Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący : SSO Mariola Wojtkiewicz

Sędziowie: SSO Elżbieta Woźniak (spr.)

SSO Sławomir Krajewski

Protokolant: st. sekr. sąd. Dorota Szlachta

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lutego 2013 r. w S.

sprawy z wniosku J. K. (1)

przy udziale S. K.

o podział majątku

na skutek apelacji wniesionych przez wnioskodawczynię i uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

z dnia 23 marca 2012 r., sygn. akt II Ns 620/09

1.  zmienia zaskarżone postanowienie:

a) w punkcie I. w ten sposób, że ustala wartość nakładów z majątku wspólnego J. K. (1) i S. K. na majątek odrębny uczestnika S. K. w postaci nieruchomości położonej w S. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód prowadzi Księgę Wieczystą numer (...) na kwotę 284.000 (dwieście osiemdziesiąt cztery tysiące) złotych;

b) w punkcie III. w ten sposób, że tytułem wyrównania udziałów i rozliczenia wydatków zasądza od uczestnika S. K. na rzecz wnioskodawczyni J. K. (1) kwotę 135.975 (sto trzydzieści pięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt pięć) złotych, przy czym płatność tej kwoty rozkłada na dwie raty:

- pierwsza rata w kwocie 70.000 (siedemdziesiąt tysięcy) złotych, płatna w terminie do dnia 31 maja 2013 roku;

- druga rata w kwocie 65.975 (sześćdziesiąt pięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt pięć) złotych, płatna do dnia 31 sierpnia 2013 roku;

2. oddala apelację wnioskodawczyni w pozostałej części;

3. oddala apelację uczestnika postępowania;

4. orzeka, iż koszty postępowania apelacyjnego wraz z kosztami zastępstwa prawnego wnioskodawczyni i uczestnik postępowania ponoszą we własnym zakresie.

II Ca 854/12

UZASADNIENIE:

Postanowieniem z dnia 23 marca 2012 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w sprawie II Ns 620/09 ustalił, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyi J. K. (1) i uczestnika S. K. wchodzą nakłady z majątku wspólnego poczynione na majątek osobisty uczestnika S. K. w postaci nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), dla której w Sądzie Rejonowym Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie prowadzona jest księga wieczysta KW (...) o wartości 159.719,12 zł (punkt I). W punkcie II Sąd dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika w ten sposób, że nakłady opisane w punkcie I postanowienia przyznał S. K.. W punkcie III tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym zasądził od uczestnika S. K. na rzecz wnioskodawczyni J. K. (1) kwotę 73.951,36 zł płatną w terminie trzech miesięcy od uprawomocnia nie niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności. W kolejnym, czwartym punkcie Sąd Rejonowy oddalił wniosek w pozostałym zakresie. Orzekając o kosztach, w puntach V do X, Sąd ustalił wartość przedmiotu postępowania na kwotę 159.719 zł, zwolnił wnioskodawczynię J. K. (1) od kosztów sądowych w części, tj. powyżej kwoty 2.000 zł, nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od wnioskodawczym J. K. (1) kwotę 2.000 zł, zaś od uczestnika S. K. kwotę 4.966,47 zł, nakazał ścągnąć z roszczenia zasądzonego wnioskodawczyni J. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 2.966,47 zł, oraz przyznał od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego-Szczecin Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie na rzecz adwokata J. K. (2) wynagrodzenie w kwocie 4.428 zł i orzekł, że koszty postępowania każda ze stron ponosi we własnym zakresie.

Apelacje od powyższego postanowienia wnieśli zarówno wnioskodawczyni jak i uczestnik postępowania.

Wnioskodawczyni zaskarżyła orzeczenie w całości zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisu postępowania, co miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy:

art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów:

-

w sposób dowolny a nie swobodny, polegający na przyjęciu, że uczestnik postępowania wykazał, bądź chociażby uprawdopodobnił, jakoby kwoty ze sprzedaży w roku 1988 jego dwóch działek gruntu, za kwotę łączną (po zrewaloryzowaniu ich wartości) w wys. 124.280.88 zł, z majątku odrębnego, przeznaczył na budowę domu przy ul. (...),

-

w sposób wybiórczy, z pominięcierjn faktu istnienia odrębnego majątku wnioskodawczym, przy ustalaniu należności na rzecz wnioskodawczyni,

art. 328 § 2 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia wyroku, które nie wskazuje w sposób wyczerpujący motywów orzekania, w szczególności poprzez stwierdzenie jedynie ogólnikowe, że „wersja przedstawiona przez uczestnika jest wiarygodna..."

a w konsekwencji:

• 2.  mające wpływ na treść orzeczenia błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, a polegające na:

  -

  błędnym założeniu, że w skład wspólnego majątku stron wchodzą jedynie nakłady poniesione przez strony na nieruchomość, stanowiącą działkę gruntu, zabudowaną domem mieszkalnym, położoną w S. przy ul. (...), o wartości 159.719,12 zł;

  -

  braku ustalenia, że przedmiotowa nieruchomość w rzeczywistości wybudowana została przez strony, zaledwie na części fundamentu domu, który wcześniej należał do rodziców uczestnika postępowania, a zatem dom osiągnął określoną przez biegłego sadowego wartość dzięki pracy i nakładom stron;

  -

  błędnym ustaleniu, jakoby wnioskodawczyni przysługiwał zaledwie zwrot połowy nakładów na nieruchomość, ustalonych przez biegłego sądowego na kwotę w wys. 284.000, i to pomniejszonych o: kwoty rzekomo wydatkowane wyłącznie przez uczestnika - ze sprzedaży w roku 1988 jego dwóch działek gruntu, za kwotę łączną (po zrewaloryzowaniu ich wartości) w wys. 124.280,88 zł;

pominięciu przez Sąd orzekający kosztów ponoszonych przez wnioskodawczynię, na przedmiotową nieruchomość, między innymi związanych z podatkiem od nieruchomości i innych związanych z użytkowaniem nieruchomości;

-

błędnym przyjęciu, że uczestnik wykazał, jakoby wnioskodawczyni korzystała z uczestnikiem z mediów w równych częściach i na tej podstawie błędnym uwzględnieniu żądania uczestnika - o rozliczenie na jego rzecz połowy kosztów związanych z opłatami za użytkowanie nieruchomości, wynoszących łącznie 18.275zł;

-

błędnym ustaleniu, że wnioskodawczyni przydzielono prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) - w dniu 15.07.1988r., podczas gdy przydział tego lokalu nastąpił w rzeczywistości w dniu 15.07.1970r., a zatem o 18 lat wcześniej, niż ustalił to Sąd;

-

błędnym ustaleniu, że matka wnioskodawczyni pożyczyła wnioskodawczyni kwotę w wys. 4.000 USD, w roku 1980;

naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

-

art. 5 k.c. poprzez nieuwzględnienie w sprawie zasad współżycia społecznego, które przemawiają za przyznaniem na rzecz wnioskodawczyni kwoty, stanowiącej równowartość połowy przedmiotowej nieruchomości, wobec powstania tej nieruchomości w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej i za którą wnioskodawczyni mogła nabyć inny lokal mieszkalny, w którym będzie i miała zapewnione godziwe warunki mieszkaniowe; przez cały czas trwania małżeństwa stron wnioskodawczyni pracowała ciężko zawodowo oraz przy budowie domu czyniąc nań nakłady własnej pracy fizycznej a także borykając się z wychowywaniem chorującego przewlekle syna stron;

-

art. 231 § 1 k.c. przez jego niezastosowanie, podczas gdy istnieją uzasadnione podstawy do domagania się przez wnioskodawczynię zobowiązania uczestnika do przeniesienia na jej rzecz własności udziału w przedmiotowej nieruchomości w wysokości.

Wskazując na powyższe apelująca wniosła o:

• 1.  zmianę zaskarżonego postanowienia i zasądzenie na rzecz wnioskodawczym od uczestnika postępowania kwoty w wys. 272.500 zł., tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym stron w terminie 3 miesięcy czasu;

  2.  zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczym kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za obie instancje według norm przepisanych;

ewentualnie

• 3.  uchylenie postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu Szczecin Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie;

  4.  zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczym kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Uczestnik postępowania S. K. zaskarżył postanowienie w części dotyczącej jego pkt. I, II, III, V, VI, VII, VIII, IX oraz X i zarzucił mu:

1)  naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia, a w szczególności:

a) Art. 233 § 1 K.P.C . poprzez rażące naruszenie granic swobodnej oceny dowodów, a tym samym ich ocenę wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego przejawiające się:

- bezzasadnym uznaniem, że wnioskodawczyni wykazała w sposób wystarczający fakt poniesienia i wysokość nakładów poczynionych przez nią rzekomo na nieruchomość stanowiącą majątek odrębny uczestnika, podczas gdy nie naprowadziła ona ku temu żadnych dowodów zasługujących na uwzględnienie,

- niczym nieuzasadnionym przyjęciem za podstawę swojego rozstrzygnięcia opinii biegłego sądowego B. K. korzystnej wyłącznie dla wnioskodawczyni, pomimo tego, iż opinia ta zawierała szereg sprzeczności oraz niejasności istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy,

- bezpodstawnym przyjęciu, że opinia sporządzona przez biegłą B. K. może stanowić wiarygodny dowód w niniejszej sprawie, podczas gdy biegła ta jest jedynie rzeczoznawcą majątkowym, a zatem jej opinia posiada walor jedynie handlowy, co w sposób oczywisty dyskwalifikuje ją jako dowód w sprawie o podział majątku, w której istotnym dowodem jest opinia biegłego rzeczoznawcy z zakresu budownictwa i szacowania nieruchomości,

- całkowitym pomięciu jakże istotnego dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy faktu, iż opinia biegłej B. K., która stanowiła podstawę rozstrzygnięcia sprawy nie uwzględniała stopnia zużycia poszczególnych składników nieruchomości, co znacznie wpłynęło na ustaloną przez nią wartość poczynionych przez strony nakładów,

- nieuzasadnionym pominięciu zarzutów uczestnika dotyczących opinii B. K., a w szczególności tych wskazujących na liczne uchybienia i niedopatrzenia tej biegłej,

• 2)  naruszenie przepisów prawa materialnego, mających wpływ na treść zapadłego orzeczenia, a w szczególności:

a) art. 43 § 2 kc , poprzez jego pominięcie i nie uwzględnienie, że strony mają nierówny udział w ich majątku wspólnym, jako że uczestnik przyczynił się do jego powstania w większym stopniu, aniżeli wnioskodawczyni, co winno znaleźć odzwierciedlenie przy dokonaniu podziału majątku stron;

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o uchylenie skarżonego postanowienia w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

ewentualnie:

-

zmianę postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie Wydziału II Cywilnego z dnia 23 marca 2012 roku (za sygn. akt II Ns 620/09) w zaskarżonej części poprzez:

1)  ustalenie, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni J. K. (1) i uczestnika S. K. wchodzą nakłady z majątku wspólnego poczynione na majątek osobisty S. K..w postaci nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), dla której w Sądzie Rejonowym Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie prowadzona jest księga wieczysta nr (...), z tym że udział wnioskodawczyni w majątku wspólnym wynosi 9,83%, a uczestnika 90,17%;

2)  dokonanie podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni J. K. (1) i uczestnika S. K. w ten sposób, iż nakłady opisane w punkcie 1 przyznaje uczestnikowi S. K. bez obowiązku spłaty wnioskodawczyni,

3)  oddalenie wniosku wnioskodawczyni w pozostałym zakresie;

ewentualnie o:

-

zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni okazała się częściowo zasadna, natomiast apelacja uczestnika podlegała oddaleniu. Sąd pierwszej instancji bowiem dokonał zasadniczo prawidłowych ustaleń faktycznych, na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd drugiej instancji uzupełnił jedynie postępowanie dowodowe o przesłuchanie wnioskodawczyni i uczestnika postępowania. Z przesłuchania tego jednoznacznie wynika, że wskazywana przez wnioskodawczynię w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji kwota 4.000 dolarów amerykańskich została jej przez matkę pożyczona i liczy się ona z obowiązkiem jej zwrotu na rzecz spadkobierców. Tym samym wnioskodawczyni w tej kwestii potwierdziła stanowisko Sądu pierwszej instancji co do tego, że kwota ta stanowiła pożyczkę i nie została spłacona. Natomiast podział majątku dorobkowego nie obejmuje niespłaconych długów byłych małżonków, podziałowi podlegają aktywa. Rozliczeniu w takim postępowaniu podlegać także mogą spłacone przez jednego z małżonków długi obciążające majątek wspólny. Skoro wnioskodawczyni nie spłaciła długu, na którego istnienie się w tym postępowaniu powołuje, to nie ma możliwości dokonywania rozliczeń w tej kwestii.

Rozważania dotyczące apelacji wnioskodawczyni rozpocząć należy od najbardziej doniosłego materialnoprawnie zarzutu naruszenia art.231 § kc. Stosownie do tego przepisu samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni, lub pod powierzchnią gruntu budynek, lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem. Rację należy przyznać Sądowi pierwszej instancji co do braku po stronie wnioskodawczyni przymiotu samoistnego posiadacza nieruchomości z dobrej wierze. Aby spełniać ten przymiot wnioskodawczyni powinna pozostawać wprawdzie w błędnym, ale w usprawiedliwionym okolicznościami sprawy przekonaniu o przysługiwaniu jej prawa własności. Tymczasem J. K. (1) od samego początku trwania budowy doskonale zdawała sobie sprawę z faktu, że budowa domu mieszkalnego jest prowadzona na gruncie, oraz tak jak sama podkreślała na ruinach budynku mieszkalnego stanowiącego majątek spadkowy S. K.. W takiej sytuacji brak jest jakichkolwiek podstaw do doszukiwania się po stronie wnioskodawczyni istnienia posiadania samoistnego w dobrej wierze. Wobec nieruchomości położonej w S. jako małżonka korzystająca z nieruchomości na podstawie łączących ją z właścicielem więzów prawnorodzinnych, mogła się ona legitymować co najwyżej stosunkiem użyczenia.

Za zasadne natomiast należało uznać zarzuty wnioskodawczyni dotyczące niewłaściwego rozliczenia jako nakładu z majątku odrębnego uczestnika postępowania na majątek wspólny, który w istocie stanowiły jedynie nakłady poniesione na nieruchomość stanowiącą majątek odrębny uczestnika. Sąd pierwszej instancji przyjął, że nakład ten (z majątku odrębnego uczestnika) stanowi zwaloryzowana średnim wynagrodzeniem kwota otrzymana przez S. K. ze sprzedaży na rzecz A. K. i G. K. działek o numerach (...) w dniu 5 września 1988 roku za łączną kwotę 1.840.000 (starych) złotych. Zdaniem Sądu drugiej instancji, Sąd Rejonowy w sposób bezkrytyczny podszedł do twierdzenia uczestnika postępowania co do tego, że środki te przeznaczył w całości na budowę. W tym przedmiocie przede wszystkim wskazać należy, że podstawą prawną tego żądania jest art.45 § 1 zdanie drugie kro, z którego wynika, iż każdy z małżonków może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku odrębnego na majątek wspólny, przepis ten powinien być stosowany w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku, gdyż wspólność ustawowa małżeńska pomiędzy małżonkami K. ustała w dniu 10 lutego 1993 roku, czyli przed nowelizacją, która weszła w życie w dniu 20 stycznia 2005 roku. Cytowany powyżej przepis wyraźnie stanowi, że po to by uzyskać skutek w postaci rozliczenia w podziale majątku nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny, były małżonek musi wystąpić z żądaniem, czyli wysokości tego nakładu Sąd w podziale majątku w przeciwieństwie do składu i wartości majątku wspólnego nie ustala z urzędu, a stosownie do procesowych reguł dowodowych. Przede wszystkim małżonek zgłaszający takie żądanie powinien określić jego wysokość, a także udowodnić fakt jego poniesienia w razie zakwestionowania przez drugiego małżonka. W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni zaprzeczyła, by uczestnik przekazał pieniądze pochodzące ze sprzedaży działek na rzecz braci K. na budowę domu. W takiej sytuacji uczestnik powinien był udowodnić, że rzeczywiście środki ze sprzedaży działek w całości przeznaczył na budowę domu na nieruchomości przy ulicy (...). Zdaniem Sądu drugiej instancji nie sposób jest obronić poglądu, że S. K. okoliczność tę ponad wszelką wątpliwość wykazał. Już sama zmienność stanowiska uczestnika postępowania w tym przedmiocie wskazuje na istnienie poważnych wątpliwości, początkowo bowiem uczestnik twierdził, że środki ze sprzedaży działek przeznaczył na budowę, zaś w końcowej fazie postępowania podobnie jak i przed Sądem drugiej instancji twierdził, że pieniądze ze sprzedaży działek przeznaczył na spłatę kredytu w (...) zaciągniętego na budowę.

W ocenie Sądu Okręgowego żadna z tych wersji nie może się ostać. Przyjęciu, że wszystkie środki zwaloryzowane do kwoty 124.280,88 zł, czyli stanowiące niemal połowę wartości nakładów, przeznaczone zostały na rozbudowę domu sprzeciwia się okoliczność, że jak wynika ze zgodnych w tej kwestii zeznań stron, stan surowy zamknięty budynku był już na jesieni 1982 roku, prace kontynuowane zaś były z bieżących dochodów oraz pożyczki hipotecznej otrzymanej w maju 1985 roku. Zatem nawet przy przyjęciu wersji uczestnika postępowania, że małżonkowie K. w domu przy ulicy (...) zamieszkali jesienią 1989 roku, a nie tak jak twierdzi wnioskodawczyni jesienią 1988 roku, kwota ta jest zdecydowanie za wysoka jak na prace wykończeniowe przy uwzględnieniu kwoty 450.000 (starych) zł kredytu, również przeznaczonych na wykończenie domu. Skoro nie jest możliwe przyjęcie, że wszystkie środki ze sprzedaży działek (...) zostały przeznaczone na wykończenie domu, to uczestnik powinien był wykazać jaka część tych środków została na majątek wspólny przeznaczona, a w tej kwestii uczestnik nie przejawił żadnej inicjatywy dowodowej. Na uczestniku bowiem jako wywodzącym skutki prawne spoczywał ciężar dowodu w tym przedmiocie (art.6 kc).

Nie można także przyjąć za wiarygodną wersji uczestnika co do tego, że wszystkie środki ze sprzedaży działek przeznaczył na spłatę kredytu zaciągniętego w 1985 roku. W tej kwestii przypomnieć należy, że wnioskodawczyni tej okoliczności zaprzeczyła, zatem ciężar dowiedzenia okoliczności spłaty wspólnego zobowiązania małżonków ze środków pochodzących z majątku odrębnego obciążał także S. K.. W aktach sprawy brak jest jakiegokolwiek dokumentu, z którego wynikałoby, że ostateczna spłata kredytu nastąpiła w krótkim czasie po otrzymaniu środków od braci K.. Wręcz przeciwnie z zezwolenia Banku (...) (...) w S. znajdującego się w aktach Księgi Wieczystej prowadzonej dla nieruchomości uczestnika położonej przy ulicy (...) o aktualnym numerze (...) wynika, że w dniu 29 lipca 1991 roku pożyczka została spłacona. Skoro wniosek o wykreślenie hipoteki na podstawie zezwolenia z dnia 29 lipca 1992 roku został przez uczestnika złożony 27 maja 1997 roku, to wnosić należy, że zezwolenie Banku pochodzi z daty ostatecznej spłaty pożyczki. Wniosek poparty jest także doświadczeniem życiowym, gdyż rok 1990 był rokiem hiperinflacji, spłacanie zadłużenia przez pożyczkobiorców, którzy otrzymali pożyczki w połowie lat osiemdziesiątych było wówczas bardzo korzystne, tym bardziej, że banki nosiły się z zamiarem zmiany warunków umów.

Reasumując wskazać należy, iż w ocenie Sądu drugiej instancji brak jest argumentów przemawiających za podzieleniem stanowiska Sądu Rejonowego co do tego, że uczestnik poniósł ze swojego majątku odrębnego na majątek wspólny nakład w kwocie 124.280,88 zł. Wobec powyższego wartość nakładów należało przyjąć zgodnie z opinią biegłej B. K. z dnia 1 lipca 2011 roku na kwotę 284.000 złotych. Orzeczenie zmieniające w tym przedmiocie punkt I zaskarżonego postanowienia zostało przez Sąd Okręgowy wydane na podstawie art.386 § 1 kpc w punkcie 1 a).

W konsekwencji zmianie uległa wysokość spłaty, o czym orzeczono w punkcie 1 b), również w oparciu o treść art.386 § 1 kpc. Jednocześnie mając na uwadze okoliczność, iż wysokość zasądzonej od uczestnika postępowania spłaty uległa znaczącemu zwiększeniu, to w uwzględnieniu sytuacji majątkowej uczestnika, który utrzymuje się z emerytury w wysokości 2.500 złotych, Sąd Okręgowy uznał za stosowne rozłożyć zasądzoną spłatę na dwie raty, pierwszą w kwocie 70.000 złotych, której płatność określona została w sposób analogiczny jak w postanowieniu pierwszej instancji, czyli po upływie trzech miesięcy od orzeczenia Sądu odwoławczego i druga rata w kwocie 65.975 zł po upływie kolejnych trzech miesięcy.

Dalej idąca apelacja wnioskodawczyni podlegała oddaleniu, w kwestii odnoszącej się do przekazanej przez matkę wnioskodawczyni kwoty 4.000 dolarów amerykańskich z przyczyn przedstawionych powyżej.

Brak jest postaw także do przyjmowania, że w skład majątku wspólnego wchodzi cała nieruchomość, a nie nakłady związane z przebudową budynku mieszkalnego. Nieruchomość, na której posadowiony jest stanowiący przedmiot nakładów budynek mieszkalny stanowi majątek odrębny uczestnika i nie ma żadnych podstaw ani powodów do zaliczania jej do majątku wspólnego byłych małżonków K..

Natomiast w kwestii rozliczenia wydatków związanych ze wspólnym zamieszkiwaniem w budynku mieszkalnym posadowionym na nieruchomości uczestnika, wobec wspólnego korzystania z niego zarówno przez wnioskodawczynię, jak i uczestnika w okresie za jaki S. K. żądał rozliczenia opłat, należało podzielić stanowisko Sądu pierwszej instancji o obowiązku zwrotu przez wnioskodawczynię dla uczestnika połowy kosztów utrzymania nieruchomości w 2010 roku i za pierwsze półrocze 2011 roku. Wnioskodawczyni nie wykazała w jakim to innym stosunku koszty utrzymania budynku w związku ze wspólnym zamieszkiwaniem miałby by być rozliczone, nie zakwestionowała także wysokości poniesionych przez S. K. wydatków. Ponadto wskazać należy, iż wbrew treści apelacji wnioskodawczyni Sąd pierwszej instancji nie rozliczył wskazywanej w apelacji kwoty 18.275 złotych, a 12.250,40 zł.

W przedmiocie pominięcia przez Sąd kosztów ponoszenia przez wnioskodawczynię na nieruchomość uczestnika wskazać należy, iż w postępowaniu przez Sądem pierwszej instancji J. K. (1) nie wykazała, aby ponosiła wskazywane przez siebie opłaty także po ustaniu wspólności ustawowej małżeńskiej, gdyż tylko takie nakłady mogłyby po uprzednim wykazaniu ich wysokości stosownie do cytowanego powyżej art.45 § 1 zd. 2 kro podlegać rozliczeniu w postępowaniu o podział majątku wspólnego.

Jedynie marginalnie odnośnie lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) wskazać, należy że przez omyłkę w uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji wskazał, że lokal ten został przydzielony 15 lipca 1988 roku, a nie 15 lipca 1970 roku. Omyłka nie ma najmniejszego znaczenia dla merytorycznej treści postanowienia w przedmiocie podziału majątku wspólnego, skoro w chwili ustania wspólności ustawowej małżeńskiej prawo do tego lokalu nie było w majątku wspólnym na skutek wspólnego zgodnego zadysponowania nim przez małżonków K..

Mając powyżej przedstawione względy na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art.385 kpc oddalił apelację wnioskodawczyni w pozostałej części.

Apelacja uczestnika podlegała natomiast oddaleniu w całości.

Rozważania dotyczące zarzutów apelacyjnych uczestnika rozpocząć należy od najdalej idącego zarzutu naruszenia przepisów prawa materialnego mających wpływ na treść zapadłego orzeczenia, a w szczególności art.43 § 2 kc (powinno być zapewne kro) poprzez nieuwzględnienie nierównego udziału stron w majątku wspólnym, gdyż uczestnik przyczynił się w większym stopniu do jego powstania niż wnioskodawczyni. Stosownie do art.43 kro, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (§ 1), jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku (§2 zd.1). Zatem analogicznie jak w sytuacji opisywanej powyżej, a dotyczącej żądania rozliczenia nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny, ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym nie następuje z urzędu, konieczne jest zgłoszenie przez małżonka żądania w tym przedmiocie. Zgodnie zaś z treścią art.383 kpc, który z mocy art.13 § 2 kpc znajduje zastosowanie także w postępowaniu nieprocesowym, w postępowaniu apelacyjnym nie można rozszerzyć żądania pozwu ani występować z nowymi roszczeniami. Skoro uczestnik postępowania przed Sądem pierwszej instancji nie występował z żądaniem ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, to zgłoszone przez niego aktualnie żądanie ustalenia nierównych udziałów w świetle treści cytowanego przepisu należało uznać za spóźnione. Powyższe stanowisko znajduje uzasadnienie w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia z dnia 27 maja 1998 roku wydanego w sprawie I CKN 730/97, gdzie Sąd Najwyższy wskazał, iż w sprawie o podział majątku wspólnego niedopuszczalne jest zgłoszenie żądania ustalenia nierównych udziałów w tym majątku dopiero w postępowaniu apelacyjnym (OSNC 1998/12/221).

Natomiast odnosząc się do kolejnych zarzutów apelacyjnych wskazać należy, iż zarzut naruszenia art.233 § 1 kpc poprzez niezasadne uznanie przez Sąd okoliczności poniesienia przez wnioskodawczynię nakładów na majątek uczestnika, wskazać należy, iż wbrew treści tego zarzutu Sąd nie ustalił pozytywnie o nakładach poniesionych przez wnioskodawczynię na majątek uczestnika, wobec czego zarzut ten należy uznać za bezprzedmiotowy. O ile jednak autorowi apelacji chodził o nakłady poniesione na majątek wspólny, to zarzut ten także nie może się ostać, bowiem zarówno wnioskodawczyni jak i uczestnik zgodnie twierdzili, że rozbudowa miała miejsce w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej, tak niesporna okoliczność wynika także z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Ponadto uczestnik wskazywał w swych zeznaniach, że na rozbudowę przeznaczał bieżące dochody.

Odnosząc się do zarzutów dotyczących opinii biegłej B. K. podnieść należy, iż są one w istocie powieleniem zarzutów zgłaszanych przez uczestnika przed Sądem pierwszej instancji. Sąd Rejonowy natomiast w pisemnym uzasadnieniu w sposób bardzo szczegółowy ustosunkował się do zarzutów uczestnika odnosząc się zwłaszcza do prawidłowości zastosowanej przez biegłej metody wynikającej z § 35 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości oraz sporządzania operatu szacunkowego, stosownie do którego na potrzeby określenia wartości nakładów określa się wartość nieruchomości, na której dokonano nakładów łącznie z tymi nakładami, następnie z wartości tej nieruchomości wyodrębnia się nakłady według wartości rynkowej. Dodatkowo jedynie wskazać należy i ten sposób wyceny nakładów jest bardzo sprawiedliwy zwłaszcza w sytuacji jaka ma miejsce w rozpoznawanej sprawie, gdy nakłady czynione były na przestrzeni wielu lat, a budowa wykonywana była systemem gospodarczym, wówczas różnica rynkowej wartości nieruchomości z nakładami i bez nakładów wyznacza rzeczywistą wartość nakładu wyrażającą się we wzroście wartości nieruchomości wywołanym poniesieniem nakładów.

Mając powyższe względy na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art.385 kpc oddalił apelację uczestnika jako niezasadną.

Orzekając o kosztach postępowania Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do odstępowania od ogólnej reguły ponoszenia przez uczestników postępowania nieprocesowego we własnym zakresie kosztów związanych z ich udziałem w postępowaniu (art.520 § 1 kpc). Dodatkowo także podnieść należy, że zarówno wnioskodawczyni jak i uczestnik są jednakowo zainteresowani w ostatecznym rozstrzygnięciu o roszczeniach dotyczących ich majątku wspólnego.