Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Nowym Targu I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2017 r. w Nowym Targu

na rozprawie

sprawy z powództwa G. K. i K. K.

przeciwko (...) S.A.

o przywrócenie stanu zgodnego z prawem

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powodów solidarnie na rzecz strony pozwanej kwotę 287,00 zł (dwieście osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 419/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 października 2017 r.

Powodowie G. i K. K. w powództwie negatoryjnym domagali się nakazania stronie pozwanej (...) S.A. przywrócenia stanu poprzedniego poprzez usunięcie z ich nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) oznaczonej jako działka ewid. nr (...) urządzeń przesyłowych w postaci napowietrznej linii średniego napięcia oraz słupa energetycznego.

W uzasadnieniu pełnomocnik powodów wyjaśnił, że powodowie są właścicielami działki (...) objętej księgą wieczystą (...), na której posadowione są wymienione wyżej urządzenia służące do przesyłu energii elektrycznej przez przedsiębiorstwo pozwanego. Usytuowanie tych urządzeń uniemożliwia im realizację planowanej rozbudowy. Podniósł, że urządzenia strony pozwanej zostały umieszczone na nieruchomości powodów bez jakiegokolwiek tytułu prawnego a w szczególności bez zgody powodów czy ich poprzedników prawnych. Gdy powodowie zwrócili się do pozwanej z wnioskiem o zmianę lokalizacji słupa energii elektrycznej, aby umożliwić im właściwe wykorzystanie ich nieruchomości, uzyskali odpowiedź, że przeprowadzenie tego rodzaju czynności może odbyć się na koszt powodów. W odniesieniu do żądania wykazania własnego tytułu prawnego, strona pozwana w sposób ogólnikowy powołała się na nabycie służebności przesyłu przez zasiedzenie. Zdaniem powodów strona pozwana nie dysponuje tytułem do korzystania z ich nieruchomości, co uzasadnia żądanie oparte na treści art. 222 § 2 k.p.c.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) S.A. wniosła o oddalenie powództwa, zarzucając, że nabyła w drodze zasiedzenia służebność przesyłu na działce powodów, co wynika z faktu wybudowania tych urządzeń na działce powodów w roku 1960 oraz późniejszej długoletniej ich eksploatacji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie są właścicielami działki ewid. nr (...), objętej księgą wieczystą (...), położonej w W. przy ul. (...), którą zakupili w 2013 roku. Przez nieruchomość powodów przebiega napowietrzna linia średniego napięcia oraz zlokalizowany jest słup energetyczny.

okoliczności bezsporne, odpis KW i wypis z rej. gruntów – k. 7-14, mapy – k. 15-16.

Przedmiotowa linia średniego napięcia została wybudowana na działce powodów w roku 1960 i była następnie eksploatowana przez Zakład (...), a po przekształceniach podmiotowych – przez stronę pozwaną. W 1960 r. wybudowano w W. dwie stacje T. i sieć niskiego napięcia na drewnianych słupach. W roku 1988 doszło do modernizacji sieci, przy czym na działce powodów w wyniku tej modernizacji nastąpiła zmiana przebiegu linii: poprzednio linia przebiegała przez dach zabudowań budynku noszącego wówczas nr 29 i skręcała w kierunku wschodnim (mapa k. 89), po modernizacji w roku 1988 linię skrócono przed dachem budynku ustawiając tam słup przy zachodniej granicy działki nieopodal narożnika budynku, a sama linia skręca od tego słupa w kierunku zachodnim do granicy działki (mapa k. 90 i 16). Przez cały okres funkcjonowania urządzeń na obecnej działce powodów, sieć była eksploatowana, co pięć lat są przeprowadzane oględziny konserwatorskie. Nikt nie sprzeciwiał się funkcjonowaniu tych urządzeń ani też nie podnosił w związku z tym żadnych roszczeń, dopiero powodowie po nabyciu działki w 2013 r. wystąpili z roszczeniem dotyczącym tych urządzeń.

dowód: zezn. świadków M. B. – k. 93, M. T. – k. 94, decyzja z 28.10.1987 i mapy – k. 88-90.

Po zakupieniu nieruchomości powód G. K. zwrócił się do (...) S.A. pismem z 7 stycznia 2014 r., w którym zwrócił się o przesunięcie słupa i linii elektroenergetycznej, która zasila budynek sąsiada – na działkę tego sąsiada, gdyż tylko on korzysta z zasilania z tej linii. Usytuowanie linii i słupa koliduje z planami powodów w zakresie zagospodarowania działki (wybudowania nowego domu po wyburzeniu istniejącej zabudowy). W odpowiedzi (...) pismem z 16 stycznia 2014 r. poinformował, że taka inwestycja może być wykonana na koszt i staraniem inwestorów, czyli w praktyce powodów.

okoliczności bezsporne: pismo z 7.01.2014 – k. 17, pismo z 16.01.2014 – k. 18.

Pismem z 2 grudnia 2014 r. pełnomocnik powodów wezwać T. Dystrybucję do wskazania podstawy prawnej wybudowania i późniejszej eksploatacji urządzeń przesyłowych na działce powodów. W odpowiedzi T. pismem z 7 stycznia 2015 r. poinformował, że urządzenia te zostały wykonane w 1960 r. na podstawie ówcześnie obowiązujących przepisów. Fakt zabudowania trwałych urządzeń oraz ich użytkowania przez tak długi okres oznacza, że (...) nabyła służebność gruntową na podstawie zasiedzenia.

okoliczności bezsporne: pismo z 2.12.2014 – k. 19, pismo z 7.01.2015 – k. 20.

(...) jest następcą prawnym Zakładu (...).

okoliczność bezsporna: dokumenty potwierdzające następstwo prawne – k. 29-38, 45-84.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wymienione okoliczności bezsporne oraz powołane dowody. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, gdyż korespondowały one z dokumentami przedstawiającymi przebieg linii na działce powodów oraz jej modernizację w roku 1988. Brak podstaw, aby zakwestionować prawdziwość zeznań świadków.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 222 § 2 k.c. przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Powództwo oparte na powyższym przepisie jest niezasadne w sytuacji, gdy pozwany wykazuje tytuł do korzystania z przedmiotu cudzej własności. Tak jest w niniejszej sprawie. Długoletni termin korzystania z nieruchomości powodów przez stronę pozwaną i jej poprzedników prawnych, który to termin należy liczyć od 1960 roku, wskazuje na to, iż zgodnie z twierdzeniem strony pozwanej doszło do nabycia służebności przesyłu czy też służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu na podstawie zasiedzenia. Dopuszczalność nabycia służebności przesyłu czy też służebności odpowiadającej służebności przesyłu w drodze zasiedzenia przed 3 sierpnia 2008 r. nie budzi wątpliwości, gdyż potwierdza ją jednolite obecnie orzecznictwo Sądu Najwyższego. Z najnowszych orzeczeń w tym zakresie warto przedstawić postanowienie Sądu Najwyższego z 13 kwietnia 2017 r., I CSK 261/16, (Lex nr 2300169), w którym wskazano, iż „w okresie przed wprowadzeniem do kodeksu cywilnego z dniem 3 sierpnia 2008 r., instytucji służebności przesyłu dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego, zaś okres występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu przed wejściem w życie art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c. podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności”. Przesłankami zasiedzenia tego rodzaju służebności zgodnie z art. 292 k.c. jest samoistne posiadanie w zakresie służebności polegające na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.

Niewątpliwie strona pozwana wykazała, że od 1960 r. korzystała z nieruchomości stanowiącej obecnie własność powodów poprzez prowadzenie przez nią urządzeń do przesyłu energii elektrycznej w postaci słupa energetycznego oraz napowietrznej linii średniego napięcia. W świetle dowodów zaoferowanych przez strony postępowania brak podstaw do przyjęcia, aby strona pozwana korzystała z nieruchomości powodów na podstawie innego stanu faktycznego niż posiadanie służebności: w szczególności brak decyzji wydanej w trybie art. 35 ustawy z 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, czy też brak informacji o zawarciu umowy z poprzednikami prawnymi powodów na korzystanie z ich nieruchomości w celu posadowienia i eksploatacji urządzeń energetycznych (istnienie tego rodzaju dokumentów świadczących o tytule prawnym strony pozwanej do nieruchomości powodów samo w sobie stanowiłoby zresztą podstawę do oddalenia powództwa). Warto przy tym zwrócić uwagę, że zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z 15 lutego 2017 r., II CSK 205/16 (OSNC 2017/10/115) „władanie przez przedsiębiorstwo państwowe cudzą nieruchomością w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu w błędnym przekonaniu, że jest ono wykonywane na podstawie decyzji wydanej na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, może prowadzić do zasiedzenia takiej służebności”. Tym bardziej zatem można mówić o zasiedzeniu służebności w sytuacji, gdy brak jest podstaw do uznania, że strona pozwana weszła w posiadanie służebności na podstawie decyzji wydanej na podstawie powołanych przepisów.

Od momentu wybudowania linii poprzednicy prawni oraz strona pozwana prowadziła jej eksploatację, dokonując okresowych przeglądów instalacji. Ponadto w roku 1988 poprzednik prawny strony pozwanej dokonał modernizacji linii, która to modernizacja polegała na zmianie słupa z drewnianego na betonowy, zmianie umiejscowienia tego słupa oraz zmianie przebiegu samych kabli linii napowietrznej. Działania te wskazują na zamiar posiadania służebności, a zatem wykazują posiadanie służebności.

Kwestia zmiany przebiegu linii dokonana w 1988 r. jest bez znaczenia dla uwzględnienia zarzutu zasiedzenia. Sam fakt zmiany przebiegu linii nie oznacza bowiem, że powstała inna służebność w miejsce uprzednio istniejącej. Cały czas bowiem w stosunku do nieruchomości powodów (ich poprzedników prawnych) wykonywano czynności posiadania służebności. Zmiana lokalizacji samych urządzeń nie wpływa na ocenę, że poprzednicy prawni strony pozwanej posiadali nieruchomość powoda w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu i korzystali z tej nieruchomości w sposób im dogodny do realizacji celów przedsiębiorstwa przesyłowego. Zmiana ta była zresztą korzystna dla właścicieli działki (...), gdyż polegała na skróceniu linii biegnącej od strony północnej, odstąpieniu od przebiegu linii energetycznej na dach budynku a skierowanie jej bezpośrednio w kierunku zachodnim przed budynkiem. Pas gruntu zajęty pod służebność i pas ochronny pozostał w istocie niezmieniony, a jeśli już – to na korzyść właścicieli działki (...) poprzez przesunięcie pasa służebności bliżej granicy działki.

Z powyższych względów uznając zarzut zasiedzenia zgłoszony przez stronę pozwaną za uzasadniony, należało powództwo oddalić.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zaliczając do nich wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego według stawki minimalnej oraz koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.