Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 11-09-2017 r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Porada-Łaska

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Bartosik

po rozpoznaniu w dniu 11-09-2017 r. w Kaliszu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K.

przeciwko H. M.

o zapłatę

oddala powództwo.

SSR Katarzyna Porada-Łaska

Sygn. akt I C 1885/17

UZASADNIENIE

W dniu 21.02.2017 r. (data nadania) H. I Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. wystąpił z powództwem przeciwko H. M. o zapłatę 18.862,36 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po dniu wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód stwierdził, że przedmiotowa wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwanego z wierzycielem pierwotnym umowy z 23.11.2007 r. Na zobowiązanie strony pozwanej składają się:

9.617,84 zł – zaległa część kapitału

- 9.244,52 zł – suma odsetek od kapitału

W dniu 25.05.2017 r. został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pozwany H. M. w sprzeciwie wniósł o oddalenie powództwa, podnosząc zarzut przedawnienia.

Zarządzeniem z 21.06.2017 r. (k 34), doręczonym stronie powodowej 29.06.2017 r., zobowiązano powoda do zajęcia stanowiska w przedmiocie podniesionego przez pozwanego zarzutu, w terminie 7 dni pod rygorem skutków z art. 230 k.p.c. tj. przyjęcia za przyznany zarzutu przedawnienia.

W odpowiedzi na powyższe powód, w piśmie z 3.07.2017 r., cofnął pozew bez zrzeczenia się roszczenia, nie odnosząc się do zarzutów pozwanego, w tym zarzutu przedawnienia.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 23.11.2007 r. pomiędzy (...) Bankiem S.A. (później Bank (...) S.A.) a pozwanym doszło do zawarcia umowy kredytu gotówkowego. Kredyt miał być spłacony do 23.11.2013 r.

(dowód: umowa kredytu k. 7-10)

Roszczenia wynikające z umowy kredytowej określonej powyżej uległy przedawnieniu.

(okoliczność przyznana)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przytoczonych wyżej dowodów, których prawdziwość i wiarygodność nie budzi wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlega oddaleniu, gdyż zarzut przedawnienia roszczenia podniesiony przez pozwanego jest uzasadniony.

Na podstawie art. 117 § 2 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzekł się zarzutu przedawnienia. W myśl art. 118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczenia wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej (...) lata.

Termin przedawnienia roszczeń dochodzonych niniejszym pozwem wynosi 3 lata.

Zgodnie z art. 230 k.p.c. gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, Sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

Powód, wezwany do zajęcia stanowiska w przedmiocie podniesionego zarzutu przedawnienia, pod rygorem skutków z art. 230 k.p.c. tj. przyjęcia za przyznany zarzut przedawnienia, nie odniósł się do zarzutu pozwanego.

Biorąc pod uwagę wyniki całego postępowania, w tym fakt, że umowa pożyczki pochodzi z 23.11.2007 r., a miała być wykonana przez kredytobiorcę do 23.11.2013 r., uprawnione jest przyjęcie przez Sąd, iż okolicznością przyznaną przez powoda jest przedawnienie jego roszczeń.

Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego, aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku.

Powód cofnął pozew przed rozpoczęciem rozprawy, nie zrzekł się roszczeń; zgoda pozwanego nie była zatem wymagana.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 11.09.2017 r. Sąd uznał jednak cofniecie pozwu za niedopuszczalne.

Nadmienić można, iż pozwany wnosił o merytoryczne rozpoznanie sprawy, obawiając się, że jeżeli Sąd umorzy postępowanie, dług może zostać sprzedany i narazi to pozwanego na ponowny proces.

W myśl art. 203 § 4 k.p.c. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy z okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

Sąd co do zasady związany jest cofnięciem pozwu. Obowiązany jest jednak zawsze dokonać oceny, czy w świetle zgromadzonego materiału procesowego cofnięcie takie nie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo czy nie zmierza do obejścia prawa (tak Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z 7.08.2015 r., I ACa 1098/15).

Sąd uznaje cofnięcie pozwu za niedopuszczalne, działając z urzędu (por. J. Lapierre, Kontrola sądowa czynności dyspozycyjnych stron i uczestników w postępowaniu cywilnym, w: Księga pamiątkowa K. Stefki, s. 163–183).

Przepis ten nie określa, co należy rozumieć przez sprzeczność cofnięcia pozwu z prawem, z zasadami współżycia społecznego, czy też "zmierzanie do obejścia prawa". Ze względu na to, że są to także zawarte w art. 58 k.c., kryteria oceny ważności czynności prawnej, w judykaturze został wyrażony pogląd, iż przy ocenie dopuszczalności cofnięcia można posiłkować się materialnym rozumieniem tych pojęć (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 8.6.2007 r., I Acz 223/07, publ. MoP 2009, Nr 10, s. 568).

Należy zakładać zgodność czynności cofnięcia pozwu z kryteriami oceny zawartymi w art. 203 § 4 k.p.c., a zatem niezgodność musi wynikać wyraźnie z okoliczności sprawy lub oświadczeń stron.

Przez zwrot "zmierza do obejścia prawa" przyjmuje się w doktrynie zamiar powoda wywołania także innych, ukrytych skutków prawnych niż tylko rezygnacja z dochodzenia roszczenia w danym procesie, jeżeli skutków tych nie mógłby osiągnąć, działając w inny sposób.

W niniejszej sprawie cofnięcie pozwu bez zrzeczenia się roszczenia zmierza do obejścia prawa i jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Wskazać bowiem należy, że z chwilą podniesienia skutecznego zarzutu przedawnienia zobowiązanie z mocy prawa przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne (niezupełne), którego spełnienie zależy wyłączenie od woli dłużnika, a wierzyciel traci możliwość uzyskania skutecznej ochrony sądowej swojego roszczenia. W takiej sytuacji cofnięcie pozwu bez zrzeczenia się roszczenia, zmierza w istocie do uchylenia się przez wierzyciela od skutków podniesienia zarzutu przedawnienia i stanowi próbę powrotnego przekształcenia zobowiązania niezupełnego w zobowiązanie, którego wierzyciel dochodzić będzie mógł wykorzystując możliwość jego przymusowego wykonania. Tym samym powód w istocie zmierza do obejścia prawa, w tym w szczególności przepisów o nowacji, która w obowiązujących przepisach prawa jest jedynym sposobem zamiany zobowiązania niezupełnego w zobowiązanie, którego dochodzić można z wykorzystaniem przymusu państwowego (tak Sąd Okręgowy w Kaliszu w postanowieniu z 12.10.2015 r., sygn. II Cz 604/15, nie publ.).

Na skutek braku merytorycznego rozpoznania przedmiotowej sprawy i ograniczenia się wyłącznie do formalnego umorzenia postępowania, dochodziłoby do powstania sytuacji, w której zarzut przedawnienia spowodowałby przekształcenie wierzytelności w zobowiązanie naturalne, ale nie doprowadziłoby to do definitywnego uzyskania przez dłużnika stanu pewności co do jego skuteczności, ponieważ powód może wykorzystywać brak takiego rozstrzygnięcia do ponownego wytoczenia powództwa w innych okolicznościach albo do dalszej sprzedaży wierzytelności, zwłaszcza że powód jest podmiotem zajmującym się profesjonalnym obrotem wierzytelnościami. Dopiero sądowe rozstrzygnięcie oddalające powództwo z uwagi na uwzględnienie zarzutu przedawnienia, uniemożliwia dokonywanie odsprzedaży takich wierzytelności dalszym nabywcom.

W ocenie Sądu cofnięcie pozwu przez powoda bez zrzeczenia się roszczenia, należało więc uznać za niedopuszczalne. Cofnięcie pozwu w przedstawionych wcześniej okolicznościach sprawy jest nie do pogodzenia z zasadą demokratycznego państwa prawnego, wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP, z której wynika postulat pewności prawa rozumianej jako trwałość prawa i przewidywalność państwowych rozstrzygnięć, a także ochrona zaufania obywatela do państwa.

To dzięki pewności prawa dany podmiot ma możliwość podejmowania decyzji o swoim postępowaniu w oparciu o pełną znajomość przesłanek działania organów państwowych oraz konsekwencji prawnych, jakie jego działania mogą pociągnąć za sobą. Bezpieczeństwo prawne jednostki związane z pewnością prawa wymaga zagwarantowania przewidywalności działań organów państwa i tym samym możliwości planowania działań własnych.

Obywatel ma niezaprzeczalne prawo uzyskać merytoryczne rozstrzygnięcie Sądu w przypadku skutecznego podniesienia zarzutu niweczącego roszczenia strony powodowej. Nie może być bowiem tak, aby musiał liczyć się w przyszłości – w takich okolicznościach jak przedmiotowe - z wytoczeniem przeciwko niemu kolejnego powództwa w oparciu o ten sam stosunek prawny.

Właśnie w oparciu o powyższe podstawy Sąd na rozprawie w dniu 11.09.2017 r. wydał postanowienie, w którym stwierdził, że cofnięcie pozwu jest niedopuszczalne po myśli normy prawnej art. 203 § 4 k.p.c.

Należy także podkreślić, że poza przyjęciem za przyznany zarzutu przedawnienia, przyczyną oddalenia powództwa jest także nieudowodnienie samego roszczenia, jego wysokości i faktu nabycia od poprzednika prawnego.

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywał na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Powód nie przedłożył umowy cesji wierzytelności.

Nie sposób więc zweryfikować skuteczności nabycia wierzytelności, a także wysokości nabytej wierzytelności.

Wobec tego powództwo zostało oddalone.

SSR Katarzyna Porada – Łaska