo W. S. ponad kwotę 2000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 listopada 2011 roku do dnia zapłaty,

2.  w pkt II w zakresie uwzględniającym powództwo P. S. ponad kwotę 2000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 listopada 2011 roku do dnia zapłaty,

3.  w pkt IV, V i VI w całości.

Skarżący zarzucił Sądowi pierwszej instancji naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego, a mianowicie:

1.  art. 193 § 2 ¹ k.p.c. , w zw. z art. 187 k.p.c. , poprzez przyjęcie przez Sąd, iż pełnomocnik powodów pismem procesowym z dnia 6 sierpnia 2015 roku doręczonym pełnomocnikowi pozwanego, skutecznie rozszerzył powództwo o kwotę 2500 zł, podczas gdy pismo rozszerzające powództwo funkcjonalnie pełni rolę pozwu i osiąga zamierzony skutek dopiero z chwilą doręczenia go stronie pozwanej w trybie przewidzianym dla pozwu (art. 193 § 2 ¹ k.p.c. w zw. z art. 187 k.p.c.), a więc po dokonaniu przez Sąd I instancji jego kontroli formalnej, ewentualnym uzupełnieniu braków i doręczeniu przez Sąd odpisu stronie pozwanej, co niewątpliwie przemawia o zasadności oddalenia powództwa w zakresie rozszerzonego powództwa jako takiego, co do którego Sąd I instancji de iure orzekł ponad żądanie pozwu, przy czym stanowisko pozwanego znajduje potwierdzenie w aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego (Uchwała SN z dnia 21 stycznia 2016 r., III CZP 95/15).

2.  art. 442 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 819 § 3 k.c. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów po 3.250,00 zł, zgodnie z pismem modyfikującym żądanie pozwu z dnia 6 sierpnia 2015 roku, w sytuacji gdy roszczenie powodów w stosunku do pozwanego w tym zakresie uległo przedawnieniu, albowiem kolizja drogowa miała miejsce w dniu 9 września 2011 roku, zaś pozwany wydał merytoryczną decyzję w niniejszej sprawie już w dniu 27 października 2011 roku, w której poinformował poszkodowanych o możliwości wystąpienia na drogę postępowania sądowego, a w konsekwencji należy uznać, że w momencie modyfikacji żądania pozwu - roszczenie co do kwoty 2500 zł było przedawnione (upłynął okres trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia), a pozwany niniejszym podniósł zarzut przedawnienia.

Wskazując na powyższe zarzuty wniesiono o zmianę wyroku w zaskarżonej części, tj.:

a.  w pkt I poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda W. S. kwoty 2000zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 listopada 2011 roku do dnia zapłaty oraz oddalenie powództwa w pozostałym zakresie,

b.  w pkt II poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda P. S. kwoty 2000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 listopada 2011 roku do dnia zapłaty oraz oddalenie powództwa w pozostałym zakresie,

c.  w pkt IV, V i VI poprzez rozstrzygnięcie o kosztach procesu za I instancję stosownie do wyniku niniejszego sporu.

Wniesiono także o zasądzenie od każdego z powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Jednocześnie pozwany zgłosił zarzut przedawnienia roszczenia powodów w zakresie kwoty 2500 zł, co do której powodowie rozszerzyli żądanie pozwu w piśmie procesowym z dnia 6 sierpnia 2015 roku.

Z kolei powodowie wywiedli zażalenie na postanowienia zawarte w punktach IV. i V. ww. wyroku i wnieśli o zmianę wskazanych punktów, poprzez zasądzenie na rzecz każdego z powodów kwot po 1108,50 zł oraz kosztów zastępstwa w postępowaniu zażaleniowym.

W uzasadnieniu żalący podnieśli, iż Sąd bezpodstawnie zaniżył kwotę zasądzającą od pozwanego na rzecz powodów zwrot kosztów procesu. Biorąc pod uwagę wysokość przedmiotu sporu w przedmiotowej sprawie, tj. 6500 zł Sąd powinien na podstawie wydanego w dniu 28 września 2002 r. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, zastosować stawkę minimalną w wysokości 1200 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Postępowanie apelacyjne i zażaleniowe podlegało umorzeniu.

W pierwszej kolejności zważenia wymaga, że apelacja pozwanego, na co jasno wskazuje, zakres zaskarżenia, zarzuty, żądanie i wreszcie uzasadnienie apelacji, została skierowana wyłącznie przeciwko rozstrzygnięciu Sądu pierwszej instancji co do rozszerzonego przez powodów pismem z dnia 6 sierpnia 2015 roku powództwa.

Wbrew przekonaniu skarżącego w rozpoznawanej sprawie nie mamy do czynienia z brakiem skargi - powództwa w rozszerzonej pismem powodów z dnia 6 sierpnia 2015 roku części.

Niczego nie zmienia tu okoliczność, że pismo takie winno zostać doręczone pozwanemu przez sąd, nie zaś, jak to miało miejsce w sprawie, w sposób określony w art. 132 § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2016 roku, III CZP 95/15, gdzie wprost wskazano, że odpis pisma procesowego zawierający rozszerzenie powództwa nie podlega doręczeniu na podstawie art. 132 § 1 k.p.c. Zbędnym jest powielanie trafnych wywodów zawartych w uzasadnieniu tejże uchwały.

Sąd pierwszej instancji, mimo braku doręczenia pozwanemu odpisu ww. pisma rozpoznał powództwo także w rozszerzonej nim części.

Istotnym jest, że skoro pozwany w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji ewidentnie nie wdał się w spór w zakresie rozszerzonego powództwa – nie ustosunkował się do niego tak w piśmie procesowym, jak i na rozprawach, to wyrok w zaskarżonej części posiada przymiot wyroku zaocznego, wydanego w trybie art. 339 § 1 i 2 k.p.c., a od takiego wyroku, niezależnie od tego czy pozew został pozwanemu prawidłowo doręczony, zawsze przysługuje temu ostatniemu wyłącznie sprzeciw, a nie apelacja. Wynika to wprost z treści art. 344 § 1 i 2 k.p.c.

Niczego nie zmienia w sprawie okoliczność, że nie doszło do zawisłości sprawy w rozumieniu art. 192 k.p.c. Zgodnie z art. 193 § 3 k.p.c. jeżeli powód występuje z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia pierwotnego, skutki przewidziane w artykule poprzedzającym rozpoczynają się z chwilą, w której roszczenie to powód zgłosił na rozprawie w obecności pozwanego, w innych zaś wypadkach - z chwilą doręczenia pozwanemu pisma zawierającego zmianę i odpowiadającego wymaganiom pozwu.

Podkreślenia wymaga, że także w przypadku, gdyby Sąd pierwszej instancji nie doręczył pozwanemu odpisu pozwu wszczynającego postępowanie w sprawie przed pierwszą rozprawą, co powodowałoby brak zawisłości sprawy w rozumieniu art. 192 k.p.c. i wydał wyrok zaoczny, pozwanemu także przysługiwałoby wyłącznie prawo wniesienia sprzeciwu od takiego wyroku zaocznego, w którym mógłby zakwestionować brak doręczenia mu odpisu pozwu.

W okolicznościach sprawy Przewodniczący w Sądzie pierwszej instancji nie wydał zarządzenia o doręczeniu pełnomocnikowi pozwanego wyroku z dnia 23 marca 2016 roku, w trybie art. 343 k.p.c.

Tym niemniej skoro pełnomocnik pozwanego złożył wniosek o doręczenie mu odpisu tego wyroku, wraz z uzasadnieniem, co nastąpiło w dniu 22 kwietnia 2016 roku, to pismo z dnia 5 maja 2016 roku, nazwane apelacją, a stanowiące w istocie sprzeciw od wyroku z dnia 23 marca 2016 roku, zaocznego w zakresie rozszerzonego przez powodów powództwa, zostało wniesione z zachowaniem terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego, określonego w art. 344 § 1 k.p.c.

W dalszym toku postępowania sprzeciwowi temu Sąd pierwszej instancji winien nadać bieg. Koniecznym jest także zbadanie, czy pismo procesowe z dnia 6 sierpnia 2015 roku, spełnia warunki formalne pisma procesowego, a jednocześnie pozwu i w zależności od tego podjęcie procedury naprawczej, przewidzianej w art. 130 k.p.c. i doręczenie tego pisma pozwanemu.

Mając na uwadze wszystko powyższe uznać należało, że brak było podstaw do rozpoznawania w sprawie apelacji pozwanego, skoro ta nie została w sprawie wniesiona.

Stąd należało, na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., orzec jak w punkcie I. sentencji postanowienia

Na tej samej podstawie umorzono także postępowanie zażaleniowe, wywołane zażaleniem powoda na rozstrzygnięcia o kosztach postępowania, zawarte w wyroku z dnia 23 marca 2016 roku.

Orzekanie w tym przedmiocie stało się zbędne, wraz z wniesieniem przez pozwanego sprzeciwu od tego częściowo zaocznego wyroku, w konsekwencji czego, dojdzie do wydania w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji kolejnego wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, w którym, stosownie do treści art. 108 § 1 k.p.c., zapadnie rozstrzygnięcie o kosztach procesu, przy uwzględnieniu stopnia w jakim każda ze stron utrzymała się ze swoimi żądaniami i dopiero takie rozstrzygnięcie będzie mogło zostać poddane kontroli instancyjnej.

Orzeczenia zawarte w punktach I. i II. sentencji nie posiadają przymiotu postanowień kończących postępowanie w sprawie, w rozumieniu art. 108 § 1 k.p.c., co powoduje, że brak było podstaw do orzekania o kosztach postępowania apelacyjnego i zażaleniowego.

SSO Tomasz Sobieraj SSO Sławomir Krajewski SSO Małgorzata Czerwińska