Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z 13 lutego 2017 roku Spółdzielcza (...) w G. wniosła o zasądzenie od E. Ż. kwoty 83.366,42 złotych z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie i więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od 13 lutego 2017 roku do dnia zapłaty a także zasądzenie zwrotu kosztów sądowych w kwocie 1.043 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych i innych kosztów w kwocie 10,43 złotych. Sprawę zarejestrowano pod sygn. VI Nc-e 237455/17.

( pozew k. 3-8)

W dniu 29 maja 2017 roku Sąd Rejonowy wydał w sprawie zarejestrowanej pod sygn. II Nc 168/17 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający żądanie w całości.

( nakaz k. 59)

14 czerwca 2017 roku E. Ż. wniosła skutecznie sprzeciw. Zaskarżając nakaz w całości, pozwana przyznała fakty będące podstawą żądania pozwu, kwestionując jedynie ustalenia powoda co do faktu świadomości pozwanej o zaległościach w spłacie rat pożyczki, którą zaciągnęła na prośbę i dla syna. Pozwana wniosła o rozłożenie kwoty do spłaty na raty w wysokości po 800 złotych miesięcznie. Podała, iż jest gotowa do dobrowolnego spełnienia świadczenia w ratach, na poparcie czego przedstawiła dowody wpłat z 9 czerwca 2017 roku kwotę 700 złotych oraz dnia 3 lipca 2017 roku kwotę 1.000 złotych.

(sprzeciw i pismo uzupełniające wraz z potwierdzeniami wpłat k. 65 – 65v. i k. 70-72)

W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa nie wyraziła zgody na rozłożenie dochodzonej należności na raty i wniosła o zasądzenie kosztów postępowania wywołanego sprzeciwem. Jednocześnie powódka wyraziła wolę rozłożenia, po uzyskaniu tytułu wykonawczego, spłaty zadłużenia pozwanej wraz z kosztami procesu, na raty w drodze restrukturyzacji. (pismo k. 78-80v.)

Na rozprawie w dniu 30 sierpnia 2017 roku E. Ż. uznała powództwo co do zasady i co do wysokości, podtrzymała swój wniosek o rozłożenie należności na raty. Oświadczyła, że jest w stanie spłacać zadłużenie w ratach po około 800 – 1.000 zł miesięcznie, która to kwota pozwoli jej na wywiązanie się z obowiązku spłaty rat niezależnie od pomocy syna.

( protokół rozprawy k. 81-81 v.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Na podstawie umowy z 16 lutego 2015 roku (...) z siedzibą w G., udzieliła E. Ż. pożyczki w kwocie 90.000 zł.

Zwrot pożyczki wraz z należnym oprocentowaniem nastąpić miał, bez wezwania, w 95 miesięcznych ratach do dnia 17 stycznia 2023 roku, po 1426,27 zł każda (wraz z odsetkami za korzystanie z kapitału).

Zgodnie z treścią umowy, w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność staje się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, pobierane są odsetki. Roczna zmienna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego wynosi czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 12%. Pożyczkodawca zastrzegł sobie przy tym prawo wypowiedzenia umowy, po uprzednim wezwaniu Pożyczkobiorcy, powodujące wymagalność całego zadłużenia wraz z odsetkami, w przypadku nieterminowej spłaty rat za co najmniej dwa okresy płatności,.

Na mocy umowy w przypadku powstania zaległości w spłacie pożyczki pożyczkobiorca zobowiązał się także do uiszczenia na rzecz Kasy opłaty za czynności windykacyjne, określone w Tabeli.

( bezsporne, kopia umowy k. 19-23 , plan spłaty k. 34-35 , regulamin udzielania pożyczek k. 23-28v. , uchwała nr 12 – k. 31-31 v., uchwała nr 4 – k. 32; deklaracja członkowska – k. 33 , wyciąg z rachunku – k. 40-41, tabela prowizji i opłat – k. 55-56 )

Powód wystosował do pozwanej - E. Ż., na adres przy ul. (...) w Ł. (wskazany przez pozwaną w deklaracji członkowskiej Kasy jako adres do korespondencji) kolejno: dnia 5 maja 2016 roku wezwanie do zapłaty a następnie dnia 31 maja 2016 roku ostateczne wezwanie do zapłaty.

(wezwania wraz z potwierdzeniem nadania – k. 36-37 i k. 38-39 , deklaracja ze wskazaniem adresu korespondencyjnego k. 33)

W dniu 20 października 2016 r. wskutek braku terminowej spłaty przez pozwaną, umowa została wypowiedziana przez powódkę. W dniu 13 lutego 2017 roku, to jest w dniu wniesienia pozwu należność główna (...) z tytułu niespłaconej pożyczki wynosiła wraz z odsetkami 83.366,42 zł.

(bezsporne, wypowiedzenie i dowód jego doręczenia k. 29-30v .; rozliczenia wysokości zadłużenia – k. 53-54)

Pozwana, po wniesieniu pozwu przez powódkę, dokonała jeszcze trzech wpłat na rzecz powódki kolejno: dnia 9 czerwca 2017 roku kwoty 700 złotych, dnia 3 lipca 2017 roku kwoty 1.000 złotych oraz dnia 8 sierpnia 2017 roku kwoty 800 złotych.

(dowody wpłat – k. 72; bezsporne)

Pożyczkę z dnia 16 lutego 2015 roku pozwana zaciągnęła, wedle treści umowy, na cele konsumpcyjne, ale realnie na potrzeby działalności gospodarczej swego syna, który zobowiązał się wobec matki spłacać raty. Zawierając umowę pozwana była na emeryturze. Obecnie pozwana otrzymuje emeryturę w wysokości 2.500 złotych, nie posiada innego majątku. Pozwana mieszka w mieszkaniu należącym do drugiego syna i ponosi z tego tytułu jedynie koszty eksploatacji w kwocie 600-700 złotych miesięcznie, nadto przeznacza miesięcznie 250 złotych na leki. Syn pozwanej nie poinformował jej o tym, że zaprzestał spłacać pożyczkę. Pozwana ma problemy zdrowotne, leczy się na nadciśnienie a nadto kardiologicznie i endokrynologicznie.

( be zsporne, wyjaśnienia pozwanej – k . 81-81 v. , e-protokół 00:07:20 )

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dostarczone dowody z dokumentów, gdyż okoliczności w nich zawarte pozostawały pomiędzy stronami bezsporne. Pozwana uznała roszczenie. Powód, na dzień rozprawy, nie kwestionował twierdzeń pozwanej co do jej aktualnej sytuacji życiowej i majątkowej, rezygnując z udziału w rozprawie, Sąd uznał więc te twierdzenia za wiarygodne i milcząco przyznane.

Sąd zważył , co następuje:

Odpowiedzialność pozwanej znajduje oparcie w postanowieniach zawartej przez strony umowy z 16 lutego 2015 roku, tworzącej prawo między stronami. Pozwana, przyznając wszystkie okoliczności będące podstawą skierowanego przeciwko niej żądania, uznała także jego zasadność. Nie były również przez nią kwestionowane konkretne kwoty, na które opiewa żądanie pozwu.

Zgodnie z treścią przepisu art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że jest ono sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierza do obejścia prawa. Żadna z tych okoliczności nie zachodzi w niniejszej sprawie, wobec czego dalsze rozważania ograniczone zostaną jedynie do zagadnienia rozłożenia niespornej należności na raty.

Stosownie do treści art. 320 k.p.c. sąd może w wyroku, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, rozłożyć zasądzone świadczenie na raty. Przepis ten pozwala sądowi, w pewnych sytuacjach, na orzeczenie o sposobie świadczenia przez dłużnika w sposób odmienny, aniżeli wynika to z prawa materialnego, a więc na modyfikacje zobowiązania stron w zakresie jego wykonania.

Jak podkreśla się w piśmiennictwie z zakresu prawa cywilnego procesowego, taka ingerencja w treść łączącego strony stosunku prawnego uzasadniona może być wyjątkowo trudną sytuacją majątkową, czy rodzinną dłużnika, dla którego spełnienie świadczenia byłoby bardzo utrudnione, czy też groziłoby niepowetowaną szkodą dla niego i jego bliskich. Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty może jednak służyć także temu, by uchronić dłużnika od postępowania egzekucyjnego i umożliwić mu spełnienie świadczenia dobrowolnie, co oczywiście w grę wchodzić może jedynie w sytuacji, gdy w ocenie sądu, dłużnik jest w stanie rozłożone na raty świadczenie spełnić. W przeciwnym wypadku oznaczałoby to bowiem dla wierzyciela nieuzasadnione odsunięcie w czasie możności przymusowego zaspokojenia. Rozważenie tych okoliczności i ocena w każdym jednostkowym przypadku należy do sądu orzekającego.

W rozpoznawanej sprawie sąd doszedł do przekonania, że rozłożenie dłużniczce zasądzonego świadczenia na raty jest zasadne i celowe, a także że nie wpłynie na sytuacje powoda istotnie ja pogarszając.

Z poczynionych ustaleń wynika, że sytuacja finansowa pozwanej otrzymującej regularne świadczenie emerytalne w wysokości 2.500 złotych, po odliczeniu wydatków jakie przeznacza na utrzymanie, daje jej realną możliwość wywiązania się z obowiązku wpłacania na rzecz wierzyciela deklarowanych kwot po 1.000 zł miesięcznie. Pozwana nie posiada innego majątku, do którego strona powodowa mogłaby skierować egzekucję i skutecznie, a przede wszystkim szybko się zaspokoić. Nie bez znaczenia pozostaje przy tym także okoliczność, iż dłużniczka wyrażając chęć zaspokojenia wierzyciela, od początku nie kwestionowała swego zobowiązania, wskazując jedynie na obiektywne okoliczności (nieświadomość narastającego zadłużenia, które zobowiązał się wobec niej spłacać syn), które skutkowały powstaniem zaległości w płatności rat. Zdaniem Sądu, powódka zarówno obecnie jak i w momencie podpisywania umowy z powodem posiadała podobną płynność finansową pozwalającą na wywiązanie się z obowiązku spłaty ratalnie, w miarę uzyskiwania świadczeń emerytalnych.

Sąd ma świadomość, iż swym działaniem pozbawia powoda prawa do żądania odsetek od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat (tak: uchw. SN z 22.9.1970 r., III PZP 11/70, OSNCPiUS 1971, Nr 4, poz. 61 z glosą L. Steckiego, OSPiKA 1971, Nr 11, poz. 202; uchw. SN z 15.12.2006 r., III CZP 126/06, OSNC 2007, Nr 10, poz. 147) jednakże, należy wskazać, że zasądzone raty nie mają charakteru symbolicznego, a okres ich spłat nawiązuje do pierwotnego planu spłat dołączonego do zawartej pomiędzy stronami umowy pożyczki. Sąd brał pod uwagę także i to, że strona powodowa, chcąc uzyskać wpierw tytuł egzekucyjny, co do zasady brała jednak pod uwagę restrukturyzację długu poprzez rozłożenie go pozwanej na raty.

Mając na uwadze powyższe argumenty, Sąd uwzględnił wniosek pozwanej o rozłożenie uznanej przez niej kwoty długu – należności głównej (kwoty 83.366,42 złotych) i odsetek naliczonych przez powoda od daty wniesienia pozwu do 8 sierpnia 2017 roku - łącznie kwoty 84.898,69 zł, na raty. Biorąc pod uwagę sytuację majątkową i osobistą pozwanej Sąd uznał, że była i nadal będzie ona w stanie spełnić świadczenie w 85 ratach – 84 raty po 1.000 zł oraz 1 - ostatnia rata w kwocie 898,69 złotych. Ustalając wskazaną ilość i wysokość rat Sąd miał na uwadze wspomnianą już wyżej okoliczność, iż taka modyfikacja sposobu spełnienia świadczenia nawiązuje do pierwotnego harmonogramu spłaty pożyczki, nie będzie zatem zbyt dolegliwa dla powoda. Gdyby bowiem pozwana spłacała pożyczkę terminowo i umowa nie zastała wypowiedziana, wpłacałaby powodowi miesięcznie kwoty po około 1.427 złotych przez okres 8 lat.

Rozkładając zasądzone świadczenie na raty sąd orzekł jednocześnie, iż uchybienie terminowi płatności dwóch, chociażby nie następujących po sobie rat, spowoduje wymagalność całej należności. Rozstrzygnięcie takie ma na celu zabezpieczenie interesów strony powodowej, bowiem dany pozwanej przywilej spłacania długu w ratach aktualny będzie dopóty dopóki będzie się ona wywiązywała ze swego obowiązku. Od nieterminowo uiszczonej należności naliczane będą również na nowo odsetki według stopy wynoszącej czterokrotność stopy lombardowej NBP, ale nie wyższe niż odsetki maksymalne za opóźnienie, którą strony przewidziały w umowie dla płatności przeterminowanych.

Stosownie do przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia choćby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. W przedmiotowej sprawie pozwana dokonała ostatniej wpłaty na rzecz powódki dnia 8 sierpnia 2017 roku, i na ten dzień strona powodowa dokonała wyliczenia zaległości z uwzględnieniem wpłat pozwanej dokonanych po wniesieniu pozwu. O dalszych odsetkach od kwoty 83.366,42 zł mówić zatem można od dnia 9 sierpnia 2017 roku. Wobec powyższego Sąd zasądził odsetki od pierwotnie żądanej kwoty 83.366,46 złotych od dnia 9 sierpnia 2017 roku i oddalił roszczenie odsetkowe za czas wcześniejszy, który uwzględniony został poprzez przyjęcie wyliczenia strony powodowej z uwzględnieniem dokonanych wpłat. Odsetki za czas opóźnienia zasądzone zostały w wysokości umownej na podstawie łączącej strony umowy pożyczki.

Kosztami postępowania, Sąd obciążył pozwaną na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., na koszty poniesione przez powódkę złożyły się kwoty: 3.617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz 4.169 złotych tytułem opłaty od pozwu. O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie § 2 ust. 1 i § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1349).

Zgodnie z treścią art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c. wobec uznania powództwa Sąd w pkt. 1 i 3 nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.