Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 marca 2017 roku w sprawie z powództwa T. S., E. C. i P. S. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w L. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w pkt 1) zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w L. na rzecz: T. S. kwotę 25.912, 66 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 26 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz na rzecz E. C. i P. S. kwoty po 6.478, 17 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 26 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tych kwot od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty; w pkt 2) umorzył postępowanie w pozostałym zakresie; w pkt 3) zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w L. na rzecz: T. S. kwotę 2.608, 94 zł tytułem zwrotu stosunkowej części kosztów procesu, na rzecz E. C. kwotę 652, 24 zł tytułem zwrotu stosunkowej części kosztów procesu oraz na rzecz P. S. kwotę 652, 23 zł tytułem zwrotu stosunkowej części kosztów procesu; w pkt 4) nakazał pobrać od (...) Spółki Akcyjnej w L. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi kwotę 1.467, 33 zł tytułem stosunkowej części nieuiszczonych kosztów sądowych; w pkt 5) nakazał ściągnąć z zasądzonych roszczeń na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi tytułem stosunkowej części nieuiszczonych kosztów sądowych: od T. S. kwotę 465 zł, od E. C. kwotę 116, 25 zł oraz od P. S. kwotę 116, 26 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt 1,3,4 i 5. Zaskarżonemu wyrokowi pozwana zarzuciła:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, co miało istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 233 § 1 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia okoliczności faktycznych przedmiotowej sprawy i przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przy ocenie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie polegających na:

⚫

bezpodstawnym przyjęciu, że pozwany nie wykazał żadnego prawa do przedmiotowej nieruchomości, a w konsekwencji nieuzasadnionym przyjęciu, że swe władztwo sprawuje bez należytego tytułu prawnego;

⚫

dowolnym przyjęciu, iż w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nieuzasadniony jest zgłoszony przez pozwanego zarzut zasiedzenia służebności przesyłu;

⚫

braku rzetelnej i kompletnej analizy dokumentów związanych z posadowieniem i eksploatacją przedmiotowych urządzeń przesyłowych na przestrzeni lat;

1.  przepisów prawa materialnego, tj.

a)  art. 140 k.c. w zw. z art. 233 k.c. w zw. z art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 230 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że w ustalonym stanie faktycznym nad sporną nieruchomością włada osoba do tego nieuprawniona, tj. iż pozwanemu nie przysługuje względem właściciela uprawnienie do władania przedmiotową nieruchomością,

b)  art. 172 k.c. w zw. z art. 305 ¹ k.c. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że do stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu konieczne jest wcześniejsze posiadanie tytułu prawnego do tej nieruchomości.

Wobec powyższych zarzutów strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm prawem przepisanych, ewentualnie o uchylenie ww. orzeczenia i przekazanie Sądowi I instancji sprawy do ponownego rozpoznania, a także zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm prawem przepisanych.

Na terminie rozprawy apelacyjnej pełnomocnik powodów wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania, zaś pełnomocnik pozwanego podtrzymał dotychczasowe stanowisko procesowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane na podstawie prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne. Od strony merytorycznej sprawa również została należycie osądzona, wobec czego podzielić należy wyrażoną przez Sąd Rejonowy ocenę prawną, sprowadzająca się do tego, że żaden ze zgłoszonych przez stronę pozwaną zarzutów nie był skuteczny.

W niniejszej sprawie istota problemu sprowadza się do kwestii zasadności podniesionych przez pozwanego zarzutów tj. uprawnienia do korzystania z przedmiotowej nieruchomości oraz zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu. Na tym też tle zostały sformułowane zarzuty apelacyjne, zarówno naruszenia prawa procesowego, jak i naruszenia unormowań materialnoprawnych. Mimo formalnego rozdzielenia w treści środka odwoławczego obu kategorii zarzutów Sąd Okręgowy zdecydował się na ich łączne rozpoznanie, ponieważ odnoszą się one do tej samej problematyki. Dokładnie rzecz biorąc skarżący w istocie zakwestionowali poczynioną przez Sąd Rejonowy ocenę ustalonego stanu faktycznego w kontekście przepisów prawa materialnego statuujących przesłanki zasiedzenia służebności. Podniesione zastrzeżenia i wątpliwości apelującej przede wszystkim dotyczą jednego kluczowego zagadnienia w postaci spełnienia przesłanek zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu. W ocenie strony apelującej Sąd I instancji błędnie przyjął również, iż pozwany nie wykazał żadnego prawa do przedmiotowej nieruchomości, a w konsekwencji nie legitymował się tytułem prawnym do władania nieruchomością powodów.

Z powyższym stanowiskiem strony apelującej nie można się zgodzić. W realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, iż żaden z podniesionych przez stronę pozwaną zarzutów nie mógł odnieść zamierzonego skutku. W zakresie zarzutu dotyczącego uprawnienia do korzystania z nieruchomości powodów w oparciu o decyzję z dnia 7 grudnia 1968 roku należało zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji, iż aby wykazać zakres ewentualnego uprawnienia do korzystania z nieruchomości powodów, pozwana winna przedstawić nie tylko powołane decyzje, ale również wskazaną mapę i plan sytuacyjny. W innym przypadku decyzje te są niekompletne i nie sposób ustalić, jaki przebieg posadowienia (trajektorię) linii przesyłowych obejmowało uprawnienie, na które powołuje się pozwana. Skoro pozwana tego typu dokumentów nie przedłożyła, to słusznie Sąd Rejonowy uznał, że nie podołała obowiązkowi wykazania, jak kształtowało się jej ewentualne uprawnienie do eksploatacji linii energetycznych położonych na nieruchomości powodów, w szczególności czy obecnie położona linia odpowiada zakresowi tego uprawnienia. Trafnie również wskazał Sąd I instancji, że z uwagi na to, iż przedmiotowe decyzje stanowiły ingerencję w prawo własności, uprawnienia z nich wynikające nie powinny być interpretowane rozszerzająco. Przedsiębiorstwo nabywając na ich podstawie uprawnienie do posadowienia linii energetycznych oraz do ich eksploatacji na cudzej nieruchomości, nie było uprawnione do dowolnego ich posadowienia i powinno w tym przedmiocie działać w sposób zgodny z mapami i planami, które składają się na te decyzje. Natomiast podnosząc, że takie uprawnienie pozwanej przysługuje, powinna ona wykazać, że linia była od początku i jest nadal posadowiona zgodnie z uzyskaną decyzją o lokalizacji szczegółowej. Tymczasem pozwana nie wykazała, by urządzenia przesyłowe przechodzące przez działkę powodów były posadowione zgodnie z prawem oraz nieprzerwanie eksploatowane przez pozwanego oraz jego poprzedników od lat 70-tych, aż po dzień dzisiejszy, jak również, że przebieg linii od momentu jej wybudowania, aż do dnia dzisiejszego nie uległ zmianie. Jak wynika bowiem z materiału dowodowego sprawy, w latach 1986-1988 miała miejsce przebudowa linii energetycznej, w wyniku której zmieniła ona swój przebieg, co wynika z porównania mapy przedłożonej przez pozwaną, na której zaznaczono przebieg linii, która ma być zdemontowana, mapy do celów projektowych złożonej przez powodów oraz mapy będącej załącznikiem do opinii biegłego. Okoliczności w tym zakresie znalazły potwierdzenie również w zeznaniach świadków, powódki, a także wynikały z jednego z pism skierowanych do powódki przez poprzednika prawnego pozwanej. Tym samym Sąd I instancji trafnie wskazał, że linia 15 kV została przeprowadzona po działce noszącej obecnie nr 3/2 dopiero w lipcu 1987 r., a jej odbiór nastąpił w dniu 1 lipca 1988 r. i zmiana przebiegu linii energetycznej w stosunku do jej pierwotnego przebiegu, jak trafnie przyjął Sąd meriti, musiała skutkować utratą uprawnienia, na które powołuje się strona pozwana. Sąd Okręgowy w pełni podziela również stanowisko Sądu I instancji, wedle którego, nawet gdyby przyjąć, że sporna linia przesyłowa została pierwotnie wybudowana na podstawie upoważnienia wynikającego z decyzji administracyjnej, to zmiana jej przebiegu bez uzyskania nowej decyzji wywłaszczeniowej i w oparciu o zakreślony przez właściwy organ pas jej przebiegu, nie była uprawniona i co najmniej od lipca 1987 albo od dnia odbioru linii po przebudowie, umieszczenie tej linii na przedmiotowej nieruchomości jest bezprawne, a powodom przysługuje z tego tytułu roszczenie o wynagrodzenie.

Zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 172 k.c. w zw. z art. 305 ¹ k.c. poprzez jego błędną wykładnię również jest chybiony. Przede wszystkim nieuprawniony był zarzut strony apelującej, by Sąd Rejonowy jako przesłankę do stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu wskazał konieczność wcześniejszego posiadania tytułu prawnego do tej nieruchomości. Okoliczności faktyczne w tym zakresie były natomiast miarodajne przy ocenie kwalifikacji posiadania według kryterium dobrej, czy złej wiary posiadacza. Uważna lektura treści uzasadnienia wyroku wskazuje, że podstawą uznania bezskuteczności podniesionego zarzutu zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości był brak wykazania upływu stosownego terminu niezbędnego do nabycia nieruchomości przez zasiedzenie. Przede wszystkim Sąd Rejonowy trafnie zważył, że pozwana korzystając z przedmiotowych urządzeń wobec posadowienia ich na cudzym gruncie bez zezwolenia jego właścicieli i bez podstawy prawnej, która odpadła na skutek zmiany przebiegu linii w latach 1986-1988, korzysta z tych urządzeń, będąc w złej wierze. Należało w pełni zgodzić się z Sądem I instancji, że linia po przebudowie wobec zupełnie odmiennego przebiegu, jak i wobec tego, że nie wskazano podstawy prawnej w postaci odpowiedniej decyzji wywłaszczeniowej, która taką zmianę by sankcjonowała, nie może być utożsamiana z linią przesyłową sprzed tej przebudowy. Skoro przedsiębiorstwo energetyczne, dokonując tak zakreślonej przebudowy wiedziało, że narusza własność przedmiotowej nieruchomości w sposób inny niż dotychczas i bez stosownej decyzji wywłaszczeniowej, to robiąc to pozostawało w złej wierze. Skoro urządzenia te zostały posadowione w lipcu 1987 r. i odebrane w lipcu 1988 r. to termin zasiedzenia nie upłynął. Sąd Okręgowy ocenę Sądu I instancji w pełni podziela i nie dostrzega w niej żadnej nieprawidłowości. Odmienna ocena zaprezentowana w apelacji stanowi jedynie polemikę ze stanowiskiem Sądu pierwszej instancji i jest pozbawiona merytorycznych podstaw. Wskazać w tym miejscu należy, że Sąd Rejonowy jedynie na marginesie odnosząc się do zarzutu skutecznego względem powodów uprawnienia jak i zarzutu zasiedzenia służebności odniósł się do przesłanki ciągłości posiadania, uznając, że pozwana nie wykazała, że jest następcą prawnym Zakładów (...) - Województwo w Ł.. Sąd Okręgowy argumentację Sądu I instancji podziela i wobec niewykazania podstawowej przesłanki zasiedzenia tj. upływu stosownego terminu, nie widzi konieczności odnoszenia się do podniesionych w tym zakresie zarzutów apelacji.

W tym stanie rzeczy, biorąc powyższe pod uwagę, podzielając zaprezentowane przez Sąd Rejonowy stanowisko i nie dopatrując się zarzucanych naruszeń, na podstawie
art. 385 k.p.c. apelację, jako niezasadną należało oddalić.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i zasądzono od strony pozwanej na rzecz powódki T. S. kwotę 1800 zł oraz na rzecz P. S. i E. C. kwoty po 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym ustalone na podstawie § 2 pkt. 4 i 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015.1804 z późn. zm.).