Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Trybulec-Czernek

Protokolant: st. sekr. sądowy Barbara Urmańska

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2013 r. w Gdańsku

sprawy R. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 7 sierpnia 2013 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonej R. B. prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2013 roku i stwierdza, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

/na oryginale właściwy podpis/

Sygn. akt VIII U 1464/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 07 sierpnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił wnioskodawczyni R. B. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w warunkach szczególnych, bowiem nie udowodniła ona żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawczyni R. B. domagała się przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w warunkach szczególnych, wskazując, iż przepracowała 15 lat w warunkach szczególnych. Wnioskodawczyni podniosła, iż domaga się zaliczenia do okresów pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w S. „.w G. oraz wD. „. Sp. z o.o. w G.., na stanowisku „nakładaczki-odbieraczki na maszynach drukujących”, gdzie jak wskazała wykonywała czynności drukowania i uszlachetniania druku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona R. B., urodzona dnia (...), w dniu 08 lipca 2013 r. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę.

Wnioskodawczyni nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego .W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczona udowodniła na dzień 01 stycznia 1999 r. 22 lata, 3 miesiące i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia wnioskodawczyni od 15 września 1976 r. do 31 maja 1995 r. oraz od 01 czerwca 1995 r. do 31 grudnia 1998 r.

Decyzją z dnia 07 sierpnia 2013 roku organ rentowy odmówił przyznania wnioskodawczyni prawa do emerytury z uwagi na brak 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Niesporne.

W okresach od 15 września 1976 r. do 31 maja 1995 r. wnioskodawczyni była zatrudniona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w P. S. P. „. w G. na stanowisku nakładaczki – odbieraczki na maszynach drukujących. Praca ubezpieczonej polegała na bezpośredniej obsłudze maszyny - nakładaniu papieru na maszynę drukującą oraz na odbieraniu z maszyny drukującej wydrukowanych arkuszy, czyszczeniu maszyny z farby. Pracownikom, z uwagi na styczność z pyłem, ołowiem oraz innymi środkami chemicznymi przysługiwał skrócony czas pracy do 7 godzin. Otrzymywali oni mleko, soki, witaminę C.

P. S. P. „.w G. została przekształcona w D. „. Sp. z o.o. w G.., gdzie w spornym okresie zatrudnienia od 01 czerwca 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. ubezpieczona poza obsługą maszyny offsetowej, obsługiwała także maszynę lakierującą.

Dowód:świadectwo pracy – k.4 akt dot. kp, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k.5 akt dot. kp, świadectwo pracy k.11-15 akt ZUS, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k.17 akt ZUS, zeznania wnioskodawczyni przesłuchanej w charakterze strony – protokół z dnia 19 grudnia 2013 r. – zapis na płycie CD - koperta k. 40, zeznania świadków A. B., D. L., K. W. - protokół z dnia 19 grudnia 2013 r. – zapis na płycie CD - koperta k. 40, akta osobowe (zakres czynności i obowiązków, pismo dot.przejęcia pracownika) – k.19 akt sprawy, akta osobowe (zakres czynności i obowiązków – k.117, angaże, podanie) – k.38 akt sprawy.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty złożone do akt sprawy, w tym akt ubezpieczeniowych, akt osobowych, których wiarygodność nie była kwestionowana w trakcie postępowania przez żadną ze stron, zatem również Sąd uznał je za miarodajne dla dokonania ustaleń. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków A. B., D. L., K. W. oraz zeznaniom wnioskodawczyni przesłuchanej w charakterze strony jako spójnym, zgodnym, wzajemnie się uzupełniającym oraz zgodnym z logiką i zasadami doświadczenia życiowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni R. B. należało uwzględnić.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest prawo ubezpieczonej do emerytury określonej w przepisie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009, Nr 535 poz. 1227 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet, okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet, nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczona swoje prawo do emerytury w obniżonym do 55 lat wieku emerytalnym wiąże z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych, a zatem stosownie do art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej wymaganym jest, aby wykazała on na dzień 1 stycznia 1999 roku 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.), t.j. pracy wymienionej w wykazie A tegoż rozporządzenia.

Wskazać należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem, w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczona ukończyła 55 rok życia, udokumentowała okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 20 lat oraz nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. Bezspornie, zatem, ubezpieczona, poza 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych przebytym do dnia 1 stycznia 1999 roku, spełnia wszystkie pozostałe wymienione w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej warunki do przyznania dochodzonego świadczenia.

Wobec powyższego, przedmiotem sporu pozostawało jedynie ustalenie, czy za zatrudnienie w szczególnych warunkach mogą zostać uznane okresy zatrudnienia ubezpieczonej od 15 września 1976 r. do 31 maja 1995 r. oraz od 01 czerwca 1995 r. do 31 grudnia 1998 r.

Sąd uznał zatem za zasadne ustalić charakter pracy ubezpieczonej w spornym okresie. Zaznaczyć należy, iż prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach przysługuje wówczas, gdy ubiegający się o prawo wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące znaczenie ma rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożenie odpowiedniego świadectwa pracy w szczególnych warunkach, ze wskazaniem stanowiska pracy określonego w wykazie prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Jak zauważył Sąd Najwyższy - określanie dla celów emerytalnych stanowisk pracy jako „pracy wykonywanej w szczególnych warunkach” w rozumieniu wykazów stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) nie należy do kompetencji pracodawcy (vide: wyrok z dnia 22 czerwca 2005r., sygn. akt I UK 351/04, OSNP 2006/5-6/90).

Sąd w związku z tym przeprowadził na tę okoliczność postępowanie dowodowe z dokumentów z akt ubezpieczeniowych, akt osobowych oraz z zeznań świadków i wnioskodawczyni przesłuchanej w charakterze strony.

W sądowym postępowaniu odwoławczym, jak już wskazano, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84, Lex Polonica, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84, Lex Polonica). Powtórzyć należy, iż decydujące znaczenie ma rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożone świadectwo pracy w szczególnych warunkach, określające stanowisko pracy, ponieważ o zaliczeniu danego rodzaju pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach decyduje nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale charakter wykonywa­nych czynności. Należało zatem oprzeć się z jednej strony na zachowanej dokumentacji pracowniczej, a z drugiej na dowodach w postaci zeznań świadków i wnioskodawcy.

Fakt wykonywania przez ubezpieczoną pracy w szczególnych warunkach w okresach od 15 września 1976 r. do 31 maja 1995 r. oraz od 01 czerwca 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Fakt pracy w warunkach szczególnych niewątpliwie potwierdziły zeznania świadków A. B., D. L. i K. W. – współpracowników ubezpieczonej ze spornych okresów zatrudnienia – którzy zgodnie zeznali, iż ubezpieczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obsługiwała maszyny drukarskie, wykonując czynności związane z drukowaniem i uszlachetnianiem druków. Zdaniem Sądu, przesłuchani w sprawie świadkowie posiadają odpowiednią wiedzę na temat charakteru wykonywanej przez ubezpieczoną pracy, byli zatrudnieni wraz z nią w tych samych okresach, w tym samym zakładzie pracy. Zatem wysnuć należy z powyższego wniosek, iż przesłuchani świadkowie najlepiej zorientowani są co do charakteru i specyfiki pracy ubezpieczonej w spornych okresach. Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw, by kwestionować ich wiarygodność w zakresie ustaleń dotyczących charakteru pracy ubezpieczonej w spornych okresach. Charakter wykonywanych przez ubezpieczoną czynności w spornych okresach został ustalony na podstawie zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, zgodnych z zeznaniami wnioskodawczyni przesłuchanej w charakterze strony.

W związku z powyższym, wskazać należy, iż analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pod kątem charakteru pracy ubezpieczonej w spornych ww. okresach wyraźnie wskazuje, iż była to praca w warunkach szczególnych.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, Sąd doszedł do przekonania, że w okresach od 15 września 1976 r. do 31 maja 1995 r. oraz od 01 czerwca 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. ubezpieczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracowała na stanowisku nakładaczki – odbieraczki na maszynach drukujących, a więc wykonywała pracę w szczególnych warunkach, wymienioną w wykazie A, dziale XI (w przemyśle poligraficznym) pod pozycją 4 tj. prace związane z drukowaniem i uszlachetnianiem druków.

Uwzględnienie powyższych spornych okresów wskazuje, iż staż pracy ubezpieczonej w warunkach szczególnych jest dłuższy niż wymagany ustawą, a zatem, zgodnie z przepisem § 4 cytowanego rozporządzenia, oznacza spełnienie tego wymogu do przyznania ubezpieczonej świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym.

W ocenie Sądu, ubezpieczona spełniła wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ osiągnęła 55 rok życia, udokumentowała okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 20 lat, nie jest członkiem OFE, a także, po uwzględnieniu przez Sąd do okresów pracy w warunkach szczególnych spornych okresów zatrudnienia, spełniła przesłankę co najmniej 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W konkluzji, z wyżej przytoczonych względów, Sąd, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, zmienił decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od daty złożenia wniosku o emeryturę, mając na uwadze dyspozycję art. 129 w zw. z art. 100 ust. 1 cyt. ustawy emerytalnej. Działając na podstawie przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd stwierdził, że pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bowiem poczynienie wiążących ustaleń co do charakteru zatrudnienia wnioskodawczyni w spornych okresach, mających wpływ na prawo do wnioskowanego świadczenia, nastąpiło na etapie postępowania sądowego – na podstawie dokumentacji pracowniczej oraz zeznań świadków i wnioskodawczyni przesłuchanej w charakterze strony.

SSO Elżbieta Trybulec – Czernek