Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Rajczakowski

Sędziowie: SO Grażyna Kobus

SO Barbara Nowicka

po rozpoznaniu w dnia 24 października 2017 r. w Ś.

na posiedzeniu niejawnym

zażaleń dłużnika (...) sp. z o.o. w K. oraz uczestnika postępowania S. (...) sp. z o.o w K.

na postanowienie Sądu Rejonowego w Kłodzku

z dnia 12 lipca 2017 r., sygn. akt I Co 3440/14

o udzieleniu przybicia nieruchomości

w sprawie egzekucyjnej prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku A. S. sygn. akt Km 876/12

z wniosku wierzyciela K. K.

postanawia:

I.  uchylić zaskarżone postanowienie;

II.  zasądzić od wierzyciela na rzecz uczestnika (...) sp. z o.o. w K. 150 zł kosztów postępowania zażaleniowego.

(...)

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Kłodzku, na podstawie art. 987 kpc, udzielił przybicia, za cenę 280.000 zł, nieruchomości położonej w K., opisanej w księdze wieczystej prowadzonej przez Rejonowy w K. V Wydział Ksiąg Wieczystych o nr (...), na rzecz nabywcy J. Ł.. W uzasadnieniu wskazał, że w niniejszej sprawie w dniu 12 maja 2015 r. odbyła się licytacja nieruchomości, zaś do przetargu przystąpiło dwóch licytantów, z których jeden- J. Ł., po uprzednim wpłaceniu wadium, zaoferował najwyższą cenę, tj. 280.000 zł Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2016 r., Sąd Rejonowy udzielił przybicia nieruchomości, na rzecz nabywcy J. Ł. za cenę 280.000 zł. Na skutek zażalenia dłużnika i uczestnika postępowania Sąd Okręgowy w Świdnicy postanowieniem z dnia 6 czerwca 2016 r., sygn. akt (...) uchylił to postanowienie, wobec braku rozpoznania skargi na czynności komornika, lecz nie zniósł zarazem terminu licytacji. Następnie Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku A. S. prawomocnym postanowieniem z 7 lutego 2017 r. umorzył postępowanie egzekucyjne w zakresie należności wierzyciela w kwocie 91.707,13 zł wobec spłaty długu oraz ustalił koszty egzekucyjne na kwotę 21.059,05 zł, którymi obciążył dłużnika i zarazem postanowił kontynuować postępowanie w zakresie kosztów postępowania egzekucyjnego, w tym egzekucję z nieruchomości. Umorzenie postępowania w sprawie nastąpiło po dobrowolnym zaspokojeniu wierzyciela egzekwującego, w trakcie postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez komornika i na skutek podjętych przez niego czynności egzekucyjnych, lecz tylko w zakresie wierzytelności należnych zaspokojonemu wierzycielowi, a postępowanie jest kontynuowane w celu wyegzekwowania kosztów egzekucyjnych. W tej sytuacji to komornik stał się wierzycielem, któremu przysługuje wierzytelność z tytułu kosztów egzekucyjnych, a złożenie wniosku o umorzenie egzekucji skutkowało umorzeniem postępowania tylko w stosunku do wierzyciela, dlatego w tych okolicznościach Komornik uprawniony jest do kontynuowania postępowania egzekucyjnego w celu wyegzekwowania tych kosztów. W sytuacji, gdy dłużnik nie zapłacił dobrowolnie tych kosztów, pomimo wezwań, a egzekucja z innego majątku okazał się bezskuteczna, to jedynym składnikiem majątku, z którego komornik może zaspokoić swoją wierzytelność jest przedmiotowa nieruchomość. Fakt, że dłużnik w toku postępowania egzekucyjnego zbył zajętą nieruchomość nie może skutecznie pozbawić komornika możliwości zaspokojenia z niej - rozrządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne (art. 930 § 1 kpc), zaś nabywca uczestniczy w postępowaniu w charakterze dłużnika, a czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i nabywcy. Dopiero zapłata kosztów egzekucyjnych przez dłużnika lub uczestnika postępowania spowoduje umorzenie postępowania egzekucyjnego w całości. Wobec tego, że w niniejszej sprawie uchylone zostało poprzednie postanowienie o przybiciu nieruchomości, a nie został zniesiony termin licytacji, i nie zachodzą podstawy z art. 991 kpc, to Sąd Rejonowy ponownie udzielił przybicia nieruchomości na rzecz J. Ł..

Powyższe postanowienie zaskarżył dłużnik (...) sp. z o.o. w K. oraz uczestnik postępowania S. (...) sp. z o.o w K..

W zażaleniu (...) sp. z o.o. w K. zarzucił mu naruszenie przepisów:

- art. 951 kpc, gdyż udzielenie przybicia nastąpiło po ponad 2,5 roku od sporządzenia protokołu opisu i oszacowania nieruchomości, a pomiędzy stanem prawnym nieruchomości a udzieleniem przybicia (na podstawie terminu licytacyjnego z dnia 12 maja 2015 r.) doszło do istotnej zmiany w jej wartości, z uwagi na uchwalenie nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, którym objęta jest nieruchomość o nr (...);

- art. 923 kpc i art. 930 kpc, gdyż ani dłużnik, ani nabywca nieruchomości, który zgłosił się do postępowania egzekucyjnego jako jego uczestnik w dniu 29 kwietnia 2015 r., nie zostali wezwani przez Komornika Sądowego do zapłaty na podstawie art. 923 kpc;

- art. 799 § 1 kpc, który statuuje tylko taki sposób prowadzenia postępowania egzekucyjnego, który nie jest nadmiernie uciążliwy dla dłużnika, a Komornik Sądowy nie wybrał innego sposobu egzekucji, który byłby skuteczny, jak np. zajęcie wierzytelności przysługujących dłużnikowi.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Kłodzku do ponownego rozpoznawania.

Dłużnik (...) sp. z o.o. w K., w zażaleniu, wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, zarzucając mu, że, po rozmowach z Komornikiem, w których zobowiązał się do spłaty jego wynagrodzenia, w dniu 31 lipca 2017 r. dokonał przelewu środków na rachunek bankowy Komornika. Komornik nie dał mu do zrozumienia, by miał zamiar dochodzić swojego wynagrodzenia poprzez egzekucję z nieruchomości. Wskazał ponadto, że Komornik od momentu wydania postępowania o umorzeniu egzekucji nie podjął żadnych czynności egzekucyjnych w stosunku do dłużnika, ani do uczestnika postępowania, zmierzających do wyegzekwowania należności, takich jak zajęcie rachunku bankowego, czy zajęcie wierzytelności. Nie byłoby też najmniejszych problemów, aby Komornik przeprowadził egzekucję z innych składników majątku, choćby poprzez zajęcie wierzytelności.

Zażalenia podlegały uwzględnieniu.

Stosownie do przepisu art 997 kpc na postanowienie sądu co do przybicia przysługuje zażalenie. Podstawą zażalenia nie mogą być takie uchybienia przepisów postępowania, które nie naruszają praw skarżącego. Oznacza to, że zażalenie może opierać się na uchybieniach w toku całego postępowania egzekucyjnego, jeżeli poszczególne zarzuty nie zostały już wcześniej prawomocnie rozstrzygnięte w związku z dopuszczalnością zażalenia na czynności egzekucyjne. Jednakże przede wszystkim podstawą zażalenia na postanowienie sądu co do przybicia, mogą być uchybienia zaszłe na etapie zawiadomienia o licytacji, w toku jej prowadzenia i samego przybicia (vide: post. SN z 11 lutego 2000 r., sygn. akt III CKN 1072/99 OSNC nr 9 poz. 160 z 2000 r.). Chodzi o uchybienia, które polegają na udzieleniu przybicia, mimo, że wystąpiły podstawy do odmowy jego udzielenia. Zgodnie zaś z art. 991 § 2 kpc sąd odmówi przybicia, jeżeli postępowanie podlegało umorzeniu lub zawieszeniu, albo jeżeli uczestnik nie otrzymał zawiadomienia o licytacji, chyba że z tego powodu nie nastąpiło naruszenie jego praw albo że będąc na licytacji nie wystąpił ze skargą na to uchybienie. Zatem sąd obowiązany jest odmówić przybicia prawa własności, w sytuacji, gdy zachodzą warunki do umorzenia lub zawieszenia postępowania egzekucyjnego, mimo, że nie zostało to jeszcze dokonane, niezależnie od tego, czy przyczyny te nastąpiły w toku licytacji, czy podczas całego postępowania.

Wskazać należy, że zasadniczym celem egzekucji jest zaspokojenie roszczeń wierzyciela, zaś w postępowaniu egzekucyjnym obowiązuje zasada dyspozycyjności, której przejawem jest możliwość podjęcia decyzji przez wierzyciela co do zawieszenia postępowania oraz co do jego zakończenia poprzez umorzenie postępowania egzekucyjnego.

W przedmiotowej sprawie, po licytacji nieruchomości, która miała miejsce w dniu 12 maja 2015 r., prawomocnym postanowieniem z dnia 7 lutego 2017 r. Komornik Sądowy A. S. umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie (...) w zakresie całości należności wierzyciela w kwocie 91.707,13 zł, wobec dokonania jej dobrowolnej spłaty. Postanowieniem z dnia 7 lutego 2017 r. Komornik ustalił koszty egzekucyjne na kwotę 21.059,05 zł i, obciążając nimi dłużnika, postanowił kontynuować postępowanie w celu ich wyegzekwowania, stając się, tym samym, w tym zakresie, wierzycielem. Jednakże pismem z dnia 29 sierpnia 2017 r. Komornik poinformował Sąd Rejonowy, że dłużnik (...) sp. z o.o. , stosownie do jego postanowienia z 7 lutego 2017 r., dokonał spłaty całości kosztów egzekucyjnych w sprawie ( k. 425 ). Zatem, choć Komornik w piśmie tym nie wskazał, czy umorzył już postępowanie egzekucyjne w zakresie egzekucji kosztów egzekucyjnych, to należy przyjąć, iż faktycznie istnieją podstawy do umorzenia postępowania egzekucyjnego w całości.

Przyczyny odmowy udzielenia przybicia, określone w art. 991 kpc sąd winien uwzględnić z urzędu, niezależnie od tego, czy strony podniosły w tym kierunku zarzuty, czy też nie, zaś stosownie do art. 316 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc, art. 382 kpc i art. 397 § 2 zd. 1 kpc, Sąd Okręgowy obowiązany jest uwzględnić stan rzeczy na dzień orzekania. Skoro obecnie cel postępowania egzekucyjnego, jakim jest zaspokojenie wierzytelności Komornika z tytułu kosztów egzekucyjnych, został już osiągnięty i istnieją faktyczne podstawy do umorzenia postępowania egzekucyjnego, w tym zakresie, to przybicie własności powyższej nieruchomości na rzecz nabywcy J. Ł. nie mogło zostać udzielone.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie na mocy art. 386 § 1 kpc w zw. 397 § 2 zd. 1 kpc i art. 13 § 2 kpc i orzekł jak na wstępie (pkt I). O kosztach postępowania zażaleniowego orzekł, zgodnie z art. 98 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc oraz § 8 ust. 1 pkt 8 i § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzania Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2015 poz. 1804 ze zm. ).

(...)