Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Lidia Łataś

Protokolant starszy sekretarz sądowy Joanna Jastrzębska-Ciura

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2017 roku w Częstochowie

sprawy Z. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania Z. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 24 sierpnia 2017 roku Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu Z. B. prawo do emerytury od 1 września 2017 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. na rzecz ubezpieczonego Z. B. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 1304/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił ubezpieczonemu Z. B. (B.) prawa do emerytury. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy podniósł, iż ubezpieczony nie spełnia warunków wymaganych art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS. Organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999r. uznał za udowodnione okresy składkowe
i nieskładkowe w wymiarze 26 lat, 3 miesięcy i 4 dni, w tym 11 lat, 6 miesięcy i 26 dni pracy wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy wskazał, iż uznał okresy pracy w warunkach szczególnych w (...) sp. z o.o. od
22 września 1978r. do 27 kwietnia 1980r. na stanowisku instruktora, od 21 lipca 1981r. do
31 grudnia 1986r. na stanowisku instruktora technicznego oraz od 1 stycznia 1987r. do
4 kwietnia 1990r. i od 18 grudnia 1990r. do 31 marca 1992r. na stanowisku starszego instruktora. Nie uznał natomiast za pracę w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia
w (...) sp. z o.o. od 1 kwietnia 1992r. do 31 stycznia 1998r. na stanowisku kierownika zmiany, ponieważ jest to stanowisko wyższego szczebla i trudno uznać, że praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze godzin przy stanowiskach wymienionych
w wykazie.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Domagał się jej zmiany
i przyznania prawa do emerytury oraz zasądzenia od organu rentowego kosztów procesu według norm przepisanych. Wnosił o uwzględnienie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. od 1 kwietnia 1992r. do 31 stycznia 1998r. na stanowisku kierownika zmiany. Powoływał się na złożone świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Argumentował, iż organ rentowy podczas rozpoznawania wniosku o emeryturę ubezpieczonego nie wziął pod uwagę faktu, że w przypadku pracy w warunkach szczególnych polegających na narażeniu pracownika na działanie promieniowania jonizującego, narażających na działalnie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0.1 do 300 000 MHZ w strefie zagrożenia, rodzaj zajmowanego stanowiska czy charakter wykonywanej pracy nie ma znaczenia, gdyż decyduje o tym fakt samego świadczenia pracy (jakiejkolwiek pracy) w strefie narażenia i strefie zagrożenia (przebywanie w tych strefach podczas pracy) stale i w pełnym wymiarze. Dla potwierdzenia wykonywania pracy w takich warunkach ubezpieczony wnosił o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Z. B. urodził się (...), wniosek o emeryturę zgłosił w dniu
4 sierpnia 2017r. Organ rentowy uznał za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999r. okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 26 lat, 3 miesięcy i 4 dni, w tym 11 lat, 6 miesięcy
i 26 dni pracy wykonywanej w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (od 22 września 1978r. do 27 kwietnia 1980r., od 21 lipca 1981r. do 4 kwietnia 1990r.
i od 18 grudnia 1990r. do 31 marca 1992r. w (...) sp. z o.o.). Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

dowód: akta ZUS.

Ubezpieczony w okresie od 22 września 1978r. do 31 grudnia 1998r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) sp. z o.o. w K., z tym że w okresie od
28 kwietnia 1980r. do 23 czerwca 1981r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Odwołujący w całym okresie pracował w (...) w K.. Praca wykonywana była w budynku, w którym wartości pola elektromagnetycznego wynosiły od 100 kHz do 300 MHz. Oddziaływanie pola elektromagnetycznego na wszystkich pracowników przebywających na stacji nadawczej było takie samo. Praca wykonywana była w systemie zmianowym, początkowo na jednej zmianie pracował kierownik zmiany i dwóch instruktorów. W późniejszym okresie obsady zmiany były dwuosobowe, tj. złożone z kierownika zmiany i jednego instruktora. Ubezpieczony bezspornie jako instruktor, instruktor techniczny oraz starszy instruktor w okresach od 22 września 1978r. do 27 kwietnia 1980r., od 21 lipca 1981r. do 4 kwietnia 1990r. i od 18 grudnia 1990r. do 31 marca 1992r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Od dnia 1 kwietnia 1992r. powierzono mu obowiązki kierownika zmiany. W tym okresie kiedy ubezpieczonemu powierzone stanowisko kierownika zmiany obsada była już jedynie dwuosobowa. Do obowiązków ubezpieczonego na stanowisku kierownika zmiany należało wszystko to co należało do instruktora technicznego, a ponadto miał za zadanie nadzorować poprawność działania aparatury i urządzeń na stacji, wykonywać pomiary, dbać o bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochronę obiektu. Był odpowiedzialny za usuwanie awarii, był również zobowiązany do przeprowadzania bieżącej konserwacji urządzeń, bieżących napraw. Kierownik miał dodatkowo obowiązek strojenia nadajnika i wtedy był najbardziej zagrożony promieniowaniem elektromagnetycznym. Opisane prace wykonywał stale do
31 grudnia 1998r.

dowód: akta ZUS, informacja (...) Urzędu (...)z dnia 6 czerwca 1983r. (k. 12-14 akt), ustalenia zespołu w sprawie ustalenia wykazu stanowisk, na których praca jest wykonywana w warunkach szczególnych z dnia 9 kwietnia 1990r. (k. 15-17 akt), zeznania świadków: J. B. (k. 27v akt), R. G.
(k. 27v-28 akt), H. P. (k. 28-28v akt) oraz wyjaśnienia ubezpieczonego
(k. 28v akt).

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2017r., poz. 1383 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust.1. Ust. 2 art. 32 ustawy stanowi, iż za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. W ust. 4 powołanego art. 32 ustawy wskazano, iż wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzny okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat /§3/. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn 60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych /§ 4 ust. 2/. Praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku /§ 2 ust. 1/.

Ubezpieczony spełnia wszystkie powołane wyżej warunki do uzyskania prawa do emerytury, bowiem do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął okres pracy w wymiarze ponad 25 lat,
w tym ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz w dniu (...) ukończył 60 lat. Ponadto odwołujący nie jest członkiem OFE.

Sąd uznał w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, iż wnioskodawca
w okresie zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w K. od 1 kwietnia 1992r. do 31 stycznia 1998r. (5 lat i 10 miesięcy) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz
w strefie zagrożenia, jak również sprawował kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Te rodzaje prac wymienione są w dziale XIV, poz. 4 i 24 wykazu A załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Ubezpieczony ubiegając się o przyznanie emerytury załączył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wydane przez uprawniony podmiot potwierdzające, iż także w powyższym okresie wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Organ rentowy odmówił jednak uwzględnienia powyższego okresu uznając, iż ubezpieczony będąc kierownikiem zmiany zajmował stanowisko wyższego szczebla, a zatem trudno uznać, że praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze godzin przy stanowiskach wymienionych w wykazie.

Ta teza organu rentowego, nie poparta zresztą jakimikolwiek ustaleniami czy argumentacją, nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Ubezpieczony w całym analizowanym okresie pracował w (...) w K.. W miejscu tym początkowo na jednej zmianie pracował kierownik zmiany i dwóch instruktorów. W późniejszym okresie obsady zmiany były dwuosobowe, tj. złożone z kierownika zmiany i jednego instruktora. W spornym okresie praca wykonywana była już tylko przez dwóch pracowników. W związku z niewielką obsadą kierownik faktycznie wykonywał wszystkie czynności, które leżały również w gestii instruktora. Przykładowo w przypadku konieczności wymiany lampy, która ważyła ok. 200 kg, czynność ta nie mogła być wykonywana przez jedną osobę. Ilość pracy do wykonania wymagała wykonywania przez kierownika zmiany czynności instruktora. Ponadto kierownik zmiany był przełożonym innych osób na zmianie i miał ogólny nadzór nad funkcjonowaniem stacji. Miał za zadanie m.in. nadzorować poprawność działania aparatury i urządzeń na stacji. Był odpowiedzialny za usuwanie awarii, był również zobowiązany do przeprowadzania bieżącej konserwacji urządzeń, bieżących napraw. Ponadto wykonywał pomiary, czy stroił nadajnik. Przeprowadzone postępowanie dowodowe potwierdza, iż ubezpieczony pracując jako kierownik zmiany nie był pracownikiem dozoru wyższego szczebla. Sam fakt wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym nie może przekreślać pracy w warunkach szczególnych. Odwołujący był pracownikiem, który wykonywał pracę bezpośrednio razem z podległymi mu pracownikami. Powyższe okoliczności potwierdzili w swoich zeznaniach świadkowie. Należy wskazać, iż wszyscy świadkowie w pewnych okresach zajmowali stanowiska kierownika zmiany i wszystkim świadkom okres tej pracy został uwzględniony do staży pracy w warunkach szczególnych na potrzeby emerytury przez organ rentowy bądź po przeprowadzeniu postępowania sądowego.

Należy przy tym zwrócić uwagę, iż nie jest sporne, iż praca ubezpieczonego jako instruktora odbywała się w warunkach szczególnych, albowiem wykonywał prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz w strefie zagrożenia. Takie określenie wskazuje, iż szczególne warunki pracy wynikały nie z konkretnego rodzaju pracy, ale z rodzaju narażenia na czynniki zewnętrzne jakim podlegali pracownicy. Nie ma zatem w tym przypadku większego znaczenia czy ubezpieczony pracował jako instruktor, czy jako kierownik, bowiem w obu przypadkach narażony był na identycznie działanie pól elektromagnetycznych. Potwierdzili to również w swoich zeznaniach świadkowie. Zeznania te korespondują również z ustaleniami zespołu w sprawie ustalenia wykazu stanowisk, na których praca jest wykonywana w warunkach szczególnych z dnia 9 kwietnia 1990r. W dokumencie tym wskazano na prace wykonywane w obiektach radiokomunikacyjnych, na których w wyniku pomiarów stwierdzono występowanie strefy zagrożenia w takim miejscu i o takim rozmiarze, że pracownicy w toku wykonywania swoich obowiązków służbowych mogą być narażeni na przebywanie w ich obszarze. Wskazano, iż takie warunki występują w (...) K. na stanowiskach m.in.: kierownika zmiany, czy instruktorów.

Podsumowując, nie mogą istnieć wątpliwości, że również pracę ubezpieczonego
w spornym okresie należy uwzględnić do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Po uwzględnieniu wskazanego wyżej okresu ubezpieczony udowodnił ponad
15-letni okres pracy w warunkach szczególnych. Spełnia również pozostałe warunki konieczne do przyznania emerytury.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji w oparciu o powołane przepisy oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1, 3 i 4 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804 ze zm.).