Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2017r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Marzanna A. Piekarska-Drążek

Sędziowie: SA – Zbigniew Kapiński (spr.)

SO (del.) – Agnieszka Wysokińska - Walczak

Protokolant: – st. sekr. sąd. Marzena Brzozowska

przy udziale oskarżyciela posiłkowego C. G.

Prokuratora Jacka Pergałowskiego

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2017 r.

sprawy A. C. urodz. (...) w W.
c. D. i J. z d. S.

oskarżonej z art. 284 § 2 k.k.

na skutek apelacji, wniesionych przez obrońcę oskarżonej i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 30 maja 2017 r. sygn. akt XVIII K 258/16

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

zasądza od oskarżonej A. C. na rzecz Skarb Państwa 180 zł tytułem opłaty za drugą instancję oraz obciąża oskarżoną wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym;

zwalnia oskarżyciela posiłkowego C. G. od należnej opłaty za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Prokuratura oskarżyła A. C. o to, że:

- w nieustalonym dniu nie wcześniej niż 27 września 2012 r. w nieustalonym miejscu dokonała przywłaszczenia powierzonej na zasadzie zawartej w dniu 23 sierpnia 2012 r. w W. przy ul. (...) umowy użyczenia na czas określony od 24 sierpnia 2012 r. do 26 sierpnia 2012 r. rzeczy ruchomej o znacznej wartości w postaci samochodu osobowego marki M. (...) nr rej. (...) o wartości 297.600 zł działając na szkodę C. G.,

tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 30 maja 2017 r.:

I.  oskarżoną A. C. w ramach zarzuconego jej czynu uznał za winną tego, że w dniu 22 września 2015 r. dokonała przywłaszczenia, powierzonej na podstawie zawartej w dniu 23 sierpnia 2012 r. w W. przy ul. (...) umowy użyczenia na czas określony, rzeczy ruchomej w postaci samochodu osobowego marki M. (...) nr rej (...) o wartości nie większej niż 126 420 złotych na szkodę C. G., tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 284 § 2 k.k. i na tej podstawie skazał ją i wymierzył jej karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 (trzech) lat tytułem próby;

III. na podstawie art. 46 § 2 k.k. orzekł od oskarżonej A. C. na rzecz pokrzywdzonego C. G. nawiązkę w kwocie 31.605,00 (trzydzieści jeden tysięcy sześćset pięć) złotych;

IV. na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. zasądził od oskarżonej opłatę w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych oraz obciążył ją kosztami procesu w kwocie 100 (stu) złotych.

Powyższy wyrok został zaskarżony m. in. przez obrońcę oskarżonej, który zaskarżając go w całości na korzyść A. C. na podstawie art. 427 § 1i 2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 2 k.p.k. zarzucił:

I. 1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez:

a) odmówienie waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej A. C., dokonaniu nietrafnej oceny ich treści oraz zakwestionowaniu wiarygodności tych wyjaśnień wyłącznie wobec faktu ich niezgodności z zeznaniami oskarżyciela posiłkowego (wielokrotnie sprzecznych z treścią innych obiektywnych dowodów), co tym samym doprowadziło do pominięcia przy dokonywaniu ustaleń faktycznych istotnych okoliczności wynikających z uznanych za niewiarygodne tychże wyjaśnień i tym samym oparcie ustaleń faktycznych jedynie na części materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie;

b) poprzez przyznanie całkowitej wiarygodności zeznaniom oskarżyciela posiłkowego C. G., podczas gdy osoba ta była osobiście zainteresowana niekorzystnym dla A. C. rozstrzygnięciem procesowym i bezpodstawnym wzbogaceniem się z tytułu wysuwanego żądania nałożenia na oskarżoną obowiązku naprawy szkody o wartości 297.600 złotych, nieadekwatnego w żadnej mierze do stanu pojazdu, modelu oraz jego wyposażenia, do czego oskarżyciel posiłkowy dążył - zarówno na etapie przedsądowym jak i sądowym - poprzez stwarzanie pozorów, iż pojazd marki M. (...) jest oryginalny, bezwypadkowy i nie nosił śladów jakiejkolwiek ingerencji, nadto próbował negować kontakt towarzyski z oskarżoną który mógłby potwierdzać wiarygodność zeznań A. C. w takim zakresie, w jakim wskazywała ona, że C. G. dobrowolnie wyrażał zgodę na bezumowne korzystanie z pojazdu po wygaśnięciu pisemnej umowy, a nadto poprzez zatajanie przed Sądem faktu bycia potentatem na rynku importu pojazdów samochodowych z USA na terytorium RP, co w konsekwencji doprowadziło do wyciągnięcia przez Sąd błędnych wniosków i odtworzenia stanu faktycznego w oparciu o dowód nie w pełni wiarygodnych;

2. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. art. 391 § 1 w zw. z art. 389 § 1 a contrario w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez poczynienie ustaleń faktycznych odnośnie daty popełnienia zarzucanego czynu na podstawie okoliczności nieujawnionych w toku rozprawy głównej, tj. oparcie się na dowodzie w postaci protokołu przesłuchania A. C. w trybie art. 183 k.p.k. i przyjęcie daty dokonania tej czynności jako daty popełnienia czynu, w sytuacji gdy skoro przeprowadzenie dowodu pochodnego w relacji do wyjaśnień oskarżonego może polegać jedynie na odczytaniu protokołów sporządzonych z przesłuchania oskarżonego, to nie jest dopuszczalne odtwarzanie na tej podstawie (również w inny sposób niż odczytanie) elementów stanu faktycznego, w szczególności momentu realizacji czynności wykonawczej i wykorzystywanie zeznań złożonych poprzednio przez oskarżonego w charakterze świadka bowiem dowód taki w procesie nie istnieje;

3. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. art. 170 § 1 pkt 2, 3 i 5 k.p.k. w zw. z art. 169 § 2 k.p.k. poprzez oddalenie wniosków dowodowych obrońcy oskarżonej złożonych w piśmie z 05 grudnia 2016 roku bez szczegółowego umotywowania takiego stanowiska w uzasadnieniu wyroku, co skutkowało ustaleniem okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego, zaś dowody te miały wykazać na okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonej i wykazać istniejącą niewątpliwie po stronie zawiadamiającego złą wolę i szereg jego działań zmierzających do wprowadzenia w błąd Sądu i wyzyskania tego błędu na szkodę oskarżonej, tymczasem zostały niesłusznie zakwalifikowane jako nieprzydatne do stwierdzenia znamion zarzucanego oskarżonej czynu oraz jako zmierzające do przedłużenia postępowania;

4. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 196 § 3 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez oparcie ustaleń faktycznych na treści opinii biegłego sądowego z zakresu ustalenia wartości pojazdu w sytuacji gdy w sprawie istniały powody osłabiające zaufanie do ww. biegłego bowiem, wydając przedmiotową opinię był on pracownikiem jednostki prowadzącej postępowanie przygotowawcze w niniejszej sprawie, co wskazywało na istnienie więzów służbowych mogących osłabiać jego zdolność do samodzielnego i niezależnego analizowania okoliczności istotnych dla treści opinii, a tym samym uzasadniało powołanie innego niezależnego biegłego, a nadto opinia ta jest niepełna bowiem sporządzona została bez dostępu biegłego do historii pojazdu, bez dokonania jego oględzin, a także bez początkowej wartości wyjściowej, tj. ceny zakupu, na co w toku przewodu sądowego obrona zwracała uwagę Sądu;

5. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. art. 424 § 1 k.p.k. poprzez brak rozważań w zakresie samoistnego, dobrowolnego zwrotu przez oskarżoną pojazdu marki M. dokonanego niezwłocznie po jego odzyskaniu, co tym samym doprowadziło Sąd do mylnego przekonania, że oskarżona działała z zamiarem zatrzymania rzeczy dla siebie i włączenia jej do majątku własnego, a tym samym że doszło do realizacji znamion przestępstwa przywłaszczenia od strony podmiotowej;

I. w konsekwencji obrazy ww. przepisów proceduralnych zarzucił Sądowi błędy w ustaleniach faktycznych, które miały wpływ na treść zaskarżonego wyroku polegające na niezgodnym z wymową dowodów:

a) niewłaściwym określeniu czasu popełnienia zarzuconego oskarżonej czynu i przyjęciu, iż nastąpił on w dniu 22 września 2015 roku, a więc w dacie tożsamej z przesłuchaniem A. C. w charakterze świadka, podczas gdy wyprowadzenie takiego wniosku było niedopuszczalne z uwagi na zakaz dowodowy, nadto A. C. nie była w tamtym czasie w posiadaniu tego pojazdu na skutek pozbawienia jej władztwa nad rzeczą przez osobę trzecią a tym samym nie mogła wypełnić znamion zarzucanego jej czynu, nadto polegające na stwierdzeniu, iż oskarżona nie zgłosiła organom ścigania zaginięcia pojazdu marki M. (...) o nr rej: (...), podczas gdy już podczas pierwszego przesłuchania w charakterze świadka A. C. informowała organy o utracie posiadania ww. pojazdu, co winno stanowić dla tych organów zgodnie z art. 9 § 1 k.p.k. i art. 10 § 1 k.p.k. przesłankę do wyłączenia materiału w tym zakresie i prowadzenia odrębnego postępowania zgodnie z zasadą legalizmu, a nie zasadą oportunizmu stosowaną w porządku anglosaskim,

b) błędnym ustaleniu zamiaru oskarżonej A. C. i stwierdzeniu, iż działała ona w celu włączenia pojazdu marki M. (...) do swojego majątku i powiększeniu w ten sposób stanu swojego posiadania, podczas gdy z prawidłowo ocenionych okoliczności podmiotowych i przedmiotowych oraz z ich wzajemnego powiązania wynika, że oskarżona nie działała z zamiarem przywłaszczenia rzeczy ruchomej, tylko użycia jej i skorzystania z zamiarem oddania, która to czynność finalnie nie doszła do skutku przed wszczęciem postępowania sądowego z uwagi na nieuprawnione pozbawienie jej władztwa nad pojazdem przez osobę trzecią,

c) poprzez pominięcie przy odtwarzaniu stanu faktycznego, a wręcz zignorowanie okoliczności zwrotu pokrzywdzonemu rzeczy ruchomej,

d) błędnym i znacznie zawyżonym ustaleniu wartości przedmiotowej rzeczy ruchomej,

które to błędy w konsekwencji doprowadziły do niesłusznego skazania A. C. za czyn opisany w sentencji wyroku, w sytuacji gdy zachowanie oskarżonej nie wypełniło znamion zarzucanego jej przestępstwa.

W związku z powyższym, na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. w zw. z art. 437 § 1 i 2 k.p.k. wniósł o uniewinnienie A. C. od zarzucanego jej czynu, względnie w przypadku stwierdzenia konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonej nie jest zasadna i nie zasługują na uwzględnienie zawarte w niej zarzuty oraz wnioski końcowe.

Za chybiony i bezpodstawny uznać należy zarzut obrazy przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. który dotyczy kwestionowania sposobu oceny wyjaśnień oskarżonej oraz zeznań oskarżyciela posiłkowego C. G..

Mając na uwadze treść zarzutów zawartych w pkt 1a i b petitum oraz wywody autora apelacji zawarte w jej uzasadnieniu stwierdzić należy, że wbrew twierdzeniom skarżącego ocena wskazanych dowodów dokonana przez Sąd meriti respektuje w pełni zasadę zawartą w art. 7 k.p.k. i nie nosi cech dowolności.

Zarzut obrazy art. 7 k.p.k. może być uznany za trafny i skuteczny tylko wówczas gdy zostanie wykazane w sposób przekonujący w środku zaskarżenia, że w procesie oceny danego dowodu Sąd orzekający dopuścił się uchybień które świadczą o tym, że ocena ma charakter dowolny a nie swobodny. Za taką zaś można uznać tylko taką ocenę przy której Sąd meriti dopuścił się błędu natury faktycznej, logicznej lub też ocenił określony dowód wbrew zasadom logiki i wiedzy i doświadczenia życiowego. Analiza treści zarzutów oraz uzasadnienia apelacji pozwala na konstatację, że podniesione zarzuty mają charakter wyłącznie polemiczny i nie zostało wykazane aby Sąd Okręgowy oceniając zgromadzone w sprawie dowody w tym wyjaśnienia oskarżonej oraz zeznania pokrzywdzonego C. G. dopuścił się błędu natury faktycznej, logicznej lub też, że ocena tych dowodów sprzeczna jest z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego. Dla Sądu odwoławczego jest oczywiste, że jeżeli Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne i przekonujące zeznania złożone przez pokrzywdzonego, to tym samym nie mógł uznać za wiarygodne w tym samym zakresie wyjaśnień oskarżonej i taki sposób postępowania Sądu nie może zostać uznany za naruszenie art. 7 k.p.k. Skoro zaś Sąd odmówił wiary wyjaśnieniom złożonym przez A. C. to jest również oczywiste, że ten dowód nie mógł stanowić podstawy dokonanych ustaleń faktycznych ale pominięcie tego dowodu nie może być uznane za obrazę art. 410 k.p.k. gdyż Sąd czyni ustalenia faktyczne tylko w oparciu o dowody które wcześniej uznał za wiarygodne. Jeżeli zaś autor omawianej apelacji zarzucił w opisanej sytuacji także obrazę art. 410 k.p.k. to należy uznać, że domaga się od Sądu dokonania ustaleń faktycznych w oparciu o dowód który Sąd uznał za niewiarygodny, co w żaden sposób nie może zasługiwać na uwzględnienie.

Z treści zarzutu z pkt 1b wynika zaś, że zasadniczym argumentem skarżącego świadczącym jego zdaniem o braku wiarygodności zeznań złożonych przez pokrzywdzonego jest okoliczność, że jest on osobą osobiście zainteresowaną niekorzystnym dla A. C. rozstrzygnięciem procesowym i bezpodstawnym wzbogaceniem się z tytułu wysuwanego żądania nałożenia na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody.

Powyższe wywody uznać należy za całkowicie chybione i bezpodstawne bowiem jest oczywiste, że każdy pokrzywdzony ma określony interes w tym aby sprawa pozostała pozytywnie dla niego rozstrzygnięta i aby została naprawiona szkoda wyrządzona przestępstwem, co nie może oznaczać, że ze wskazanych powodów zeznania pokrzywdzonego należy uznać za niewiarygodne. Odwoływanie się przez autora apelacji do wskazanych okoliczności świadczyć może jedynie o tym, że skarżący nie był w stanie wskazać merytorycznych argumentów podważających sposób oceny zeznań pokrzywdzonego przez Sąd meriti.

Analizując zaś pisemne motywy zaskarżonego wyroku w tym tę część która odnosi się do oceny wyjaśnień oskarżonej, zeznań C. G. oraz pozostałych dowodów zgromadzonych w niniejszej spawie str. 6 – 15, stwierdzić należy, że dokonana analiza i ocena tych dowodów jest wszechstronna, logiczna i przekonująca i zasługuje na aprobatę ze strony Sądu odwoławczego.

Bezpodstawny jest również zarzut zawarty w pkt 2 omawianej apelacji dotyczący rzekomego naruszenia art. 391 § 1 w zw. z art. 389 § 1 a contrario w zw. z art. 410 k.k. Wbrew twierdzeniem skarżącego Sąd Okręgowy zmieniając opis czynu przypisanego oskarżonej w zakresie czasu jego popełnienia nie oparł się w żaden sposób na podstawie okoliczności nieujawnionych w toku rozprawy głównej. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika żeby Sąd meriti odwołał się do protokołu przesłuchania A. C. w trybie art. 183 k.p.k. i w oparciu o ten dowód poczynił ustalenia faktyczne. Sąd Okręgowy nie dopuścił się również obrazy pozostałych przepisów postępowania określonych w pkt 3, 4 i 5 tj. art. 170 § 1 pkt 2, 3 i 5 k.p.k. w zw. z art. 169 § 2 k.p.k., art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 196 § 3 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 k.p.k. Odnośnie rzekomego naruszenia tego ostatniego przepisu to stwierdzić należy, że obowiązujący od 1 lipca 2015 r. art. 455a k.p.k. wyraźnie stanowi, że nie można uchylić wyroku z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 k.p.k. Zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie również z tego względu, że pisemne motywy zaskarżonego wyroku zostały w ocenie Sądu odwoławczego sporządzone w sposób prawidłowy, zgodny z wymogami zawartymi w art. 424 § 1 k.p.k. i ich treść pozwala na dokonanie pełnej instancyjnej kontroli zaskarżonego wyroku.

Wnioski dowodowe o których pisze skarżący w pkt 3 swojej apelacji zostały zasadnie oddalone i Sąd meriti uzasadnił w sposób przekonujący swoje stanowisko w tym zakresie i nie można zatem uznać, że doszło do obrazy wskazanych przepisów postępowania.

Wbrew twierdzeniom skarżącego nie można uznać, że istniały w przedmiotowej sprawie powody osłabiające zaufanie do opinii biegłego z zakresu ustalenia wartości pojazdu. Argument, że biegły był pracownikiem jednostki prowadzącej postępowanie przygotowawcze w niniejszej sprawie, a to miałoby osłabiać zdolność biegłego do samodzielnego i niezależnego analizowania okoliczności istotnych dla treści opinii jest nie tylko całkowicie chybiony i bezpodstawny ale ociera się wręcz o zarzut, że biegły ze wskazanych powodów nie był w stanie wydać rzetelnej opinii. Gdyby zaakceptować tok rozumowania autora apelacji to określone podmioty np. Laboratoria Kryminalistyczne Policji zostałyby wyłączone z uczestnictwa w wydawaniu opinii, co uznać należy za wręcz absurdalne. Skoro więc Sąd Okręgowy nie dopuścił się obrazy żadnego z przepisów ze sfery gromadzenia i oceny dowodów to uznać również należy, że dokonane w przedmiotowej sprawie ustalenia faktyczne są prawidłowe i mają pełne oparcie w materiale dowodowym.

Podniesione więc w pkt 1a, b, c i d zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych są chybione i bezpodstawne. Wbrew twierdzeniem autora apelacji Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił zarówno czas popełnienia czynu przez oskarżoną jak również jej zamiar oraz wartość samochodu marki M. (...). Sąd I instancji dokonując ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie nie pominął również żadnej okoliczności mającej istotny wpływ na treść ustaleń i treść zaskarżonego wyroku. Pomimo tego, że w apelacji nie podniesiono zarzutu obrazy prawa materialnego to jednak w końcowej części uzasadnienia zakwestionowana została ocena prawna zachowania oskarżonej dokonana przez Sąd Okręgowy. Zdaniem Sądu odwoławczego wywody autora apelacji w tym zakresie również należy uznać za chybione i bezpodstawne, bowiem prawno – karna ocena dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych jest prawidłowa i brak jest podstaw do jej zakwestionowana. Sąd meriti w sposób przekonujący i logiczny wypowiedział się na str. 20 – 22 uzasadnienia zaskarżonego wyroku i stanowisko Sądu w tym zakresie zasługuje na akceptację ze strony Sądu odwoławczego.

Sąd Apelacyjny mając na uwadze powyższe nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany lub uchylenia orzekł jak na wstępie.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono zaś na podstawie art. 634 k.p.k., art. 636 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k.