Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Patrycja Baranowska

sędziowie: SO Anna Górnik

SR del. Rafał Lila (sprawozdawca)

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2017 roku w Szczecinie,

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie z wniosku M. M. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. M. w Ś.

o ogłoszenie upadłości

na skutek zażalenia dłużniczki na zarządzenie Przewodniczącego z dnia 24 kwietnia 2017 roku o zwrocie wniosku o ogłoszenie upadłości w sprawie prowadzonej pod sygn. akt XII GU 398/16

postanawia:

oddalić zażalenie

SSO Anna Górnik SSO Patrycja Baranowska SSR del. Rafał Lila

UZASADNIENIE

Zarządzeniem z 24 kwietnia 2017 roku Przewodniczący w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie XII Wydziale Gospodarczym, na podstawie art. 130 k.p.c. w związku z art. 35 ustawy z 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (T.j. Dz.U. z 2016r., poz. 2171 ze zm.) zwrócił wniosek dłużnika M. M. o ogłoszenie upadłości.

W uzasadnieniu wskazano, że zarządzeniem z dnia 7 marca 2017 roku dłużniczka została zobowiązana do uzupełnienia braków formalnych wniosku, w tym m.in. do przedłożenia bilansu sporządzonego dla celów postępowania na dzień przypadający w okresie 30 dni przed złożeniem wniosku. Zobowiązanie to, doręczone 5 kwietnia 2017 roku, nie zostało wykonane, a M. M. wskazała, że sporządza jedynie podatkową księgę przychodów i rozchodów i zgodnie z informacją księgowej, nie ma możliwości przygotowania takiego dokumentu. Przewodniczący uznał jednak, że przepis art. 23 ust. 1 pkt 2 prawa upadłościowego zawiera wymóg złożenia wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości bilansu sporządzonego dla celów postępowania upadłościowego bez względu na to, czy dłużnik dotychczas miał obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych, jak również czy jego służby księgowe potrafią go wygenerować na podstawie dotychczas prowadzonej dokumentacji.

Wniesionym 18 maja 2017 roku zażaleniem M. M. zaskarżyła przedmiotowe zarządzenie w całości, wnosząc o jego uchylenie oraz przekazanie akt Sądowi I instancji do dalszego prowadzenia zgodnie z wnioskiem. W uzasadnieniu wskazała, że ustawodawca nie sformułował definicji „bilansu sporządzonego dla celów postępowania upadłościowego”. Przez pojęcie to można rozumieć zarówno „sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa za pewien okres”, „wzajemny stosunek zużycia czegoś w procesie produkcji do wytworzonego produktu, stosunek strat i zysków, wchłaniania i wydalania” oraz „wszelkiego rodzaju podsumowanie, zestawienie”. Cechy bilansu spełnia zatem przedłożona przez dłużnika podatkowa księga przychodów i rozchodów, która jest faktycznie bilansem oddającym stan finansowy przedsiębiorstwa na dzień przypadający w okresie 30 dni przed złożeniem wniosku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie dłużnika nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wniosek o ogłoszenie upadłości, jako pismo procesowe, winien spełniać wymogi określone w art. 22 i 23 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe. W przypadku wniosku składanego przez dłużnika, stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 2 winien od dołączyć bilans sporządzony (przez tegoż dłużnika) dla celów postępowania, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 35 prawa upadłościowego, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa wnioskodawcę, pod rygorem zwrócenia wniosku, do poprawienia lub uzupełnienia go w terminie tygodniowym.

Zobowiązanie do uzupełnienia braków formalnych wniosku m.in. o przedłożenie bilansu zostało doręczone dłużniczce 5 kwietnia 2017 roku. M. M. nie wykonała przedmiotowego zobowiązania. W piśmie z 11 kwietnia 2017 roku wskazała, że cechy bilansu posiada przedłożona przez nią podatkowa księga przychodów i rozchodów, która oddaje stan finansowy przedsiębiorstwa na dzień przypadający w okresie 30 dni przed złożeniem wniosku. Zgodnie z informacją uzyskaną od księgowej nie ma możliwości sporządzenia bilansu w przypadku rodzaju prowadzonej przez nią działalności gospodarczej.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że przepis art. 23 ust. 1 pkt 1–7 wymaga przedstawienia dokumentów, z których powinno wynikać, kiedy nastąpiła utrata przez dłużnika "zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych" albo zmniejszenie aktywów majątku poniżej wysokości zadłużenia, dzięki temu bowiem będzie możliwe sprawdzenie, czy dłużnik zachował termin o jakim stanowi art. 21 ust. 1 ustawy.

W tym celu przepis zobowiązuje dłużnika do przedstawienia odpowiednich materiałów, w tym: bilansu, który stanowi integralną, podstawową część sprawozdania finansowego (art. 45 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości). W bilansie tym co do zasady "wykazuje się stany aktywów i pasywów na dzień kończący bieżący i poprzedni rok obrotowy" (art. 46 ust. 1 ustawy o rachunkowości), ze względu jednak na treść komentowanego przepisu wymagany bilans powinien wykazywać stany aktywów i pasywów "na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku".

Jeśli dłużnik nie może przedstawić bilansu odpowiadającego owym wymaganiom, powinien wyjaśnić przyczyny tego stanu rzeczy (np. włamanie i zniszczenie urządzeń biurowych wraz ze znajdującymi się w nich księgami) i przytoczyć ich uprawdopodobnienie (ust. 3).

Dłużniczka, korzystając z ust. 3 art. 23 ustawy wskazała, że sporządzenie bilansu w jej przypadku jest niemożliwe, gdyż prowadzi jedynie podatkową księgę przychodów i rozchodów. Równocześnie podniosła, że księga ta posiada wszelkie cechy bilansu.

Stanowisko wnioskodawczyni słusznie nie zyskało akceptacji Przewodniczącego w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie. Traktowanie podatkowej księgi przychodów i rozchodów jako rodzaju bilansu nie jest uprawnione w świetle przepisów ustawy prawo upadłościowe.

Jak wskazał P. Z. w komentarzu „Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne” z 2016r., wyd. 4 „aktualny bilans powinien zostać sporządzony specjalnie dla celów wniosku o ogłoszenie upadłości, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku (…) Na potrzeby wniosku o ogłoszenie upadłości konieczne jest sporządzenie takiego dokumentu poza zwykłym terminem, czyli na koniec roku obrachunkowego”. Komentator wskazał przy tym, że jeżeli dłużnik nie ma obowiązku prowadzenia księgowości, dyskusyjna wydaje się możliwość sporządzenia bilansu w rozumieniu ustawy o rachunkowości. „To, czego można oczekiwać od dłużnika niemającego obowiązku prowadzenia pełnej księgowości, to zestawienie własnych aktywów i pasywów w formie tabeli”.

Nie sposób zgodzić się z dłużniczką, że podatkowa księga przychodów i rozchodów posiada cechy bilansu uzasadniające uznanie jej za bilans w rozumieniu przepisu art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy prawo upadłościowe, czy też zestawienie aktywów i pasywów.

Bilans przedsiębiorstwa przedstawia wyrażony w pieniądzu stan i strukturę posiadanych przez przedsiębiorstwo aktywów (majątku) oraz wskazuje na źródła ich finansowania – pasywa. W odróżnieniu od rachunku zysków i strat – bilans ma charakter statyczny – odzwierciedla stan majątku na dany moment i jest sporządzany na podstawie aktualnych w dniu jego sporządzenia danych z systemu księgowego firmy. Z reguły bilans tworzony jest na koniec danego roku obrachunkowego i właśnie dla tego konkretnego dnia ustalane są pozycje bilansowe. Informacje zawarte w bilansie muszą być kompletne i w pełni udokumentowane. Aktywa zwane zasobami majątkowymi definiowane są jako zasoby o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń i mające spowodować w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Dzielą się na aktywa trwałe i obrotowe w zależności od czasu, przez jaki firma planuje wykorzystywać dane składniki. Pasywa to inaczej źródła finansowania. Dzielą się na kapitał własny (własne źródła finansowania) oraz zobowiązania (obce źródła finansowania).

(...) księga przychodów i rozchodów cech bilansu nie posiada. W istocie jest to prosta i przejrzysta ewidencja, w której zapisuje się zdarzenia gospodarcze następujące w firmie – przychody i koszty. Jej prowadzenie służy celom podatkowym – na jej podstawie dokonuje się ustalenia podstawy opodatkowania. W oparciu o jej treść nie sposób ustalić wartości aktywów i pasywów przedsiębiorcy.

Dłużniczka nie przedłożyła (choćby własnoręcznie sporządzonego) zestawienia aktywów i pasywów, które można byłoby uznać za spełniające wymóg formalny wniosku o ogłoszenie upadłości zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy prawo upadłościowe.

Reasumując, wniosek złożony przez M. M., prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. M. w Ś., nie odpowiadał wymogom formalnym ustanowionym w art. 22 i 23 ustawy Prawo upadłościowe. Prawidłowo zatem Przewodniczący w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie wezwał dłużniczkę do uzupełnienia braków formalnych wniosku przy zastosowaniu art. 130 k.p.c. w zw. z art. 35 ustawy Prawo upadłościowe, a następnie - wobec nieusunięcia tych braków – wniosek zwrócił.

W konsekwencji powyższego, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 35 prawa upadłościowego, Sąd Okręgowy w Szczecinie zażalenie M. M. oddalił.

SSO Anna Górnik SSO Patrycja Baranowska SSR del. Rafał Lila

Sygn. akt VIII Gz 326/17

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)