Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 lipca 2017 r. w G.

sprawy z powództwa A. T.

przeciwko M. C. (1), M. C. (2), H. C., A. C.

o eksmisję i zapłatę

oddala powództwo

I C 432/16

UZASADNIENIE

Powódka A. T. domagała się orzeczenia eksmisji pozwanych M. C. (1), A. C., H. C. i M. C. (3) z domu mieszkalnego przy ul. (...) w G.. Nadto domagała się zasądzenia od pozwanego M. C. (1) na swoją rzecz kwoty 2000 zł z tytułu odszkodowania za wyrzucenie mebli z domu oraz kwot po 500 zł miesięcznie z tytułu zaległych opłat za wynajem domu począwszy od 25 listopada 2015 r.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że wraz ze swoim byłym mężem M. M. (1) jest współwłaścicielką domu przy ul. (...) w G.. Pozwany M. C. (1) wraz ze swoją rodziną zamieszkuje w tym domu na podstawie umowy najmu zawartej z M. M. (1) bez zgody powódki. Pozwany wprowadzając się do domu miał świadomość tego, że powódka nie wyraża zgody na oddanie go w najem. Pozwany odmówił też podpisania umowy najmu z powódką , co jej zdaniem uzasadnia roszczenie o zasądzenie na jej rzecz kwot po 500 z tytułu zaległego czynszu najmu. Nadto pozwany wprowadzając się do domu bez zgody powódki wyrzucił niektóre ze znajdujących się tam mebli, których wartość powódka oszacowała na kwotę 2000 zł.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa powołując się na zawartą z M. M. (1) i na bieżąco wykonywaną umowę najmu spornego domu oraz zgodę M. M. (1) na wyrzucenie mebli wskazanych w pozwie.

W toku postępowania swój udział w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego po stronie powódki zgłosiła Gmina G. popierając żądanie eksmisji oraz wnosząc o nieprzyznawanie pozwanym uprawnienia do lokalu socjalnego.

Sad ustalił, co następuje:

Powódka oraz M. M. (1), jako byli współmałżonkowie, są współwłaścicielami domu mieszkalnego przy ul. (...) w G.. W czasie trwania małżeństwa dom stanowił ich majątek wspólny

/okoliczność bezsporna/

W dniu 25 listopada 2015 r. M. M. (1) oraz M. C. (1) zawarli umowę najmu części domu przy ul. (...), obejmującej dwa pokoje z używalnością kuchni i łazienki na czas nieoznaczony. Czynsz najmu został ustalony na poziomie 700 zł miesięcznie M. C. (1) zamieszkuje w spornym domu wraz z żoną A. oraz dziećmi: H. i M.. Na bieżąco uiszcza czynsz najmu do rąk M. M. (1).

/umowa najmu – k. 13, oświadczenie M. M. (1) – k. 86/

Powódka nie wyraziła zgody na zawarcie umowy najmu, o czym poinformowała M. M. (1) mailem z 9 stycznia 2014 r.

/wiadomość e – mail k. 7/

W lutym 2016 r. powódka prowadziła korespondencję mailową z M. C. (1) domagając się uiszczania czynszu najmu na swoją rzecz oraz opuszczenia domu w razie niespełnienia tego warunku. Z kolei M. C. (1) proponował zapłatę na rzecz powódki części czynszu najmu pod warunkiem podpisania z nim umowy najmu o takiej samej treści, jak ta, którą zawarł z M. M. (1). Powódka nie wyraziła zgody na powyższe nie chcąc zawrzeć umowy na czas nieoznaczony.

/korespondencja mailowa stron – k.8 - 12/

M. M. (1) nie zgadza się na eksmisje M. C. (1) i pozostałych pozwanych.

/oświadczenie M. M. (1).- k.86/

Pozwany M. C. (1) za zgodą córki powódki i M. M. (1) wyrzucił część wyposażenia domu.

/okoliczność bezsporna/

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny był w sprawie bezsporny, w związku z czym jej rozstrzygnięcie zależało od prawnej oceny ustalonych faktów.

Powódka dochodziła w niniejszym postępowaniu trzech rodzajów roszczeń: domagała się eksmisji pozwanych, zapłaty „wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z domu oraz zapłaty odszkodowania za wyrzucone meble.

Dla oceny zasadności każdego z tych roszczeń istotne znaczenie ma bezsporna w sprawie okoliczność, iż powódka nie jest wyłącznym właścicielem spornego domu, ponieważ udział we współwłasności przysługuje również jej byłemu małżonkowi M. M. (1).

Fakt ten powoduje, że legitymacja procesowa powódki do domagania się eksmisji może wynikać wyłącznie z przepisu art. 209 k.c., który stanowi, że każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa. Podkreślić należy, że „istotą czynności zachowawczych, o których mowa w art. 209 k.c. jest ochrona wspólnego prawa. Cel ten jest realizowany przez wykonywanie "wszelkich czynności" i dochodzenie "wszelkich roszczeń". (…). Samodzielne wykonywanie czynności zachowawczych przez współwłaściciela jest dopuszczalne w takim zakresie, jaki daje się pogodzić z korzyścią i interesem wszystkich współwłaścicieli” (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2013r., II CSK 673/12, LEX nr 1394087). Współwłaściciel, który dokonuje czynności zachowawczej działa we własnym imieniu, ale w interesie wszystkich współwłaścicieli (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1960 r., I Co 16/60, OSN 1961, nr 2, poz. 31; J. Ignatowicz [w:] I. Bielski, J. Ignatowicz, J. Pietrzykowski, Z. Resicha (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, 1972, s. 537). W konsekwencji powyższego – jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 5 czerwca 1985r., III CZP 35/85, OSNC 1986/4/47 – sprzeciw współwłaścicieli reprezentujących większość udziałów we współwłasności nieruchomości wyłącza możliwość uznania, że współwłaściciel występujący z wnioskiem wykonuje czynności zmierzające do zachowania wspólnego prawa (art. 209 k.c.). Gdy czynność zachowawcza polega na wytoczeniu powództwa windykacyjnego, to powód - współwłaściciel nie może żądać wydania rzeczy wyłącznie sobie, wbrew woli innego współwłaściciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 1997r., II CKN 2/97, LEX nr 1228321). W przypadku roszczenia windykacyjnego sprzeciw innych współwłaścicieli pozbawia wykazującego inicjatywę procesową współwłaściciela legitymacji procesowej do występowania w procesie w zastępstwie pozostałych (sprzeciwiających się) współwłaścicieli (por. uchwała SN z 5 czerwca 1985 r., III CZP 35/85, OSN 1986, Nr 4, poz. 47; wyrok SN z 28 kwietnia 2005 r., III CK 504/04, L.; wyrok SN z 30 października 2013 r., II CSK 673/12, OSP 2014, Nr 7-8, poz. 72). W niniejszej sprawie drugi ze współwłaścicieli spornej (...), wyraźnie sprzeciwił się żądaniu eksmisji pozwanych ze spornej nieruchomości. Sprzeciw współwłaściciela oznacza zatem, że powódka nie posiada legitymacji procesowej w przedmiotowym postępowaniu, czego skutkiem winno być oddalenie powództwa w zakresie żądania wydania nieruchomości.

Niezasadne okazało się także żądanie zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z domu powódki. W tym zakresie podstawę prawną roszczenia powódki stanowiły przepisy art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 1 k.c. i art. 230 k.c. Bez wątpienia czynność dochodzenia wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i zwrotu równowartości pożytków (art. 224 § 2 i 225 k.c.) nie należy do czynności zachowawczych w rozumieniu przepisu art. 209 k.c., gdyż jej celem nie jest ochrona prawa przed możliwym niebezpieczeństwem i nie zmierza ona do zachowania wspólnego prawa własności rzeczy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2014r., I CSK 728/13, LEX nr 1583212), a zatem powyższe wywody dotyczące legitymacji procesowej powódki nie dotyczą przedmiotowego roszczenia o zapłatę. Zgodnie z treścią art. 225 k.c. obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego. Natomiast stosownie do art. 224 § 2 k.c. od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Powyższe przepisy mają odpowiednie zastosowanie w stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym (art. 230 k.c.), a podstawowa przesłanka ich zastosowania jest ustalenie, ze posiadacz rzeczy nie ma do niej tytułu prawnego.

W rozpoznawanej sprawie należało zatem przede wszystkim rozstrzygnąć, czy pozwany M. C. (1) jest posiadaczem spornego domu bez tytułu prawnego, ponieważ tylko wówczas byłby zobowiązany do uiszczania na rzecz powódki wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z niego. W sprawie bezspornym było, że pozwany zawarł umowę najmu spornej części nieruchomości i na tej podstawie zajmuje dom. Poza sporem pozostawała również okoliczność, że umowa najmu została zawarta wbrew woli powódki, o czym pozwany dowiedział się najpóźniej w lutym (...)., w trakcie wymiany korespondencji mailowej z powódka. Okoliczność ta nie zmienia jednak faktu, ze pozwanego wiąże ważna umowa najmu zawarta z M. M. (1), dająca mu tytuł prawny do zajmowania domu. Ze względu na to, że najem wywołuje wyłącznie skutki obligacyjne, przyjmuje się, że wynajmujący nie musi być właścicielem przedmiotu najmu (por. J. Panowicz-Lipska, w: SPP, t. 8, 2011, s. 12; orz. SN z 14.4.1961 r., III CR 806/60, OSN 1962, Nr 3, poz. 101). Zasadniczo na ważność umowy najmu z tych samych powodów nie wpływa także brak uprawnień wynajmującego do przedmiotu najmu – wystarczy, że strona ta może faktycznie zapewnić najemcy realizacje jego uprawnień, tzn. oddać rzecz do używania w uzgodnionym okresie trwania najmu. Sytuacja taka wpływa natomiast na odpowiedzialność wynajmującego względem najemcy (Komentarz do kodeksu cywilnego, G. Gniewek, wyd. 8).

Nawet zatem, jeżeli M. M. (1) jako współwłaściciel nie był uprawniony do zawarcia umowy najmu domu bez zgody powódki (art. 199 k.c.), nie wpływa to na ważność stosunku obligacyjnego zawartego pomiędzy pozwanym a były mężem powódki. Jeżeli zatem pozwany, co było bezsporne, uiszcza czynsz najmu do rąk marka M., powódka, aby odzyskać przysługującą jej w stosunku do wielkości udziału we współwłasności część pożytków z tytułu czynszu, powinna skierować roszczenia do byłego męża, a nie do pozwanego. W przeciwnym razie pozwany zmuszony byłby płacić de facto podwójny czynsz najmu tego samego domu.

Dlatego też, uznając, że pozwany korzysta ze spornego domu na podstawie tytułu prawnego, Sąd uznał, że nie ma podstaw do zasądzenia na rzecz powódki wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z niego.

Ostatnim roszczeniem powódki było roszczenie o odszkodowanie w kwocie 2000 zł z tytułu usuniętych z domu mebli i innych rzeczy, w szczególności kanapy i dwóch materacy. Roszczenie to również okazało się niezasadne. Po pierwsze, pozwany usunął kanapę i inne elementy wyposażenia domu za zgodą M. M. (1), czego powódka w toku postępowania nie kwestionowała. Podstawę prawną roszczenia odszkodowawczego stanowi przepis art. 415 k.c., przewidujący jako przesłanki odpowiedzialności przede wszystkim winę i bezprawność działania sprawcy szkody.

W sytuacji, gdy usunięcie mebli nastąpiło za zgodą M. M. (1), nie może być mowy ani o bezprawności działania pozwanego, ani o jego winie w tym zakresie. Zgoda właściciela, czy też współwłaściciela rzeczy wyklucza obie te przesłanki. Niezależnie od tego należy wskazać, że wysokość szkody nie została w żaden sposób wykazana przez powódkę. Przedstawiła ona jako dowód wyłącznie zdjęcie kontenera, wypełnionego bliżej nieokreślonymi rzeczami. Zidentyfikować można na nim wyłącznie kanapę i prawdopodobnie jeden materac. Na podstawie omawianego zdjęcia nie sposób oszacować wartości rzeczy znajdujących się w kontenerze, ani określić stanu ich utrzymania. Powódka wysokość szkody określiła, jako koszt zakupu rzeczy nowych, co jest zabiegiem nieprawidłowym, ponieważ wartość rzeczy zużytych różni się od wartości przedmiotów nowych. Mało tego, z zeznań powódki wynika również, że w kontenerze znajdowały się m. in. osobiste rzeczy jej męża.

Z tych względów roszczenie odszkodowawcze powódki należało uznać za nieuzasadnione w świetle art. 415 k.c. i nieudowodnione co do wysokości.

O kosztach postępowania Sad orzekł na podstawie art. 98 k.c. obciążając nimi w całości powódkę, jako stronę przegrywającą spór.