Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Marzena Głuchowska

Protokolant Barbara Wypych

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2016 r. w Kaliszu

odwołania S. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 14 stycznia 2016 r. oraz 22 lutego 2016 r. Nr (...)

w sprawie S. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

1.  Oddala odwołanie od decyzji z dnia 22 lutego 2016 r.,

2.  Umarza postępowanie co do decyzji z dnia 14 stycznia 2016 r.

UZASADNIENIE

W dniu 14.09.2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. został złożony wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach dla S. M..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.decyzją z dnia 14.01.2016 r. i z dnia 22.02.2016 r. w sprawie (...) odmówił S. M.prawa do emerytury. Zdaniem ZUS w O.odwołujący nie spełnia przesłanek wskazanych w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 748) tj. nie wykazał 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach oraz nie wykazał 25 lat zatrudnienia na dzień 01.01.1999 r.

Od powyższych decyzji S. M. wniósł odwołanie, w którym podniósł, iż wykonywana przez niego praca w okresie od 02.11.1982 r. do 31.12.1998 r. i nadal na stanowisku maszynisty urządzeń chłodniczych w Zakładach (...) w K., na którym to stanowisku wykonywał pracę stale, jest pracą na stanowiskach wymienionych w wykazie A do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co uprawnia go do uzyskania wcześniejszego świadczenia emerytalnego. Nadto odwołujący powołał się na dalszy okres zatrudnienia – pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS w O. podtrzymał argumentację wcześniej przedstawioną w zaskarżonej decyzji, podniósł, iż odwołujący nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach i nie wykazał 25 lat zatrudnienia na dzień 01.01.1999 r. oraz wniósł o oddalenie odwołania S. M..

W toku postępowania decyzja z dnia 14.01.2016 r. została uchylona.

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący urodził się dnia (...) Wykazał staż pracy na dzień 01.01.1999 r. wynoszący 24 lata i 7 dni.

Odwołujący nie należy do OFE. Odwołujący posiadł status pracownika. Odwołujący obecnie pracuje zawodowo. Odwołującemu uwzględniono okres zatrudnienia w szczególnych warunkach od 02.01.1984 r. do 31.12.1998 r. w rozmiarze 14 lat 10 miesięcy i 22 dni w Zakładach (...) w K. na stanowisku maszynisty urządzeń chłodniczych.

W niniejszej sprawie odwołujący zmierzał do wykazania okresu pracy w warunkach szczególnych od 02.11.1982 r. do 01.01.1984 r. na stanowisku maszynisty urządzeń chłodniczych w Zakładach (...) w K., tych samym w których okres pracy w szczególnych warunkach został uznany oraz dalszego okresu zatrudnienia na dzień 01.01.1999 r. – okresu pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności.

Odwołujący w okresie od 1975-1978 odbywał karę pozbawienia wolności Gdy zaczął odbywać tę karę miał zaliczoną I klasę w szkole zawodowej oraz posiadał ukończony kurs tokarza. W okresie odbywania kary pozbawienia wolności, odwołujący w okresie od 01.02.1976 r. do 23.06.1978 r. przebywał w Zakładzie Karnym w K.. W zakładzie tym była (...)Szkoła (...). Z zaświadczenia z dnia 16.06.1977 r. wynika, iż odwołujący w okresie od 01.09.1975 r. do 18.06.1977 r. był uczeniem (...)Szkoły (...)w K.. W okresie pobytu w szkole przerobił materiał praktycznej nauki zawodu i odbył wstępny staż prac: (7 godzin pracy dziennie razy 300 dni, razy 2 lata). Odwołujący w okresie nauki w szkole zawodowej, wykonywał zatrudnienie w rozmiarze 7 godzin w dni, gdy była nauka w szkole – 2 dni w tygodniu oraz 8 godzin w dni, gdy nauki nie było. Okres od 30.06.1977 r. do 26.06.1978 r. został odwołującemu uznany do stażu pracy- praca jako pracownik, na podstawie zaświadczenia Zakładu Karnego w K.z dnia 17.07.1978 r. Okres od 01.02.1976 r. do 30.06.1977 r. wykazano w tym zaświadczeniu jako okres nauki w (...)Szkole (...). Szkołę tę odwołujący ukończył w czerwcu 1977 r. W informacji uzyskanej z Zakładu Karnego w S.w dniu 09.05.2016 r. stwierdzono, iż odwołujący w okresie od 29.01.1976 r. do 15.06.1976 r., od 20.11.1976 r. do 28.11.1976 r., od 30.11.1976 r. do 19.07.1977 r. wykonywał pracę w pełnym wymiarze czasu pracy – nieodpłatnie. W okresach tych odwołujący nie miał zawartej umowy o praktyczną naukę zawodu (miał już wtedy ponad 20 lat).

Okres od 29.01.1976 r. do 15.06.1976 r., od 20.11.1976 r. do 28.11.1976 r., od 30.11.1976 r. do 29.06.1977 r. nie stanowi okresu zatrudnienia, ani okresu składkowego czy nieskładkowego.

(dowód: informacje z Zakładu Karnego w S., informacje z (...)Szkoły (...) w K., zaświadczenie Zakładu Karnego w K.z dnia 17.07.1978 r.)

Odwołujący w okresie od 02.11.1982 r. do 31.03.2000 r. zatrudniony był w Zakładach (...) w K.. Ze świadectwa pracy z dnia 31.03.2000 r. wynika, iż odwołujący w okresie od 02.11.1982 r. do 01.01.1984 r. pracował na stanowisku ślusarz tokarz, a od 02.01.1984 r. do 31.03.2000 r. na stanowisku maszynista urządzeń chłodniczych – amoniakalnych. W tym samym świadectwie wskazano okres pracy w szczególnych warunkach od 02.01.1984 r. do 31.03.2000 r. – Wykaz A Dział XIV poz. 9 punkt 5. Odwołującemu wystawiono świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach na okres od 02.11.1984 r. do 31.03.2000 r., stanowisko maszynista chłodniczy, Wykaz A Dział XIV poz. 9 punkt 5 Zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Z akt osobowych odwołującego wynika, iż na podaniu o pracę z dnia 12.10.1982 r. wskazano zatrudnienie odwołującego na stanowisku maszynisty urządzeń chłodniczych – ślusarz- tokarz. W skierowaniu do przeprowadzenia badań lekarskich wskazano stanowisko ślusarz- tokarz- maszynista urządzeń chłodniczych. W umowie o pracę z dnia 02.11.1982 r. wskazano stanowisko ślusarz- tokarz. W angażu z dnia 12.04.1983 r. wskazano stanowisko ślusarz- tokarz- maszynista urządzeń chłodniczych. W angażu z dnia 02.01.1984 r. wskazano stanowisko maszynista urządzeń chłodniczych.

Z zeznań świadków M. S. i W. N. wynika, iż odwołujący wykonywał pracę maszynisty urządzeń chłodniczych od kwietnia 1983 r. Po przyjęciu do pracy odwołujący zaraz zaczął pracować w maszynowni, przyuczał się do pracy maszynisty, odbywał kurs maszynisty i zdał stosowny egzamin kwalifikacyjny. Po kwietniu 1983 r. odwołujący miał już kwalifikacje do pracy jako maszynista urządzeń chłodniczych i taką pracę wykonywał, mimo iż zmiana w angażu nastąpiła od stycznia 1984 r.

(dowód: zeznania odwołującego, akta osobowe odwołującego, zeznania świadków M. S. i W. N.)

Jako praca w szczególnych warunkach wymieniona została w wykazie A Dział XIV poz. 9 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 08.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, prace – bezpośrednia obsługa stacji sprężarek. W Zarządzeniu Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w załączniku nr 1 w Dziale XIV pod pozycją 9 punkt 5 wskazano prace na stanowisku maszynista chłodniczy.

Możliwość uzyskania emerytury przez mężczyzn przed ukończeniem 65 roku życia przewidywał do 31.12.2008 r. przepis art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748). Obecnie osoby urodzone po 31.12.1948 r., które osiągnęły wiek wymieniony w art. 32 i pracowały w szczególnych warunkach mogą przejść na emeryturę na warunkach przewidzianych w art. 184 wymienionej ustawy. Muszą m.in. spełniać warunek wykazania stażu pracy 25 lat dla mężczyzn i 15 lat pracy w szczególnych warunkach na dzień 01.01.1999 r. Przepis ten wymagał także dla spełnienia warunków do świadczenia, rozwiązania stosunku pracy i braku przynależności do OFE. Warunek rozwiązania stalunku pracy nie obowiązuje od 01.01.2013 r.

Dla celów ustalenia uprawnień do wcześniejszej emerytury za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Wiek emerytalny takich osób, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie ustawy oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zmianami), a także na podstawie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie wymienionych aktów.

Pierwszym z warunków jest brak przynależności do OFE i odwołujący ten warunek spełnia. Kolejnym warunkiem jest ukończenie 60 roku życia. Odwołujący osiągnął wymagany przez przepisy wiek w dniu (...). Następnym warunkiem jest przepracowanie wymaganego okresu zatrudnienia tj. co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Odwołujący wykazał okresy składkowe i nieskładkowe za okres 24 lata i 7 dni na dzień 01.01.1999 r. Odwołujący powołuje się na okres pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności od czerwca 1976 r. do 29.06.1977r. (okres pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności od 30.06.1977 r. do 26.06.1978 r. został uznany). Jako okres składkowy uważa się przypadający przed dniem 15.11.1991 r. okres, za który została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo, za który nie było obowiązku opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne, w tym okres pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze państwa Polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenia oraz w czasie tymczasowego aresztowania – w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy.

Odwołujący w okresie przed 30.06.1977 r. w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, nie wykonywał pracy w ramach stosunku pracy, za wynagrodzeniem, od którego odprowadzano składkę na ubezpieczenie społeczne. Brak jest podstaw do uwzględnienia powyższego okresu w jego stażu pracy wpływającym na staż emerytalny. Wykonywanie pracy nieodpłatnej w czasie odbywania kary pozbawienia wolności stanowi element procesu resocjalizacji, a nie okres zatrudnienia w rozumieniu przepisów emerytalnych.

Odwołujący na dzień 01.01.1999 r. nie wykazał 25 lat zatrudnienia.

Ostatnim warunkiem uzyskania prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest przepracowanie co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na dzień 01.01.1999 r.

Aby wykonywaną pracę można było zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, musi to być rodzaj pracy wskazanej w załączniku A do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca ta, zgodnie z brzmieniem § 2 ust 1 wymienionego rozporządzenia musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wymaganym na danym stanowisku. Stosownie do ustępu 2 § 2 w/w rozporządzenia okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy. Pracodawca odwołującego obecnie nie istnieje. Wystawił odwołującemu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres od 02 stycznia 1984 r., natomiast za okres od 02.11.1982 r. do 01.01.1984 r. nie wystawiono takiego świadectwa.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego przedmiotem postępowania w sprawie o wcześniejszą emeryturę jest ustalenie tego świadczenia z uwagi na warunki pracy, co oznacza konieczność poczynienia ustaleń dotyczących rodzaju i wymiaru zatrudnienia w warunkach szczególnych.

W świetle powołanego wyżej § 2 Rozporządzenia Rady Ministrów zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody m. in. zeznania świadków (por. uchwała SN z 21.09.1984 r., sygn. akt III UZP 48/84 niepublikowana LEX nr 14630).

W rozpoznawanej sprawie, jak wyżej wskazano, odwołującemu nie wystawiono świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres od 02.11.1982 r. do 01.01.1984 r.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach jako maszynista urządzeń chłodniczych, oprócz okresu uznanego, także w okresie od 01.04.1983 r. do 01.01.1984 r.

Odwołujący wykazał okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołujący nie spełnił zatem warunków wymienionych w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc. Sąd orzekł o oddaleniu odwołania.