Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2017 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Stanisław Rączkowski (spr.)

Sędziowie: SSA Grzegorz Kapera

SSA Wojciech Kociubiński

Protokolant: Anna Czarniecka

przy udziale prokuratora Prokuratury Regionalnej we Wrocławiu Urszuli Piwowarczyk - Strugały

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2017 r.

sprawy T. G.

oskarżonego o czyn z art. 119 § 1 kk w związku z art. 257 kk w związku z art. 11 § 2 kk przy zastosowaniu art. 12 kk i art. 157 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z dnia 19 maja 2017 r. sygn. akt III K 69/16

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonego T. G.,

II.  wydatkami wyłożonymi przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym w wysokości 10 złotych obciąża oskarżonego T. G., a w pozostałym zakresie tymi wydatkami obciąża oskarżyciela posiłkowego A. H. M. I. oraz wymierza im opłatę za drugą instancję oskarżonemu 280 złotych i oskarżycielowi posiłkowemu 240 złotych.

UZASADNIENIE

Prokurator Prokuratury Rejonowej w Strzelcach Opolskich oskarżył T. G. o to, że :

I.  w dniu 24 lipca 2013 r. w S. w Centrum (...) na pływalni działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru stosując przemoc polegającą na uderzeniu trzykrotnie A. F. H. I. łokciem w klatkę piersiową naruszył jego nietykalność cielesną, a nadto znieważył go publicznie, to jest w wyżej wymienionym miejscu w ten sposób, ze powiedział pokrzywdzonego mu, że klapki, które pokrzywdzony posiada są tak samo brudne jak on oraz , ze pokrzywdzony nie ma tu czego szukać i ma wracać do kraju, przy czym opisanego zachowania dopuścił się z powodu przynależności rasowej i narodowościowej pokrzywdzonego będącego (...),

tj. o przestępstwo z art. 119 § 1 k . k . w zw. z art. 257 k . k . w zw. z art. 11 § 2 kk i przy zast . art. 12 k . k .

II.  w nocy z 17/18 października 2014 r. w schronisku (...) gmina U. poprzez bicie pięściami po całym ciele , rzucanie po ścianach i duszenie spowodował u M. G. obrażenia w postaci sińców i obrzęku twarzy, zasinienia pod oczami zaczerwienienia łuku brwiowego i rozcięcia wargi, które spowodowały naruszenie czynności narządów ciała i roztrój zdrowia pokrzywdzonej trwający nie dłużej niż 7 dni

tj. o przestępstwo z art. 157 § 2 k . k .

III.  w okresie od kwietnia 2015 r. do maja 2015 r. w S. poprzez bicie po całym ciele spowodował u M. G. obrażenia w postaci: sińców i obrzęku twarzy i okolicy oczodołów, sińców na szyi, rozcięcia wargi, zalania krwią gałek ocznych, które spowodowały naruszenie czynności narządów ciała i rozstrój zdrowia pokrzywdzonej trwający nie dłużej niż 7 dni

tj. o przestępstwo z art. 157 § 2 k . k .

IV.  w dniu 15 września 2015 r. w S. w Centrum (...), stosując przemoc polegającą na popychaniu, chwyceniu za nadgarstek i wyszarpywaniu A. H. M. I. sprzętu do ćwiczeń w wodzie w postaci tzw. Makaronów, spowodował u pokrzywdzonego obrażenia ciała w postaci: otarcia skóry palca czwartego ręki lewej, które spowodowały naruszenie czynności narządów ciała i rozstrój zdrowia pokrzywdzonego trwający nie dłużej niż 7 dni

tj. o przestępstwo z art. 157 § 2 k . k .

Sąd Okręgowy w Opolu wyrokiem z dnia 19 maja 2017 r. o sygn. akt III K 69/16 :

1)  Uniewinnił oskarżonego T. G. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 119 § 1 k.k. i art. 257 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k. opisanego w punkcie I aktu oskarżenia,

2)  Uznał oskarżonego T. G. za winnego popełnienia przestępstwa opisanego w zarzucie II aktu oskarżenia to jest przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. przy czym z jego opisu wyeliminował zapis o treści: „po całym ciele, rzucanie po ścianach i duszenie” i za to na podstawie art. 157 § 2 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności,

3)  Uznał oskarżonego T. G. za winnego popełnienia przestępstwa opisanego w zarzucie III aktu oskarżenia to jest przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. przy czym z jego opisu wyeliminował zapis o treści: „po całym ciele” i za to na podstawie art. 157 § 2 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności,

4)  Uznał oskarżonego T. G. za winnego popełnienia przestępstwa opisanego w zarzucie IV aktu oskarżenia to jest przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 157 § 2 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności,

5)  Na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. połączył kary pozbawienia wolności orzeczone w punktach 2, 3 i 4 części dyspozytywnej wyroku i wymierzył oskarżonemu T. G. karę łączną 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

6)  Na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 2 k.k. warunkowo zawiesił oskarżonemu wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności na okres próby lat 2 (dwóch),

7)  Na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł oskarżonemu karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesiąt) stawek dziennych przyjmując, iż jedna stawka dzienna jest równoważna kwocie 20 (dwadzieścia) złotych,

8)  Na podstawie art. 73 § 1 k.k. oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora,

9)  Na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 k.k. zobowiązał oskarżonego T. G. do informowania kuratora o przebiegu okresu próby,

10)  Na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego T. G. na rzecz A. F. H. I. kwotę 1200 złotych (tysiąc dwieście) tytułem wydatków poniesionych z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika

11)  Na podstawie art. 627 k.p.k. i art. 630 k.p.k. zasądził od oskarżonego T. G. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, a wydatkami w części uniewinniającej obciążył Skarb Państwa.

Powyższy wyrok w zakresie uniewinnienia oskarżonego zaskarżył oskarżyciel posiłkowy. Zarzucił obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a to :

- art.410k.p.k. poprzez pominięcie okoliczności ujawnionych poprzez zeznania świadka R. S. i samego oskarżyciela posiłkowego dotyczących wygłaszania treści rasistowskich przez oskarżonego;

- art. 7 k.p.k. poprzez pominięcie zeznań R. S. i oskarżyciela posiłkowego w zakresie wygłaszania przez oskarżonego treści rasistowskich, a następnie dokonanie ustaleń na podstawie jedynie fragmentów ujawnionych okoliczności w sprawie;

- art. 167 k.p.k. poprzez niedopuszczenie do ponownego przesłuchania świadka R. S. pomimo wniosku dowodowego i pomimo faktu, że świadek sam chciał ponownie złożyć zeznania w sprawie.

Stawiając powyższy zarzut pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego wniosła o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Obrońca oskarżonego zaskarżył wyrok w zakresie rozstrzygnięć zawartych w punktach 2-11. Zarzucił :

1.  rażącą niewspółmierność kary wymierzonej T. G. za przestępstwo przypisane mu w punkcie 2 zaskarżonego orzeczenia wynikające z niesłusznego niezastosowaniem instytucji umorzenia postępowania karnego na wniosek pokrzywdzonej w trybie art. 59a k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k., podczas gdy właściwa ocena dowodów, postawy życiowej T. G. oraz zachowania M. G. w kontekście wybaczenia przez nią zachowań oskarżonego, prowadzi do wniosku, iż postępowanie powinno zostać w tym zakresie umorzone lub warunkowo umorzone.

2.  błąd w ustaleniach faktycznych w zakresie czynów przypisanych oskarżonemu w punktach 3 i 4 wyroku, to jest przestępstw z art. 157 § 2 k.k. popełnionych na szkodę M. G. i A. F. polegający na niezgodnym z wymową dowodów ustaleniu, iż oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów, podczas gdy prawidłowa i wszechstronna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, iż brak jest dowodów na to, by uznać, że jest on sprawcą spowodowania obrażeń ciała tak u M. G., jak i u A. F..

3.  obrazę przepisów postępowania, mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i 424 § 1 pkt 1 k.p.k., poprzez dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami logicznego rozumowania oraz wskazaniami doświadczenia życiowego, w szczególności poprzez uznanie, iż oskarżony swoim zachowaniem spowodował obrażenia ciała u M. G. i A. F..

4.  rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec T. G. wyrażającą się w orzeczeniu wobec niego jednostkowych kar pozbawienia wolności i kary łącznej w postaci kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, podczas gdy prawidłowa ocena stanu faktycznego i wszystkich okoliczności sprawy o charakterze podmiotowym i przedmiotowym powinna prowadzić do orzeczenia wobec T. G. środka probacyjnego w postaci warunkowego umorzenia postępowania karnego.

W oparciu o powyższe zarzuty w apelacji sformułowano wnioski :

1.  o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2 poprzez umorzenie lub warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec T. G..

2.  o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 3 i 4 i uniewinnienie T. G. od popełnienia zarzucanych mu czynów;

ewentualnie:

3.  z ostrożności procesowej o warunkowe umorzenie postępowania w zakresie wszystkich przypisanych mu czynów;

lub

4.  o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Opolu.

Sąd Apelacyjny zważył :

Obie apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie. Ustalenia sądu pierwszej instancji są prawidłowe. Podstawę tych ustaleń stanowi całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Sąd Okręgowy w Opolu, wbrew twierdzeniom apelujących, dokonał prawidłowej oceny zebranych w sprawie dowodów. Jest to ocena swobodna, a nie dowolna jak zarzuca się w apelacjach. Sąd Okręgowy w Opolu, zgodnie z wymogami art. 424§1k.p.k., w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, wskazał, którym dowodom dał wiarę i dlaczego oraz które dowody zasługiwały na krytyczną ocenę. Także prawidłowe wnioski wyciągnął sąd pierwszej instancji w zakresie kary wymierzonej oskarżonemu.

W punkcie pierwszym aktu oskarżenia T. G. został oskarżony o popełnienie przestępstwa dyskryminacji, stypizowanego w art. 119§1k.k. w zbiegu kumulatywnym z przestępstwem rasizmu, o którym mowa w art. 257§1k.k. Sąd pierwszej instancji uniewinnił oskarżonego od popełnienia tego przestępstwa. Wyrok jest prawidłowy.

Dla przypisania przestępstwa z art. 119§1k.k., to jest przestępstwa dyskryminacji, niezbędne jest wykazanie, że sprawca kieruje się motywacją określoną w tym przepisie to znaczy ukierunkowaną na stosowanie przemocy lub grożby bezprawnej wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości. Z kolei przestępstwo rasizmu wymaga publicznej zniewagi lub naruszenia nietykalności cielesnej z powodów, które wskazano przy przestępstwie dyskryminacji. W realiach ocenianej sprawy bardzo istotne jest rozumienie znamienia „publicznie”. Oczywistym przy tym jest, iż znamienia „publicznie” nie można utożsamiać wyłącznie z miejscem publicznym, jakim jest bez wątpienia Centrum (...) w S.. Interpretacja tego znamienia nie stwarza jakichkolwiek wątpliwości, gdyż zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie przyjmuje się, że działanie „publicznie”, o którym mowa w art. 257§1k.k. to zachowanie, które z uwagi na okoliczności lub miejsce jest dostępne dla nieokreślonej liczby osób.

W realiach ocenianej sprawy jedynym dowodem, który stanowił podstawę oskarżenia o dyskryminację i rasizm są zeznania pokrzywdzonego. W oparciu o te zeznania nie sposób przyjąć, iż oskarżony popełnił przestępstwo z art. 257§1k.k., a to z uwagi na brak znamienia w postaci publicznego działania.

Pokrzywdzony A. H. M. I. podał, że T. G. bez świadków wypowiadał słowa wskazujące na dyskryminację. Mówił „masz brudne buty i sam jesteś brudny, nie ma miejsca tutaj dla ciebie, wracaj do swojego kraju”. Nie chciał wpuścić pokrzywdzonego na basen w ten sposób, że „naparł łokciem na moją pierś” ( k. 713v.). W toku postępowania przygotowawczego pokrzywdzony zeznał( k. 5 w zw. z k. 714v.), że „mój klient R. S. pytał G. dlaczego robi mi takie utrudnienia. Ten miał mu powiedzieć, że przyjechałem z innego kraju żeby okraść Polaków i że pracuję na czarno, nie płacę ZUS i podatków”. Tych okoliczności pokrzywdzony nie podał przed sądem. Podtrzymał zeznania z postępowania przygotowawczego po ich ujawnieniu. A przede wszystkim wskazanych okoliczności nie podał R. S.. Jego relacja różni się.

R. S. złożył szczegółowe zeznania w toku postępowania przygotowawczego( k. 109, k. 460) jak i przed sądem( k. 790). Stąd też już w tym miejscu wskazać należy, iż zupełnie bezzasadny jest zarzut zawarty w apelacji oskarżyciela posiłkowego, a dotyczący obrazy art. 167§1k.p.k. sprowadzający się do oddalenia wniosku pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego o ponowne przesłuchanie R. S.( k. 817) „na okoliczność sprawstwa i winy oskarżonego odnośnie zarzutu I i IV aktu oskarżenia”( k. 816). Na te właśnie okoliczności świadek był słuchany w toku postępowania przygotowawczego, a zwłaszcza przed sądem. Oskarżyciel posiłkowy oraz jego pełnomocnik byli obecni na rozprawie. Mieli możliwość zadawania pytań świadkowi. We wniosku dowodowym nie wskazano nowych okoliczności, na które świadek miałby zeznawać. Analiza zeznań złożonych przez świadka wskazuje, iż są to zeznania spójne.

Świadek R. S. podał, iż rozmawiał z G.. Nie jest w stanie dokładnie przytoczyć słów G., ale sens wypowiedzi był taki, że A. oszukuje, że specjalnie wprowadza dodatkowe osoby na zajęcia a płaci za mniejszą ilość. Powiedział, że A. nie płaci podatków( k. 110). Bardzo szczegółowo świadek został przesłuchany przed sądem( k. 790). Podał wówczas „ Ja z tej rozmowy z panem G. zapamiętałem to niepłacenie podatków, branie pieniędzy do kieszeni i pracę na czarno, natomiast czy padło słowo kraść nie jestem w stanie powiedzieć”.

Z przytoczonych zeznań wynika, iż świadek nie potwierdził słów pokrzywdzonego o dyskryminacji, a w szczególności tego, że robi mu utrudnienia bo pokrzywdzony przyjechał z innego kraju.

Zważyć również należy, iż pokrzywdzony wskazał, że oskarżony jako ratownik na basenie nie chciał go wpuścić gdyż ocenił, iż ten ma brudne klapki. Takiej też treści są wyjaśnienia oskarżonego. Te wyjaśnienia mają potwierdzenie w zeznaniach drugiego ratownika S. B., który przyznał, iż była sytuacja, że z G. nie chcieli wpuścić A. bo nie miał zmiennego obuwia. ( k. 229 w zw. z k. 812v.). Zważyć również należy na treść dziennego zapisu pracy ratowników z dnia 24 lipca 2013 r.( k. 177), która potwierdza wskazane wyżej zeznania.

Sąd pierwszej instancji trafnie ocenił, iż powodem sytuacji konfliktowych z pokrzywdzonym był fakt lekceważenia przez pokrzywdzonego obowiązujących na terenie obiektu przepisów regulaminowych( k. 627 – pkt 39d,q). Sąd odwoławczy podziela argumentację przedstawioną przez sąd pierwszej instancji w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku(k. 845-846). Zważyć należy, iż nie ma dowodów, które potwierdzałyby zeznania pokrzywdzonego. Nie można tracić z pola widzenia, że po incydencie z oskarżonym pokrzywdzony udał się do T. W. aby złożyć skargę na oskarżonego. Świadek zeznała, iż oskarżony złożył skargę lecz nie mówił o dyskryminacji. Przyznał, iż zapomniał obuwia, a ratownik uniemożliwia prowadzenie mu zajęć na basenie w niezmienionym obuwiu( k. 815). Wskazać należy również na zeznania T. C.( k. 750), który podał, że „nie byłem świadkiem żadnych zachowań na tle uprzedzeń w stosunku do pana A. F.. Jedyne zastrzeżenia jakie miał pan G., jako pełniący dyżur ratownik, dotyczyły nieprzestrzegania regulaminu pływalni wprowadzonego przez kierownika jednostki”. Podnieść należy również, iż w czasie rozprawy sąd przesłuchał dużą ilość świadków, osoby uczestniczące w zajęciach pokrzywdzonego, jak i osoby zatrudnione na basenie. Żaden świadek nie podał aby słyszał treści rasistowskie wypowiadane przez oskarżonego pod adresem pokrzywdzonego. Z zeznań D. F. wprost wynika, iż konflikt między oskarżonym a pokrzywdzonym nie miał podłoża rasowego( k. 777 w zw. z k. 277). Podobnej treści są również zeznania A. M.( k. 778 w zw. z k. 273). Podał on, że nigdy nie odniósł wrażenia, aby konflikt między oskarżonym a pokrzywdzonym wynikał z uprzedzeń rasowych. Poza zeznaniami pokrzywdzonego brak dowodów, które wskazywałyby, iż w dniu 24 lipca 2013 r. oskarżony używał pod adresem pokrzywdzonego gróżb bezprawnych czy też stosował wobec niego przemoc. Świadek S. B. wskazał, iż blokowanie wejścia pokrzywdzonemu na basen w tym dniu polegało na rozłożeniu rąk, i nie miało to nic wspólnego z faktem, że oskarżony jest Egipcjaninem.

W apelacji obrońcy oskarżonego postawiono zarzut rażącej niewspółmierności kary w zakresie przestępstwa przypisanego oskarżonemu w punkcie drugim części rozstrzygającej wyroku. W uzasadnieniu tego zarzutu obrońca odwołał się do treści art. 59ak.k. w zw. z art. 4§1k.k. Z dniem 1 lipca 2015 r. wszedł w życie, wprowadzony ustawą z dnia 27 września 2013 r. ( Dz. U. poz. 1247, z póżn. zm.), art. 59ak.k. o treści :

„§ 1. Jeżeli przed rozpoczęciem przewodu sądowego w pierwszej instancji sprawca, który nie był uprzednio skazany za przestępstwo umyślne z użyciem przemocy, pojednał się z pokrzywdzonym, w szczególności w wyniku mediacji i naprawił szkodę lub zadośćuczynił wyrządzonej krzywdzie, umarza się, na wniosek pokrzywdzonego, postępowanie karne o występek zagrożony karą nieprzekraczającą 3 lat pozbawienia wolności, a także o występek przeciwko mieniu zagrożony karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, jak również o występek określony w art. 157 § 1.

§ 2. Jeżeli czyn został popełniony na szkodę więcej niż jednego pokrzywdzonego, warunkiem zastosowania § 1 jest pojednanie się, naprawienie przez sprawcę szkody oraz zadośćuczynienie za wyrządzoną krzywdę w stosunku do wszystkich pokrzywdzonych.

§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli zachodzi szczególna okoliczność uzasadniająca, że umorzenie postępowania byłoby sprzeczne z potrzebą realizacji celów kary”. Z dniem 15 kwietnia 2016 r. wskazany przepis został uchylony ustawą z dnia 11 marca 2016 r. ( Dz. U. 2016.437).

Pokrzywdzona złożyła wniosek o umorzenie postępowania przed rozpoczęciem przewodu sądowego( k. 552). Na pierwszej rozprawie w dniu 4 pażdziernika 2016 r. podtrzymała złożony wniosek( k. 605).

Sąd pierwszej instancji odniósł się do złożonego wniosku( k.605v.). Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, zachowując zasadę bezpośredniości, Sąd Okręgowy w Opolu nie znalazł podstaw do umorzenia postępowania. W pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sąd pierwszej instancji bardzo szczegółowo odniósł się do dowodów oraz odpowiedzialności oskarżonego za przypisane mu przestępstwo( k. 848-849 i k. 851). Sąd odwoławczy podziela argumentację przytoczoną przez sąd pierwszej instancji, uznając ją za w pełni trafną, co przesądza o utrzymaniu w mocy wyroku skazującego.

Za powyższą oceną przemawiają następujące okoliczności. Zachowanie oskarżonego było bardzo brutalne. W tym miejscu zasadnym jest odwołanie się do zeznań naocznych świadków zdarzenia. A. Z. podała, iż widziała jak oskarżony siedział na brzuchu swej żony i okładał ją pięściami ( k. 782) Podobne w treści są zeznania B. M.(k. 760). Oskarżony nie miał powodu aby tak brutalnie zachować się wobec żony. Nie należy tracić także z pola widzenia okoliczności, iż reakcja znajomych oskarżonego na jego czyn była jednoznacznie negatywna. A przejawiała się między innymi w poleceniu oskarżonemu opuszczenia schroniska następnego dnia.

Przepis art. 59a§1k.k. wymagał naprawienia szkody lub zadośćuczynienia wyrządzonej krzywdzie. Dalsze postępowanie oskarżonego wobec jego żony nie daje podstaw do przekonania, iż taka sytuacja nastąpiła. Wskazać należy, iż zachowania brutalne oskarżonego wobec jego żony powtórzyły się z jeszcze większymi konsekwencjami w postaci rozleglejszych obrażeń ciała pokrzywdzonej. Takie zachowania miały miejsce w okresie od kwietnia do maja 2015 r., objęte zarzutem w punkcie III aktu oskarżenia. Stąd też sąd odwoławczy, podobnie jak uczynił to sąd pierwszej instancji, nie znajduje podstaw do umorzenia postępowania karnego w zakresie czynu popełnionego przez oskarżonego na szkodę jego żony w nocy z 17/18 pażdziernika 2014 r. Umorzenie postępowania sprzeczne byłoby z potrzebą realizacji celów kary. Zachowanie oskarżonego wobec jego żony nie miało charakteru incydentalnego. Powtórzyło się w sposób jeszcze bardziej karygodny.

W punkcie III części rozstrzygającej wyroku T. G. został uznany winnym popełnienia czynu z art. 157§2k.k. na szkodę swojej żony. W tym zakresie w apelacji postawiono zarzut obrazy przepisów postępowania, a to art. 7k.p.k., art. 410k.p.k. i art. 424§1pkt 1 k.p.k. Postawiono także zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, a także zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary. Brak podstaw do uwzględnienia postawionych zarzutów.

Dokonując oceny zgromadzonych w sprawie dowodów sąd pierwszej instancji nie naruszył reguł wskazanych w art. 7k.p.k. Brak podstaw do oceny, iż ustalenia są błędne. Ma rację apelujący wskazując, iż słuchani świadkowie opisali obrażenia ciała jakie widzieli u pokrzywdzonej. Nie wskazali na sprawcę pobicia. Pokrzywdzona zaprzecza aby jej pobicia dokonał T. G.. Także oskarżony zaprzecza aby dopuścił się zarzucanego mu czynu.

Sąd pierwszej instancji rozważył wszystkie wskazane dowody. Ocena tych dowodów jest prawidłowa. Za taką oceną przemawia analiza tych dowodów oraz treść sporządzonego uzasadnienia skarżonego wyroku( k. 849v.-851).

Po pierwsze. Fakt pobicia pokrzywdzonej jest oczywisty. Pokrzywdzona podała okoliczności jej pobicia wskazując na nieznanego sprawcę. Ten fakt znał oskarżony, były policjant. W kontekście samych zeznań pokrzywdzonej oraz wyjaśnień oskarżonego, ich zachowanie jawi się w sposób nieracjonalny. Nastąpiło dotkliwe pobicie pokrzywdzonej. W takiej sytuacji zawiadamia się policję oraz robi obdukcję lekarską.

Po wtóre w niedalekiej przeszłości oskarżony dowiódł, iż dopuszcza się rękoczynów wobec swojej żony.

A po trzecie i co najważniejsze w sprawie są zeznania J. W.( k. 759). Z treści tych zeznań można wyprowadzić wniosek, iż sprawcą pobicia pokrzywdzonej był oskarżony. Świadek widziała skutki pobicia pokrzywdzonej. Spytała pokrzywdzoną „czy zrobił jej to T.”. Pokrzywdzona nie powiedziała konkretnie. Gdy świadek oświadczyła, że zawiadomi policję wówczas usłyszała odpowiedź pokrzywdzonej „ on mnie wtedy zajebie”. Rozmowa dotyczyła oskarżonego. Stąd też uprawnionym jest wniosek, iż wypowiedż pokrzywdzonej odnosiła się do T. G..

Tak więc reasumując powyższe wskazać należy, iż „ustalenia faktyczne nie zawsze muszą bezpośrednio wynikać z konkretnych dowodów. Mogą one także wypływać z nieodpartej logiki wydarzeń stwierdzonej innymi dowodami, jeżeli owe wydarzenia są tego rodzaju, że stanowią oczywistą przesłankę, na podstawie której doświadczenie życiowe nasuwa jednoznaczny wniosek, iż dana okoliczność istotnie miała miejsce./ tak też SA w Poznaniu w wyroku z 28 stycznia 2002 r. o sygn. II A Ka 570/01, OSA w Poznaniu 2002/10/76/.

Opinia biegłego H. S.( k. 411 i k. 799) wydana w oparciu o osobowe żródła dowodowe nie pozostawia wątpliwości w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu.

W zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie IV części rozstrzygającej nie ulega wątpliwości, iż oskarżony dokonał uszkodzenia ciała pokrzywdzonego w trakcie wyszarpywania mu pianki używanej do pływania. Sąd pierwszej instancji bardzo szczegółowo w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał dowody, na których oparł swe ustalenia faktyczne( k. 847 - 848).

Podstawowym dowodem są zeznania pokrzywdzonego. Podał on( k. 713v.-716), że oskarżony jak wyrywał mu piankę skaleczył go. Opinia biegłego H. S. nie wyklucza powstania w taki sposób obrażeń stwierdzonych u pokrzywdzonego( k. 800).

Autor apelacji szczególną uwagę przywiązuje do zachowania pokrzywdzonego w czasie zajścia z oskarżonym. Nie ulega wątpliwości, iż zachowanie pokrzywdzonego polegające na samowolnym skorzystaniu ze sprzętu będącego na wyposażeniu pływalni, to jest pianki do pływania, kolidowało z przepisami regulaminu obowiązującego na basenie. Jednakże takie zachowanie pokrzywdzonego nie uprawniało oskarżonego do stosowania siły fizycznej wobec pokrzywdzonego w postaci popychania go, chwytania za nadgarstek czy też wyszarpywania pokrzywdzonemu pianki do pływania. Zachowanie oskarżonego zostało prawidłowo ocenione przez sąd pierwszej instancji( k. 851v.-852). Sąd odwoławczy podziela przedstawioną argumentację na poparcie dokonanej oceny.

Apelujący dowodzi, iż oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej. Brak podstaw do takiej oceny. Ze strony pokrzywdzonego nie było bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Nie było zaboru czy też przywłaszczenia mienia. Pokrzywdzony jedynie postanowił skorzystać z jednej pianki do pływania będącej na wyposażeniu basenu, który w części wynajmował. Zachowanie oskarżonego nie było uprawnione. Władny był po raz kolejny zwrócić uwagę pokrzywdzonemu oraz zawiadomić osobę zarządzającą basenem i mieniem tego obiektu. Konsekwencją takiego zachowania mogło być obciążenie pokrzywdzonego kosztami za skorzystanie z pianki bądź też wypowiedzenie mu umowy dotyczącej korzystania z basenu. Oskarżony nie był uprawniony do stosowania siły fizycznej wobec pokrzywdzonego.

Brak także podstaw do oceny, iż kary orzeczone przez sąd pierwszej instancji cechuje rażąca niewspółmierność. O rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. można mówić tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć wpływ na wymiar kary, można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji, a karą, która byłaby prawidłowa w świetle dyrektyw art. 53 k.k./ tak SN w wyroku z dnia 13.04.2000 r., WA 5/00 – LEX/. Kara rażąco niewspółmierna to kara, która w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą. Pojęcie "rażącej niewspółmierności" zostało sprecyzowane w praktyce jako różnica "wyraźna", "bijąca w oczy" czy "oślepiająca". A zatem jak trafnie podnosi się w orzecznictwie zmiana kary w instancji odwoławczej nie może następować w każdym wypadku, w którym jest możliwa wedle własnej oceny sądu odwoławczego, lecz wtedy tylko, gdy kara orzeczona nie daje się akceptować z powodu różnicy pomiędzy nią a karą sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej, rażącej, wręcz "bijącej w oczy" (wyrok SN z dnia 2 lutego 1995 roku - KZS 4/96 poz. 42), a więc nie w razie różnicy niewielkiej, nieznaczącej. Sąd Apelacyjny przyjmuje domniemanie słuszności wyroków I instancji, to jest odmawia im swej aprobaty jedynie w razie stwierdzenia, że są (mogą być) niesprawiedliwe/ tak też SA w Krakowie w wyroku z 21.09.2000 r.,II AKa 154/00, KZS 2000/10/37/.

Powyższa sytuacja nie ma miejsca w odniesieniu do kar jednostkowych wymierzonych oskarżonemu, kary łącznej oraz kary grzywny. Brak jakichkolwiek podstaw do oceny, że kary wymierzone oskarżonemu są niesprawiedliwe. Kary pozbawienia wolności jak i kara grzywny uwzględniają okoliczności obciążające jak i okoliczności łagodzące, a także sytuację materialną oskarżonego – w zakresie kary grzywny. Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił wskazane okoliczności( k. 852-853). Analiza pisemnego uzasadnienia skarżonego wyroku pozwala na ocenę, iż sąd pierwszej instancji właściwie uwzględnił ustawowe dyrektywy wymiaru kary. Wskazać przy tym należy, iż Sąd Okręgowy, w zakresie kary orzeczonej w punkcie IV nie tracił z pola widzenia także niewłaściwego zachowania się pokrzywdzonego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego także swą surowością nie razi kara łączna ukształtowana w oparciu o zasadę asperacji. Kara 8 miesięcy pozbawienia wolności uwzględnia cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Za powyższą oceną przemawia również fakt zawieszenia wykonania tej kary na dwuletni okres próby. Przy takim rozstrzygnięciu, z uwagi na charakter przestępstw popełnionych przez oskarżonego, za trafne uznaje sąd odwoławczy oddanie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego z nałożeniem na oskarżonego obowiązku informowania kuratora o przebiegu okresu próby. Dwóch z przypisanych oskarżonemu przestępstw, dopuścił się oskarżony na szkodę swej żony.

Kara ze swej istoty ma stanowić określoną dolegliwość, adekwatną do społecznej szkodliwości popełnionych przestępstw. Tę dolegliwość ma stanowić przede wszystkim kara grzywny, orzeczona w wysokości uwzględniającej sytuację materialną oskarżonego( k. 605v.).

A zatem mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok. Podstawę rozstrzygnięcia sądu odwoławczego stanowi art. 437§1k.p.k.

Orzeczenie o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze uzasadnia treść art. 636§2k.p.k. Podstawę prawną dla wymierzonych opłat stanowi art. 13 ust.1 – w odniesieniu do oskarżyciela posiłkowego oraz art. 8 w zw. z art. 2 ust.1pkt 3 i art. 3 ust.1 – w odniesieniu do oskarżonego - ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych( Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 – tekst jednolity z późniejszymi zmianami).

SSA Grzegorz Kapera SSA Stanisław Rączkowski SSA Wojciech Kociubiński