Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2017r.

Sąd Rejonowy w Brzesku III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Sławomir Świerczek

Protokolant starszy sekretarz sądowy mgr Anna Warchał

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2017r. w Brzesku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. G.

przeciwko pozwanej E. O.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I.  powództwo oddala,

II.  zasądza od powoda J. G. na rzecz pozwanej E. O. kwotę 1.476 (tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) złotych łącznie z VAT tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR Sławomir Świerczek

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować wyrok

2.  kal. 3 tygodnie

3.  po prawomocności zwrócić akta SO w Tarnowie I (...) i SR w Brzesku II (...)

B., dnia 26 czerwca 2017r.

Sygn. akt III RC 136/16

UZASADNIENIE

Wyroku Sądu Rejonowego w Brzesku III Wydział Rodzinny i Nieletnich

z dnia 26 czerwca 2017r.

Powód J. G. domagał się uchylenia z dniem 01.09.2016r. obowiązku alimentacyjnego orzeczonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Tarnowie (...)I (...), z dnia 05.09.2013r., sygn. akt I C (...) którym to obowiązkiem, mającym postać comiesięcznego świadczenia pieniężnego w kwocie 300 złotych, J. G. został obciążony na rzecz pozwanej E. O.(która wówczas nosiła nazwisko G., a Sąd odnosząc się zarówno do stanów przeszłych jak i teraźniejszych posługiwał się będzie jej aktualnym nazwiskiem).

Uzasadniając powództwo naprowadzono, że pozwana podjęła pracę z tytułu której otrzymuje 2000 zł miesięcznie i nie ma nikogo na utrzymaniu. Natomiast powód przebywa w Zakładzie Karnym, nie pracuje, ani też nie pobiera żadnej pomocy postpenitencjarnej, a pobiera jedynie emeryturę w kwocie 1300 zł. Wskazany dochód J. G. ma być przeznaczony na utrzymanie domu w U. oraz na spłatę kredytu w wysokości 20 000 złotych.

W odpowiedzi na pozew E. O. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pozwana naprowadziła, że po pierwsze rozwód został orzeczony z wyłącznej winy J. G. z powodu kilkudziesięcioletniego znęcania się fizycznego i psychicznego oraz gwałtów dokonywanych na pozwanej oraz jej córce, a z powodu tych czynów J. G. przebywa obecnie w Zakładzie Karnym. Pozwana naprowadziła, że alimenty nie były dotychczas płacone przez powoda dobrowolnie, a poprzez egzekucję ze świadczenia emerytalnego w wyniku prowadzonego przez komornika postępowania. Pozwana zaprzeczyła, jakoby miała zarabiać 2000 złotych miesięcznie, wskazała, iż obecnie nie pracuje i ma przyznaną rentę w kwocie 696,90 zł miesięcznie z tytułu niezdolności do pracy, która to renta stanowi jej wyłączny dochód. Pozwana podważyła również twierdzenia powoda odnośnie tego, że na utrzymanie domu w U. przeznaczana jest kwota 400 zł miesięcznie, naprowadzając, że nikt w tym domu obecnie nie zamieszkuje.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Tarnowie (...) I (...), z dnia 05.09.2013r., sygn. akt I C (...), rozwiązano małżeństwo J. G. i E. O. z winy J. G., a w pkt. II wyroku rozwodowego zasądzono od powoda na rzecz pozwanej tytułem alimentów kwotę 300 zł miesięcznie. Kosztami postepowania w kwocie 1140 złotych obciążono powoda. Wyrok uprawomocnił się w dniu 12.10.2013r.

/dowód: akta SO w Tarnowie sygn. I C (...): wyrok SO w Tarnowie z dnia 05.09.2013r. k. 361/

W czasie orzekania w sprawie rozwodowej pozwana pracowała jako salowa w szpitalu w K., zarabiając ok. 1140 zł netto miesięcznie na podstawie umowy o pracę zawartej do września 2013r., której późniejsze przedłużenie miało zależeć od tego czy zatrudniająca ją firma sprzątająca wygra przetarg na obsługiwanie szpitala w 2014r. E. O. była zaliczona do III grupy inwalidzkiej. Nie posiadała ona żadnych innych źródeł dochodu, co wiązało się z koniecznością korzystania z pomocy finansowej córek. Pracę jako salowa pozwana rozpoczęła w wrześniu 2012r. Wcześniej pozwana pracowała zawodowo w latach 1997-2006.

Pozwana pozostawała w stałym leczeniu z powodu choroby niedokrwiennej serce, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, choroby wrzodowej żołądka oraz choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Korzystała ona z publicznej służby zdrowia, a na lekarstwa wydawała ponad 100 zł miesięcznie, przy czym nie kupowała wszystkich przepisanych jej lekarstw, gdyż nie było ją na to stać. E. O. mieszkała wraz z córką i zięciem, wynajmowali oni w trójkę dom na którego koszty utrzymania składały się wydatki na: czynsz – 400 zł/mc, opłaty za prąd, telefon oraz wydatki na zakup węgla w kwocie 3000 zł rocznie, wydatek 280 zł związany z koszeniem trawy w ogrodzie o powierzchni 62 arów. Pozwana przekazywała córce 280 zł tytułem opłat za dom. Ponadto pozwana ponosiła również koszty dojazdu do pracy w kwocie 150 zł miesięcznie.

J. G. utrzymywał się z emerytury w kwocie 2000 zł netto miesięcznie. Był właścicielem gospodarstw rolnego o powierzchni 1.33 ha fizycznych, które w ewidencji gruntów widniało jako współwłasność jego oraz E. O.. Powód pozostawał w stałym leczeniu z powodu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa, zaburzeń rytmu serca i nerwicy wegetatywnej oraz w leczeniu psychiatrycznym z powodu zaburzeń lękowych i zaburzeń osobowości. Wydawał ok 100 zł miesięcznie na zakup lekarstw. J. G. ponosił koszty związane z opłatą należności za dom – za energię elektryczną płacił ok 95 zł miesięcznie, gaz 60 zł miesięcznie, wodę 50 zł co 6 mc, wywóz śmieci 36 zł co 3 miesiące, telefon ok 50 zł miesięcznie. Poza tym opłacał podatek rolny, który w 2012r. wyniósł 187 zł, podatek z tytułu wyłączenia części działki z produkcji rolnej w kwocie 217 zł rocznie, ubezpieczenie budynków 210 zł rocznie i ubezpieczenie na życie w kwocie 57 zł miesięcznie. J. G. miał do spłaty pożyczki w kwotach 3997 zł oraz 6000 zł. Nie spłacał jednakże tych zobowiązań, a jedynie co miesiąc płacił kwotę 150 zł tytułem odsetek.

/dowód: akta SO w Tarnowie sygn. I C (...): uzasadnienie wyroku SO w Tarnowie z dnia 05.09.2013r. k. 361-394/

Aktualnie J. G. odbywa karę pozbawienia wolności, zaś data ostatecznego końca kary przypada na dzień 24.08.2017r. Nie jest zatrudniony w Zakładzie Karnym, na koncie posiada oszczędności w kwocie 600 złotych. Kara odbywana jest za przestępstwo przeciwko rodzinie(art. 207 kk) oraz wolności seksualnej(art. 198 kk) popełnione m.in. na pozwanej, za które J. G. został prawomocnie skazany w dniu 20.03.2015r. Kosztami postępowania karnego obciążono J. G., w związku z czym został on zobowiązany do zapłaty 825,56 złotych na rzecz E. O.(występujące w tamtym postepowaniu jako oskarżycielka posiłkowa),tytułem poniesionych przez nią wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika, a także do zapłaty 5386,40 złotych na rzecz Skarbu Państwa tytułem kosztów sądowych.

/dowody: informacja dyrektora ZK w T. z dnia 06.10.2016r. k. 38informacja dyrektora AŚ w K. z dnia 16.12.2016r. k.111, zeznania J. G. k.139, akta sprawy II K (...) SR w Brzesku: wyrok SR w Brzesku z dnia 25.11.2014r., wyrok SO w Tarnowie z dnia 20.03.2015r./

Powód nie ma żadnych osób na utrzymaniu. Jego aktualne wydatki związane są z utrzymaniem domu w U.. Dom ten ma około 90 m2. Utrzymaniem domu zajmuje się syn powoda S. G., a opłaty wykonuje(z pieniędzy powoda) żona S. G.. Opłaty obejmują wydatki na prąd, telefon, wywóz śmieci. W zimie S. G. ogrzewa dom i wydaje w tym celu 600 zł na opał(1 tona węgla).

/ dowody : częściowo zeznania S. G. k.215-216, częściowo zeznania powoda k.139/

Alimenty zasądzone od powoda na rzecz pozwanej egzekwowane są w toku postępowania egzekucyjnego przez komornika i przekazywane na konto córki powoda.

/ dowód: wydruk historii operacji za okres 01.07-12.09.2016, 01.05-2012 – 30.06.2016r. na rachunku bankowym własności A. T. k. 66-68/

Pozwana wykonując usługi na rzecz Szpitala (...) w K. zarabiała 1293,66 zł netto miesięcznie(sierpień 2015r.).

/dowód: S. kosztów: (...) Szpitala (...) w K. k.69/

W dniu 06.04.2016r. lekarz orzecznik ZUS wydał orzeczenie stwierdzające, że E. O. jest niezdolna do pracy i mając na uwadze rokowanie odzyskania zdolności do pracy, udzielił jej świadczenie rehabilitacyjne na okres 6 miesięcy. Następnie orzeczenie lekarza orzecznika ZUS zapadło w stosunku do E. O. w dniu 16.09.2016r. Lekarz stwierdził wówczas, że jest ona częściowo niezdolna do pracy do dnia 30.09.2017r. W związku z treścią drugiego ze wskazanych orzeczeń pozwanej przyznano rentę w kwocie 696,60 złotych netto miesięcznie od dnia 24.09.2016r. do dnia 30.09.2017r.

/dowody : orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 06.04.2016r. k.70, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 16.09.2016r. k.71, decyzja (...) Oddział w T. z dnia 26.10.2016r. o przyznaniu renty k. 72/

W 2003r. powód i pozwana zawarli umowę kredytu odnawialnego w kwocie 22 tys złotych. Kredytobiorcy złożyli wówczas oświadczenie o poddaniu się egzekucji świadczeń pieniężnych do kwoty 44 tys złotych. Kredyt spłacany jest przez powoda.

/dowody : umowy kredytu odnawialnego (...) z 03.10.2003r. między (...), a E. G. k.80-84, oświadczenie o poddaniu się egzekucji z dnia 03.10.2003r. k. 85, zeznania powoda k.139/

J. G. do 1 marca 2017r. pobierał emeryturę w kwocie 2505,58 zł brutto a po odjęciu zaliczki na podatek, składki na ubezpieczenia zdrowotne i potrąceń egzekucji alimentacyjnych 1763,43 złotych netto. Od 1 marca 2017r. przysługuje mu emerytura w kwocie 2516,60 zł brutto. Świadczenie emerytalne pomniejszone jest o kwotę 607,46 zł tj. o kwotę potrącenia należności alimentacyjnych oraz o kwotę 438,49 złotych zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. W efekcie powód otrzymuje do własnej dyspozycji kwotę 1470,65 złotych netto.

/dowody: Decyzja (...) Oddział w T. z dnia 01.03.2017r. o waloryzacji emerytury k.166/informacja ZUS oddział S. dot. wysokość świadczenia emerytalnego powoda za miesiąc grudzień 2016 k. 109/

Powód na terenie gminy S. posiada nieruchomość o powierzchni 0,0717 ha(fizyczne) a wraz z pozwaną działkę o powierzchni 0,09 ha(fizyczne)

/dowód: Informacja z UG S. z dnia 19.05.2017r. k.155-156/

9 lipca 2013r. Sąd Rejonowy w Brzesku II (...) stwierdził, że E. O. działając w celu użycia za autentyczny podrobiła dokument w postaci upoważnienia do zezłomowania samochodu marki N. (...) poprzez złożenie na nim podpisu J. G.. Sąd uznał, że czyn ten stanowił wypadek mniejszej wagi i zakwalifikował go z art. 270 § 1 i 2 kk. Sąd Rejonowy w Brzesku stwierdził wówczas również to, że E. O. działając w celu użycia za autentyczny podrobiła dokument w postaci datowanej na dzień 10 stycznia 2013r. umowy kupna – sprzedaży samochodu m-ki S. (...) poprzez złożenie na tym dokumencie popisu J. G.. Również i ten czyn Sąd uznał za wpadek mniejszej wagi, kwalifikując go z art. 270 § 1 i 2 kk. Sąd warunkowo umorzył postępowanie karne prowadzone wobec E. O. o wskazane powyżej czyny.

/dowód: akta sprawy II K(...) SR w Brzesku: Wyrok z dnia 09.07.2013r. k.123/

Samochód S. (...) został sprzedany za kwotę 1000 złotych, zaś z demontażu pojazdu N. (...) uzyskano kwotę 850 złotych.

/dowody: akta sprawy II K (...) SR w Brzesku: umowa kupna – sprzedaży k.45, dowód zakupu (...) z dnia 18.12.2012r. k.55/

Dowodami, który dały Sądowi ogląd na sytuację faktyczną względem, której można było ocenić ewentualnie zaistniałą zmianę okoliczności, były dokumenty zalegające w aktach sprawy I C (...) Sądu Okręgowego w Tarnowie, a to zapadły wówczas wyrok rozwodowy oraz jego uzasadnienie. Walorem tego drugiego dokumentu było to, iż powstał on w oparciu o bezpośrednią ocenę dowodów dokonanych wówczas przez Sąd tj. w czasie orzekania zbliżonym do czasu odtwarzanego stanu faktycznego. Na podstawie wskazanego uzasadnienia wyroku dało się w sposób klarowny odtworzyć tok myślenia prowadzący do poczynionych wówczas ustaleń.

Powód powoływał się na fakt, iż odbywa karę pozbawienia wolności z tego też względu Sąd dopuścił dowód z akt sprawy II K (...) SR w Brzesku, a konkretnie z zalegających tam dokumentów w postaci orzeczeń sądu pierwszej i drugiej instancji, aby ustalić za popełnienie jakich czynów powód odbywa wskazaną karę.

Również dokumenty zalegające w aktach sprawy II K(...) a stanowiące podstawę powyższych ustaleń faktycznych, stanowiły dowody wiarygodne, jakkolwiek ich znacznie w zakresie dotyczącym ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego nie miało pierwszorzędnego znaczenia.

Dopuszczone przez Sąd dowody z dokumentów urzędowych, a to orzeczeń lekarza orzecznika ZUS, decyzji ZUS, informacji ZUS, informacji dyrektorów AŚ oraz ZK, a także informacji pochodzących od odpowiednich podmiotów samorządu terytorialnego, korzystały z właściwych im domniemań, które nie zostały w toku postępowania wzruszone.

Powód przedłożył kserokopię decyzji ZUS z dnia 01.03.2017r. z której oprócz informacji o waloryzacji wynikało, że kwota potrącenia wynosi obecnie 607,46 zł. Choć pismo to nie było oryginałem, to Sąd nie dopatrzył się podstaw by kwestionować jego autentyczność, w efekcie uznał je za dowód wiarygodny. Nie jest dla Sądu w pełni jasne dlaczego z decyzji ZUS o waloryzacji emerytury wynika, iż aktualnie potrącenia alimentacyjne wynoszą dwukrotność tego ile wynosiły w grudniu, jakkolwiek Sąd zgodnie z treścią dokumentu przyjął, że emerytura którą faktycznie J. G. otrzyma jest niższa niżeli w grudniu 2016r.(tzn. ustalona w oparciu o oryginał dokumentu informacyjnego przesłany z właściwego ZUS w ramach dowodu dopuszczonego przez Sąd z urzędu) i wynosi obecnie 1470 zł 65 groszy.

Pozostałe przedłożone dokumenty, a to umowa kredytu odnawialnego, oświadczenie o poddaniu się egzekucji, wydruk historii operacji na rachunku bankowym oraz stanowisko kosztów (...) z Szpitala (...) w K., zostały sporządzone nie na potrzeby niniejszego postępowania oraz przez podmioty bezstronne i Sąd nie miał wątpliwości co do ich autentyczności oraz miarodajności zawartych w nich treści.

S. G. złożył zeznania na okoliczność stanu domu znajdującego się w U. oraz kosztów jego utrzymania. Jeżeli chodzi o tą drugą okoliczność, to w ocenie Sądu jego zeznania nie stanowiły dowodu miarodajnego, bowiem świadek nie był w stanie precyzyjnie wskazać ani wysokości miesięcznych rachunków, ani też przede wszystkim wskazać jakie poszczególne wydatki składają się na ową nieprecyzyjnie określoną miesięczną sumę. Wiedza powszechną jest, iż wydatki tego rodzaju są dokumentowane, zatem powód miał możliwość przedłożenia na tą okoliczność precyzyjnych a w konsekwencji miarodajnych dowodów. Jakkolwiek w ocenie Sądu byłoby to działanie mało efektywne z punktu widzenia dochodzonego roszczenia, mając na uwadze, że w wrześniu 2013r. powód w domu tym zamieszkiwał, zatem mało prawdopodobne jest, aby w tym zakresie doszło do zmiany na niekorzyść J. G.. Oceniając miarodajność zeznań należało mieć na uwadze również, to że powód zamieszkując w tamtym domu wydawał na jego utrzymanie kwotę oscylującą w granicach 300 złotych, a zasady doświadczenia życiowego wskazują, że utrzymanie domu, w którym nikt nie zamieszkuje powinno być tańsze, skoro ceny przeważnie zależą od rozmiarów zużycia danego dobra.

Zeznania J. G. w części w której korespondowały z innymi dowodami(wysokość emerytury, termin końca kary, brak zatrudnienia w ZK, oszczędności w ZK, obciążenie kredytem) Sąd uznał za wiarygodne. Nie było natomiast dla Sądu wiarygodne to, że utrzymanie domu w U. kosztuje 500 złotych. Po pierwsze w domu tym nikt nie mieszka, po drugie z zeznań syna powoda który zajmuje się bezpośrednio utrzymaniem domu nie wynika, aby trzeba było przeznaczać na to kwotę większą niż 300 złotych miesięcznie(a i tą kwotę z powodów wskazanych powyżej Sąd uznał za niemiarodajną).

Sąd zważył, co następuje

Obowiązek świadczeń alimentacyjnych po rozwodzie stanowi kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy powstałego przez zawarcie związku małżeńskiego. Przepisami regulującymi tenże obowiązek są art. 60 i 61 kro. Zgodnie z tym drugim w zakresie nienormowanym przez art. 60 kro, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące obowiązku alimentacyjnego pomiędzy krewnymi. Jedną z kwestii nieregulowanych w art. 60 jest ta dotycząca możliwości zmiany obowiązku alimentacyjnego pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami, w tym stwierdzenie jego wygaśnięcia w innych przypadkach aniżeli te, które określone zostały w art. 60 § 3 kro(zawarcie nowego związku małżeńskiego, upływ 5 lat w przypadku gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkład pożycia).

Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku SK 27/12 z dnia 25.10.2012r (Dz.U. 2012, poz. 1218, legalis 540084). stwierdził, że ,,zasadniczo dożywotni charakter obowiązku alimentacyjnego nie jest przypadkowy, lecz stanowi racjonalną konsekwencję założeń ustrojodawcy dotyczących instytucji małżeństwa(…)zawierając małżeństwo, kobieta i mężczyzna dobrowolnie przyjmują na siebie zobowiązanie do zaspokajania potrzeb rodziny (por. art. 27 k.r.o.), które nie tylko nie jest ograniczone w czasie, ale w założeniu (w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie) ma trwać do końca ich życia(…). Jeżeli istnieją dysproporcje między możliwościami zarobkowymi i majątkowymi małżonków, oboje powinni - co do zasady - żyć na równej stopie życiowej, licząc się z tym, że może ona być wyższa lub niższa niż przed zawarciem małżeństwa (a więc że zawarte małżeństwo będzie stanowiło źródło ingerencji w indywidualne prawa majątkowe każdego z nich). W wypadku uregulowanym w art. 60 § 2 k.r.o. taka relacja między małżonkami zostaje przedwcześnie skrócona i to jednostronną decyzją małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Rezygnując z podtrzymywania małżeństwa, małżonek ten przesądza nie tylko o swojej sytuacji majątkowej, ale także o sytuacji majątkowej niewinnego małżonka, który miał prawo oczekiwać, że małżeństwo będzie trwałe, a uzyskana dzięki niemu sytuacja majątkowa względnie stabilna. W tym kontekście dożywotnie alimenty stanowią pewien substytut złamanej przez małżonka winnego obietnicy dożywotniego wspólnego pożycia i wzajemnej pomocy”

Wykładania powyższa, z którą należy się zgodzić, nie oznacza, że dożywotni charakter obowiązku alimentacyjnego pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami nie doznaje wyjątków. Jest on zasadą i to opartą na mocnych konstytucyjnych fundamentach – jak wskazuje Trybunał Konstytucyjny w cytowanym orzeczeniu, ale już sam art. 60 § 3 kro stanowi o przypadkach, który zaistnienie powoduje lub może spowodować, że obowiązek alimentacyjny pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami wygasa. Jest tak zawsze gdy małżonek zawrze nowy związek małżeńsku a ponadto gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego, a od rozwodu upłynęło 5 lat, chyba, że ze względu na wyjątkowe okoliczności Sąd przedłuży ów pięcioletni termin.

Żadna ze wskazanych powyżej okoliczności ustawowo wyłączających obowiązek alimentacyjny pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami nie dotyczy sytuacji gdy uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest małżonek niewinny ustania pożycia, który nie zawarł nowego związku małżeńskiego, a który otrzymuje alimenty od małżonka uznanego za winnego ustania pożycia. Taki przypadek należy zakwalifikować jako nieuregulowany w art. 60 kro, a w konsekwencji należy do niego odpowiednio stosować art. 138 kro. Zgodnie z przytoczonym przepisem, jeżeli obowiązek alimentacyjny został określony w orzeczeniu lub umowie, to jego zmiany można żądać wówczas, gdy nastąpiła zmiana stosunków. ,,Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności - na tle sytuacji ogólnej - mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje przez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi”( uchwała pełnego składu izby cywilnej i administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987r. sygn. akt III CZP 91/86 w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty). Stosując odpowiednio ów przepis należy mieć na uwadze to, że jak słusznie wskazał TK w cytowanym powyżej orzeczeniu, małżonek niewinny rozkładowi pożycia miał prawo oczekiwać, że małżeństwo będzie trwałe, a uzyskana dzięki małżeństwu sytuacja majątkowa względnie stabilna.

Strona powodowa roszczenie uzasadniała przede wszystkim tym, że J. G. przebywa obecnie w Zakładzie Karnym w związku z czym jego możliwości finansowe(zarobkowe i majątkowe) doznają znacznego ograniczenia, a E. O. podjęła pracę i zarabia miesięcznie 2000 złotych.

Jeżeli chodzi o pierwszy ze wskazanych argumentów uzasadniających zdaniem strony powodowej roszczenie, to zauważyć należy, że sam fakt odbywania kary pozbawienia wolności nie wpływa na możliwości finansowe powoda, bowiem te kształtowane są przez otrzymywane świadczenie emerytalne, a to niezależne jest od tego czy powód ma możliwość wykonywania pracy. Również w czasie orzekania przez Sąd wydający wyrok rozwodowy powód utrzymywał się wyłącznie ze świadczenia emerytalnego, a w tym zakresie owszem doszło do zmiany, ale takiej, że świadczenie to uległo zwiększeniu wraz z waloryzacją. Paradoksalnie przebywanie J. G. w Zakładzie Karnym powoduje, że jego zdolności finansowe nie doznają uszczerbku w postaci kosztów codziennego utrzymania się tj. zakupu odzieży, wyżywienia, środków czystości. Jednakże nawet gdyby J. G. przebywał na wolności, to zasądzone świadczenie alimentacyjne jest na tyle niewysokie, mając na uwadze wysokość otrzymywanej przez niego emerytury, że nie przekracza jego możliwości finansowych.

Nadto należy zauważyć, że nawet gdyby doszło do utraty , czy pomniejszenia możliwości zarobkowania osadzonego – na skutek przebywania w zakładzie karnym, to zmiany tej można nie uwzględnić – SN III CZP 178/94 OSNC1995/10/136.Biorąc pod uwagę to, że pozwany przebywa w zakładzie karnym za przestępstwo popełnione z winy umyślnej sąd skorzystał z takiej możliwości.

Oceniając trafność argumentu związanego z pozbawieniem wolności, nie można było nie mieć na uwadze tego, za co powód karę tą odbywa. W ocenie Sądu domaganie się uwzględnienia tej okoliczność jako uzasadniającej zwolnienie z obowiązku łożenia alimentów na rzecz byłej małżonki, w sytuacji gdy kara odbywana jest za przestępstwa popełniane przez wiele lat na jej szkodę, stanowiłoby nadużycie prawa o którym mowa w art. 5 kc. Oczywiście kwestia ta miałaby znaczenie jedynie wówczas, gdyby owo pozbawienie wolności w istocie stanowiło zmianę, która uzasadniałaby roszczenie powoda, a że taką zmianą nie jest Sąd wykazał w akapicie poprzedzającym. Podobnie, w świetle brzmienia art. 5 kc oceniać należy obowiązek zapłaty kosztów postępowania obciążający powoda, a wynikający z końcowego rozstrzygnięcia prowadzonego przeciwko niemu postepowania karnego. Szczególnie, że zdecydowana większość zasądzonych kosztów przypadła nie na rzecz oskarżycieli posiłkowej, którą była wówczas E. O. a na rzecz Skarbu Państwa.

Co się zaś tyczy dochodów pozwanej, to strona powodowa nie przedstawiła żadnych dowodów na poparcie podniesionych twierdzeń, a to tego, że E. O. zarabia obecnie około 2000 złotych netto pracując w charakterze salowej – sprzątaczki. Tymczasem jak wynika z dowodów przeprowadzonych na wniosek strony pozwanej E. O. jest aktualnie niezdolna do pracy, zaś jedynym źródłem jej utrzymania(poza alimentami) jest renta. Porównując zatem sytuację obecną z tą która istniała w chwili orzekania przez Sąd, który wydał wyrok rozwodowy, należy stwierdzić, że owszem doszło do zmiany, ale na niekorzyść E. O.. Niekorzyść ta wyniknęła z tego, iż wówczas pozwana pracowała jako salowa w szpitalu w K., zarabiając ok. 1140 zł netto miesięcznie. Przy czym analizując możliwości finansowe pozwanej zauważyć należy, że tylko J. G. został uznany za małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia, z tego też względu E. O. nie musi znajdować się w niedostatku, aby można było stwierdzić, że istnieje obowiązek alimentacyjny obciążający J. G. względem E. O..

Podstawą istnienia obowiązku alimentacyjnego małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia względem niewinnego jest istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Nie jest nim natomiast znajdowanie się tego małżonka w niedostatku. Przy czym przy ocenie stanu pogorszenia się sytuacji życiowej na skutek rozwodu należy brać pod uwagę taką sytuację materialną, jaką małżonek niewinny w czasie trwania małżeństwa powinien był mieć zgodnie z art. 23 i 27 a nie tę, którą faktycznie miał w następstwie nieprawidłowego i niewłaściwego postępowania współmałżonka(M. Manowska Komentarz do art. 60 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński Lexis Nexis 2014 ). W trakcie małżeństwa pozwana pracowała zawodowo jedynie przez krótki okres czasu(uwzględniając czas trwania tego małżeństwa), zajmowała się utrzymaniem domu i wychowaniem dzieci. Sąd orzekając o alimentach w wyroku rozwodowym, musiał stwierdzić, że do takiego istotnego pogorszenia sytuacji materialnej doszło, a mając na uwadze wiek pozwanej(a przede wszystkim poczynione ustalenia faktyczne) nie sposób przyjąć, by doszło do odwrócenia tego stanu. Sytuacja finansowa pozwanej nie zmieniła się od 2013r. na lepsze. To powód w trakcie małżeństwa zarabiał pieniądze pracując i to on winien był przeznaczać otrzymywane świadczenie emerytalne na utrzymywanie rodziny(w niniejszym przypadku małżonki, bowiem dzieci stron już się usamodzielniły), zaś w tej kwestii w ocenie Sądu nie doszło do żadnej istotnej zmiany pomiędzy 05.09.2013r. a 26.06.2017r., a w każdym razie powód takowej nie udowodnił.

Przyjęte w art. 60 § 2 kro uregulowanie prawne nie daje małżonkowi niewinnemu prawa do równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym. Jednakże małżonek niewinny ma prawo do bardziej dostatniego poziomu życia, niż tylko zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb(K. Gromek Komentarz do art. 60 kro [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, wyd. 5, Warszawa 2016). Gdyby pozwana nie otrzymywała świadczenia alimentacyjnego od powoda, to różnica między ich aktualnymi dochodami byłaby więcej aniżeli trzykrotna. Nawet w, gdy pozwana otrzymuje świadczenie alimentacyjne, to wciąż jest to sytuacja bardziej dostatniego poziomu życia, aniżeli równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym. Jest to kolejny argument przemawiający za uznaniem, że roszczenie powoda jest bezzasadne.

Okoliczności związane ze sprawą karną prowadzoną przed SR w Brzesku pod sygn. akt II K (...) były bez znaczenia dla rozstrzygnięcia o żądaniu powoda, już chociażby z tego powodu, że zarówno inkryminowane zachowania jak i wyrok warunkowo umarzający postępowanie były zdarzeniami, które nastąpiły przed datą 05.09.2013r. Jedynie na marginesie należało wskazać, że wbrew twierdzeniom powoda E. O. zeznając przed SO w Tarnowie przyznała, że podrobiła podpisy swojego męża, była o to sprawa w sądzie i że zapłaciła karę(k.357v-358 akt sprawy I C (...) SO w Tarnowie).

Również obciążenia wynikające z umowy kredytu zawartej w dniu 03.10.2003r. nie mogą być traktowane jako zmiana, która zaistniała po dacie wyroku rozwodowego, a to 05.09.2013r.
O obciążeniach tych powód zeznawał przed Sądem Okręgowym w Tarnowie i zostały one uwzględnione w ustaleniach faktycznych. Obciążenia te istniały zatem wówczas i mimo, że powód posiadał dochód niższy niż obecnie(wysokość emerytury), to Sąd orzekający o rozwodzie zdecydował się zasądzić od niego świadczenie alimentacyjne na rzecz małżonki w kwocie 300 złotych.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w pkt. I sentencji wyroku, na mocy art. 138 krio w zw. z art. 6 kc.

Na podstawie art. 98 kpc Sąd zasądził od powoda jako od strony przegrywającej na rzecz pozwanej E. O. kwotę 1476 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego(pkt II sentencji). Kwotę ustalono w oparciu o § 2 pkt 3 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie(dz. u. z dnia 5 listopada 2015r.) w zw. z § 2 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r.(dz. U. z dnia 12 października 2016r.) zmieniającego ww. rozporządzenie w sprawie opłat – jako, że postępowanie wszczęto przed dniem 27 października 2016r. ,powiększając ją o stawkę VAT.

SSR Sławomir Świerczek

s) odnotować

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda

kal. 2 tygodnie