Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy w Bartoszycach III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Arkadiusz Rokicki

Protokolant: p.o. sekr. sądowy Martyna Bącik

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2017 r. w Bartoszycach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. (1)

przeciwko S. M. (1)

o zwrot wyegzekwowanego świadczenia

I/ zasądza od pozwanej S. M. (1) na rzecz powoda M. M. (1) kwotę 15.000,00 (piętnaście tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami wynikającymi z art. 481 § 2 k.c., poczynając od dnia 02 listopada 2016 r.;

II/ oddala wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności;

III/ zasądza od pozwanej S. M. (1) na rzecz powoda M. M. (1) kwotę 4.367,00 (cztery tysiące trzysta sześćdziesiąt siedem, 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset, 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

1/ odnot.

2/ tyt. wyk. doręczyć stronie powodowej,

3/ za 21 dni z wnioskiem o uzasadnienie bądź apelacją;

B., dnia 27/11/2017 r.

Sygn. akt III RC 79/17

UZASADNIENIE

Powód M. M. (1) domagał zasądzenia od pozwanej S. M. (1) na jego rzecz kwoty 15.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 02 listopada 2016 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swojego żądania wskazał, że wyrokiem z 09 maja 2013 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie VI RC 1989/12 rozwiązał małżeństwo stron. Zobowiązał go do łożenia na rzecz trójki dzieci alimentów w wysokości po 400 zł na każde z nich. Jego syn M. M. (2) od maja 2013 r. do chwili obecnej mieszka z ojcem. Córka U. zamieszkiwała z powodem od maja 2013 r. do sierpnia 2015 r., zaś syn P. od maja 2013 r. do sierpnia 2014 r. W czasie pobytu dzieci u powoda to on w całości ponosił koszty utrzymania małoletnich, gdy tymczasem pozwana pobierała za pośrednictwem komornika alimenty. Ponadto postanowieniem z dnia 01 września 2016 r. Sąd Rejonowy w Bartoszycach dokonał podziału majątku wspólnego stron, zobowiązując pozwaną do świadczenia na rzecz powoda tytułem spłaty udziału w wysokości 88.000 zł. Pozwana potrąciła z tej kwoty 51.150 zł.

Pozwana S. M. (1), w odpowiedzi na pozew, wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podała, że od maja 2013 r. całkowicie pokrywała koszty utrzymania i wychowania dzieci stron, przekazując środki utrzymania swojej matce S. M. (2). Od czerwca 2014 r. pod jej pieczą znajduje się syna P. M.. W lipcu 2015 r. do pozwanej wyjechała U. M.. W marcu 2017 r. do matki wyjechał również syn M.. W czasie rozłąki z matką dzieci spędzały w domu rodzinnym jedynie noce. Ojciec nie opiekował się nimi, nie przygotowywał posiłków, nie kupował odzieży i innych niezbędnych rzeczy. Dzieci spożywały posiłki u matki pozwanej, która sprawowała opiekę nad nimi w ciągu dnia. Przed Sądem Rejonowym w Bartoszycach strony zawarły ugodę w przedmiocie podziału majątku wspólnego. Pozwana zobowiązała się do zapłaty na rzecz byłego małżonka jego udział w tym majątku. Potrąciła także zaległe alimenty.

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletni M. M. (2), urodzony (...), P. M., urodzony (...) i U. M., urodzona (...) są dziećmi stron.

(dowód: odpisy skrócone aktów urodzenia dzieci k. 8 – 10 akt VI RC 1989/12)

Na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z 09 maja 2013 r. w sprawie VI RC 1989/12 małżeństwo stron rozwiązane został przez rozwód. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi rozwiedzionych małżonków powierzono obojgu rodzicom, ustalając ich miejsce zamieszkania przy matce, zgodnie z zawartym przez nich porozumieniem. Ponadto na mocy powyższego orzeczenia zobowiązano rodziców do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci, zaś ich ojca M. M. (1) do płacenia alimentów w wysokości po 400 zł miesięcznie na każde z nich, łącznie 1.200 zł miesięcznie.

(dowód: wyrok z 09 maja 2013 r. k. 38 – 38v. akt VI RC 1989/12)

Na mocy ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Bartoszycach w dniu 01 września 2016 r. w sprawie I Ns 1063/16 strony dokonały podziału majątku wspólnego w ten sposób, że nieruchomości położone w miejscowości W. przypadły na własność pozwanej, zaś samochód osobowy powodowi. Tytułem dopłaty S. M. (1) zobowiązała się uiścić na rzecz M. M. (1) kwotę 88.000 zł płatną w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania.

(dowód: ugoda z 01 września 2016 r. k. 58 akt I Ns 1063/16)

Od czasu orzeczenia rozwodu stron ich małoletnie dzieci zamieszkiwały z ojcem, który powrócił do kraju z Niemiec. W tym czasie pozwana wyjechała do Szwajcarii. Małoletni syn stron P. M. wyjechał do pozwanej w lipcu 2014 r. Małoletnia U. M. z matką zamieszkuje od lipca 2015 r. Najstarszy syn M. M. (2) zamieszkiwał z ojcem, od którego wyprowadził się w październiku 2014 r. do matki swego dziecka i powrócił do poprzedniego miejsca zamieszkania po siedmiu miesiącach. Powód pomagał również w tym okresie najstarszemu synowi, robiąc mu zakupy oraz zapewniając transport do szpitala do chorego dziecka. W okresie zamieszkiwania dzieci z ojcem, to pozwany zaspokajał ich potrzeby mieszkaniowe. M. M. (1) pokrywał w tym czasie wszystkie koszty związane z eksploatacją lokalu mieszkalnego, w którym zamieszkiwał z małoletnimi. Powód wykazywał zainteresowanie edukacją dzieci. Uczestniczył w spotkaniach z wychowawcami dwójki młodszych, a także w uroczystościach szkolnych. Powód także czynił starania o prawidłową realizację obowiązku szkolnego przez syna M. M. (2). Wzywany był do szkoły, w czasie gdy syn zaniedbywał naukę. Pozwana nieregularnie przekazywała ojcu dzieci środki na ich utrzymanie. Były to kwoty w wysokości około 500 zł płacone przy okazji jej przyjazdów do Polski. Po wyjeździe za granicę pozwana zasilała konto najstarszego dziecka przyczyniając się w ten sposób do zaspokajania jego potrzeb. Ponadto przekazywała pieniądze swojej matce. Początkowo, przez 5 miesięcy po orzeczeniu rozwodu, powód pobierał na małoletnie dzieci zasiłek rodzinny przyznany w czasie, gdy był zatrudniony w Niemczech. Dopiero gdy powód zawiesił działalność gospodarczą, którą prowadził za granicą, matka małoletnich uzyskała zasiłek w Szwajcarii w wysokości około 200 fraków szwajcarskich na dziecko. Część dochodów uzyskanych z tych świadczeń pozwana przekazała w 2015 r. ojcu małoletnich za pośrednictwem innej osoby. Zdarzało się, że małoletnie dzieci stron, po zajęciach szkolnych, przebywały u matki pozwanej, która zamieszkiwała w tej samej miejscowości. W czasie zamieszkiwania z dziećmi powód zakupywał im żywność, odzież i obuwie. Po przyjeździe z zagranicy powód M. M. (1) pracował wraz z bratem przy pracach budowlanych. Współpracę kontynuował również po rozpoczęciu działalności gospodarczej w 2015 r. Jego dochody kształtowały się na poziomie 1.800 – 2.000 zł miesięcznie.

(dowód: zeznania świadków: A. M. k 50v. i k. 80v., M. B. k. 51, A. L. k. 51 – 51v., M. M. (2) k. 51v. – 52, A. H. k. 53v. – 54, dowód z przesłuchania powoda M. M. (1) k. 80 – 82v.)

Pozwana S. M. (1) w dniu 29 marca 2016 r. w oparciu o tytuł wykonawczy – wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z 09 maja 2013 r. w sprawie VI RC 1989/12 wniosła o wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącej zapłaty alimentów należnych od powoda począwszy od maja 2013 r. na rzecz młodszych dzieci oraz okres od maja 2013 r. do lutego 2015 r. na rzecz syna M. M. (2). W toku toczącego się postępowania egzekucyjnego pozwana dokonała potrącenia jej należności z alimentami na rzecz dzieci. W związku z tym w dniu 12 września 2016 r. wpłaciła na konto Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bartoszycach kwotę 51.150 zł. Powyższa wpłata została zaliczona na poczet zaległych alimentów, a pozwanej przekazano 43.163,42 zł. Pozostała należność z tytułu podziału majątku wspólnego w wysokości 36.850 zł została przekazana powodowi.

(dowód: akta egzekucyjne Kmp 25/2016, polecenie przelewu k. 13)

Pismem z 18 października 2016 r. (doręczonym 19 października 2016 r.) powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 15.000 zł w terminie 7 dni od jego doręczenia. W dniu 24 października 2016 r. powód wystosował kolejne wezwanie. Pismem z 24 października 2016 r. pozwana zakwestionowała w całości żądanie jej byłego męża.

(dowód: wezwania do zapłaty z potwierdzeniami odbioru k. 4 – 5v., pismo z 24 października 2016 r. k. 9)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższe ustalenia faktyczne zostały poczynione w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie tj., zeznania świadków: A. M., M. B., A. L., M. M. (2) i A. H., a także zeznania powoda oraz dokumenty zgromadzone w mniejszej sprawie, w aktach sprawy VI RC 1989/12, a także w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bartoszycach o sygnaturze Kmp 25/16. Powyższy materiał dowodowy Sąd w całości uznał za wiarygodny, albowiem wzajemnie się uzupełnia, tworząc jasny i spójny obraz sytuacji materialnej stron, a także realizacji przez nich obowiązku alimentacyjnego względem dzieci. Zeznania pozostałych świadków uznano za wiarygodne jedynie w tym zakresie, w którym nie są sprzeczne z powyższymi wiarygodnymi dowodami.

Zasadność roszczenia powoda była uzależniona od ustalenia, czy kwota należności wobec dzieci stron z małżeństwa wyegzekwowana przez pozwaną w sprawie Kmp 25/2016 jest świadczenie nienależnym w rozumieniu art. 405 k.c. i art. 410 k.c.

W ocenie Sądu Rejonowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjecie, że pozwana, wszczynając egzekucję komorniczą w zakresie należności alimentacyjnych byłego męża za okres, w którym małoletnie wówczas dzieci zamieszkiwały z ojcem, uzyskała korzyść bez podstawy prawnej jego kosztem.

Małżeństwo stron rozwiązane zostało przez rozwód na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z 09 maja 2013 r. w sprawie VI RC 1989/12. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi rozwiedzionych małżonków powierzono obojgu rodzicom, ustalając ich miejsce zamieszkania przy matce, zgodnie z zawartym przez nich porozumieniem. W ocenie Sądu Rejonowego, świadczenie uzyskane przez S. M. (1) nie znajduje podstawy prawnej pomimo tego, że na mocy powyższego orzeczenia zobowiązano rodziców do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci, zaś ich ojca M. M. (1) do płacenia alimentów w wysokości po 400 zł miesięcznie na każde z nich, łącznie 1.200 zł miesięcznie. Jest oczywistym fakt, że obciążenie powoda obowiązkiem alimentacyjnym względem małoletnich wówczas dzieci było konsekwencją ustalenia ich miejsca zamieszkania przy matce. Pomimo tego rozstrzygnięcia małoletnie dzieci zamieszkiwały po orzeczeniu rozwodu rodziców z ojcem. Ta okoliczność skutkowała tym, że pobrane za ten czas przez matkę alimenty stanowią korzyść uzyskaną bez podstawy prawnej. Zauważyć należy, że w czasie wspólnego zamieszkiwania z dziećmi to powód zaspokajał ich potrzeby mieszkaniowe, uiszczając należne z tego tytułu opłaty. Z jego wiarygodnych zeznań wynika także, że to on kupował dzieciom żywność, odzież, ponosił koszty ich edukacji. Ponadto to na nim spoczywał ciężar związany z wychowaniem dzieci, w tym ich kształceniem. To M. M. (1) uczestniczył w zebraniach w szkole. W okresie, gdy najstarszy syn stron M. M. (2) zaniedbywał edukację to powód był wzywany do szkoły. W ten sposób, niezależnie od dostarczania środków utrzymania, realizował swój obowiązek alimentacyjny poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie uprawnionych (art. 135 § 2 k.r.o.). Nie zmienia powyższej oceny fakt, że matka małoletnich wówczas dzieci stron przekazywała środki pieniężne na ich utrzymanie. Pozwana przesyłała je swojej matce, która pomagała w wychowaniu małoletnich, jak również przelewała je na konto najstarszego syna stron M. M. (2), a także sporadycznie przekazywała do rąk powoda. W ten sposób realizowała swój własny obowiązek alimentacyjny, który w przypadku rodzica niezamieszkującego z małoletnimi polegać powinien na pokrywaniu w całości lub części kosztów utrzymania i wychowania uprawnionych (art. 135 § 2 k.r.o.). W tym miejscu podkreślenia wymaga fakt, że przekazana powodowi, za pośrednictwem innej osoby, kwota 700 franków szwajcarskich nie może być uznana za realizację przez pozwaną powyższego obowiązku, polegającego na łożeniu na utrzymanie małoletnich dzieci. Środki te stanowiły zasiłek rodzinny przyznany w Szwajcarii, gdzie pozowana zamieszkiwała. Jest oczywistym fakt, że środki te powinny być przeznaczone na potrzeby uprawnionych dzieci i w żadnym razie nie mogą zastępować obowiązku rodzica dostarczania małoletnim środków utrzymania.

Reasumując, stwierdzić należy, że należność pobrana przez pozwaną tytułem alimentów za okres, w którym dzieci zamieszkiwały z ojcem, pozbawiona była podstawy prawnej. Małoletni P. M. zamieszkiwał z ojcem od orzeczenia rozwodu do lipca (...). (13 miesięcy) a kwota pobranych za ten czas alimentów stanowi równowartość 5.200 zł. Małoletnia U. M. zamieszkiwała z ojcem przez 25 miesięcy (od czerwca 2013 r. do lipca 2015 r.) co daje kwotę 10.000 zł alimentów. Syn M. M. (2) zamieszkiwał z ojcem oraz pozostawał na jego utrzymaniu (przez siedem miesięcy, gdy przebywał poza domem) przez 21 miesięcy, co stanowi równowartość 8.400 zł. W konsekwencji uznać należało, że żądanie zawarte w pozwie w całości zasługuje na uwzględnienie. Sąd zasądził odsetki za opóźnienie od dnia, w którym upłynął termin do spełnienia żądania zakreślony w wezwaniu do zapłaty.

W tym stanie rzeczy, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w pkt I wyroku.

Sąd, wobec braku podstaw do nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności, wniosek w tym zakresie oddalił (art. 333 k.p.c.) - pkt II wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 3 k.p.c. i § 3 ust. 1 pkt 5, § 15 ust 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst. jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 1668) jak w pkt III wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  odpis doręczyć pełnomocnikom stron,

3.  za 14 dni lub z apelacją.

B. dn. 13.12.2017 r.