Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie V Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2017 r. sprawy z powództwa

D. K.

przeciwko

(...) Spółka Akcyjna w Ł.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 155 900 ( sto pięćdziesiąt pięć tysięcy dziewięćset złotych ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 października 2016 r. do dnia zapłaty.

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 13 212 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

3.  nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa ( kasa Sądu Okręgowego w Olsztynie ) kwotę 561 , 25 zł tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia biegłego tymczasowo sfinansowanego ze środków Skarbu Państwa.

Sędzia

Wiesław Kasprzyk

Sygn. akt V GC 36/17

UZASADNIENIE

Powód D. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego - (...) Spółka Akcyjna w Ł. kwoty 155 900 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05.10.2016 roku wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że dnia 05.04.2016 r. doszło do kolizji w wynik której uszkodzony został jego pojazd ciężarowy który służył do prowadzenia działalności gospodarczej. Odpowiedzialność za zdarzenie ponosił kierujący pojazdem marki I. będący w chwili zdarzenia stroną umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z pozwanym. Uszkodzony pojazd powoda był niezbędny z uwagi na konieczność codziennej realizacji zleceń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej , także z uwagi na konieczność zachowania gotowości do przyjmowania ewentualnych nowych zleceń. Powód poza uszkodzonym pojazdem dysponuje jeszcze dwoma pojazdami podobnego typu jednakże te samochody ciężarowe wykorzystywane są do innych zadań w przedsiębiorstwie powoda i niemożliwe było zastąpienie pojazdu uszkodzonego jednym z nich bez uszczerbku dla dochodów uzyskiwanych przez powoda z prowadzenia działalności gospodarczej. Z uwagi na powyższe okoliczności powód w okresie naprawy uszkodzonego pojazdu to jest od 6 kwietnia do 31 sierpnia 2016 roku to jest przez 147 dni wynajmował pojazd zastępczy marki S. . Koszty najmu zostały określone w wysokości 1500 zł netto za dobę, co stanowi standardową stawkę podmiotów profesjonalnie zajmujących się świadczeniem tego typu usług dla pojazdu tej klasy. Łączny koszt wynajęcia pojazdu zastępczego w całym okresie naprawy uszkodzonego auta wyniósł 193 500 zł netto. W toku likwidacji szkody pozwany decyzją z dnia 04.10.2016 roku uznał roszczenie w części zapłacił powodowi odszkodowanie z powyższego tytułu wysokości 37 600 zł uznając za zasadny czas najmu w wymiarze 47 dni. Jednocześnie pozwany zakwestionował stawkę netto najmu uznając, że powinna ona wynosić 800 zł netto. Likwidacja szkody realizowana była w systemie bezgotówkowym. Wyboru warsztatu do naprawy i wszelkich formalności związanych z wyceną oraz zapłatę za części i robocizny dokonywał pozwany. Powód nie pobierała bezpośrednio żadnych środków pieniężnych za naprawę pojazdu ani nie ingerował w proces ich przeprowadzenia. Uszkodzenie pojazdu było na tyle istotne, że konieczna była wymiana istotnego elementu - kabiny kierowcy jakim jest ściana przednia. Jej sprowadzenie oraz montaż były czynnościami czasochłonnym . Ponadto pozwana w pewnym stopniu przyczyniła się do przedłużenia okresu naprawy uszkodzonego pojazdu poprzez kilkukrotne kwestionowanie wyceny przedkładanej do zaakceptowania przez warsztat realizujący naprawę. Zasadnym jest przyznanie powodowi uprawnienia do korzystania z pojazdu zastępczego od dnia wystąpienia szkody do dnia odbioru pojazdu naprawionego.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zawnioskował o przeprowadzenie dowodu z akt szkody oraz dopuszczenie dowodu z opinii biegłego zakresu motoryzacji i wyceny szkód na okoliczności technologicznego czasu naprawy uszkodzonego pojazdu, braku zasadności najmu na okres wskazany przez powoda oraz na okoliczność czy biorąc pod uwagę zakres szkody była możliwość używania auta okresie pozostawienia go w warsztacie naprawczym, wysokości stawki dobowej za najem pojazdów zastosowanej przez powoda z wyłączeniem firmy zaproponowanych przez powoda.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany stwierdził, że w toku likwidacji szkody uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił wskazaną kwotę 37 600 zł za 47 dni najmu w stawce 800 zł netto. Pozwany dodał, że nie można zgodzić się z twierdzeniem powoda jakoby najem samochodu zastępczego był zasadny powyżej 47 dnia.

Zdarzenie szkodowe miało miejsce w dniu 05.04.2016 roku zaś szkoda została zgłoszona do ubezpieczyciela 7 kwietnia 2016 roku.

Następnie dnia 08.04.2016 roku odbyły się oględziny a w dniu 13.04.2016 roku nastąpiło zgłoszenie dodatkowego uszkodzenia zaś 20.04.2016 roku odbyły się ponowne oględziny.

Kolejne zgłoszenie dodatkowej szkodę miało miejsce dnia 05.05.2016 roku i tego samego dnia odbyły się dodatkowe oględziny.

Dnia 14.06.2016 roku zgłoszono dodatkowe uszkodzenie w dniu 17 czerwca przeprowadzono dodatkowe oględziny.

W dniu 29.07.2016 roku zgłoszono ponownie dodatkowe uszkodzenia zaś z dnia 03.08.2016 roku odbyły się dodatkowe oględziny.

Zdaniem pozwanego na prace blacharskie i lakiernicze w tym inne prace dodatkowe należy przewidzieć około 21 dni. Brak jest zatem jakichkolwiek dowodów na to aby obciążać pozwanego za najem trwający ponad 47 dni, które to koszty powinny obciążać tylko i wyłącznie powoda. Ponadto powód jak sam wskazał posiadał jeszcze dwa pojazdy o analogicznych parametrach, z których mógł korzystać. Zdaniem pozwanego uszkodzony samochód powoda nadawał się do użytku zatem nie było potrzeby aby przebywał przez 147 dni zakładzie naprawczym. Pozwany zakwestionował także stawkę najmu w wysokości 1500 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług przewozowych samochodami ciężarowymi tak zwanymi wywrotkami w przebudowie m.in. drogi nr (...). W związku z powyższym dnia 22.10.2015 roku zawarł umowę nr (...) o usługi transportowe z (...)w W.. Umowa obejmowała przebudowę drogi nr (...). Wynagrodzenie przewidziano na poziomie kwoty 4 217 062 zł 50 gr. Umowę zawarto na czas określony to jest do 30.09.2018 roku. Dla celów realizacji przedmiotu umowy oraz w okresie jej obowiązywania przewoźnik zobowiązany jest zapewnić dysponowanie wskazanymi pojazdami w ilości nie mniejszej niż 8 samochodów.

dowód

umowa k. 320-334

Dnia 30.09.2015 roku powód zawarł umowę z firmą (...) spółka z o.o. w P. , przedmiotem której było wykonywanie usług transportowych dla realizowanej przez zleceniodawcę inwestycji o nazwie budowa drogi ekspresowej S 7 na odcinku M.-O.. Umowę zawartą na czas oznaczony od dnia 30.09.2015 roku do 31.12.2016 roku z możliwością przedłużenia za zgodą stron. Powód zobowiązany był dysponować 6 samochodami ciężarowymi.

dowód

umowa k. 342-349, załącznik nr 1, załącznik nr 2 do umowy k. 350-351

Dnia 30.09.2015 roku powód zawarł umowę ze (...) Spółka z o.o. w W. przedmiotem której było świadczenie usług transportowych dla realizowanej inwestycji o nazwie budowa drogi ekspresowej S 7 na odcinku M. O.. Umowę zawartą na czas określony to jest od dnia 30.09.2015 roku do 31.12.2016 roku z możliwością przedłużenia za zgodą stron. Pozwany gwarantował gotowość podstawienia w pełni sprawnych środków transportowych ilości 6 samochodów ciężarowych.

dowód

umowa k. 354-361, załącznik nr 1 załącznik nr 2 k. 362-363.

W okresie wykonywania powyższych umów dnia 05.04.2016 roku doszło do kolizji wyniku, której uszkodzony został jeden z pojazdów ciężarowych powoda. Odpowiedzialność za zdarzenie ponosił kierowca pojazdu marki I. będący w chwili zdarzenia stroną umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z pozwanym. W wyniku przedmiotowego wypadku pojazd należący do powoda uległ uszkodzeniu zakwalifikowanemu przez pozwaną jako szkoda częściowa.

bezsporne

Dnia 08.04.2016 roku powód dokonał zgłoszenia szkody.

dowód

zgłoszenie szkody . k 78

W dniu 06.04.2016 roku powód oddał uszkodzone auto do naprawy (...) i Serwisowi (...) - (...) Spółka z o.o. Naprawa trwała do dnia 31.08.2016 roku to jest 147 dni. Okres naprawy uzależniony był w głównej mierze od czynności związanych z likwidacją szkody. I tak pierwsze oględziny odbyły się dnia 08.04.2016 roku ale już z dnia 13.04.2016 roku warsztatach naprawczych zgłosił dodatkowe uszkodzenia w związku z czym 20.04.2016 roku odbyły się ponowne oględziny. Następne zgłoszenie dodatkowej szkodę miało miejsce dnia 05.05.2016 roku i w tym samym dniu odbyło się dodatkowe oględziny pozwanego. Kolejne dodatkowe uszkodzenia zgłoszono dnia 14.06.2016 roku w związku z czym kolejne oględziny przeprowadzono dnia 17.06.2016 roku. Dnia 29.07.2016 roku zgłoszono ponownie dodatkowe uszkodzenia , w związku z czym dniu 03.08.2016 roku odbyły się dodatkowe oględziny.

Fakty przyznane przez pozwanego k. 36

Dnia 29.07.2016 roku sporządzona została przez warsztat naprawczy kalkulacja naprawy. Z akt sprawy nie wynika kiedy została ona zaakceptowana przez pozwanego. Naprawę auta zakończona została 31.08.2016 roku.

dowód

kalkulacja naprawy k. 68-71.

W okresie naprawy uszkodzonego samochodu powód wynajął samochód zastępczy w stawce 1500 zł netto za dobę - bezsporne.

Za najem auta zastępczego powód zapłacił kwotę 193 500 zł netto.

dowód

Faktury k. 13-17.

Sąd zważył co następuje:

Żądanie powoda jest uzasadnione w całości. Orzeczenie swoje Sąd oparł na dokumentach które nie były kwestionowane przez stronę postępowania. Ponadto także znaczna część faktów nie była kwestionowana przez strony a to:

- fakt kolizji i jej okoliczności

- odpowiedzialność pozwanego co do zasady

- czas trwania naprawy auta

- okres najmu auta zastępczego i warunki finansowe tego najmu

Sąd uwzględnił także dowód z zeznań świadków przesłuchanych na rozprawie w dniu 02.06.2017 roku - osoby które dokonywały naprawy urządzonego auta. W ocenie sądu zeznania tych świadków są w pełni wiarygodne. Są to osoby niezwiązane z żadną ze stron procesu niemający zatem interesu w składaniu zeznań korzystnych dla którejkolwiek ze stron.

Istotą żądania powoda jest naprawienie szkody - straty jaką poniósł na skutek uszkodzenia swojego samochodu ciężarowego. Strata w tym przypadku sprowadza się do konieczności pokrycia kosztów najmu auta zastępczego . Powód w toku postępowania dowodowego wykazał bezspornie, że w momencie wystąpienia zdarzenia wywołującego szkodę związany był umowami ze znanymi w Polsce przedsiębiorstwami budowlanymi w ramach realizacji inwestycji drogowej - przebudowy drogi krajowej nr (...). Przedstawione przez powoda umowy z tymi przedsiębiorstwami w ocenie Sądu nie budzą żadnych wątpliwości, nie zostały zakwestionowane przez pozwanego a zatem stanowią w pełni wiarygodny dowód potwierdzający zaangażowanie gospodarcze powoda. Z treści tych umów wynika także ,co wskazano w ustaleniach faktycznych, , że skala zaangażowania powoda była bardzo duża o czym świadczy poziom wynagrodzenia a także obowiązek dysponowania znaczną liczbą samochodów ciężarowych niezbędnych do wykonania umów. Tym samym nie może budzić wątpliwości ,w świetle powyższych dowodów, że utrata chociażby jednego auta stanowiła ewidentną szkodę przejawiającą się nie tylko w kosztach naprawy auta, utraconych dochodach ale także finansowej odpowiedzialności powoda za nienależyte wykonanie zobowiązania wobec zleceniodawcy , chociażby w postaci kar umownych przewidzianych w każdej z umów. Całkowicie zatem usprawiedliwiona była potrzeba wynajęcia auta zastępczego w miejsce auta uszkodzonego. Konieczność poniesienia tego typu wydatku była ewidentnym skutkiem zdarzenia który spowodował uszkodzenie auta powoda. Zatem istnienie związku przyczynowego między zdarzeniem jakie miało miejsce dnia 5 kwietnia 2016 roku a szkodą , w tym przypadku w postaci kosztów związanych z koniecznością wynajęcia auta zastępczego , jest ewidentny. Ekonomiczne i prawne uzasadnienie wynajęcia auta zastępczego w ocenie sądu jest całkowicie usprawiedliwione. W konsekwencji żądanie powoda co do zasady nie budzi wątpliwości.

Odrębnym natomiast zagadnieniem jest kwestia wysokości szkody, co w tym wypadku przekłada się na wysokość stawki najmu oraz od długość okresu najmu.

Odnosząc się do wysokości stawki najmu powód przedłożył dwie oferty (k. 21,22) na kwoty 2000 zł i 1800 zł netto za jedną dobę. W rezultacie umowę zawarł z przedsiębiorcą który wysokość stawki określił na poziomie 1500 zł netto za dobę najmu.

W toku postępowania sąd nabrał wątpliwości czy stawki tej nie należałoby obniżyć z uwagi na bardzo długi okres najmu auta zastępczego. Kierując się bowiem zasadami doświadczenia życiowego przyjąć należy, że tego typu umowy zawierane na bardzo długi okres czasu powinny być przez wynajmującego premiowane w swoisty sposób , poprzez zmniejszenie stawki najmu. W tym celu dopuszczono dowód z opinii biegłego. Biegły niejako podzielając wątpliwości sądu przyjął, że przy najmie długoterminowym stawka powinna być niższa o około 10 do 20% średnio o 15%. W orzeczeniu sąd nie podzielił jednak stanowiska biegłego bowiem z opinii tej wynika jedna ważna okoliczność , że praktycznie nie istnieje rynek najmu samochodów ciężarowych. Jeżeli bowiem na terenie województwa istnieje kilkanaście lub kilkadziesiąt firm wynajmujących auta osobowe to nie ma żadnej firmy, która zajmowałaby się wynajmem aut ciężarowych.

W ocenie sądu możliwość negocjacji stawek najmu istnieje wówczas kiedy istnieje możliwość wyboru firm oferujących dany produkt .. (...) tym przypadku takiego wyboru nie ma bowiem i nie istnieje rynek wynajmu samochodów ciężarowych. A to oznacza, że najemca przyjąć musi warunki jakie zostają narzucone przez kontrahenta, który także ma świadomość wyłączności swoje oferty. Z tych względów sąd za zasadną uznał stawkę zaakceptowaną przez powoda to jest 1500 zł netto za dobę. Podkreślić w tym miejscu należy, że stawka ta przyjęta została przez powoda dopiero potem jak powód własnym staraniem ustalił innych przedsiębiorców którzy gotowi byli by mógł wynająć autor zastępcze. W rezultacie powód zawarł umowy najmu z tą osobą, która oferowała najniższą stawkę najmu , czyniąc zadość obowiązkowi minimalizacji szkody ( art. 826 § 1 kc)

W tym miejscu wskazać należy, że pozwany kwestionuje przyjętą przez powoda stawkę najmu godząc się jedynie na stawkę w wysokości 800 zł netto za dobę. Pozwany nie wskazuje jednak żadnych okoliczności, żadnych kryteriów, żadnych w obrocie gospodarczym funkcjonujących stawek w tej wysokości , co pozwoliłoby sądowi zweryfikować pogląd pozwanego. Wobec braku powyższych wiadomości można jedynie stwierdzić, że ustalona przez pozwanego stawka oparta jest na kryteriach dowolnych i w żaden sposób nieudowodnionych.

Drugą istotną kwestią mającą wpływ na wysokość określenia szkody jest czas trwania najmu, bezpośrednio związany okresem naprawy auta uszkodzonego. Na wstępie wskazać należy, że pozwany poczynając od dnia wystąpienia szkody dokonał aktów staranności wymaganych w tej sytuacji. Tak więc zgłosił szkodę firmie ubezpieczeniowej , auto oddał do naprawy profesjonalnemu zakładowi mechanicznemu i wynajął auto zastępcze według najniższej ustalonej przez niego stawki. Nie miał natomiast żadnego wpływu na przebieg procesu naprawczego. Jego aktywność praktycznie mogła ograniczy się jedynie uzyskania informacji w zakładzie naprawczym o końcowy termin wykonania naprawy. Natomiast czas naprawy auta w przeważającej części uzależniony był od przebiegu postępowania likwidacyjnego na który nie miał wpływu . Ponownie powołując się na zasadę doświadczenia życiowego stwierdzić należy, że przebieg naprawy auta uzależniony jest najczęściej od:

- współpracy zakładu naprawczego z ubezpieczycielem. Powszechnie wiadomym jest, że żaden zakład naprawczy nie przystąpi do naprawy auta dopóki nie zostanie zaakceptowany kosztorys. Dopiero bowiem w tym momencie uzyska pewność zapłaty za wykonaną naprawę od ubezpieczyciela. W tym przypadku końcowy kosztorys sporządzony przez warsztat naprawczy nosi datę 29 lipca 2016 roku. Tak późna data liczona od dnia kolizji uzasadniona była skalą uszkodzeń w szczególności wynikającej z niej konieczności dodatkowych oględzin sygnalizowanych przez zakład naprawczych. Dodatkowe oględziny zaś były konsekwencją odkrywania ,w miarę postępującego demontażu uszkodzonego auta, kolejnych uszkodzeń. Sam pozwany wskazuje, że jeszcze 29.07.2016 roku warsztat naprawczy zgłosił kolejne ,,nieodkryte’’ dotychczas uszkodzenie, które uzasadniało dodatkowe oględziny dnia 03.08.2016 roku ( k. 104). Analiza powyższych dat wskazuje, że do końca lipca 2016 roku nie została jeszcze ustalona wysokość kosztów naprawy auta. Oznacza to , że do końca lipca nie przystąpiono jeszcze do naprawy auta bowiem nie był znany koszt naprawy. Na powyższe okoliczności powód nie miał żadnego wpływu.

Na proces likwidacji szkody natomiast bezpośredni wpływ na ubezpieczyciel. Na powyższe okoliczności zostali przesłuchani w dniu 02.06.2017 roku świadkowie D. L. i oraz K. P.. Świadkowie ci jednoznacznie stwierdzili że zaangażowanie pozwanego w proces likwidacji szkody pozostawiało dużo do życzenia. Ubezpieczyciel zatem przeciągał w czasie podejmowanie decyzji w zakresie akceptacji kosztów naprawy. Sąd nie znalazł żadnych powodów aby kwestionować, że zeznania obu świadków.

- organizacji wewnętrznej pracy warsztatu mechanicznego

- czasu niezbędnego na zamówienie i sprowadzenie części zamiennych.

Sam pozwany stwierdza , że na prace blacharskie i lakiernicze tym inne prace dodatkowe należy przewidzieć około 21 dni. Przyjmując, że w końcu lipca 2016 roku pozwany nie zaakceptował jeszcze kosztorysu naprawy sąd uznał , że ukończenie naprawy 31 sierpnia 2016 roku nie nosi żadnych cech nieuzasadnionego przedłużenia okresu naprawy.

Po raz kolejny sąd podkreśla, że powód nie miał żadnego wpływu na okres naprawy skróconego samochodu co sprawia, że także czas najmu auta zastępczego do dnia 31.08.2016 roku jest usprawiedliwiony.

Odwołując się do wyżej wskazanych okoliczności od, których zależy czas naprawy uszkodzonego auta. Sąd stwierdza też , że tzw. technologiczny czas naprawy, o zbadanie którego wynosił pozwany, jest jedynie wielkością stricte teoretyczną. Obejmuje ona teoretyczny czas poszczególnych czynności naprawczych ale zupełnie nieuwzględniająca realiów w postaci przebiegu postępowania likwidacyjnego, organizacji pracy zakładu mechanicznego itd.

Z tych względów Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego bowiem dowód ten jest zbędny dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

W ocenie Sądu zbędne było też dopuszczenie tego dowodu na okoliczność czy urządzony samochód był ,, jezdny’’. O braku możności korzystania z auta świadczy zakres uszkodzeń uzasadniający czas naprawy , nawet wskazany przez pozwanego na 21 dni.

Uznając zatem żądanie powoda za uzasadnione w całości sąd na podstawie art. 822 § 1 k.c. orzekł jak wyżej.

Podstawą orzeczenia o kosztach procesu jest przepis art. 98 k.p.c.

Sędzia

Wiesław Kasprzyk