Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2017 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2017 r. w Giżycku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko J. Ł.

o zapłatę

1.Oddala powództwo.

2.Nakazuje pobrać od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Giżycku kwotę 356,29 zł tytułem wydatków.

3.Zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz pozwanej J. Ł. kwotę 60,69 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu oraz kwotę 1107 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego z urzędu z zastrzeżeniem, iż kwotę tą pełnomocnik ma prawo ściągnąć z wyłączeniem powódki

SSR Alina Kowalewska

Sygn. akt. I C 1282/16 upr.

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł w elektronicznym postępowaniu upominawczym pozew o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej J. Ł. kwoty 2.036,67 zł wraz z kosztami procesu. W uzasadnieniu podał, iż jest następcą prawnym pierwotnego wierzyciela, z którym pozwana w dniu 19 września 2014 r. zawarła umowę pożyczki odnawialnej. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się wartość niespłaconej pożyczki wraz z odsetkami z tytułu opóźnienia oraz opłaty manipulacyjne za czynności windykacyjne.

Nakazem zapłaty z dnia 10.08.2016 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie uwzględnił powództwo w całości (k. 6). W związku ze sprzeciwem pozwanej od w/w nakazu zapłaty postanowieniem z dnia 20.09.2016 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania tut. Sądowi (k.13).

PozwanaJolanta Ł. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa w całości. Domagała się nadto zasądzenia od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Ustanowiony z urzędu pełnomocnik pozwanej powołując się na art. 82 k.c. podnosił, iż zawarta umowa pożyczki odnawialnej jest nieważna z uwagi na zły stan zdrowia pozwanej w chwili podpisywania umowy. Nadto podniósł zarzut braku przejścia uprawnień z pierwotnego wierzyciela na powoda twierdząc, iż złożona dokumentacja jest nieczytelna.

Sąd ustalił, co następuje:

Na wniosek pozwanej J. Ł. złożony w formie pisemnej i opatrzony własnoręcznym podpisem w dniu 19.09.2014 r. (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. udzielił jej pożyczki odnawialnej nr (...).

W wykonaniu umowy na wnioski pozwanej składane w okresie od 19.09.2014 r. do 10.11.2014 r. przekazał na jej rachunek bankowy środki pieniężne w łącznej kwocie 4.250 zł, których pozwana nie zwróciła w całości.

( dowód : wniosek – k. 24, wzór umowy z załącznikiem – k. 25-29, warunki pożyczki – k. 30-35, potwierdzenia przelewów – k. 36-41)

Pożyczkodawca kierował do pozwanej wezwania do zapłaty, które pozostawały bezskuteczne.

( dowód : wezwanie do zapłaty z 21.12.2014 r. – k. 46, wezwanie do zapłaty z 05.01.2015 r. – k. 47, wezwanie do zapłaty z 04.02.2015 r. – k. 48

(...) sp. z o. o. z siedzibą w W. przeniósł wierzytelność przysługującą mu w stosunku do pozwanej na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytowo-akcyjną z siedzibą w W. (obecnie (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.)

(dowód: porozumienie z załącznikiem A – k. 43-45, zawiadomienie o przelewie – k. 50, wezwanie do zapłaty – k. 49)

Pozwana J. Ł. leczy się psychiatrycznie od kwietnia 1998 r. do chwili obecnej. W toku leczenia była wielokrotnie hospitalizowana w Szpitalu Psychiatrycznym Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w W. z rozpoznaniem schizofrenii i zaleceniami przyjmowania leków. Zarejestrowana jest w (...) w W..

Orzeczeniem (...) d/s Orzekania o Niepełnosprawności w G. z dnia 8.04.2008 r. pozwana została uznana za niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym z przyczyn psychiatrycznych, przy czym w orzeczeniu wskazano, że niepełnosprawność istnieje od 1998 r.

W okresie zbliżonym do daty podpisania umowy kredytowej z dnia 19.09.2014 r. pozwana odbyła wizyty w (...) w W. w dniach 01.04.2014 r., 06.05.2014 r., 06.06.2014 r., 11.08.2014 r., 06.10.2014 r.

W dniach 29.12.2014 r. – 20.02.2015 r. pozwana była hospitalizowana w Szpitalu (...) w W. z rozpoznaniem schizofrenii, przy czym poprzednia hospitalizacja miała miejsce w dniach 11.09.2011 r. – 27.11.2011 r. Z dokumentacji medycznej wynika, iż pozwana pozostawała w trudnych relacjach z rodziną, mieszkała sama, nie funkcjonowała najlepiej i nie pozwalała sobie pomóc. Została wypisana do domu z zaleceniem kontynuowania terapii w poradni zdrowia psychicznego.

(dowód: orzeczenie - k. 7, karty informacyjne leczenia szpitalnego – k. 88-91)

Pozwana cierpi na chorobę psychiczną w postaci schizofrenii paranoidalnej, która charakteryzuje się zmienionym i nieadekwatnym odbiorem rzeczywistości. W dacie zawierania umowy pożyczki pozwana znajdowała się w stanie zaostrzenia choroby psychicznej, który ostatecznie skutkował pobytem w szpitalu psychiatrycznym od 29.12.2014 r. Choroba spowodowała u pozwanej zaburzenie realnej oceny własnej osoby i otoczenia mające wpływ na przewidywanie skutków podejmowanych decyzji.

W dacie zawierania pożyczki gotówkowej w dniu 19.09.2014 r. z powodu choroby psychicznej znajdowała się w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli.

(dowód: opinia psychologiczna – k. 107-112 )

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda było niezasadne i w związku z tym nie mogło podlegać uwzględnieniu.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedstawionych przez strony, w szczególności wniosku J. Ł. o udzielnie pożyczki, potwierdzeń przelewów i transakcji zbycia wierzytelności na okoliczność stosunku prawnego łączącego strony oraz dokumentacji medycznej na okoliczność stanu zdrowia pozwanej w chwili zawarcia umowy pożyczki. W sprawie nie ujawniły się żadne okoliczności mogące podważyć prawdziwość treści zawartych w tych dokumentach, wobec czego Sąd dał im w pełni wiarę i uznał za podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Dokumenty przedłożone celem wykazania cesji wierzytelności, mimo iż nie były w pełni czytelne (w szczególności załącznik obejmujący spis wierzytelności będących przedmiotem sprzedaży), pozwoliły ustalić, iż doszło do przelewu wierzytelności, a jego przedmiotem była wierzytelność wynikająca z umowy pożyczki nr (...) z dnia 19 września 2014 r. ( vide k. 45). Istotny dla rozstrzygnięcia sprawy był dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii, który w oparciu o posiadane wiadomości specjalne wypowiedział się na okoliczność stanu świadomości pozwanej w dacie zawierania umowy pożyczki przy uwzględnieniu stanu jej zdrowia na przestrzeni lat.

Strona pozwana nie kwestionowała, iż doszło do zawarcia umowy pożyczki. Istota sporu koncentrowała się natomiast wokół stanu zdrowia pozwanej w chwili zawierania umowy pożyczki, który zdaniem pełnomocnika pozwanej miał uniemożliwić jej podjęcie świadomiej decyzji w zakresie zawarcia umowy. Na okoliczność choroby psychicznej pozwanej przedłożona w sprawie została dokumentacja medyczna obejmująca okres od 1998 r. do 2017 r. Sąd postanowił ponadto dopuścić na tę okoliczność dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii z uwagi na posiadane przez niego wiadomości specjalne niezbędne dla oceny stanu psychicznego pozwanej.

Sporządzona w sprawie opinia biegłej sądowej z zakresu psychiatrii wraz z dokumentacją medyczną stanowiła w niniejszej sprawie podstawę ustalenia stanu zdrowia pozwanej w kontekście jej zdolności do prawidłowego i pełnego postrzegania i rozeznania w podejmowaniu decyzji. Analiza dokonana przez biegłą potwierdziła, że schorzenie pozwanej ma charakter przewlekłej choroby psychicznej pod postacią schizofrenii, które skutkuje zaburzeniem realistycznej oceny własnej osoby i otoczenia, co z kolei ma wpływ na przewidywanie skutków podejmowanych decyzji. Biegła podała, iż schizofrenii towarzyszą zaburzenia myślenia i spostrzegania. Twierdziła, iż w okresie zawierania umowy pożyczki pozwana znajdowała się w stanie zaostrzenia wskazanej choroby psychicznej. Podstawę sporządzenia opinii stanowiło badanie psychiatryczne pozwanej w warunkach ambulatoryjnych przeprowadzone w dniu 29.06.2017 r., obszerna dokumentacja medyczna, na którą składała się historia choroby pozwanej od 1998 r. oraz posiadana przez biegłą wiedza w zakresie charakteru, przebiegu i objawów schizofrenii. Płynące z opinii wnioski są logiczne, spójne i korespondują ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. W ocenie Sądu opinia ta stanowi zatem miarodajny dowód w sprawie.

Zarzuty powoda co do prawidłowości sporządzenia opinii należy uznać za bezzasadne. Ocena stanu psychicznego pozwanej w czasie zawierania umowy dokonana przez biegłą została oparta o wyniki badania psychiatrycznego, charakter objawów schizofrenii, obszerne dane z dokumentacji medycznej. Wszystkie te okoliczności biegła poddała analizie odnosząc się do sytuacji osobistej i rodzinnej pozwanej na przestrzeni lat. Strona powodowa nie wnosiła przy tym o sporządzenie opinii uzupełniającej, bądź powołania innego biegłego tej samej specjalizacji.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło w ocenie Sądu ustalić, iż pozwana w dacie zawierania umowy pozostawała w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli w rozumieniu art. 82 k.c. Zgodnie bowiem z poglądami prezentowanymi w orzecznictwie stan wyłączający świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli nie może być rozumiany dosłownie, gdyż nie oznacza całkowitego zniesienia świadomości. Wystarczające jest istnienie takiego stanu, który powoduje brak rozeznania, niemożność rozumienia posunięć własnych i posunięć innych osób oraz niezdawanie sobie sprawy ze znaczenia i skutków własnego postępowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 r., IV CSK 7/05). Ustalenie, iż funkcje intelektualne były u pozwanej zachowane i dokonywała ona czynności między innymi w zakresie spłaty pożyczki, nie oznacza, iż prawidłowo działały funkcje psychiczne pozwalające na właściwe rozeznanie skutków swojego zachowania i pokierowania swoim postępowaniem. Takie zaburzenie stwierdziła biegła z zakresu psychiatrii, a opinia sądowa w tym zakresie stanowiła podstawę rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd zważył, że zgodnie z dyspozycją art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Brak świadomości pozwanej w chwili zawierania umowy pożyczki skutkował jednak nieważnością złożonego przez nią oświadczenia woli w przedmiocie zawarcia umowy pożyczki (art. 82 k.c.). Nieważność umowy ma skutek ex tunc, co oznacza, że nie wywołuje ona żadnych skutków prawnych. Stronie powodowej nie przysługuje wobec tego roszczenie z tytułu umowy pożyczki. W związku z tym powództwo należało oddalić, o czym Sąd orzekł jak w pkt I sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z art. 113 ust.1 ustawy z dnia 25 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 623). W związku z tym, że powód przegrał sprawę w całości Sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa kwotę 356,29 zł tytułem sporządzonej w sprawie opinii biegłego oraz na rzecz pozwanej kwotę 60,69 zł tytułem poniesionych przez nią kosztów dojazdu na rozprawę i kwotę 1.107 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego z urzędu. Stawka minimalna wynagrodzenia została podwyższona o kwotę 207 zł tytułem podatku od towarów i usług.