Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2012 r. w Krakowie

sprawy z wniosku E. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawczyni E. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach Wydziału V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 24 kwietnia 2012 r. sygn. akt V U 102/12

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 880/12

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 5 grudnia 2012 r.

Wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Kielcach V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie od decyzji z dnia 21 grudnia 2011 r., którą Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. odmówił E. K. prawa do emerytury.

Sąd Okręgowy ustalił, że E. K., urodzona (...), w okresie od 1 października 1973 r. do 30 kwietnia 1992 r. zatrudniona była w Zakładach (...) w K.. W okresie od 1 października 1973 r. do 30 czerwca 1974 r. wykonywała pracę na stanowisku pracownika młodocianego w ramach kursu OHP z przyuczeniem do zawodu tokarza (raz w tygodniu zajęcia teoretyczne, a w pozostałe dni zajęcia obejmowały praktyczną naukę zawodu). W okresach od 1 lipca 1974 r. do 4 maja 1979 r., od 6 maja 1980 r. do 3 lipca 1981 r. i od 24 maja 1983 r. do 30 kwietnia 1992 r. wnioskodawczyni wykonywała pracę na stanowisku tokarza w żeliwie, natomiast w okresach od 5 maja 1979 r. do 5 maja 1980 r. i od 4 lipca 1981 r. do 23 maja 1983 r. korzystała z urlopów wychowawczych, w związku z opieką nad dziećmi. Wnioskodawczyni za okres od 1 maja 1992 r. do 30 czerwca 1992 r. otrzymała odszkodowanie, w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę, na podstawie art. 36 ¹ k.p. (w tym okresie nie świadczyła pracy). Od 1 lipca 1992 r. ubezpieczona zarejestrowana była w Powiatowym Urzędzie Pracy w K.. W dniu 20 października 2011 r. złożyła wniosek o emeryturę. Wnioskodawczyni nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. Na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodniła staż pracy w łącznym wymiarze 24 lat, 11 miesięcy i 6 dni, w tym w szczególnych warunkach poniżej 15 lat.

Sąd Okręgowy podniósł, że zgodnie z art. 7 pkt. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okresy korzystania z urlopu wychowawczego wlicza się jedynie do ogólnego stażu pracy jako okresy nieskładkowe, nie wlicza się go natomiast do stażu pracy w szczególnych warunkach. Sąd Okręgowy nie uwzględnił żądania wnioskodawczyni w przedmiocie doliczenia do stażu pracy w szczególnych okresu od 1 maja 1992 r. do 30 czerwca 1992 r., gdyż z dokumentacji znajdującej się w jej aktach osobowych (kartoteka wynagrodzeń za 1992 r., pismo rozwiązujące umowę o pracę oraz świadectwo pracy), jednoznacznie wynika, iż z dniem 30 kwietnia 1992 r. rozwiązano z nią umowę o pracę uprzednio wypowiedzianą od dnia 31 marca 1992 r., skracając na podstawie art. 36 ¹ k.p. okres wypowiedzenia z trzech do jednego miesiąca, wypłacając z tego tytułu odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia, tj. za okres od 1 maja 1992 r. do 30 czerwca 1992 r. W tym zakresie Sąd I instancji nie dał wiary zeznaniom świadka J. B. oraz wnioskodawczyni. Z tego względu Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawczyni w powyższym okresie nie świadczyła pracy, a zatem okres ten nie może zostać wliczony do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy podniósł nadto, że także okresu przyuczania ubezpieczonej do zawodu tokarza w ramach kursu organizowanego przez OHP w trwający od 1 października 1973 r. do 30 czerwca 1974 r., nie może zostać zaliczony, gdyż wnioskodawczyni nie świadczyła w tym czasie stale i w pełnym wymiarze pracy w warunkach szczególnych (por. wyrok i uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2011 r. sygn. II UK 169/10).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, powołując się na art. 27, art. 32 i 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, uznał, że wnioskodawczyni nie legitymuje się co najmniej 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych, a zatem prawo do emerytury w obniżonym wieku jej nie przysługuje. Z tych względów Sąd I instancji orzekł jak w sentencji na podstawie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożyła wnioskodawczyni wnosząc o jego zmianę i uwzględnienie odwołania. Skarżąca zarzuciła naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w szczególności art. 184 ust. 1 i 4 oraz art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) przez przyjęcie, że nie spełnia warunków od których uzależnione jest prawo do emerytury w obniżonym wieku, a ponadto sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodnego, tj. ustalenie, że nie legitymuje się co najmniej 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu wnioskodawczyni podniosła, że w tamtych czasach pomimo zapisu w protokole o wypłacie odszkodowania zakłady nie zwalniały z obowiązku pracy, co potwierdzają zeznania świadka oraz zapis w kartotece wynagrodzeń. Niedopuszczalnym jest także w ocenie skarżącej nie uwzględnienie okresu pracy w ramach kursu OHP. Wnioskodawczyni podkreśliła, że młodociany ma status pracownika, czas nauki wlicza mu się do czasu pracy, a ponadto jeżeli jest to niezbędne do praktycznej nauki zawodu, to może być zatrudniony przy pracach świadczonych w warunkach szczególnych. Wnioskodawczyni oświadczyła, że w powyższym okresie przez 5 dni wykonywała pracę jako tokarz, natomiast 6-tego dnia dokształcała się. W tym stanie rzeczy brak jest podstaw by odmówić zaliczenia tego okresu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Istota sporu w niniejszej sprawie dotyczy kwestii, czy wnioskodawczyni spełnia przesłanki określone w art. 184 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) w związku z § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz 43 ze zm.), w szczególności, czy legitymuje się 15 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy ustalił, iż wnioskodawczyni nie spełnia przesłanek warunkujących przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, gdyż nie świadczyła ona pracy w szczególnych warunkach co najmniej przez okres 15 lat.

Sąd Apelacyjny, podziela rozstrzygnięcie Sądu I instancji. Przeprowadzone przez tenże Sąd postępowanie dowodowe, dało pełną podstawę do oddalenia złożonego przez nią odwołania od zaskarżonej decyzji. Wbrew żądaniom wnioskodawczyni brak jest podstaw do doliczenia do stażu pracy warunkach szczególnych okresu przyuczania do zawodu tokarza w ramach kursu organizowanego przez OHP w okresie od 1 października 1973 r. do 30 czerwca 1974 r. Wskazać należy, że wnioskodawczyni miała wówczas status pracownika młodocianego, co wynika wprost z ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U. z 1958 roku, Nr 45, poz.226 ze zm.). Posiadanie statusu młodocianego w rozumieniu cyt. ustawy wiązało się ze specyficznymi wymogami co do maksymalnego dopuszczalnego czasu pracy oraz z obowiązkiem dokształcania. Jakkolwiek w wieku powyżej 16 lat młodocianego obowiązywał już normalny czas pracy stosowany w zakładzie pracy (art.13 ust.2 cyt. ustawy), jednak pomimo podlegania normalnemu czasowi pracy po ukończeniu wieku 16 lat, nie jest możliwe przyjęcie, że wnioskodawczyni świadczyła pracę w warunkach szczególnych. Trzeba mieć na względzie, że zgodnie z art.12 ust.1 cyt. ustawy młodociani zatrudnieni przez zakłady pracy obowiązani są do dokształcania się do czasu ukończenia 18 roku życia. Stosownie do art.13 ust.3 cyt. ustawy do czasu pracy młodocianych wlicza się czas dokształcania, bez względu na to, czy nauka odbywa się w godzinach pracy czy poza godzinami pracy, jednakże w wymiarze nie większym niż 18 godzin tygodniowo. W ocenie Sądu Apelacyjnego przytoczone regulacje prawne dotyczące obowiązku dokształcania się samoistnie wykluczają możliwość przyjęcia, że wnioskodawczyni w ramach OHP wykonywała pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym dla danego stanowiska pracy. Dokształcanie w rozumieniu art.12 cyt. ustawy nie oznaczało bowiem nic innego jak zajęcia teoretyczne w warunkach szkolnych.

Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd Okręgowy zasadnie nie zaliczył wnioskodawczyni do stażu pracy w szczególnych także okresu od 1 maja 1992 r. do 30 czerwca 1992 r. Z akt osobowych wnioskodawczyni wynika bowiem, że z dniem 30 kwietnia 1992 r. rozwiązano z nią umowę o pracę uprzednio wypowiedzianą od dnia 31 marca 1992 r., skracając jednocześnie na podstawie art. 36 ¹ k.p. okres wypowiedzenia z trzech do jednego miesiąca. Wnioskodawczyni wypłacono z tego tytułu odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia, tj. za okres od 1 maja 1992 r. do 30 czerwca 1992 r. W tym zakresie Sąd I instancji nie dał wiary zeznaniom świadka J. B. oraz wnioskodawczyni, na okoliczność, iż pomimo wypłaty odszkodowania za skrócenie okresu wypowiedzenia nadal świadczyła ona pracę. W przypadku skrócenia okresu wypowiedzenia na podstawie art. 36 ¹ k.p. umowa o pracę rozwiązuje się z upływem skróconego okresu; za późniejszy okres pracownik otrzymuje wprawdzie odszkodowanie, ale nie jest już pracownikiem. Poza odszkodowaniem za skrócenie okresu wypowiedzenia nie nabywa on prawa do świadczeń związanych ze stosunkiem pracy. Z tego względu Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawczyni w okresie od 1 maja 1992 r. do 30 czerwca 1992 r. nie świadczyła pracy, a zatem okres ten nie może zostać wliczony do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Zakwestionowanie powyższych okresu sprawia, że brak jest w niniejszej sprawie podstaw do przyznania wnioskodawczyni emerytury, w oparciu o art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, z uwagi, iż nie spełnia ona warunku posiadania 15 letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Z tych względów Sąd Apelacyjny dokonaną przez Sąd I instancji ocenę dowodów, a w konsekwencji poczynione ustalenia i podjęte w sprawie rozstrzygnięcie w całej rozciągłości podziela, mając na uwadze, że apelacja wnioskodawczyni nie zawiera żadnych zarzutów, które podważałyby zaskarżone orzeczenie. Skoro zatem zaskarżony wyrok opiera się na niewadliwych ustaleniach faktycznych i odpowiada prawu Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji w oparciu o art. 385 k.p.c.