Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2013 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa B. B. (1)

przeciwko (...) SA w Ł.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 29 listopada 2012 r. sygn. akt I C 2915/10

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.800zł ( jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 203/13

UZASADNIENIE

Powódka B. B. (1) wnosiła o zasądzenie na jej rzecz od (...) S.A. w Ł. kwoty 91 000 zł tytułem zadośćuczynienia , kwoty 5680 zł tytułem odszkodowania z należnymi odsetkami od dochodzonych kwot od dnia doręczenia pozwanemu pozwu oraz ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość a to w związku z uszkodzeniem ciała doznanym na skutek wadliwie przeprowadzonego w dniu 13 lutego 2009r. laserowego zabiegu .

W odpowiedzi na pozew , pozwane Towarzystwo (...) S.A. w Ł. nie uznało żądania pozwu , wniosło o jego oddalenie i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2012r. sygn. akt I C 2915/10 Sąd Okręgowy w Kielcach zasądził tytułem zadośćuczynienia od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 91000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 lutego 2011r. oraz kosztami w kwocie 3617zł (pkt. I i pkt. VII) . Sąd ten zasądził także odszkodowanie w kwocie 5030zł wraz z odsetkami ustawowymi (pkt II), ustalił odpowiedzialność pozwanej na przyszłość (pkt III), oddalił żądanie w pozostałej części (pkt IV), odstąpił od obciążenia B. B. (1) kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa (pkt V) , nakazał pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 5530, 80 zł tytułem kosztów sądowych (pkt VI ) .

Sąd pierwszej instancji ustalił, że w 2008r. jako młoda , dbająca o swój wygląd kobieta- B. B. (1) podjęła leczenie w Gabinecie Dermatologicznym i Salonie (...) „ (...) „ dr nauk medycznych H. B. w związku z krostkami , które pojawiły się na jej twarzy. Dr B. rozpoznała u powódki trądzik . Po zastosowanym leczeniu na twarzy powódki pozostały drobne plamki przypominające piegi , które pod makijażem były mało widoczne . Niemniej dr B. zaproponowała przeprowadzenie zabiegu laserowego ,który miał usunąć istniejące przebarwienia. Pierwszy zabieg jako demonstracyjny został wykonany w styczniu 2009r przez przedstawiciela firmy sprzedającej urządzenia laserowe. Po zabiegu wykonanym metodą dynamiczną (urządzenie jest przesuwane po policzkach ) powódka odczuwała uczucie gorąca ale po 3-4 dniach objawy te ustąpiły , skóra złuszczyła się a twarz pozostała gładka. Na dzień 13 lutego 2009r. powódka miała wyznaczony drugi zabieg. W dacie wykonywania tego zabiegu dr H. B. jak i jej mąż A. B. korzystali z ochrony ubezpieczeniowej (...) S.A. Zabieg został przeprowadzony przez dr A. B. , męża dr H. B.. Na wyraźne polecenie dr H. B. zwiększono parametry działania lasera . Zabieg został przeprowadzony najpierw metodą statyczną (urządzenie lasera przykładano do twarzy jak stempel) a następnie metodą dynamiczną. Przeprowadzony zabieg powódka odczuwała jako bolesny a po jego wykonaniu jej twarz od razu spuchła. Po zabiegu powódka została skierowana do gabinetu kosmetycznego gdzie nałożono jej maseczkę . W trakcie powrotu do domu z policzków zaczęła sączyć się wydzielina . B. B. (1) po powrocie do domu telefonicznie poinformowała o sączącej się wydzielinie dr H. B. , która zaleciła jej zasypywanie twarzy zasypką z apteki oraz zabroniła przemywania twarzy wodą , zalecając używanie stosownego płynu oraz kremów , które powódka nabyła po pierwszym zabiegu.Po około 4 dniach zeszła opuchlizna a na policzkach pozostały rany na których stopniowo zaczęły pojawiać się strupy. Dolegliwości bólowe w postaci pieczenia i swędzenia powódka odczuwała przez okres 4-6 dni , później ból ustąpił ale pozostało swędzenie związane z gojeniem się ran. Po 2 tygodniach B. B. (1) odbyła kontrolną wizytę u dr B., która zapewniała ją ,że jest wszystko w porządku ale zalecała ostrożność w postępowaniu ze strupkami aby ich nie zerwać , gdyż od tego zależeć będzie wygląd twarzy. Stan ten był bardzo stresujący dla powódki , która płakała , wstydziła się gdziekolwiek pokazać , nie wychodziła z domu. Oklejona gazami musiała jechać na uczelnię zdawać egzamin. Strupy na twarzy utrzymywały się przez okres około 3 tygodni. Gdy odpadły na policzkach pozostały głębokie czerwone wgłębienia. Powódka zasięgała porad kilku ośrodków między innymi : Centrum (...) , Poradni (...) Plastycznej w S.dr M. B. z B. by ostatecznie podjąć leczenie w (...) w C. gdzie poddała się kilkunastu zabiegom laserowym , których celem było zmniejszenie powstałych blizn. U powódki doszło do powstania trwałego oszpecenia jakimi są powstałe blizny na twarzy. Są to zmiany nieodwracalne a wszystkie dotychczas podejmowane zabiegi jak i te , które powódka podejmie w przyszłości nie przywrócą jej wyglądu sprzed zabiegu. U powódki doszło do długotrwałych zmian osobowości , obniżenia samooceny , radykalnej zmiany odbioru własnej osoby , poczucia utraty atrakcyjności fizycznej a co się z tym wiąże nastąpiły trudności w realizacji swych potrzeb ( w tym seksualnych), wycofanie z bliskich kontaktów międzyludzkich , świadomość beznadziejności sytuacji . Przeżycia związane z negatywnymi zastępstwami zabiegu obniżyły również odporność psychiczną powódki na sytuacje stresowe w przyszłości. Reakcja blizn na wysokie i niskie temperatury w zasadzie pozbawia ją możliwości korzystania z dobrodziejstw opalania się , kąpieli czy też korzystania ze sportów zimowych. Jest to ograniczenie bardzo dotkliwe dla młodej , sprawnej fizycznie kobiety. Ograniczony jest też zakres kosmetyków z których powódka może bezpiecznie korzystać.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy odwołał się do treści art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. i wskazał z powołaniem na orzecznictwo , że przy określeniu zadośćuczynienia należy uwzględnić rodzaj i rozmiar uszkodzeń ciała oraz rozstroju zdrowia , czas trwania i stopień natężenia cierpień fizycznych i psychicznych z tym związanych stosowane leczenie , jego dotkliwość i skuteczność , aktualny (po zakończonym leczeniu) stan zdrowia , trwałość zmian i wszelkie konsekwencje doznanego uszczerbku w sferze codziennej , życiowej egzystencji , w porównaniu do okresu przed zdarzeniem , także w zakresie perspektyw na przyszłość . Zdaniem Sądu rozmiary krzywdy powódki są znacznie większe aniżeli wynikałoby to z okoliczności będących przedmiotem analizy pozwanego Ubezpieczyciela , dokonywanej w trakcie i na potrzeby prowadzonego przez niego postępowania likwidacyjnego. Powódka bowiem doznała uszkodzeń ciała ,które spowodowały określone następstwa w postaci nie tylko cierpień fizycznych ale również cierpień psychicznych. Trwałe oszpecenie powódki dotyczy jej twarzy. Zdaniem Sadu Okręgowego oczywistym jest ,że dla człowieka żyjącego w europejskim kręgu kulturowym jego twarz jest szczególną częścią ciała - „wizytówką” , której nie można zakryć , uczynić niewidocznym. W wyniku przeprowadzonego zabiegu twarz B. B. (1) zmieniła się na trwałe a wszystkie dotychczas podejmowane zabiegi jak i te , które powódka podejmie w przyszłości nie przywrócą jej wyglądu sprzed zabiegu. Zadośćuczynienie uzasadnia rozmiar cierpień fizycznych jakie doznała powódka w związku ze źle przeprowadzonym zabiegiem , ból z sączących się ran, ograniczenia wynikające z zakazu mycia twarzy i zaleceń używania zasypki i maści. Dotkliwsze są jednak następstwa powstałe w sferze psychicznej powódki , poczucie wstydu i zakłopotania związanego z jej wyglądem , osłabienie odporności na sytuacje stresowe w przyszłości i ograniczenia jakich powódka doznaje w związku z następstwami zabiegu . Z powyższych powodów , przedstawiony przez biegłą dr n. med. E. N. 10 % procentowy wskaźnik uszczerbku na zdrowiu nie miał decydującego znaczenia przy ustalaniu należnego powódce zadośćuczynienia. Powódka z osoby otwartej , towarzyskiej i radosnej stała się osobą zamkniętą w sobie , unikającą bliskich kontaktów z ludźmi , źle oceniającą swe perspektywy w tym zakresie na przyszłość. Doznana przez powódkę rozmiar krzywdy uzasadniał ustalenie wysokości należnego powódce zadośćuczynienia na kwotę 100 000 zł. Uwzględniając kwotę 9 000 zł wypłaconego już przez pozwanego ubezpieczyciela zadośćuczynienia Sąd Okręgowy uznał więc zasądzona kwotę 91 000 zł uznając za odpowiednią i utrzymaną w rozsądnych granicach .

Od tego orzeczenia apelację wniosła strona pozwana zaskarżając pkt I i V i VII, żądając zmiany orzeczenia i oddalenia powództwa ponad kwotę zadośćuczynienia 41000zł jak też zmiany orzeczenia o kosztach procesu poprzez stosunkowe ich rozdzielenie i obciążenia tymi kosztami powódki a nie wyłącznie pozwanej. Skarżąca zarzuciła naruszenie art. 445 k.c. poprzez błędne ustalenie , że kwota 100000zł zadośćuczynienia stanowi odpowiednią sumę za krzywdę wynikłą z wadliwie wykonanego zabiegu kosmetycznego twarzy. Nie kwestionując zasady odpowiedzialności strona pozwana podniosła , że zadośćuczynienie przyznane przez Sąd Okręgowy jest nadmierne . Zdaniem strony pozwanej nie uwzględniono faktu, że już przed wypadkiem powódka miała widoczne ślady przebarwień i blizn spowodowanych trądzikiem co stało się przyczyną podanie się zabiegowi w lutym 2009r., nie nastąpił też trwały uszczerbek na zdrowiu w sferze psychicznej . Przyznana kwota za stwierdzony uszczerbek w rozmiarze 10 % jest rażąco wygórowana. Pozwana wniosła też o zasądzenie koszów postępowania apelacyjnego w tym koszty zastępstwa w kwocie 1800zł.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów procesu. Podniosła , że ból i cierpienie powódki nie może zostać sprowadzone do 10% uszczerbku przeliczone wg taryfikatora. Zarówno fizyczny jak i psychiczny uszczerbek , czasowe wyłączenie powódki z życia rodzinnego i studenckiego oraz trwałość następstw zdarzenia musi zostać uwzględniony. Powódka podniosła , że przed zdarzeniem przebarwienia przypominały małe kropeczki wyglądające jak piegi . W wyniku zabiegu została zeszpecona , nie może wychodzić z domu i stała się osobą wyobcowaną o obniżonej samoocenie. Nadto powódka zakwestionowała podstawę do zmiany orzeczenia o kosztach wskazując, że powódka wygrała ww przeważającej części a ponadto wysokość kwoty zależała od oceny sądu.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego z tym zastrzeżeniem , że rozważania Sądu Okręgowego w części powołującej następstwa zdarzenia, w tym wynikające z niekwestionowanych opinii biegłych traktuje jako element stanu faktycznego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje: zważył co następuje:

Strona pozwana nie kwestionuje ustaleń Sądu pierwszej instancji a z tych ustaleń wynika znaczna krzywda powódki. Krzywda ta jest związana zarówno z cierpieniami fizycznymi powódki związanymi z „oparzeniami” twarzy jak i psychicznymi następstwami zdarzenia wywołanego nieprawidłowo przeprowadzonym zabiegiem kosmetycznym. Uznanie zasady odpowiedzialności przez stronę pozwaną odpowiadającą za sprawcę nie wymaga szczegółowego omawiania podstawy odpowiedzialności z art. 415 k.c. oraz art. 444§1k.c. i art. 445§1 k.c. Zwrócić tylko należy uwagę , że prima facie istnieje związek pomiędzy nieprawidłowo przeprowadzonym zabiegiem a uszkodzeniem ciała powódki , której zresztą nie poinformowano o możliwych negatywnych konsekwencjach zabiegu laserowego. W zapewnieniu sprawcy zabieg , który w założeniu miał doprowadzić do likwidacji drobnych plamek - przebarwień pozostałych po kuracji maściami trwale zeszpecił B. B. (1). Apelacja zbyt dużą wagę przywiązuje do blizn potrądzikowych pomijając ustalony w sprawie efekt pierwszego zabiegu. Natomiast skutkiem wadliwie przeprowadzonego zabiegu laserowego są nieodwracalne blizny , które już negatywnie wpłynęły na życie powódki ale będą one odciskały swoje piętno za każdym spojrzeniem w lustro. Zeszpecenie na twarzy jest odczuwalne przez każdego człowieka z uwagi na widoczność tej części ciała i odczuwalność reakcji innych osób pozostających w kontakcie wzrokowym . Jednak dla młodej , świadomej swojej atrakcyjności kobiety takie blizny są już traumą . Sąd Okręgowy słusznie uwzględnił przy określeniu rozmiaru zadośćuczynienia powiązanie istotnego zmniejszenia atrakcyjności powódki z jej stanem psychicznym oraz trybem jej życia .Poziom atrakcyjności był ważny dla powódki poddającej się zabiegom upiększającym. Jej krzywda związana z zeszpeceniem nie była więc przeciętna . Powołanie się przez skarżącą na przeciętną stopę życiową nie może podważyć kompensacyjnego celu zadośćuczynienia . Apelujący odnosząc odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia do kwot zasądzanych w innych sprawach nie powołuje konkretnych przykładów zadośćuczynienia adekwatnych do rozmiaru krzywdy powódki a zarzut w tym zakresie oderwany jest od faktów ustalonych w sprawie. Analogia nie może opierać się tylko na odniesieniu do pozanormatywnego taryfikatora odnoszonego do procentu uszczerbku (por. wyrok SN z dnia 18 listopada 1998r. II CKN 353/98 M.Prawn. 2011/17/948). Silnie negatywne przeżycie powódki jako następstwo zdarzenia musi zostać odpowiednio zrekompensowane. W tej sprawie Sąd Okręgowy określił wysokość kwoty zadośćuczynienia z uwzględnieniem wszystkich okoliczności zdarzenia i jego następstw , w tym bolesność związaną z opuchlizną i piekącymi ranami występującą bezpośrednio po zabiegu jak i trwałość blizn a więc nieodwracalność następstw zdarzenia. Oszpecenie to ma charakter trwały k- 142 a ewentualne zabiegi jakim poddaje się nadal powódka mogą tylko ograniczyć a nie zlikwidować skutki zdarzenia. Sąd Okręgowy prawidłowo uwzględnił sytuację indywidualną powódki w tym wpływ następstw zdarzenia na życie B. B. (1). Radykalna zmiana sposobu jej życia i upodobań , konieczność rezygnacji z kąpieli słonecznych , obniżenie samooceny , wręcz osobowościowe zmiany, utrata poczucia przyjemności z życia , odczucie beznadziejności i trudności realizacji potrzeb bliskości czy seksualności nie mogły i nie zostały pominięte. Trudno przyjąć by w takiej sytuacji przyznana kwota zadośćuczynienia 100000zł (10000+91000zł) naruszała zasady sprawiedliwości. Określenie kwoty zadośćuczynienia należało do sfery swobodnego uznania Sądu pierwszej instancji. Korygowanie tej kwoty przez Sąd Apelacyjny mogło nastąpić jedynie, gdyby kwota była niewspółmiernie nieodpowiednia, tj. albo rażąco wygórowana, albo rażąco niska (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 listopada 2004 r. I CK 219/04) a to w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Sąd Okręgowy właściwie ocenił krzywdę powódki i adekwatnie określił kwotę zadośćuczynienia. Nieznaczność oddalenia powództwa nie uzasadniała odejścia przez Sąd Okręgowy przy orzeczeniu o kosztach procesu od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy , stąd apelacja jest bezzasadna. Wobec powyższego Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 i3 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c. przy zastosowaniu § 6 pkt 5 w zw. z § 13.1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002r. nr 163, poz. 1348 ze zm.).