Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2017 r. w Gliwicach

sprawy Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 18 maja 2017 r. nr (...)

oddala odwołanie

(-)SSR del. Magdalena Kimel

Sygn. akt VIII U 1057/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 18 maja 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu Z. S. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) w związku z tym, iż nie udowodnił on 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, a jedynie 13 lat, 6 miesięcy i 19 dni takiej pracy, w tym 2 lata, 4 miesiące i 26 dni pracy górniczej.

W odwołaniu, ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury. Podniósł, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych przez okres ponad 15 lat, w tym w okresie od 1 października 1988 r do 31 sierpnia 1998 r. pracując w KWK (...) na stanowisku inspektora gospodarki materiałowej oraz starszego specjalisty gospodarki materiałowej w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, Zaznaczył, że w dniach nie zjazdowych wykonywał obowiązki służbowe w oddziale przeróbki mechanicznej, flotacji, sortowni oraz mułach w pełnym wymiarze czasu pracy. Do jego obowiązków należała kontrola wszystkich przenośników taśmowych, zgrzebłowych oraz materiałów górniczych pod ziemią i na powierzchni.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. W uzasadnieniu podniósł, że zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szkodliwych wyłącznie te miesiące podczas zatrudnienia w KWK (...), w których udokumentowano minimum połowę zjazdów w danym miesiącu, z wyłączeniem okresów przebywania przez ubezpieczonego na zasiłkach chorobowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony Z. S. (ur. (...)) w dniu 24 kwietnia 2017 r. złożył wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...) Nie jest członkiem OFE.

Na dzień 1 stycznia 1999 r., legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze ponad 25 lat.

Po przeanalizowaniu akt sprawy, ZUS wydał decyzję z dnia 18 maja 2017 r. o numerze (...), w której to odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem udowodnił on jedynie 13 lat, 6 miesięcy i 19 dni takiej pracy (w tym 2 lata, 4 miesiące i 26 dni pracy górniczej w warunkach szczególnych) z wymaganych 15 lat.

Wydając zaskarżoną decyzję organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu do pracy w warunkach szczególnych następujące okresy pracy:

- od 19 czerwca 1974 r. do 1 kwietnia 1975 r., od 26 kwietnia 1975 r. do 23 października 1975 r., od 7 listopada 1977 r. do 31 lipca 1979 r. w Zakładach (...) SA;

- od 24 października 1975 r. do 15 października 1977 r. – służba wojskowa;

- od 6 maja 1986 r. do 31 stycznia 1988 r., od 1 lutego 1988 r. do 30 września 1988 r., od 1 października 1988 r. do 31 grudnia 1989 r., od 1 lutego 1990 r. do 31 maja 1991 r., od 1 lipca 1991 r. do 31 stycznia 1993 r., od 1 kwietnia 1993 r. do 31 maja 1994 r., od 1 lipca 1994 r. do 31 lipca 1994 r., od 1 listopada 1994 r. do 30 listopada 1994 r., od 1 marca 1995 r. do 31 marca 1995 r., od 1 grudnia 1995 r. do 31 grudnia 1995 r., od 1 lipca 1996 r. do 31 lipca 1996 r., od 1 maja 1997 r. do 30 czerwca 1997 r., od 1 sierpnia 1997 r. do 31 sierpnia 1997 r. oraz od 1 maja 1998 r. do 3 lipca 1998 r. w (...) SA KWK (...) (organ rentowy zaliczył wyłącznie te miesiące, w których ubezpieczony udokumentował minimum połowę zjazdów pod ziemię z wyłączeniem okresów przebywania ubezpieczonego na zasiłkach chorobowych).

Ubezpieczony podczas spornego okresu zatrudnienia w (...) KWK (...) tj. od 6 maja 1986 r. do 31 sierpnia 1998 r. wykonywał prace na następujących stanowiskach:

- ładowacz pod ziemią (od 6 maja 1986 r. do 31 stycznia 1988 r.),

- młodszy górnik pod ziemią (od 1 lutego 1988 r. do 30 września 1988 r.);

- inspektor działu gospodarki materiałowej pod ziemią (od 1 października 1988 r. do 31 marca 1994 r.);

- starszy specjalista działu gospodarki materiałowej pod ziemią (od 1 kwietnia 1994 r. do 31 sierpnia 1998 r.).

Sąd ustalił, że organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu do okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach następujących miesięcy zatrudnienia w (...) SA (przy uwzględnieniu liczby dni pracy kalendarzowej, liczby zajazdów pod ziemię, liczby dni przebywania na urlopie wypoczynkowym oraz liczby dni przebywania na zwolnieniu lekarskim):

Przyczyną niezaliczenia powyższych miesięcy do stażu pracy w warunkach szczególnych było nieudokumentowanie, iż ubezpieczony odbył co najmniej połowę zjazdów pod ziemię w poszczególnych miesiącach przy jednoczesnym nie uwzględnieniu okresu przebywania przez ubezpieczonego na zwolnieniu lekarskim.

Ubezpieczony podczas zatrudnienia na stanowisku inspektora działu gospodarki materiałowej pod ziemią, starszego specjalisty działu gospodarki materiałowej pod ziemią, zobowiązany był do kontroli przenośników taśmowych, zgrzebłowych, materiałów górniczych.

Ubezpieczony pracę wykonywał pod ziemią i na powierzchni. Liczba zjazdów pod ziemię na stanowisku, na którym zatrudniony był ubezpieczony uległa zmniejszeniu począwszy od 1994 r. Do tego roku ubezpieczony zjeżdżał pod ziemię przez ponad połowę dni roboczych. Zmiany były wynikiem zmian restrukturyzacyjnych w sektorze górniczym.

W trakcie dni pracujących, w których ubezpieczony nie zjeżdżał pod ziemię, pracował na powierzchni. W tym czasie wykonywał pracę w biurze i prowadził dokumentacje dotyczącą taśm przenośnikowych, przenośników zgrzebłowych, sporządzał zestawienia sprawozdań dotyczących przenośników, sporządzał sprawozdania dotyczące funkcjonowania urządzeń i zabudowy. Wymienione prace ubezpieczony wykonywał w biurze, wówczas przez całą dniówkę roboczą zajmował się tylko sprawami biurowymi. Pracę biurową ubezpieczony wykonywał się średnio 6-7 dni w ciągu miesiąca.

Poza czynnościami biurowymi ubezpieczony kontrolował również magazyny oraz ilość stojaków (...) służących do podnoszenia zabudowy na ścianach oraz wydawał materiały górnicze pracownikom poszczególnych działów, dokonywał inwentaryzacji.

Niezależnie od czynności opisanych powyżej, ubezpieczony w każdym miesiącu przez okres 5-6 dni pracował na terenie zakładu przeróbki mechanicznej węgla, w tym flotacji, sortowni i na działach szlamowych tzw. mułach. Kontrolował wówczas przenośniki taśmowe, zgrzebłowe oraz wszelkie materiały górnicze znajdujące się na tych działach. Do jego obowiązków należało sprawdzanie stanu technicznego taśmociągów czy krążników oraz innych wykorzystywanych tam urządzeń.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta osobowe ubezpieczonego, akta organu rentowego, zeznania świadków J. D. (k17),i P. P. (k17-18) oraz ubezpieczonego złożone na rozprawie w dniu 15 września 2017 r. 9k19)

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków J. D. oraz P. P., bowiem jako współpracownicy ubezpieczonego znali oni specyfikę wykonywanych przez niego czynności. Ich zeznania są zgodne, spójne oraz logiczne, zatem brak jest podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

W konsekwencji, Sąd uznał, że zgromadzone dowody są kompletne i pozwalają na czynienie na ich podstawie ustaleń co do stanu faktycznego, a następnie na rozstrzygnięcie sprawy.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2015r. poz. 748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku
w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ww. ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.).

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Natomiast jak stanowi § 1, ust 1 rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami".

W myśl § 3 i 4 rozporządzenia, pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn

2. ma wymagany 25 letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zaś do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt. 2 nieobowiązującej od 1 stycznia 1999 r. ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (Dz.U.1983.5.32 z późn. zm.) oraz art. 50c ust. 1 obecnie obowiązującej ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2017.1383 j.t.) za pracę górniczą uważa się zatrudnienie pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych, przedsiębiorstwach maszyn górniczych, zakładach naprawczych i innych podmiotach wykonujących dla kopalń określonych w pkt 1 podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty przy naprawie maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń; pracownikom zatrudnionym w tych przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach uznaje się za pracę górniczą te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej połowę dniówek roboczych przepracowali pod ziemią.

Powyższe znajduje swoje odzwierciedlenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r. (sygn. akt I UK 204/14) . Zgodnie z tym, ustęp 3 § 4 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stanowi, że do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, o których mowa w ust. 1, zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin. Przepis powyższy stanowi samodzielną i dodatkową możliwość zaliczenia do okresów pracy w szczególnych warunkach okresów, które nie są wymienione w wykazie A rozporządzenia. Wniosek ten wynika z wykładni językowej tego przepisu. Stanowi on bowiem wyraźnie, że zaliczeniu podlegają "także inne" okresy zatrudnienia.

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy ubezpieczony Z. S. przez okres co najmniej 15 lat pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, a tym samym, czy ubezpieczony spełnia przesłanki do nabycia emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, po ukończeniu 60 roku życia.

Warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 jest spełnienie przesłanki stażu przed dniem 1 stycznia 1999r.

Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych -jako pracy górniczej tych miesięcy, w których ubezpieczony w okresie zatrudnienia w (...) SA nie wykonywał pracy pod ziemią w wymiarze większym niż połowa dni pracujących w poszczególnych miesiącach tj. w styczniu 1990 r.; czerwcu 1991 r.; w lutym i w marcu 1993 r.; w czerwcu, sierpniu, wrześniu, październiku 1994 r.; grudniu 1994, w styczniu, lutym, kwietniu, maju, czerwcu, lipcu, sierpniu, wrześniu, październiku listopadzie 1995, w styczniu, lutym, marcu, kwietniu, maju, czerwcu, sierpniu, wrześniu, październiku, listopadzie i grudniu 1996 r.; w styczniu, lutym, marcu, kwietniu, w w lipcu, wrześniu, październiku, listopadzie i grudniu 1997 r.; a także w styczniu, lutym, marcu, kwietniu i sierpniu 1998 r.

Organ rentowy nie zaliczył do pracy w warunkach szczególnych okresów w których ubezpieczony przebywał na zwolnieniu lekarskim.

Sąd Okręgowy nie podziela tego stanowiska. W wyroku z dnia 13 lipca 2011 r (I UK 12/11, Lex nr 989126) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, zgodnie z którym, wykazanie w dniu 1 stycznia 1999 r. określonego w art. 184 ustawy okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004 r. Pogląd ten wzmacnia treść art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, odsyłająca w zakresie warunków emerytalnych do przepisów dotychczasowych (obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1999 r.). (także wyroki Sądu Najwyższego: z 23 kwietnia 2010 r., II UK 313/09, OSNP 2011 nr 19-20, poz. 260; z 13 lipca 2011 r., I UK 12/11, LEX nr 989126; z 18 lipca 2007 r., I UK 62/07, OSNP 2008 nr 17-18, poz. 269).

Niemniej jednak uwzględnienie tych okresów, nie ma wpływu na prawo ubezpieczonego do emerytury, albowiem nadal nie legitymuje się on 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Po doliczeniu niżej przedstawionych okresów w łącznym wymiarze 16 miesięcy tj 1 rok i 4 miesiące: staż pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych wynosi: 14 lat 10 miesięcy i 19 dni.

.

Odnosząc się do pozostałego spornego okresu, należy zaznaczyć, że brak jest podstaw do zaliczenia go do okresu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony podnosił, że w dniach w których nie zjeżdżał pod ziemię wykonywał pracę przy przeróbce mechanicznej węgla. Wskazać należy, że praca przy przeróbce mechanicznej węgla jest pracą wykonywaną w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A, dziale I, poz. 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Niemniej jednak jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, ubezpieczony nie wykonywał tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracę przy przeróbce mechaniczne węgla ubezpieczony wykonywał średnio 5- 6 razy w ciągu miesiąca, a w pozostałych dniach średnio przez 6-7 dni w miesiącu, wykonywał prace biurowe polegające na prowadzeniu dokumentacji dotyczącej taśm przenośnikowych, przenośników zgrzebłowych, zestawieniu sprawozdań dotyczących przenośników. Zatem brak jest podstaw do zaliczenia spornego okresu do pracy w warunkach szczególnych.

Reasumując, nawet po doliczeniu przez Sąd 1 roku i 4 miesięcy pracy górniczej do stażu pracy w warunkach szczególnych uwzględnionych przez organ rentowy (13 lat, 6 miesięcy i 19 dni), ubezpieczony legitymuje się łącznym stażem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat 10 miesięcy i 19 dni. Tym samym nie spełnił on wymaganej przesłanki posiadania stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat.

W związku z powyższym, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c Sąd oddalił odwołanie ubezpieczonego.

(-) SSR del. Magdalena Kimel