Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2013 r. w Krakowie

sprawy z wniosku I. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o emeryturę

na skutek apelacji organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach Wydziału V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 3 kwietnia 2013 r. sygn. akt V U 88/13

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 836/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Kielcach Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie I. zmienił zaskarżoną przez I. B. decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. z dnia 30 sierpnia 2012 r. i przyznał jej emeryturę od dnia 30 maja 2012 r., zaś w punkcie II. stwierdził brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawczyni I. B. ur. (...), w dniu 24 maja 2012 r. złożyła wniosek o emeryturę. W okresie od 5 września 1974 r. do 31 lipca 1997 r. ( tj. od 1.07.1975 r. do 21.06.1981 r., od 6.07.1981 r. do 6.11.1989 r. i od 6.11.1989 r. do 31.12.1992 r.) pracowała na stanowisku elektromontera w (...) SA w O. (poprzednio Huta (...)). wnioskodawczyni pracowała przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych. Powyższą pracę ubezpieczona wykonywała stale w pełnym wymiarze czasu pracy.

I. B. nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego i od 30 maja 2012 r. nie jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział I w Ł. odmówił I. B. prawa do emerytury. Ogólny staż pracy ubezpieczonej przypadający przed dniem 1 stycznia 1999 r. wynosi 23 lata, 8 miesięcy i 11 dni, , w tym w szczególnych warunkach co najmniej 15 lat.

Powyższe ustalenia Sąd Okręgowy poczynił w oparciu o zalegające w aktach emerytalnych dokumenty, akta osobowe wnioskodawczyni z Zakładu (...) SA w O., oraz zeznań ubezpieczonej ( k.50-51). oraz samej wnioskodawczyni, które ocenił jako wiarygodne.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy przytoczył treść art. 184 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) i wywiódł, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego m.in. w art. 32 (tj. 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn), jeżeli w dniu wejścia w życia ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (tj. co najmniej 15 lat ) oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. co najmniej 25 lat dla mężczyzn i 20 lat dla kobiet).

W ocenie Sądu Okręgowego, z analizy całokształtu materiału dowodowego wynika, iż I. B. stale w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 6 lipca 1981 roku do 31 grudnia 1992 roku wykonywała pracę w szczególnych warunkach ujętą w wykazie A Dział II załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.), czyli pracę w energetyce przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Po odliczeniu kilkudniowych urlopów bezpłatnych w w/w okresie pracy Sąd stwierdził, że I. B. przepracowała ponad 15 lat w warunkach szczególnych. Sąd uznał, że praca wnioskodawczyni w spornym okresie polegająca na zabezpieczeniu dostaw energii elektrycznej dla Huty (...), nadzorze rozdzielni prądu wysokiego i niskiego napięcia oraz stacji transformatorowych, przeglądzie aparatury niskiego i średniego napięcia, montażu okablowania, naprawie uszkodzeń instalacji elektrycznej, konserwacji i naprawie linii energetycznych, agregatów prądotwórczych, spełnia warunki zaliczenia jako konserwator rozdzielni i sieci elektroenergetycznej wymienionej w dziale II poz. 1 pkt 6 w/w załącznika Nr 1 i 2 do Zarządzenia Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dn. 30.03.1985 r. w sprawie stanowisk pracy na których wykonywane są prace w warunkach szczególnych ( Dz.Urz. MH i PM Nr 1-3 poz.1 ) bowiem była to praca przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu remoncie i eksploatacji urządzeń i sieci elektroenergetycznych.

Uznał w konsekwencji Sąd Okręgowy, że wnioskodawczyni spełniła wszystkie przesłanki wymagane do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku w trybie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, dlatego też odwołanie zasługuje na uwzględnienie, o czym orzekł w punkcie I. wyroku. W punkcie II. Sąd uznał, że w oparciu o przepis art. 118 ust. 1 a ZUS nie ponosi odpowiedzialności za niewyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, ponieważ w postępowaniu przed organem rentowym obowiązuje zamknięty katalog środków dowodowych, a dla wyjaśnienia istotnych okoliczności pracy w szczególnych warunkach konieczne było przeprowadzenie postępowania przed sądem.

Apelację od powyższego wyroku Sądu Okręgowego wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.. Zaskarżając go w całości zarzucił; naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c., polegające na wydaniu wyroku bez wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj..: Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227, ze zm.) poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i ustalenie prawa do emerytury bez udowodnienia 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach i wskazując na te zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania..

W uzasadnieniu apelujący zakwestionował uznanie przez Sąd pierwszej instancji spornego zatrudnienia I. B. od 6 lipca 1981 r. do 31 grudnia 1992 r., po odliczeniu kilkudniowych urlopów bezpłatnych, jako pracy w szczególnych warunkach, ujętej w wykazie A dział II załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 r. Nr 8 poz. 43), gdzie mowa jest o pracy w energetyce, przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Sąd rozstrzygając powyższy spór pominął przy ustalaniu pracy w szczególnych warunkach okres od 1 lipca 1975 r. do 21 czerwca 1981 r., co wbrew twierdzeniom tego organu, przy uznaniu, że zatrudnienie wnioskodawczyni od 6 lipca 1981 r. do 31 grudnia 1992 r. było pracą w szczególnych warunkach, nie daje 15 letniego stażu uprawniającego do wcześniejszej emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie ograniczał się wokół rozstrzygnięcia kwestii, czy praca wykonywana przez wnioskodawczynię I. B. w charakterze elektromontera w (...) S.A. w O. w okresie od dnia 1 lipca 1975 r. do 31 grudnia 1992 r., była pracą wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8 poz. 43 ze zm.) uprawniającą do obniżenia wieku emerytalnego w trybie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227, ze zm.).

Sąd pierwszej instancji dokonując analizy i oceny zebranych dowodów, w szczególności z akt osobowych wnioskodawczyni oraz jej zeznań, uznał że potwierdzają one, iż w ramach spornego zatrudnienia wykonywała ona pracę w warunkach szczególnych. Sąd Apelacyjny ustalenia te podziela i nie widzi podstaw do ich kwestionowania. Wobec zachodzących wątpliwości co do właściwego charakteru spornego zatrudnienia wnioskodawczyni, trafnie Sąd pierwszej instancji dążył do ich wyjaśnienia w oparciu o dostępne dokumenty pracownicze. Świadectwa pracy (wykonywania pracy w szczególnych warunkach), nie są dokumentami urzędowymi, lecz dokumentami prywatnymi, wystawianymi przez pracodawcę, a zatem wyłącznie oświadczeniem wiedzy tego pracodawcy, które może być podważane w każdy sposób przed sądem w postępowaniu w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych. Sąd nie jest w żaden sposób związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika dokonaną przez pracodawcę w wystawionym pracownikowi świadectwie pracy czy w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (tylko dokumenty wystawione przez organy państwowe albo organy wykonujące zadania z zakresu administracji państwowej stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone; por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 24/09, LEX nr 518067 oraz z dnia 23 listopada 2005 r., I UK 15/04, OSNAP 2005 nr 11, poz. 161).

Dopuszczone przez Sąd pierwszej instancji dowody, a w szczególności akta osobowe potwierdziły, że w wnioskodawczyni przez cały okres zatrudnienia w (...)Zakładach (...) O. wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - pracę na Wydziale Elektrycznym w charakterze elektromontera, w ramach której pracowała przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej oraz przy remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych w rozumieniu § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. nr. 8, poz. 43 z 1983 r. ze zm.). Wykonywana przez wnioskodawczynię praca była więc w istocie pracą wymienioną w wykazie A dział II stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, czyli pracę w energetyce przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Analiza akt osobowych pozwala w ocenie Sądu Apelacyjnego na ustalenie, że praca wnioskodawczyni w spornym okresie polegająca na zabezpieczeniu dostaw energii elektrycznej dla Huty (...), sprawowaniu nadzoru rozdzielni prądu wysokiego i niskiego napięcia oraz stacji transformatorowych, przeglądach aparatury niskiego i średniego napięcia, montażu okablowania, naprawie uszkodzeń instalacji elektrycznej, konserwacji i naprawie linii energetycznych, agregatów prądotwórczych, spełnia warunki zaliczenia jako konserwator rozdzielni i sieci elektroenergetycznej wymienionej w dziale II poz. 1 pkt 6 w/w załącznika Nr 1 i 2 do Zarządzenia Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dn. 30.03.1985 r. w sprawie stanowisk pracy na których wykonywane są prace w warunkach szczególnych ( Dz.Urz. MH i PM Nr 1-3 poz.1 ) bowiem była to praca przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu remoncie i eksploatacji urządzeń i sieci elektroenergetycznych.

.Bezpodstawne są wiec zastrzeżenia organu rentowego kwestionujące dokonaną przez Sąd pierwszej instancji ocenę charakteru pracy wnioskodawczyni w ramach spornego okresu zatrudnienia. O kwalifikacji danego okresu zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach decyduje faktyczne wykonywanie w ramach zatrudnienia czynności pracowniczych odpowiadających pracy ujętej w wykazie prac w szczególnych warunkach, a nie nazwa stanowiska czy nomenklatura używana przez zakład pracy. Jak zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 czerwca 2010 r. (II UK 21/10, LEX nr 619638), decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego pozostaje możliwość zakwalifikowania jej pod którąś z pozycji zamieszczonych wykazie będącym załącznikiem do powołanego wyżej rozporządzenia. W tych okolicznościach sporne zatrudnienie wnioskodawczyni jako elektromontera należało zakwalifikować w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe - jako wykonywane w szczególnych warunkach.

W tych okolicznościach jako trafne należy ocenić wnioski, do których doszedł Sąd pierwszej instancji, iż wnioskodawczyni legitymuje się ponad 15 latami pracy w szczególnych warunkach i przysługuje jej prawo do emerytury w obniżonym wieku. Za chybiony uznać należy bowiem zarzut, iż Sąd Okręgowy rozstrzygając powyższy spór pominął przy ustalaniu pracy w szczególnych warunkach okres od 1 lipca 1975 r. do 21 czerwca 1981 r., ponieważ omyłkowo ten okres został pominięty. Z treści całego uzasadnienia jednoznacznie wynika bowiem, że przez cały okres zatrudnienia, tj. od 1 lipca 1975 r. do 31 grudnia 1993 r. I. B. wykonując pracę elektromontera, wykonywała p[racę w szczególnych warunkach. Spełniła ona również pozostałe warunki wymagane dla nabycia tego prawa z art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, skoro posiada ogólny staż pracy przypadający na dzień 1 stycznia 1999 r. w łącznym wymiarze ponad 20 lat oraz ukończyła 55 rok życia, jak również w dacie złożenia wniosku udokumentowała rozwiązanie stosunku pracy oraz nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok nie narusza prawa materialnego, tak więc apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzekł jak w sentencji.