Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2016 roku

Sąd Rejonowy w Oleśnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Łyniewska

Protokolant: st. sekr. sądowy Urszula Krzywoń

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 września 2016 roku

sprawy z powództwa R. S., E. S.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda R. S. kwotę 3.674,92 zł (trzy tysiące sześćset siedemdziesiąt cztery złote 92/100) wraz z odsetkami:

a)  ustawowymi liczonymi od dnia 28.05.2013 roku do dnia 31.12.2015 roku;

b)  ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki E. S. kwotę 3.674,92 zł (trzy tysiące sześćset siedemdziesiąt cztery złote 92/100) wraz z odsetkami:

a)  ustawowymi liczonymi od dnia 28.05.2013 roku do dnia 31.12.2015 roku;

b)  ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty;

III.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda R. S. kwotę 717,00 zł (siedemset siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

IV.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki E. S. kwotę 700,00 zł (siedemset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 07.08.2015 r. powodowie E. S. i R. S. wystąpili przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę, domagając się zasądzenia następujących kwot:

- 3.623,53 zł – na rzecz E. S.

- 3.623,53 zł na rzecz R. S.

wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 3.623,53 zł liczonymi od dnia 28 maja 2013 r. do dnia zapłaty.

Nadto, powodowie wnieśli o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powodowie zawarli ze stroną pozwaną umowy polisy ubezpieczeniowej numer (...). Zawarcie umowy nie było dobrowolne, ponieważ było warunkiem zawarcia aneksu numer 2 do umowy o kredyt mieszkaniowy nordea-habitat. Zgodnie z umową powodowie opłacali składkę miesięczną
w wysokości 230 zł każde. Pismem z dnia 20 maja 2013 r. otrzymanym dnia 27 maja 2013 r. strona pozwana wypowiedziała umowę polisy. Zdaniem powodów, od tego dnia roszczenie stało się wymagalne. Strona pozwana nie uiściła dotychczas należności w całości. N. Towarzystwo (...) S.A. od 14 maja 2014 r. występuje pod obecną nazwą.
W dniu 12 marca 2015 r. strona pozwana wypłaciła powodom po 75 zł. Zgodnie z § 21 OWU strona pozwana mogła pobierać opłaty określone w karcie parametrów. Zgodnie z wyrokiem Sadu Okręgowego w Warszawie z dnia 23 stycznia 2012 r. sygn. akt XVII AmC 355/11, lp. 11 karty parametrów przewidujący opłatę likwidacyjną został uznany za klauzulę niedozwoloną (art. 385 ^{( 1)} k.c.). Pismem z dnia 29 marca 2013 r. strona pozwana potwierdziła wysokość należności. W wyniku wezwania z dnia 01 grudnia 2014 r. strona pozwana przesłała pismo z dnia 27 stycznia 2015 r., z którego treści wynika, iż strona pozwana nadal stosuje zapisy abuzywne. Kolejno, pismem z dnia 16 lutego 2015 r. powodowie ponownie wezwali stronę pozwaną do zapłaty należności oraz podania wysokości środków zgromadzonych na rachunku Podstawowym i Dodatkowym. Pismem z dnia 26 marca 2015 r. strona pozwana zaproponowała ugodę w kwocie 54% kwoty zgromadzonej na rachunku podstawowym, jednak nie podała wysokości środków zgromadzonych na rachunku Podstawowym i Dodatkowym. Kolejno, powodowie pismami z dnia 07 kwietnia 2015 r. zaproponowali ugodę poprzez zapłatę kwoty w wysokości 95% stanu rachunku podstawowego, a z 09 czerwca 2015 r. poprzez zapłatę kwoty w wysokości 75% stanu rachunku podstawowego. Kolejnym pismem z dnia 20 maja 2015 r. strona pozwana złożyła propozycję ugodową, a pismem z dnia 14 lipca 2015 r. strona pozwana poinformowała,
iż podtrzymuje dotychczasową propozycję.

W związku z tym, iż, w ocenie powodów, umowa w części przewidującej opłaty likwidacyjne jest nieważna powodowie dochodzą wypłaty 100% środków zgromadzonych na Indywidualnym Stanie Funduszu w ramach Rachunku Podstawowego i Dodatkowego wraz
z odsetkami od dnia otrzymania wypowiedzenia umowy.

Z uwagi na fakt, iż w sprawie zachodzi współuczestnictwo formalne powodowie wnieśli o zasądzenie na rzecz każdego z powodów kwoty zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 600 zł. – pozew – k. 3 – 8.

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 23.09.2015 r. strona pozwana (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Strona pozwana wniosła również o zasądzenie od powodów na rzecz strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego (oraz kwoty 17 złotych tytułem opłaty skarbowej), według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew strona pozwana podniosła, że przed zawarciem w dniu 21.11.2011 r. umów ubezpieczenia powodowie otrzymali, zapoznali się
i zaakceptowali treść Ogólnych Warunków Ubezpieczenia na Życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze składką regularną N. Plan Systematycznego Oszczędzania (zw. dalej: „OWU”). O powyższym świadczyć ma oświadczenie powodów zawarte każdorazowo w punkcie VII akapit pierwszy Wniosku o zawarcie Umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (s. 2 wniosku), który został dobrowolnie złożony i świadomie podpisany przez każdego z powodów w obecności E. D. – przedstawiciela pośrednika (...) Bank (...) S.A. Podpisanie i złożenie w/w Wniosków miało miejsce w dniu 21.11.2011 r. w C..
W tym samym dniu powodowie otrzymali polisę oraz KP, co potwierdzili stosownym podpisem na s. 2 polisy. Mając na uwadze fakt doręczenia powodom OWU z KP oraz Wniosku z załącznikiem i polisą stwierdzić należy, że przedmiotowe wzorce wiążą powodów w całości, stosownie do dyspozycji art. 384 § 1 k.c. W wyniku złożenia ww. wniosków powodowie zostali objęci ochroną ubezpieczeniową przez pozwanego. Przedmiotem ochrony na podstawie tejże umowy ubezpieczenia było ich życie, zaś zakres ubezpieczenia obejmował każdorazowo śmierć Ubezpieczonego w Okresie Odpowiedzialności wskutek Nieszczęśliwego Wypadku lub z innych przyczyn niż Nieszczęśliwy Wypadek (zob. par. 3 ust. 1 i 2 OWU). W czasie spotkania przedstawiciela pośrednika z powodami, które poprzedzało zawarcie ww. Umów, pośrednik wyjaśnił powodom istotne cechy oferowanego produktu ubezpieczeniowego (w tym podstawowe założenie produktu dot. długoterminowości inwestycji oraz zasady ustalania wysokości Wartości Wykupu Całkowitego
w poszczególnych latach polisowych), poinformował ich także o istniejących opłatach oraz
o tym, że produkt wymaga regularnych wpłat Składek w zadeklarowanej wysokości. Nadto, powodowie w treści wymienionych wniosków wskazali uposażonych w punkcie III. Ponadto, w punkcie IV wniosków zadeklarowali możliwość opłacania składek w wysokości 230,00 zł miesięcznie. W polisach została też określona częstotliwość opłacania składki. Powyższe okoliczności świadczyć mają o świadomości powodów odnośnie ubezpieczeniowego charakteru umowy. Kolejno w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazano że powodowie we Wnioskach dokonali także wyboru ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, w których miały być lokowane środki pochodzące ze Składki Alokowanej, określając jednocześnie procentowy podział Składki Alokowanej (zob. pkt V Wniosku). Informacja w tym zakresie została również ujęta w treści polisy. Powyższe okoliczności świadczyć mają o tym, że środki wpłacone przez powodów tytułem Składki zostały zaalokowane zgodnie z ich wnioskiem.
Z treści załącznika Wniosku (który stanowi integralną część Umowy ubezpieczenia) jednoznacznie ma wynikać, że Wartość Wykupu Całkowitego środków pochodzących
z Rachunku podstawowego odpowiada określonemu wskaźnikowi procentowemu Wartości Rachunku w zależności od roku polisowego, w którym następuje Wykup. Na powyższe warunki ubezpieczenia, w tym na zasady finansowania produktu, powodowie wyrazili zgodę składając swój podpis we Wniosku o zawarcie Umowy ubezpieczenia na życie z (...) oraz
w treści wspomnianego załącznika, bezpośrednio pod tabelą wskazującą wskaźniki procentowe za pomocą których ustala się Wartość wykupu w poszczególnych latach polisowych. Wobec powyższego, powodowie mieli pełną wiedzę w momencie zawierania ww. Umów co do warunków Ubezpieczenia, w szczególności co do skutków rozwiązania Umowy w pierwszych Latach polisowych. W chwili zawierania Umów powodowie nie zgłaszali pośrednikowi żadnych uwag co do treści stosunku ubezpieczenia, w tym także co do istniejących opłat oraz co do wysokości Wartości Wykupu Całkowitego w poszczególnych latach polisowych, a także co do wysokości i częstotliwości wpłacania Składek. Zgodnie z § 8 ust. 1 OWU, powodowie mieli możliwość tzw. bezkosztowej rezygnacji z Umowy w terminie 30 dni od dnia, w którym doręczono im polisę. Powodowie z tej możliwości nie skorzystali. Zawarcie umowy przez powodów było dobrowolne. Strona pozwana nie wypowiedziała umowy polisy, jak twierdzą powodowie. Obie polisy zostały rozwiązane ze skutkiem na dzień 20.03.2013 r., niejako automatycznie, z powodu nieopłacenia przez powodów Składek ubezpieczeniowych w terminie. Możliwość rozwiązania umowy w tym trybie przewidywała Umowa ubezpieczenia w § 8 ust. 4 pkt 2 OWU. Do rozwiązania umów doszło zatem
z przyczyn leżących po stronie powodów, nie zaś pozwanego. Strona pozwana wskazała,
że według stanu na dzień rozwiązania Umów, Indywidualny Stan Funduszu w zw. z polisą powoda oraz polisą powódki odpowiadał kwocie po 3.749,92 zł. Mając na uwadze zapisy OWU oraz treść decyzji Zarządu o podwyższeniu Wartości Wykupu Całkowitego, o której mowa chociażby w pismach pozwanego z dnia 27.01.2015 r. pozwany wypłacił powodom tytułem Wartości Wykupu Całkowitego kwotę po 75,00 zł, co odpowiada 2% Wartości rachunku podstawowego (jako że polisa powodów w momencie rozwiązania przebywała w II roku polisowym). W świetle obowiązujących zapisów OWU, pozwany nie był obowiązany do wypłaty powodom żądanej przezeń kwoty tj. wypłaty Wartości rachunku w całości w razie rozwiązania Umowy już w II roku polisowym. Kolejno strona pozwana wskazała, że wobec powodów nie zastosowano wskaźników Opłaty likwidacyjnej, o których mowa w pkt 11 Karty Parametrów, a tym samym pozwany nie zastosował wobec powodów klauzuli umownej o treści wpisanej do rejestru klauzul abuzywnych pod nr (...). Natomiast dla oceny kontrolowanego wzorca umownego nie ma znaczenia powoływany przez powodów w pozwie Aneks nr 2 do Umowy o kredyt mieszkaniowy N.-H. nr (...)10-07- (...). Powyższa umowa została zawarta pomiędzy powodami a (...) Bank (...) S.A., a strona pozwana nie była stroną ww. Umowy jak również nie miała wpływu na jej treść. Strona pozwana podniosła również, że Wartość Wykupu Całkowitego stanowi jedno ze świadczeń głównych Ubezpieczyciela wynikających z Umowy, co oznacza, że nie podlega
w ogóle badaniu pod kątem zgodności z dobrymi obyczajami oraz w aspekcie rażącego naruszenia interesów konsumenta. Tym samym, w stosunku do Umów ubezpieczenia zawartych przez powodów nie zostały spełnione przesłanki abuzywności wskazane w art. 385 ^{( 1)} § 1 k.c. Ubezpieczyciel wskazał też na istotę stosunku prawnego, do którego odnosi się sporny wzorzec umowy, tj. fakt, iż ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze swej istoty są produktami długoterminowymi, a istotnym elementem każdej umowy ubezpieczenia jest ponoszenie ryzyka i udzielanie ochrony ubezpieczeniowej. Nadto, w świetle obowiązujących przepisów regulujących działalność pozwanego oraz treści Umowy, w umowach ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi ubezpieczyciel może pobierać określone opłaty (art. 13 ust. 1 pkt 3 w zw. z ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej). Opłaty pobierane w takich sytuacjach są również dopuszczalne w obrocie konsumenckim. Strona pozwana podkreśliła, że w przypadku nawiązanego z powodami stosunku ubezpieczenia, ubezpieczyciel poniósł szereg kosztów, w tym pozwany wypłacił na rzecz podmiotu wykonującego obsługę techniczną ubezpieczenia na życie z UFK, w zw. z polisą powoda, wynagrodzenie
w wysokości 1.823,84 zł oraz w zw. z polisą powódki wynagrodzenie w wysokości
1.823,84 zł. Ponadto, roczny koszt utrzymania średniej polisy to dodatkowy koszt pozwanego, który w 2011 r. wyniósł 223 zł, zaś w 2012 r. – 173 zł, do tego dochodzi także koszt pozyskania średniej nowej polisy, który bez kosztów prowizji dla dystrybutorów wynosił: 389 zł w 2011 r. i 251 zł w 2012 r. Oprócz powyższych kosztów związanych
z wynagrodzeniem dla pośrednika, pozwany poniósł szereg innych kosztów akwizycji, zarówno bezpośrednich (np. wynagrodzenie pracowników, koszty wystawienia i przekazania dokumentów ubezpieczeniowych, koszty tzw. systemowe – włączenia umów do portfela ubezpieczeń), jak i pośrednich (np. koszty reklamy i promocji produktów ubezpieczeniowych). Strona pozwana przyznała, że z tytułu obsługi pobiera opłatę administracyjną i w związku z obsługą polisy powoda i powódki pozwany pobrał miesięczną opłatę administracyjną w kwocie łącznie po 180,00 zł oraz opłatę za zarządzanie Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym w kwocie łącznie po 114,59 zł. – odpowiedź na pozew – k. 55 – 57 i k. 66-72.

W piśmie procesowym z dnia 05.10.2015 r. powodowie E. S. i R. S. podnieśli, że zawarcie umowy ubezpieczenia nie było dobrowolne, ponieważ było warunkiem zawarcia aneksu nr (...) do umowy o kredyt mieszkaniowy nordea-habitat z agentem pozwanej należącym do tej samej grupy kapitałowej. Powodowie zaprzeczają wszystkim kosztom, jakie rzekomo miała ponieść pozwana w związku z rozwiązaniem umowy. Wskazali również, że pomijając różnice w terminologii, świadczenie wykupu pełni takie same funkcje jak opłaty likwidacyjne, ostatecznie prowadząc do wypłaty niewielkiej części składki, która została wpłacona w związku z funkcjonowaniem polisy. Nadto, specyficzność pojęcia „wartość wykupu” znana wąskiemu gronu osób trudniących się profesjonalnie ubezpieczeniami, jest dla przeciętnego konsumenta całkowicie niezrozumiała i dlatego stanowi niedozwolone postanowienie umowne. Nadto, „opłata za wykup” nie jest głównym świadczeniem konsumenta w umowie ubezpieczenia z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. W ocenie powodów, kwestionowane zapisy kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Stosowane przez stronę pozwaną wzorce umowne nie zawierają definicji wartości wykupu,
a sama opłata z nią związana nie została umieszczona w tabeli opłat i prowizji też zresztą niejednoznacznie nazwanej „kartą parametrów”, a jedynie we wniosku o ubezpieczenie by jeszcze utrudnić konsumentowi zrozumienie tego zapisu. Natomiast OWU nie wskazuje, jakie świadczenia objęte zostały pobieranymi opłatami likwidacyjnymi (świadczeniem wykupu). Narusza to obowiązek rzetelnego i kompletnego informowania konsumentów o istotnych okolicznościach dotyczących jego praw i obowiązków w zakresie łączącego stosunku prawnego. Powodowie wskazali również, że pytali agentkę czy w dowolnym momencie będą mogli zrezygnować bez konsekwencji z umowy, na co otrzymali odpowiedź twierdzącą. - pismo procesowe powodów - k. 98-103.

W piśmie procesowym wniesionym w dniu 23.06.2016 r., w wykonaniu zobowiązania Sądu, strona pozwana wskazała, że: obie polisy, tj. Polisa nr (...) (Ubezpieczający: E. S.) oraz Polisa (...) (Ubezpieczający: R. S.) zostały rozwiązane w dniu 20.05.2013 r. ze skutkiem na dzień 20.03.2013 r. z powodu nieopłacenia składek ubezpieczeniowych. W związku z rozwiązaniem polis jednostki zostały umorzone. Szczegóły dotyczące polis to: kod (...); Nazwa (...) Portfel Zrównoważony pro, cena – 155,47 PLN, Data ceny jednostki – 21.05.2013 r., Ilość jednostek w każdej polisie– 24, (...); Wartość środków po umorzeniu na każdej polisie po – 3.749,92 PLN. Suma składek wpłaconych na ww. polisy wynosi po 3.680,00 PLN (tj. po 16 składek x 230,00 PLN). Wobec powyższego, strona pozwana wskazała, że między wartością polisy a sumą wpłaconych składek występuje różnica 69,92 PLN na jednej polisie. – pismo procesowe strony pozwanej – k. 152-152v.

Pismem procesowym wniesionym w dniu 21.07.2016 r. powodowie zmodyfikowali powództwo w ten sposób, że wnieśli o zasądzenie od strony pozwanej (...) S.A. na rzecz każdego z powodów po 3.674,92 zł (łącznie 7.349,84 zł) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28 maja 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. – pismo procesowe powodów – k. 154.

W dniu 29.08.2016 r. (prezentata Sądu 01.09.2016 r.), w wykonaniu zobowiązania Sądu, Rzecznik Finansowy wyraził istotny dla sprawy pogląd w trybie art. 63 k.p.c., działając na podstawie art. 28 ustawy z dnia 05 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym (Dz.U. z 215 r., poz. 1348
z późn. zm.). Wskazał m.in., że umowa ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym jest umową mieszaną, zawierającą elementy różnych umów,
a w szczególności umowy o zarządzanie środkami na zlecenie (umowa typu asset management). Jest to umowa z zobowiązaniem do świadczenia wzajemnego, jakim jest zarządzanie środkami na zlecenie. W umowie takiego rodzaju ubezpieczyciel zobowiązuje się – w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego – spełnić świadczenie polegające na zapłacie określonej kwoty pieniężnej oraz spełnić świadczenie polegające na zarządzaniu środkami na zlecenie, a ubezpieczający zobowiązuje się spełnić świadczenie polegające na zapłacie składki i innego wynagrodzenia za zarządzenie środkami na zlecenie. Na gruncie ustawy
z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej wartość wykupu stanowi odrębną kategorię prawną od świadczenia z umowy ubezpieczenia na życie
z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Rzecznik Finansowy wskazał, że wartość wykupu nie stanowi głównego świadczenia z umowy ubezpieczenia na życie
z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a w szczególności nie jest świadczeniem
w rozumieniu art. 353 k.c. Rzecznik wskazał również, że brak jest tytułu prawnego dla pomniejszania środków zgromadzonych w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym
o jakiekolwiek kwoty w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy ubezpieczenia,
w szczególności w postaci opłaty likwidacyjnej. Na gruncie stosunków zobowiązaniowych opłata likwidacyjna nie jest dopuszczalna prawnie ze względu na brak ekwiwalentnego świadczenia po stronie ubezpieczyciela. Natomiast pomniejszenie procentowe wartości rachunku stanowi ukrytą opłatę likwidacyjną, co prowadzi do tożsamości konkluzji, jak
w przypadku orzecznictwa sądowego dotyczącego jawnej opłaty likwidacyjnej. Ponadto, Rzecznik Finansowy podniósł, że w jego ocenie, tzw. wartość wykupu wypłacana przez ubezpieczyciela w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nie jest ani świadczeniem głównym ani świadczeniem ubocznym. Natomiast wypłata tzw. wartości wykupu jest przejawem należytego wykonania zobowiązania wynikającego z tej umowy. Brak jest przy tym podstaw prawnych do pomniejszania wypłacanej kwoty pieniężnej o tzw. opłatę likwidacyjną niezależnie czy jawną czy też ukrytą w postaci zaniżenia wartości wykupu, gdyż brak jest przyczyny prawnej (causa) w szczególności świadczenia wzajemnego dla tak rozumianego wynagrodzenia ubezpieczyciela. Nadto, opłata likwidacyjna postrzegana jest jako ograniczenie swobody korzystania z uprawnienia do wypowiedzenia umowy ubezpieczenia
i przejaw sankcji za jej przedterminowe rozwiązanie. – stanowisko Rzecznika Finansowego
(z upoważnienia Rzecznika Finansowego – Dyrektor Wydziału Klienta Rynku Ubezpieczeniowo-Emerytalnego K. K.- k. 157 – 170v.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29.06.2007 r. R. S. i E. S. (Kredytobiorcy) zawarli
z (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w G. (KRS nr (...)) umowę o kredyt mieszkaniowy (...).

Następnie w dniu 17.11.2011 r. w C. został zawarty pomiędzy ww. stronami Aneks Nr 2 do powyższej umowy kredytowej. Zgodnie z § 1 ust. 3 aneksu Kredytobiorca zobowiązany jest do skorzystania z oferty Banku Planu Systematycznego Oszczędzania z roczną składką 5.520,00 zł.

dowód : - Aneks Nr 2 do umowy o kredyt mieszkaniowy N. (...)NR (...)z dnia 29.06.2007 r. – k. 19 – 20.

W dniu 21.11.2011 r. powodowie R. S. i E. S. podpisali wnioski
o zawarcie Umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną N. Plan Systematycznego Oszczędzania. We wnioskach tych znajdują się m.in. oświadczenia, że ubezpieczający otrzymali, zapoznali się i akceptują treść OWU na Życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną (...) z dnia 22.06.2010 r.

W Załączniku do powyższych wniosków - wzorcu obowiązującym w N. (...) Towarzystwie (...) na (...) S.A. od 14.04.2011 r., podpisanym przez E. S. i R. S. w dniu 21.11.2011 r., wskazana została m.in. Wartość Wykupu Całkowitego środków pochodzących z Rachunku Podstawowego, która kształtowała się następująco:

I Rok Polisowy – 0%

II Rok Polisowy – 0%

III Rok Polisowy – 30%

IV Rok Polisowy – 40%;

V Rok Polisowy – 50%

VI Rok Polisowy – 60%

VII Rok Polisowy – 70%

VIII Rok Polisowy – 80%;

IX Rok Polisowy – 90%

X Rok Polisowy – 100%

Po X Roku Polisowym – 100%.

Wartość Wykupu Całkowitego środków pochodzących z Rachunku Dodatkowego
w każdym Roku Polisowym – 100%.

dowód : - wniosek E. S. o zawarcie umowy ubezpieczenia na życie Nr (...)wraz z załącznikiem – k. 79 -83;

- wniosek R. S. o zawarcie umowy ubezpieczenia na życie Nr (...)wraz z załącznikiem – k. 84 – 88.

W tym samym dniu, tj. 21 listopada 2011 r. E. S. i R. S. (każdy osobno) zawarli z N. (...) Towarzystwo (...) na (...) S.A. z siedzibą
w W. (KRS (...)) umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną N. Plan Systematycznego Oszczędzania. Umowy zostały zawarte na czas nieokreślony.

Suma ubezpieczenia w każdej z umów wynosiła:

- w przypadku zgonu ubezpieczonego z przyczyn innych niż nieszczęśliwy wypadek – 1,00 PLN;

- w przypadku zgonu ubezpieczonego wskutek nieszczęśliwego wypadku – 2.500,00 PLN.

Składka ubezpieczeniowa: po 230,00 PLN w każdej z umów płatna miesięcznie.

Ubezpieczeni (i zarazem Ubezpieczający) wraz z polisą otrzymali Kartę Parametrów.

Parametry Techniczne Ubezpieczenia: zarówno w I roku jak i w kolejnych latach polisowych: ze Składki Ubezpieczeniowej – 100,0% i ze Składki Dodatkowej – po 100,0%.

Każda z ww. umów zawierała również następujące postanowienia:

Opłata za ochronę ubezpieczeniową wynosi: 0,30 PLN, płatna miesięcznie i składa się z:

- części z tytułu ryzyka zgonu ubezpieczonego z przyczyn innych niż nieszczęśliwy wypadek w wysokości – 0,01 PLN,

- części z tytułu ryzyka zgonu ubezpieczonego wskutek nieszczęśliwego wypadku
w wysokości - 0,29 PLN.

Opłata na pokrycie kosztów działalności ubezpieczeniowej w wysokości 0,03% wartości Subkonta miesięcznie.

Podział Składki Alokowanej: 100,00% - (...) Portfel Zrównoważony (F29).

dowód : - Polisa ubezpieczeniowa nr (...) – ubezpieczony R. S. – k. 15-16;

- Polisa ubezpieczeniowa nr (...) – ubezpieczona E. S. – k. 17 – 18; k. 73-74.

Zgodnie z Kartą Parametrów Kod produktu 366, nr statystyczny (...) Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną N. Plan Systematycznego Oszczędzania Optimum, która to Karta Parametrów obowiązywała od 09 maja 2011 r. Ubezpieczyciel pobierał następujące opłaty:

1.  - za ochronę ubezpieczeniową – 0,30 PLN miesięcznie, jako ryczałt wliczony w opłatę administracyjną;

2.  - na pokrycie kosztów działalności ubezpieczeniowej – 0,03% wartości Subkonta – miesięcznie, jako ryczałt wliczony w opłatę za zarządzanie UFK;

3.  - administracyjna za prowadzenie Indywidualnego Rachunku Kapitałowego – 10 PLN – miesięcznie z góry z Rachunku Podstawowego;

4.  - za udzielenie pisemnej informacji o Indywidualnym Stanie Funduszu – 15 PLN – każdorazowo za udzielenie Informacji w innym terminie niż Rocznica Polisy;

5.  – za zmianę procentowego podziału Składki Alokowanej na Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe – 25 PLN – każdorazowo za trzynastą i każdą następną zmianę w trakcie Roku Polisowego; 0 PLN – każdorazowo za każdą zmianę w trakcie Roku Polisowego realizowaną za pośrednictwem aplikacji on-line Twoja Polisa;

6.  – za transfer środków z jednego Subkonta na inne lub kilka innych Subkont – 25 PLN – każdorazowo za trzynasty i każdy następny Transfer w trakcie Roku Polisowego;
0 PLN – każdorazowo za każdy Transfer w trakcie Roku Polisowego realizowany za pośrednictwem aplikacji on-line Twoja Polisa.

7.  opłata wstępna na pokrycie kosztów akwizycji, pobierana ze Składki Ubezpieczeniowej – 0%;

8.  – opłata wstępna na pokrycie kosztów akwizycji, pobierana ze Składki Dodatkowej – 0%.

Nadto, ww. Karta Parametrów zawiera m.in.:

- Tabelę limitów, w tym, m.in.: minimalna Wartość Wykupu Częściowego z Rachunku Podstawowego albo Rachunku Dodatkowego – 500 PLN;

- Wykaz Ubezpieczeniowych Funduszy Kapitałowych dostępnych w ramach Umowy Ubezpieczenia z tabelą opłat za zarządzanie Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (UFK), m.in. (...) Portfel Zrównoważony (F29) § 20 Regulaminu UFK – stawka roczna opłaty 1-10 rok – 3,59%, a po 10 roku – 2,24%. Opłata za zarządzanie Ubezpieczeniowymi Funduszami Kapitałowymi pobierana jest miesięcznie w wysokości 1/12 stawki rocznej.

dowód : - Karta Parametrów – k. 75 – 78.

W ogólnych warunkach ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną N. plan systematycznego oszczędzania (dalej: OWU) znajdują się m.in. następujące definicje:

§ 2:

- pkt 3 „ Jednostki Funduszu” – „równe co do wartości części, na które podzielony jest Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy”;

- pkt 4 „ Karta Parametrów” jest to „integralna część OWU, zawierająca ustalone przez N. parametry techniczne Umowy Ubezpieczenia, która wraz z OWU jest wręczana Ubezpieczającemu przed zawarciem Umowy Ubezpieczenia”;

- pkt 7 „ Okres Opóźnienia” – „okres kolejnych 30 dni, rozpoczynający się pierwszego dnia okresu, za który Składka Ubezpieczeniowa jest należna, jeżeli nie nastąpiło Opłacenie Składki Ubezpieczeniowej”;

- pkt 10 „ Rachunek” – „jedna z dwóch części Indywidualnego Rachunku Kapitałowego, N. wyróżnia następujące Rachunki:

a) „ Rachunek Podstawowy” – rachunek Jednostek Funduszu nabytych ze Składek Alokowanych pochodzących ze Składek Ubezpieczeniowych,

b) „ Rachunek Dodatkowy” - rachunek Jednostek Funduszu nabytych ze Składek Alokowanych pochodzących ze Składek Dodatkowych”.

- pkt 13 – „ Rok Polisowy” – „rok rozpoczynający się w dniu wskazanym w Polisie jako dzień zawarcia Umowy Ubezpieczenia oraz w każdą Rocznicę Polisy;

- pkt 16 „ Składka Ubezpieczeniowa” – „kwota, którą Ubezpieczający jest zobowiązany wpłacić na wskazany w Umowie Ubezpieczenia rachunek bankowy N., w wysokości
i terminach określonych w Umowie Ubezpieczenia”;

- pkt 22 „ Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy” – „wydzielony fundusz aktywów, stanowiący rezerwę tworzoną ze Składek Alokowanych, inwestowany w sposób określony w Regulaminie Ubezpieczeniowych Funduszy Kapitałowych”;

- pkt 26 – „ Wartość Rachunku” – „suma wartości Jednostek Funduszu zarejestrowanych na każdym z Rachunków Indywidualnego Rachunku Kapitałowego”;

- pkt 27 „ Wartość Wykupu Całkowitego” – „kwota równa Indywidualnemu Stanowi Funduszu pomniejszonemu o opłatę likwidacyjną, której wysokość określona jest w Karcie Parametrów”;

- pkt 28 „ Wartość Wykupu Częściowego” – „kwota równa wartości Jednostek Funduszu umarzanych w związku z wykupem częściowym”.

Zgodnie z § 8 ust. 4 pkt 2 OWU Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu, gdy „upłynął Okres Opóźnienia – Umowa Ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, za który nastąpiło Opłacenie Składki Ubezpieczeniowej, z wyjątkiem przypadku określonego
w § 12 ust. 2; N. nie ma obowiązku wzywania Ubezpieczającego do Opłacenia Składki Ubezpieczeniowej”.

Paragraf 8 ust. 5 OWU stanowi: „W przypadku rozwiązania Umowy Ubezpieczenia
w trybie określonym w ust. 4 N. wypłaca Ubezpieczającemu Wartość Wykupu Całkowitego w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o wykup całkowity”.

Zgodnie z treścią § 20 ust. 1 OWU: „W przypadku wypłaty Wartości Wykupu Całkowitego, o której mowa w § 8 ust. 5, ze środków znajdujących się na Rachunku Podstawowym N. pobiera opłatę likwidacyjną, której wysokość określona jest w Karcie Parametrów. Środki zgromadzone na Rachunku dodatkowym są wolne od opłaty likwidacyjne”.

Na podstawie § 21 ust. 2 OWU „Za wyjątkiem opłaty za ochronę, N. może ustalić nowe wysokości opłat określonych w Karcie Parametrów. Zmiana wysokości opłat może mieć miejsce nie częściej niż raz w trakcie roku kalendarzowego. O zmianie wysokości opłat N. informuje Ubezpieczającego najpóźniej 30 ni przed datą jej wejścia w życie poprzez przesłanie Ubezpieczającemu nowej Kary Parametrów”. § 21 ust. 3 OWU „Zmiana wysokości płat o której mowa w ust. 2 następuje zgodnie ze wskaźnikiem ustalonym przez N.. Stosunek nowej wysokości opłaty do poprzednio obowiązującej nie może być większy od wyższego ze wskaźników: wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych lub wzrostu przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w sektorze przedsiębiorstw, publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny i obejmujących okres od dnia poprzedniej zmiany wysokości opłat do dnia, którym N. ustala nową wysokość opłat”.

„Niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną zostały zatwierdzone w dniu 22 czerwca 2010 r. i wchodzą w życie z dniem 28 czerwca 2010 roku” (§ 34).

dowód : - ogólne warunki ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną N. plan systematycznego oszczędzania ((...)) – k. 25 – 27.

Pismem z dnia 29 marca 2013 r. kierowanym do Rzecznika Ubezpieczonych, N. (...) Towarzystwo (...) na (...) S.A. w odpowiedzi na pismo z dnia 28 lutego 2013 r. dotyczące skargi E. S. i R. S. w sprawie ubezpieczenia na życie
z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną N. Plan Systematycznego Oszczędzania wskazała, iż skarżący wraz z wnioskiem o zawarcie umowy ubezpieczenia potwierdzili otrzymanie, zapoznanie się i akceptację treści OWU. W dniu 21.11.2011 r. skarżący potwierdzili również otrzymanie Załączników do wniosku zawierających Wartość Wykupu Całkowitego środków pochodzących z Rachunku Podstawowego i Rachunku Dodatkowego w poszczególnych Latach Polisowych. W związku z powyższym nie zachodzi okoliczność wskazana przez skarżących, że nie zostali poinformowani o opłatach towarzyszących ubezpieczeniu, a tym samym zostali wprowadzenie w błąd przez pracownika (...) Bank (...) S.A. Nadto, skarżący potwierdzili też otrzymanie Polis zawierających zestawienie podstawowych informacji
o Umowie Ubezpieczenia.

Ubezpieczyciel wskazał też, że w dniu 03.12.2012 r. do Towarzystwa wpłynęło pismo od skarżących zawierające prośbę o zwrot wpłaconych środków i zamknięcie lub zawieszenie na rok Umowy Ubezpieczenia. Dnia 07.12.2012 r. została do skarżących wysłana odpowiedź zawierająca informację, że zgodnie z § 11 ust. 1 OWU, zawieszenie opłacania składki jest możliwe po piątym Roku Polisowym. Jednocześnie Klienci zostali poinformowani
o możliwości dokonania Wykupu Całkowitego i dokumentach, które powinny zostać w takim przypadku przesłane do Towarzystwa.

Nadto, Towarzystwo wskazało, że wartość polisy nr (...) R. S. na dzień 25 marca 2013 r. wynosi: 3.698,53 zł (Rachunek Podstawowy). Natomiast wartość Polisy nr (...) E. S. na dzień 25 marca 2013 r. wynosi 3.698,53 zł (Rachunek Podstawowy). Skarżący nie posiadają środków na Rachunku Dodatkowym. Polisy znajdują się w II Roku Polisowym, w związku z tym Wartość Wykupu będzie wynosiła 2% wartości Rachunku Podstawowego.

Zgodnie z decyzją Zarządu Towarzystwa, Wartości Wykupu w poszczególnych Latach Polisowych kształtują się następująco:

I Rok Polisowy – 2% wartości Rachunku Podstawowego;

II Rok Polisowy – 2% wartości Rachunku Podstawowego;

III Rok Polisowy – 31% wartości Rachunku Podstawowego;

IV Rok Polisowy – 41% wartości Rachunku Podstawowego;

V Rok Polisowy – 51% wartości Rachunku Podstawowego;

VI Rok Polisowy – 61% wartości Rachunku Podstawowego;

VII Rok Polisowy – 71% wartości Rachunku Podstawowego;

VIII Rok Polisowy – 81% wartości Rachunku Podstawowego;

IX Rok Polisowy – 91% wartości Rachunku Podstawowego;

X Rok Polisowy – 100% wartości Rachunku Podstawowego;

oraz 100% wartości Rachunku Dodatkowego w każdym Roku Polisowym.

dowód : - pismo N. (...) Towarzystwo (...) na (...) S.A. do Rzecznika Ubezpieczonych z dnia 29 marca 2013 r. – k. 31 – 33.

Pismami z dnia 20 maja 2013 r. kierowanymi osobno do E. S. i R. S. ubezpieczyciel - N. (...) Towarzystwo (...) na (...) S.A. – poinformowało ubezpieczonych, że z powodu nieopłacenia składek ubezpieczeniowych ww. polisy zostały rozwiązane ze skutkiem na dzień 20.03.2013 r.

dowód : - dwa pisma N. (...) Towarzystwa (...) na (...) S.A. z dnia 20.05.2013 r. osobno do E. S. i R. S. – k. 21-22.

Pismem z dnia 28.05.2013 r. E. S. i R. S. odwołali się od ww. decyzji ubezpieczyciela wyrażonych w pismach z 20.05.2013 r. o rozwiązaniu umów.
W uzasadnieniu odwołania podnieśli, że w dniu 27 maja w rozmowie telefonicznej
z konsultantem N. (...) Towarzystwa (...) na (...) S.A. wyjaśnili i uzyskali potwierdzenie, że w trakcie wcześniejszego kontaktu ze strony ubezpieczyciela dokonano zgłoszenia o toczącym się postępowaniu numer (...) prowadzonym przez Biuro Rzecznika Ubezpieczonych w sprawie zaniżonej kwoty wykupu jednostek uczestnictwa i nieprawidłowości w zawartych umowach. Informacja taka miała być zaznaczona w bazie ubezpieczyciela z adnotacją, że do czasu decyzji Rzecznika ubezpieczonych wstrzymane zostają wpłaty. W podsumowaniu rozmowy 27 maja i kilkunastominutowego oczekiwania na informacje jakie w trakcie tej rozmowy konsultant ubezpieczyciela weryfikował, E. S. i R. S. uzyskali potwierdzenie, że faktycznie tak jest i że pisma ubezpieczeni mają traktować jako wysłane „z automatu” przez system ubezpieczyciela i że sprawa będzie rozpoznana ponownie. Mając jednak w pamięci powód zgłoszonej do Rzecznika sprawy R. i E. S. zgłaszają w formie pisemnej niniejsze odwołanie od decyzji Towarzystwa o rozwiązaniu polis. Jednocześnie ubezpieczeni podtrzymali zgłoszoną wcześniej wolę rozwiązania umów i odzyskania wpłaconych środków pomniejszonych jedynie o koszty jakie Towarzystwo poniosło w związku z wygaśnięciem umowy, nie zgadzając się jednocześnie na zastosowanie krzywdzących zapisów obecnej umowy, które, jak podnosi Rzecznik Ubezpieczonych, są niezgodne z obowiązującym prawem.

dowód : - pismo R. S. i E. S. z dnia 28.05.2013 r. do N. (...) Towarzystwa (...) na (...) S.A.– k. 23.

W piśmie z dnia 08.12.2013 r. kierowanym do E. S. i R. S. osoba z up. Rzecznika Ubezpieczonych poinformowała, że w dniu 14.11.2013 r. o Rzecznika ubezpieczonych wpłynęło kolejne pismo (...) S.A. stanowiące odpowiedź na interwencję skierowaną w sprawie E. i R. S.. W ww. korespondencji Ubezpieczyciel podtrzymał swoje stanowisko dotyczące prawidłowości zastosowania załącznika do wniosków o zawarcie umowy ubezpieczenia jako podstawy ustalania wartości wykupu jako takiej, jak również co do prawidłowości współczynnika wykupu określonego dla poszczególnych lat polisowych. Tym samym Ubezpieczyciel odmówił uznania zasadności stanowiska prezentowanego przez Rzecznika Ubezpieczonych, jak również dalszej polemiki z nim.

Rzecznik Ubezpieczonych podtrzymał w całej rozciągłości stanowisko prezentowane w dotychczasowej korespondencji.

dowód : - pismo osoby z up. Rzecznika Ubezpieczonych z dnia 08.12.2013 r. do E. S. i R. S. – k. 46-48.

W dniu 14.05.2014 r. został dokonany wpis do rejestru KRS (KRS nr (...)) polegający na wykreśleniu dotychczasowej firmy, pod którą działała spółka, tj. „N. (...) Towarzystwo (...) na Życie” Spółka Akcyjna oraz na wpisaniu nowej firmy, -od którą spółka działa, tj. (...) Spółka Akcyjna.

dowód : - wydruk z iMSiG.pl dotyczący zmian w KRS pozwanego ubezpieczyciela – k. 24;

- informacja odpowiadająca opisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców KRS – k. 60 – 65.

W piśmie z dnia 01.12.2014 r. R. S. i E. S. zwrócili się do (...) S.A. w W. o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczącej nieprawidłowości w zawartej umowie ubezpieczenia jak i przy jej zawieraniu
o czym informowali Rzecznika Praw Ubezpieczonych.

dowód : - pismo z dnia 01.12.2014 r. powodów do (...) S.A. wraz z potwierdzeniem nadania – k. 34.

W odpowiedzi na powyższe pismo z dnia 01.12.2014 r., otrzymane przez (...) S.A. w dniu 03.12.2014 r., pismem z dnia 27 stycznia 2015 r. Towarzystwo poinformowało, że nie widzi podstaw do uznania złożonej reklamacji za zasadną.

dowód : - odpowiedź (...) S.A. z dnia 27 stycznia 2015 r. do R. S. – k. 35-36.

Pismem z dnia 16.02.2015 r. E. S. i R. S. złożyli odwołanie od ww. decyzji Towarzystwa z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie odmowy wypłaty 100% stanu funduszu w ramach rachunku podstawowego obu ww. polis. Podnieśli, że niezrozumiała jest zawarta w ww. piśmie Towarzystwa informacja o zaprzestaniu stosowania klauzul abuzywnych w sytuacji, gdy Towarzystwo dokonuje potrącenia 98% środków zgromadzonych na Rachunku Podstawowym, pomimo, iż żaden z obowiązujących zapisów umowy nie upoważnia Towarzystwa do takiego potrącenia.

Wobec powyższego E. S. i R. S. wezwali (...) S.A. do:

- wypłaty 100% środków zgromadzonych na Indywidualnym Stanie Funduszu w ramach Rachunku Podstawowego i Dodatkowego wraz z odsetkami od dnia otrzymania pierwszego wezwania do zapłaty;

- podania podstawy potrącenia 98% środków zgromadzonych na Rachunku Podstawowym,
w sytuacji gdy Towarzystwo twierdzi, że nie stosuje klauzul abuzywnych;

- podania wysokości środków zgromadzonych przez E. i R. S. na rachunku Podstawowym i Dodatkowym

w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego wezwania.

dowód : - odwołanie z dnia 16.02.2015 r. E. i R. S. do (...) S.A. wraz z wezwaniem do zapłaty – k. 37 – 38.

W dniu 12 marca 2015 r. (...) Towarzystwo (...) wypłaciło powodom przelewem kwoty po 75 zł dla każdego.

dowód : - potwierdzenia przelewów na rzecz powodów z dnia 12.03.2015 r.– k. 28-29.

Pismem z dnia 26 marca 2015 r. kierowanym do R. S., w odpowiedzi na odwołanie z dnia 16.02.2015 r. otrzymane w dniu 18.02.2015 r., (...) S.A. zaproponowało R. S. rozwiązanie ugodowe. Ugoda miała polegać na tym, że Towarzystwo wypłaciłoby R. S. wartości Wykupu Całkowitego równej 54% Indywidualnego Stanu Funduszu z Rachunku Podstawowego, pomniejszoną o wypłaconą w dniu 12.03.2015 r. Wartość Wykupu Całkowitego w wysokości 2% Wartości Rachunku Podstawowego, tytułem rozwiązania Umowy Ubezpieczenia potwierdzonej Polisą Ubezpieczeniową nr (...). W załączeniu pisma Towarzystwo przesłało również dwa egzemplarze propozycji Ugody.

dowód : - pismo (...) S.A. z dnia 26.03.2015 r. do R. S. wraz z formularzem propozycji ugody – k. 39 – 41.

W odpowiedzi na powyższe stanowisko i propozycję ugodową pełnomocnik E. S. i R. S. w piśmie z dnia 15.04.2015 r. kierowanym do (...) S.A. w W. wniósł odwołanie i zaproponował zawarcie ugody poprzez zapłatę przez Towarzystwo 95% stanu Rachunku Podstawowego oraz Rachunku Dodatkowego.

dowód : - pismo pełnomocnika E. S. i R. S. z dnia 15.04.2015 r. do (...) S.A. w W. – k. 42.

W odpowiedzi na ww. pismo z dnia 15.04.2015 r., otrzymane w dniu 20.04.2015 r.,
w piśmie z dnia 20.05.2015 r. kierowanym do pełnomocnika E. i R. (...) S.A. w W. poinformowało, że Towarzystwo podtrzymuje przekazaną w dniu 26.03.2015 r. propozycję ugód.

dowód : - pismo (...) S.A. z dnia 20.05.2015 r. do pełnomocnika E. i R. S. – k. 43.

W dniu 09.06.2015 r. pełnomocnik E. i R. S. sporządził ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty w wysokości 75% stanu Rachunku Podstawowego oraz Rachunku Dodatkowego. W wypadku zapłaty wspomnianej kwoty E. i R. S. zrezygnują z dochodzenia pozostałej części należności. Pełnomocnik podniósł, że Towarzystwo nadal stosuje zapisy dotyczące opłaty likwidacyjnych, które zostały uznane za klauzule niedozwolone. Nie ma bowiem innej podstawy bezprawnego zatrzymania przez Towarzystwo należących do E. i R. S. środków.

dowód : - ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 09.06.2015 r. –k. 44.

W odpowiedzi na pismo z dnia 09.06.2015 r. (...) S.A. w piśmie z dnia 14.07.2015 r. kierowanym do pełnomocnika E. i R. S. nadal wyrażało wolę ugodowego zakończenia sporu, jednak na warunkach wskazanych przez Towarzystwo.

dowód : - pismo (...) S.A. z dnia 14.07.2015 r. do pełnomocnika E. i R. S. – k. 45.

W dwóch pismach kierowanych osobno do R. S. i E. S., opatrzonych datami 18 września 2015 r. (...) S.A. przedstawiło ubezpieczonym wartość opłat pobranych w związku z wykonywaniem Umów Grupowego Ubezpieczenia na Życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Regularną (...), potwierdzonych Polisami Ubezpieczeniowymi nr (...), a także informację dotyczącą Indywidualnego Stanu Funduszu na dzień zakończenia ww. Polis Ubezpieczeniowych.

W przypadku obu Polis Ubezpieczeniowych tj. nr (...)(E. S.) i (...)(R. S.) poniższe dane kształtowały się identycznie, tj. dla każdej z ww. umów:

- łączna kwota pobranych opłat za zarządzanie UFK: 114,59 PLN;

- łączna kwota pobranej opłaty administracyjnej: 180,00 PLN;

- łączna wysokość opłaconych Składek Regularnych: 3.680,00 PLN;

- łączna wysokość opłaconych Składek Dodatkowych – 0 PLN

- indywidualny Stan Funduszu na dzień zakończenia Polisy Ubezpieczeniowej 3.749,92 PLN.

dowód : - pismo (...) S.A. z dnia 18 września 2015 r. dot. polisy E. S. – k. 90;

- pismo (...) S.A. z dnia 18 września 2015 r. dot. polisy R. S. – k. 91.

W dwóch pismach, tj.: z dnia 18 września 2015 r. dotyczącym polisy R. S. oraz z dnia 21 września 2015 r. dotyczącym polisy E. S., (...) S.A. poinformowało, iż wynagrodzenie prowizyjne z tytułu wykonywania czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego w związku z Umowami Ubezpieczenia na Życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną N. Plan Systematycznego Oszczędzania odpowiednio nr (...) i nr (...), zawartymi pomiędzy Ubezpieczającymi R. S. i E. S., a (...) S.A. wyniosło łącznie: po 1.823,84 zł. Wynagrodzenie prowizyjne w powyższej wysokości zostało wypłacone (...) Bank (...) Spółka Akcyjna współpracującej z (...) S.A. na zasadach umowy agencyjnej.

dowód : - pismo (...) S.A. z dnia 21 września 2015 r. dot. polisy E. S. – k. 89;

- pismo (...) S.A. z dnia 18 września 2015 r. dot. polisy R. S. – k. 89v.

W Rejestrze Klauzul Niedozwolonych prowadzonym przez UOKiK pod numerem (...) w dniu 26.03.2014 r. zostało wpisane następujące postanowienie uznane za niedozwolone:

„ L.p. 11

Rodzaj opłaty:

Likwidacyjna za realizację wykupu środków pochodzących z Rachunku Podstawowego:

Wysokość opłaty:

w I Roku Polisowym 100%

w II Roku Polisowym 100%

w III Roku Polisowym 70%

w IV Roku Polisowym 60%

w V Roku Polisowym 50%

w VI Roku Polisowym 40%

w VII Roku Polisowym 30%

w VIII Roku Polisowym 20%

w IX Roku Polisowym 10%

w X Roku Polisowym 5%

Częstotliwość pobierania opłaty:

Jednorazowo ze Stanu Rachunku Podstawowego, w przypadku

realizacji wykupu Polisy”.

Powyższa niedozwolona klauzula umowna została wpisana na kanwie wyroku z dnia 09.01.2012 r. sygn. akt XVII AmC 355/11 Sądu Okręgowego w Warszawie – XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W tamtej sprawie stroną pozwaną była „N. (...) Towarzystwo (...) na Życie” S.A. z siedzibą w W..

dowód : - wydruk ze strony internetowej uokik.gov.pl/rejestr/ - k. 30.

W październiku 2015 r. w Delegaturze w L. w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów została wydana Decyzja RLU Nr (...), w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, w postępowaniu administracyjnym wszczętym z urzędu przeciwko N. (...) Towarzystwo (...) na (...) S.A.
w W., którego następcą prawnym jest (...) S.A.
w W.. Postępowanie było prowadzone na podstawie art. 28 ust. 1 i 2 ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentów po uprawdopodobnieniu w toku postępowania że ww. przedsiębiorca może stosować praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, stosując w obrocie z konsumentami „Wartość Wykupu Całkowitego”, określoną w umowach ubezpieczenia na Życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, w załącznikach do polis, a skutkującą obniżeniem lub pobraniem całości zgromadzonych przez konsumentów środków na rachunkach funduszy kapitałowych, w przypadku rozwiązania (w przypadku indywidualnych umów ubezpieczenia) lub rezygnacji (w przypadku ubezpieczeń grupowych) z powymienianych w tej decyzji umów ubezpieczenia, w tym m.in. „ze składką regularną N. Plan Systematycznego Oszczędzania: (...) albo O. albo P. albo (...).

- co może stanowić czyn nieuczciwej konkurencji, określony w art. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a w konsekwencji praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, określoną w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 powołanej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zachowanie przedsiębiorcy zakwalifikowane zostało jako naruszenie dobrych obyczajów, o których mowa w art. 3 ust. 1 u.z.n.k. Na gruncie tamtej sprawy dobre obyczaje zdefiniowano jako nakaz kształtowania i stosowania takich warunków umowy, które w nadmierny sposób nie uprzywilejowałyby tylko jednej, silniejszej strony zobowiązania, czyli przedsiębiorcy. Organ stwierdził, że (...) powinno tak przygotować warunki kontraktu, żeby rozkład ciężaru i ryzyka związanego
z jego wykonywaniem umowy nie był istotnie zniekształcony na niekorzyść konsumenta.

(...) S.A. w W. zobowiązało się do: umożliwienia ubezpieczającym będącym stronami obowiązujących w dniu uprawomocnienia się niniejszej decyzji Umów ubezpieczenia na życie z UFK, zawartych z Towarzystwem na podstawie wymienionych tam OWU zmiany w zakresie kosztu wykupu całkowitego związanego z odpowiednio – rozwiązaniem Umowy Ubezpieczenia przez ubezpieczającego albo wystąpieniem ubezpieczonego z Umowy Ubezpieczenia (zwanego dalej „kosztem wykupu całkowitego”) wyrażonego – w zależności od konstrukcji Umowy Ubezpieczenia – opłatą likwidacyjną albo wskaźnikiem wartości wykupu całkowitego, na warunkach określonych poniżej:

a) w przypadku Umów Ubezpieczenia ze składką regularną – poprzez określenie kosztu wykupu całkowitego w wysokości przedstawionej poniżej:

rok polisowy 2 – wysokość kosztu wykupu całkowitego 22,5%. sumy wpłaconych przez ubezpieczającego składek ubezpieczeniowych, do zapłaty których ubezpieczający był zobowiązany na podstawie umowy ubezpieczenia.

Przy czym koszt wykupu całkowitego określony w pkt a będzie mieć zastosowanie w każdym roku trwania Umowy Ubezpieczenia/ ochrony ubezpieczeniowej dla danego ubezpieczonego, w którym na mocy umowy ubezpieczenia przewidziane jest obciążanie kosztem wykupu całkowitego, chyba że dotychczasowe warunki Umowy ubezpieczenia przewidują taki sam albo niższy koszt wykupu całkowitego.

Organ wskazał jednak, iż powyższe ograniczenie wysokości opłat nie wyłącza możliwości dochodzenia przez konsumenta roszczeń w większym rozmiarze niż będzie wynikać to z obniżenia kosztu wykupu całkowitego w związku z zawarciem aneksu lub porozumienia.

Wobec powyższego na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. w zw. z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów umarza się jako bezprzedmiotowe postępowanie administracyjne.

W uzasadnieniu decyzji podkreślano m.in., że ubezpieczyciel nie wskazywał
w umowach, czy załącznikach, czy OWU, co składa się na koszty ubezpieczyciela, na opłaty likwidacyjne, czy też koszty wykupu zostały wskazane jako ryczałty. Podkreślano też wielość dokumentów składających się ostatecznie na zobowiązanie umowne konsumenta: umowa, wniosek, załącznik do wniosku, karta parametrów, owu – przez co staje się to nieczytelne dla konsumenta. Zarzucono też, że informacji dotyczących wykupu całkowitego nie ma ani
w dokumencie polisy, ani nawet w karcie parametrów tylko w załączniku do wniosku i to też zdawkowo, bez szczegółowych objaśnień. Podkreślono też, że pomniejszanie wartości rachunku o określone w warunkach ubezpieczenia wielkości w okresie, w których są one pobierane stanowi nieuprawnioną sankcję faktycznie uniemożliwiającą konsumentowi dokonanie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia z ufk w trakcie jej trwania, co uprawdopodabnia naruszenie dobrych obyczajów. Natomiast, powołując się na długoterminowość kontraktu, przedsiębiorca obrał taki a nie inny model rozliczania deficytu początkowego generowanego przez koszt prowizji agencyjnej, aby móc ograniczyć ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.

dowód : - Decyzja RLU Nr (...) październik 2015 r. w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – Delegatura w L. – k. 120 – 172.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo, rozszerzone pismem wniesionym w dniu 21.07.2016 r., zasługiwało na uwzględnienie w całości. Sąd jedynie zmodyfikował roszczenie odsetkowe, zasądzając od dnia 01.01.2016 r. odsetki ustawowe za opóźnienie w miejsce żądanych odsetek ustawowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporny był fakt zawarcia pomiędzy powodami (każdym z osobna) tj. konsumentami, a ubezpieczycielem, tj. przedsiębiorcą, w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Bezspornie również umowy te zostały rozwiązane w drugim Roku Polisowym z uwagi na zaprzestanie opłacania składek przez ubezpieczających.

Spor natomiast obejmował kwestię możliwości ograniczania przez ubezpieczyciela wypłacanych powodom kwot po rozwiązaniu umów ubezpieczenia, poprzez wprowadzenie konstrukcji wartości wykupu całkowitego stanowiącej w drugim Roku Polisowym wartość 2% środków.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie dokumenty. Strona pozwana kwestionowała dopuszczenie w sprawie dowodu z Aneksu Nr 2 do umowy kredytowej zawartej przez powodów z innym podmiotem tj. (...) Bank (...) S.A.
z siedzibą w G. ( k. 19-20). Powodowie natomiast sugerowali brak dowolności zawarcia umowy ubezpieczenia stanowiącej sposób zabezpieczenia kredytu. Wskazać należy, że nawet jeżeli zawarcie umowy o kredyt mieszkaniowy bank uzależniał od zawarcia umów ubezpieczenia, to samo podjęcie przez powodów decyzji o zawarciu tej głównej umowy kredytowej było dobrowolne, a w każdym razie, na podstawie zgromadzonych dowodów brak jest podstaw do wyciągnięcia odmiennych wniosków. Wobec powyższego, Sąd przytoczył
w poprzedniej części uzasadnienia informacje dotyczące umowy kredytowej i aneksu do niej jedynie informacyjnie, by wskazać kontekst zawarcia przez powodów umów ubezpieczenia na życie. Jednak w okolicznościach przedmiotowej sprawy ocenie podlegały jedynie zobowiązania umowne zawarte przez powodów w ramach umów ubezpieczenia.

W przedmiotowej sprawie strony zawarły umowy ubezpieczenia na życie
z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Konstrukcja tej umowy jest mieszana. Zgodnie z treścią art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Natomiast art. 805 § 2 pkt 2 k.c. stanowi, że świadczenie ubezpieczyciela przy ubezpieczeniu osobowym polega w szczególności na zapłacie umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Z kolei § 4 powoływanego artykułu stanowi, że przepisy art. 385 ^{( 1)} -385 ^{( 3)} k.c. (tj. dotyczące niedozwolonych klauzul umownych) stosuje się odpowiednio, jeżeli ubezpieczającym jest osoba fizyczna zawierająca umowę związaną bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 13 ustawy o działalności ubezpieczeniowej z dnia 22 maja 2003 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1206 t.j. ze zm.), która obowiązywała w dacie zawarcia i cały okres trwania umów zawartych między stronami: ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy stanowi wydzielony fundusz aktywów, stanowiący rezerwę tworzoną ze składek ubezpieczeniowych, inwestowany w sposób określony w umowie ubezpieczenia. Identyczna definicja znajduje się w art. 3 ust. 1 pkt 50 obecnie obowiązującej ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1844 ze zm.). Tym samym w tego typu umowach ubezpieczyciel zarządza na zlecenie ubezpieczającego środkami pieniężnymi pochodzącymi z wpłaconych składek, stanowiącymi ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy – jest to główne świadczenie ubezpieczyciela. Natomiast w zamian ubezpieczyciel pobiera świadczenie wzajemne w postaci opłaty za zarządzanie. Świadczenie to powinno być dostatecznie wyodrębnione. Natomiast wzajemny charakter zobowiązania nie dotyczy jednak innych opłat, a w szczególności opłaty likwidacyjnej, w stosunku do której nie występuje świadczenie ekwiwalentne (por. stanowisko Rzecznika Finansowego z dnia 29.08.2016 r. i powołane tam orzecznictwo– k. 167 i nast. – z którym to stanowiskiem Sąd
w przedmiotowej sprawie w całości się zgadza).

Tym samym ani opłata likwidacyjna, ani wartość wykupu nie stanowi świadczenia głównego w ramach umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Nadto, na co słusznie zwrócił uwagę Rzecznik Finansowy, nie jest możliwe, żeby kwota wykupu została wystarczająco zindywidualizowana co do treści i mogła zostać objęta porozumieniem stron.

Zgodnie z treścią art. 385 ^{( 1 )}k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny
(§ 1). Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4).

Wskazać należy, że w Rejestrze Klauzul Niedozwolonych prowadzonym przez UOKiK pod numerem (...) w dniu 26.03.2014 r. zostało wpisane następujące postanowienie uznane za niedozwolone:

„ L.p. 11

Rodzaj opłaty:

Likwidacyjna za realizację wykupu środków pochodzących z Rachunku Podstawowego:

Wysokość opłaty:

w I Roku Polisowym 100%

w II Roku Polisowym 100%

w III Roku Polisowym 70%

w IV Roku Polisowym 60%

w V Roku Polisowym 50%

w VI Roku Polisowym 40%

w VII Roku Polisowym 30%

w VIII Roku Polisowym 20%

w IX Roku Polisowym 10%

w X Roku Polisowym 5%

Częstotliwość pobierania opłaty:

Jednorazowo ze Stanu Rachunku Podstawowego, w przypadku

realizacji wykupu Polisy”.

Powyższa niedozwolona klauzula umowna została wpisana na kanwie wyroku z dnia 09.01.2012 r. sygn. akt XVII AmC 355/11 Sądu Okręgowego w Warszawie – XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Legalis Numer 750159). W tamtej sprawie stroną pozwaną była „N. (...) Towarzystwo (...) na Życie” S.A. z siedzibą
w W.. Sąd wyjaśnił w uzasadnieniu ww. wyroku, że: „dobre obyczaje” to reguły postępowania niesprzeczne z etyką, moralnością i aprobowanymi społecznie obyczajami. Istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek do drugiego człowieka. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można uznać więc działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności, a więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania. Pojęcie „interesów konsumenta” należy rozumieć szeroko, nie tylko jako interes ekonomiczny. Mogą tu bowiem wejść w grę także inne aspekty, jak choćby zdrowie konsumenta (i jego bliskich), jego czasu zbędnie traconego, dezorganizacji toku życia, przykrości, zawodu itp. Jednocześnie ustawodawca wymaga, by naruszenie interesów konsumenta było w stopniu „rażącym”, które to określenie odnosi się do wypadków znacznego, szczególnie doniosłego odbiegania przyjętego uregulowania od zasad uczciwego wyważenia praw i obowiązków w łączącym strony stosunku prawnym. Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym. W przedmiotowej sprawie Sąd wskazał m.in., że stosowane przez stronę pozwaną wzorce umowne nie zawierały definicji opłaty likwidacyjnej, strona pozwana nie wskazała w sposób wyraźny za jakie jej świadczenia pobierana jest przedmiotowa opłata likwidacyjna, która zresztą została określona w sposób ryczałtowy. Dalej podniesiono w uzasadnieniu powoływanego wyroku, że: „postanowienie umowne przewidujące obowiązek spełnienia przez konsumenta na rzecz oferenta świadczenia, bez określenia jego charakteru lub ewentualnego świadczenia wzajemnego jest sprzeczne
z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interes konsumentów. W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 KC „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą
w równowagę kontraktową tego stosunku”.

Postępowanie powyższe, które toczyło się przed Sądem Okręgowym – Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone miało na celu dokonanie abstrakcyjnej oceny wzorca celem ustalenia, czy zawarte w nim klauzule mają charakter niedozwolonych postanowień umownych. Jednak
w konkretnych okolicznościach przedmiotowej sprawy argumentacja Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów również znajdzie zastosowanie.

W umowach ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym zawartych przez powodów w dniu 21.11.2011 r. z N. (...) Towarzystwem (...) na (...) S.A. brak jest jakiejkolwiek wzmianki chociażby na temat Wartości Wykupu. Informacji takiej brakuje również w treści samych wniosków o zawarcie
ww. umów. Dopiero w Załączniku do powyższych wniosków tj. wzorcu umownym obowiązującym w N. (...) Towarzystwie (...) na (...) S.A. od 14.04.2011 r. (czyli bezspornie nieuzgadnianym indywidualnie z powodami) wskazana została ogólna informacja na temat Wartości Wykupu Całkowitego środków pochodzących z Rachunku Podstawowego. Wartość ta została określona procentowo w zależności od Roku Polisowego. Umowy powodów bezspornie w dacie ich rozwiązania znajdowały się w II Roku Polisowym, co, zgodnie z ww. Załącznikiem do wniosku oznaczało, że wartość Wykupu Całkowitego środków pochodzących z Rachunku Podstawowego wynosiła 0%! (chociaż strona pozwana wskazywała 2% i taki procent środków tj. po 75 zł wypłaciła powodom). Również Karta Parametrów obowiązująca u Ubezpieczyciela od 09.05.2011 r. (a więc również nieuzgodniona z powodami indywidualnie) nie zawiera ani definicji ani żadnego odniesienia do wykupu całkowitego. Natomiast OWU w § 2 pkt 27 zawiera definicję Wartości Wykupu Całkowitego, zgodnie z którą jest to „kwota równa Indywidualnemu Stanowi Funduszu pomniejszonemu
o opłatę likwidacyjną, której wysokość określona jest w Karcie Parametrów”. Po pierwsze, jak zostało wyżej wskazane, naliczanie opłat likwidacyjnych stanowi niedozwoloną klauzulę umowną, wpisaną do Rejestru Klauzul Niedozwolonych. Po drugie Karta Parametrów nie zawiera żadnej informacji dotyczącej opłaty likwidacyjnej. Innej definicji Wartości Wykupu Całkowitego konsumenci zawierający umowy z ubezpieczycielem nie otrzymali. Pomijając trudność samej materii proponowanego konsumentom produktu ubezpieczeniowego w postaci umowy ubezpieczenia z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, już samo „rozrzucenie” istotnych dla konsumenta informacji dotyczących zobowiązań umownych w kilku dokumentach tj. Polisie, Wniosku, Załączniku do wniosku, OWU i Karcie Parametrów, powoduje nawet dla osób wykształconych, które nie zajmują się na co dzień rynkiem kapitałowym trudność w zrozumieniu zawartych tam postanowień umownych.
W uzasadnieniu wyroku z dnia 13 maja 2009 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie, sygn. akt VI ACa 1365/08, (LEX nr 715020) wskazał na to, że specyficzność pojęcia "wartość wykupu", znana wąskiemu gronu osób trudniących się profesjonalnie ubezpieczeniami, jest dla przeciętnego konsumenta całkowicie niezrozumiała i dlatego stanowi niedozwolone postanowienie umowne (art. 385 ^{( 1)} § 1 k.c.).

Wskazać również należy, że niewątpliwie stosowanie przez stronę pozwaną konstrukcji Wartości Wykupu Całkowitego zredukowanej do zera, bądź kilku procent środków jest de facto zastosowaniem - tylko w odwróconej formie - opłaty likwidacyjnej. Negatywne skutki takiego rażącego naruszenia interesów konsumentów są bowiem identyczne zarówno przy konieczności uiszczenia opłaty likwidacyjnej jak również w sytuacji nieotrzymania środków zgromadzonych na rachunku poprzez zastosowane przez ubezpieczyciela swoistego potrącenia w wartości wykupu całkowitego. W jednym i w drugim przypadku konsument traci wszystkie lub znaczną część środków finansowych zgromadzonych na rachunku (por. Wyrok SN z dnia 18 grudnia 2013 r., I CSK 149/13, OSNC 2014/10/103, LEX nr 1413038, Biul.SN 2014/2/14, M.Prawn. 2014/17/923). Tym samym bogate orzecznictwo Sądów dotyczące opłat likwidacyjnych stanowiących niedozwolone postanowienia umowne, powoływane m.in. przez powodów, z którymi tut. Sąd w całości się zgadza, mają w pełni zastosowanie również w sytuacji znacznie zaniżonej Wartości Wykupu Całkowitego.

Strona pozwana usiłowała wykazać w toku postępowania ilość i różnorodność opłat, jakie musi ponieść ubezpieczyciel w związku z umowami ubezpieczeń na życie
z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Jednak niedopuszczalne jest w kontekście art. 385 ¹ k.c. przerzucanie odpowiedzialności i kosztów na konsumenta. Natomiast stosowana przez stronę pozwaną konstrukcja powoduje, że ubezpieczyciel – tj. podmiot prowadzący działalność gospodarczą obarczoną ryzykiem inwestycyjnym - usiłuje przerzucić to ryzyko na konsumenta, tj. stronę słabszą i niedoświadczoną, poprzez wprowadzenie przeróżnych opłat. Ponadto, strona pozwana w toku procesu w żaden sposób nie udowodniła, w jakim stopniu ponoszone przez nią przeróżne koszty przekładają się na te dwie konkretne polisy zawarte przez powodów. Natomiast Wartość Wykupu Całkowitego została wskazana ryczałtowo czyli abstrakcyjnie, niezależnie od konkretnych poniesionych kosztów.

Poza tym, zgodnie z treścią art. 830 § 1 k.c. przy ubezpieczeniu osobowym ubezpieczający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia, a w razie jego braku - ze skutkiem natychmiastowym. Uzależnianie przez ubezpieczyciela wysokości wartości wykupu od długotrwałości umowy de facto uniemożliwia konsumentowi dobrowolną rezygnację
z ubezpieczenia bez negatywnych dla siebie konsekwencji.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy znajdą również w pełni zastosowanie argumenty podniesione w ww. decyzji RLU Nr (...) wydanej w postępowaniu administracyjnym prowadzonym w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów przeciwko N. (...) Towarzystwu (...) na (...) S.A.
w W., którego następcą prawnym jest (...) S.A.
w W. ( k. 120-172). Wprawdzie decyzja ta obejmuje jedynie umowy obowiązujące
w dniu jej uprawomocnienia się, jednak podniesione w uzasadnieniu tej decyzji argumenty, odzwierciedlają również działania ubezpieczyciela przy zawieraniu umów ubezpieczenia objętych przedmiotem niniejszego postępowania.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził w wyroku od strony pozwanej na rzecz każdego z powodów kwoty żądane w piśmie zawierającym rozszerzenie powództwa, tj. po 3.674,92 zł wraz z odsetkami liczonymi od dnia 28.05.2013 r. Zasądzone kwoty należności głównej stanowią różnicę pomiędzy wskazaną przez stronę pozwaną na wezwanie Sądu
w piśmie procesowym z dnia 23.06.2016 r. wartością środków po umorzeniu jednostek na każdej z Polis (3.749,92 PLN) a kwotami po 75 PLN wypłaconymi powodom przez stronę pozwaną w dniu 12 marca 2015 r. ( k. 28-29 potwierdzenia przelewów).

Do zasądzonych kwot należności głównej Sąd zasądził również odsetki liczone od dnia 28.05.2013 roku do dnia zapłaty. Pismami z dnia 20.05.2013 r. ( k. 21-22) kierowanymi osobno do E. S. i R. S. ubezpieczyciel – N. (...) Towarzystwo (...) na (...) S.A. poinformowało ubezpieczonych, że z powodu nieopłacenia składek ubezpieczeniowych polisy zostały rozwiązane ze skutkiem na dzień 20.03.2013 r. Tym samym w dacie wskazanej w żądaniach pozwu, tj. 28.05.2013 r. roszczenie powodów
o wypłatę całości środków, a nie tylko Wartości Wykupu Całkowitego wskazanego przez stronę pozwaną, było wymagalne.

Poza tym w dniu 01.01.2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 09 października 2015 r.
o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1830). Zmieniła ona m.in. brzmienie
art. 481 k.c. Natomiast stosownie do treści art. 56 tej ustawy do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Artykuł 481 § 2 k.c. w dotychczasowym brzmieniu przewidywał, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Po zmianie wprowadzonej powyższą ustawą powyższy paragraf stanowi, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Mając na uwadze powyższe, Sąd w wyroku podzielił należności odsetkowe na okresy do 31.12.2015 r. i od 01.01.2016 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 490 j.t. ze zm.). Powodów łączyło w przedmiotowej sprawie współuczestnictwo formalne, wobec ego koszty procesu, w tym koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika zostały zasądzone od strony pozwanej na rzecz każdego
z powodów oddzielnie. Na przyznane każdemu z powodów koszty postępowania składają się kwoty po 100 zł tytułem uiszczonych opłat sądowych od pozwu oraz kwoty po 600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego. Nadto, na rzecz powoda R. S. Sąd zasądził od strony pozwanej kwotę 17 zł tytułu uiszczonej przez niego opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji wyroku.