Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Piotr Szymankiewicz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Renata Skórska

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2017 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. R.

przeciwko (...) S. A. z siedzibą w W.

o zapłatę zadośćuczynienia

I.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda J. R. kwotę 30.000 ( trzydzieści tysięcy) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty.

II.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

III.  Zasądza od powoda J. R. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 2.170 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

IV.  Nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Kaliszu:

a/ od powoda J. R. kwotę 596,40 zł tytułem nieuiszczonych wydatków.

b/ od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1.500 zł tytułem opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa oraz kwotę 274,10 zł tytułem nieuiszczonych wydatków.

V.  Nie obciąża powoda nieuiszczoną opłatą sądową w części oddalającej powództwo.

SSO Piotr Szymankiewicz

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym w dniu 15 lipca 2014 r. do Sądu Rejonowego w Krotoszynie powód J. R. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 12.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną obrażeniami odniesionymi w wypadku komunikacyjnym z dnia 20 marca 1999 r.

W uzasadnieniu pozwu powód naprowadził, że we wskazanym wypadku komunikacyjnym zginął jego syn M. R., a sam powód doznał poważnych obrażeń zagrażających jego życiu. Sprawca wypadku został prawomocnie skazany za swój czyn wyrokiem karnym. Obrażenia ciała powoda były rozległe i wielonarządowe. Powód przez wiele miesięcy był hospitalizowany i wielokrotnie przechodził zabiegi operacyjne. Pomimo upływu 15 lat od daty wypadku, wieloletniego leczenia i rehabilitacji powód nie odzyskał pełnej sprawności, porusza się o kulach i nie ma żadnych widoków na to, by ten stan się zmienił. Powodowi przed laty wypłacono już zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w wysokości 60.000 zł. Między stronami została też zawarta ugoda z dnia 30 września 2002 r. w sprawie IC 206/01 Sądu Okręgowego w Kaliszu, na mocy której pozwany wypłacił powodowi 22.000 zł tytułem odszkodowania oraz zobowiązał się ponosić ewentualną odpowiedzialność za dalsze skutki, jakie wystąpią w zdrowiu powoda w związku z zaistniałym wypadkiem drogowym. W ocenie powoda wypłacona na jego rzecz kwota 60.000 zł zadośćuczynienia nie rekompensuje mu doznanej krzywdy.

W odpowiedzi na pozew z dnia 6 października 2014 r. (karta 60 akt) pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o odrzucenie pozwu podnosząc zarzut powagi rzeczy osądzonej. Jako żądanie ewentualne zgłosił wniosek o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany podniósł, że w toku likwidacji szkody powodowi wypłacono zadośćuczynienie w kwocie 60.000 zł. Niezależnie od tego w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w Kaliszu pod sygn. akt IC 808/01 strony zawarły w dniu 30 września 2002 r. ugodę sądową, na mocy której pozwany zobowiązał się zapłacić powodowi dodatkowe 22.000 zł tytułem całkowitego rozliczenia roszczeń powoda dotyczących wypadku z dnia 20 marca 1999 r. objętych pozwem z dnia 20 marca 2001 r. Łącznie powodowi wypłacono kwotę 91.095,59 zł, a ponieważ między stronami toczyło się już postępowanie sądowe, które zostało prawomocnie zakończone, to pozew o to samo roszczenie podlega odrzuceniu na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. Niezależnie od tego zdaniem pozwanego powód nie wykazał powstania jakiejkolwiek nowej krzywdy związanej z wypadkiem, a już wypłacone powodowi zadośćuczynienie jest odpowiednie do doznanej krzywdy.

Postanowieniem z 13 listopada 2014 r. (karta 90 akt) Sąd Rejonowy w Krotoszynie oddalił postawiony przez pozwanego zarzut powagi rzeczy osądzonej.

W piśmie procesowym złożonym 16 marca 2017 r. (karta 191 akt) powód rozszerzył żądanie pozwu do kwoty 150.000 zł.

Postanowieniem z 16 marca 2017 r. (karta 193 akt) Sąd Rejonowy w Krotoszynie stwierdził swą niewłaściwość rzeczową i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Kaliszu.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 20 marca 1999 r. na trasie między O., a K., w pobliżu miejscowości M. doszło do wypadku komunikacyjnego polegającego na tym, że P. W., kierujący samochodem osobowym marki V. (...) zjechał na przeciwległy pas ruchu i doprowadził do zderzenia z prawidłowo jadącym samochodem marki F. (...), którym to samochodem podróżował powód J. R. oraz jego syn M. R.. W wyniku przedmiotowego wypadku śmierć na miejscu poniósł syn powoda, a sam powód doznał poważnych obrażeń ciała zagrażających jego życiu. Sprawca wypadku P. W. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim z dnia 31 marca 2000 r., w sprawie IIK 315/99. Wyrok ten został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 25 maja 2000 r. w sprawie IV Ka 167/00.

Dowód: odpis wyroku S.R. w Ostrowie Wielkopolskim z 31.03.2000 r. k. 10, wyrok S.O. w Kaliszu z dnia 25 maja 2000 r. k. 11.

W dacie wypadku powód nie pracował zawodowo, utrzymywał się z renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy spowodowanej zmianami miażdżycowymi kończyn dolnych.

Dowód: zeznania świadka G. R. k. 102.

Po wypadku powoda przewieziono karetką pogotowia do Oddziału Intensywnej Opieki Medycznej Szpitala w K. - Oddziału (...), gdzie przebywał w dniach od 20 marca do 6 lipca 1999 r. U powoda zdiagnozowano: stłuczenie głowy, ranę tłuczoną twarzy, odmę opłucnową lewostronną, złamanie żeber III i VI po stronie lewej, ostrą niewydolność oddechowa - stłuczenie płuca lewego, podejrzenie zatoru tętnicy płucnej, zwichnięcie prawego biodra, wielofragmentowe złamanie kości udowej prawej z przemieszczeniem, wielofragmentowe złamanie rzepki prawej, niedowład nerwu strzałkowego prawego, złamanie obu kości łonowych, złamanie nasady bliższej kości piszczelowej lewej bez przemieszczenia, złamanie kości śródręcza lewego III – V z przemieszczeniem oraz wstrząs pourazowy. Powód został przyjęty w stanie ogólnym bardzo ciężkim w stanie zagrożenia życia. Wdrożono postępowanie przeciwwstrząsowe, nawadnianie, podano leki krążeniowe, sterydy, leki przeciwbólowe, krew, osocze, antybiotyki, zastosowano tlenoterapię i postępowanie przeciwzakrzepowe. Dominowały objawy niewydolności oddechowej spowodowane stłuczeniem lewego płuca, złamaniem żeber po stronie lewej, odmą opłucnową lewostronną oraz podejrzeniem zatoru tętnicy płucnej. Po uzyskaniu stabilizacji stanu ogólnego wykonano repozycję krwawą zwichnięcia stawu biodrowego prawego, oraz repozycję krwawą prawego uda z zespoleniem gwoździem Kuntschera. Po uzyskaniu dalszej poprawy w dniu 12 kwietnia 1999 r. wykonano operacyjne zespolenie prawej rzepki oraz kości śródręcza prawego od III - V. W wyniku intensywnego leczenia stan ogólny powoda stopniowo się poprawiał tak, że w czerwcu 1999 r. podczas pobytu na Oddziale (...) został spionizowany, zaczął chodzić z pomocą balkonika i kul.

W dniu 6 lipca 1999 r. powód został przekazany do Oddziału (...) w K., gdzie przebywał kilkakrotnie. Podczas pobytu w lipcu 1999 r. ustąpiły objawy niedowładu nerwu strzałkowego prawego. Powód przebywał jeszcze w tym Oddziale w terminach od 7 września do 1 października 1999 oraz od 6 do 24 marca 2000 r. Prowadzono leczenie usprawniające z zaleceniem kontynuacji rehabilitacji w domu. Powód był pod stałą kontrolą poradni chirurgicznej, ortopedycznej, neurologicznej i kardiologicznej. Powód odczuwał podczas leczenia stałe dolegliwości bólowe klatki piersiowej po stronie lewej, biodra prawego, obu kolan i lewej ręki.

W dniach od 27 lutego 2001 do 14 marca 2001 r. powód przebywał ponownie na Oddziale (...)szpitala w K., gdzie stwierdzono u niego staw rzekomy uda prawego - stan po złamaniu uda prawego. Zastosowano leczenie operacyjne polegające na usunięciu gwoździa Kuntschera, wykonano zabieg zespalający uda płytką, śrubami oraz wiórami kostnymi. Zalecono leżenie przez 8 tygodni.

W dniach od 17 do 26 kwietnia 2001 r. powód ponownie przebywał na Oddziale Chirurgicznym szpitala w K. z powodu stawu rzekomego rzepki. Leczenie operacyjne polegało na usunięciu zmiany włóknistej i wykonaniu zespolenia pętlą drucianą.

W dniach od 14 marca 2001 r. do 9 sierpnia 2001 r. powód znajdował się pod opieką Szpitala (...) w K..

W dniach od 29 maja 2001 r. do 8 czerwca 2001 r. miał miejsce kolejny pobyt powoda na Oddziale (...) w K.. Zdiagnozowano stan po złamaniu uda prawego i staw rzekomy uda prawego. Założono gips biodrowy i wprowadzono zakaz obciążania kończyny. Podczas kolejnego pobytu w dniach od 9 do 15 sierpnia 2001 r. powodowi usunięto gips i wdrożono rehabilitacje.

W dniu 25 lipca 2002 r. powodowi wykonano zabieg usunięcia metalu z rzepki prawej.

Z powodu ponownego złamania rzepki prawej powód przebywał w (...) Centrum (...) w dniach od 5 do 27 sierpnia 2003, gdzie wykonano u niego zespolenie złamania drutami Kirschnera oraz wykonano cyrklarz.

W dniu 2 listopada 2007 r. usunięto zespolenie rzepki w szpitalu w K..

W 2009 r. powód przeszedł zawał serca, implantację rozrusznika serca, oraz trzykrotny udar mózgu z niedowładem połowiczym lewostronnym.

Podczas kolejnego pobytu szpitalnego w dniach od 27 do 31 stycznia 2013 r. wykonano u powoda artroskopię lewego kolana z powodu Chondromalacji IV stopnia przedziału przyśrodkowego kolana lewego, uszkodzenia rogu tylnego łąkotki przyśrodkowej. Wykonano usunięcie rogu tylnego. Zalecono endoprotezoplastykę stawu kolanowego lewego.

Intensywne leczenie połączone z hospitalizacjami powoda trwały z przerwami przez 3 lata od wypadku. Wykonywane zabiegi operacyjne wywoływały u powoda dalsze dolegliwości w postaci bólu i przeżyć psychicznych. Przez wiele następnych miesięcy powód wymagał pomocy osób drugich w wykonywaniu podstawowych czynności samoobsługowych.

Dowód: karty informacyjne leczenia szpitalnego k. 12 – 14, 17- 26, i 28, zaświadczenia lekarskie z 18.10.2001 r. i 23.06.1999 r. k. 15 – 16, pełna dokumentacja medyczna z (...) w K. k. 109, pełna dokumentacja medyczna Szpitala (...) w K. k. 112, zeznania świadka G. R. k. 102.

W toku likwidacji szkody powodowi wypłacono zadośćuczynienie w kwocie 60.000 zł przy przyjęciu uszczerbku na zdrowiu powoda w wymiarze 90 procent.

Dowód: zeznania świadka G. R. k. 102.

W ugodzie z dnia 30 września 2002 r. zawartej przez strony przed Sądem Okręgowym w Kaliszu w sprawie IC 808/01 pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. zobowiązał się zapłacić na rzecz powoda J. R. kwotę 22.000 zł tytułem całkowitego rozliczenia roszczeń powoda w stosunku do pozwanego, dotyczących wypadku komunikacyjnego z 20 marca 1999 r., a objętych pozwem powoda z 20 marca 2001 r. w sprawie IC 861/01. Równocześnie w ugodzie tej pozwany przyjął na siebie odpowiedzialność za ewentualne dalsze następstwa w zdrowiu powoda, jakie mogą się ujawnić w przyszłości w związku z wypadkiem komunikacyjnym z 20 marca 1999 r. W postępowaniu tym powód domagał się od pozwanego zapłaty kwoty 35.000 zł, oraz miesięcznej renty wyrównawczej w wysokości 500 zł, przy czym z uzasadnienia pozwu wynikało, że kwota 35.000 zł stanowić miała odszkodowanie za pogorszenie sytuacji życiowej powoda w związku ze śmiercią syna w tym samym wypadku drogowym. W toku postępowania przeprowadzono dowód z opinii biegłego z zakresu anestezjologii i medycyny ratunkowej - J. K., w oparciu o którą ustalono niezdolność powoda do jakiejkolwiek pracy zarobkowej i brak pozytywnych rokowań w zakresie odzyskania sprawności w stopniu umożliwiającym jej podjęcie w przyszłości.

Dowód: pozew z uzasadnieniem na kartach 1 – 2 akt IC 861/01 S.O. w K., opinia biegłego J. K. na k. 114 – 116 akt IC 808/01 S.O. w K., ugoda z 30.09.2002 r. na kartach 140 – 141 akt I C 808/01 S.O. w K..

W konsekwencji powodowi wypłacono łącznie 91.095,59 zł, przy czym kwota ta objęła również zwrot kosztów leczenia.

Dowód: pismo pozwanego z 16.06.2014 r. k. 83.

Powód jest zaliczony do osób trwale i całkowicie niezdolnych do pracy oraz osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Od dnia wypadku wymaga pomocy przy czynnościach samoobsługowych, której dostarcza mu żona G. R.. Powód samodzielnie potrafi przejść 10 – 15 metrów, po domu porusza się przy użyciu laski lub kul, nie kieruje już samochodem, nie towarzyszy żonie w robieniu zakupów, potrzebna jest mu pomoc innych osób w opuszczeniu mieszkania znajdującego się na drugim piętrze budynku, gdyż samodzielnie nie zejdzie po schodach. Powód odczuwa bóle głowy, żeber, oraz duży ból w lewym kolanie spowodowany tym, że prawa noga jest krótsza od lewej. Na uśmierzenie bólu powód zażywa tabletki przeciwbólowe i uczestniczy w rehabilitacji. Ma niesprawną lewę rękę, którą nic nie może robić. Poważnie ograniczone zostało życie towarzyskie powoda. Koledzy się odsunęli, powód zaprzestał gry na perkusji w zespole muzycznym, nie jeździ z żoną na wycieczki, nie odwiedza znajomych, czas spędza na balkonie obserwując przejeżdżające samochody.

Dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS k. 27, zeznania świadka G. R. k. 102, zeznania powoda J. R. k. 102 - 103.

W piśmie z dnia 22 kwietnia 2014 r. doręczonym adresatowi w dniu 16 maja 2014 r. pełnomocnik powoda zgłosił pozwanemu (...) S.A. w W. roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną uszkodzeniami ciał w następstwie udziału w wypadku drogowym z 20 marca 1999 r. w kwocie nie mniejszej niż 250.000 zł.

Dowód: pismo pełnomocnika powoda z 22.04.2014 r. wraz z dowodem odbioru k. 30 – 33.

Pismem z dnia 16 czerwca 2014 r. pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. odmówił przyznania dodatkowego zadośćuczynienia, argumentując, że pozwany nie wykazał wystąpienia nowej, nieujawnionej dotychczas krzywdy. Swoje stanowisko pozwany podparł oceną kompleksową stanu zdrowia powoda przeprowadzoną na zlecenie pozwanego przez lekarzy orzeczników, z której wynikało, że stan zdrowia powoda pozostający w związku przyczynowym z wypadkiem nie uległ zmianie na przestrzeni lat, a zmiany, które wystąpiły są spowodowane wiekiem i miażdżycą, na którą powód chorował przed wypadkiem i z powodu której był na zwolnieniu lekarskim przed wypadkiem. Chrondromalacja IV stopnia stanu kolanowego pozostaje bez związku z wypadkiem, a usunięcie popręgu Webera w 2007 r. po złamaniu rzepki kolana prawego nie daje dodatkowego uszczerbku.

Dowód: pismo pozwanego z 16.06.2014 r. k. 29, ocena kompleksowa lekarzy orzeczników k. 78 – 82.

Pozwany utrzymuje się z renty w wysokości 1.157,66 zł netto

Dowód: decyzja rentowa ZUS k. 37.

W wypadku z 20 marca 1999 r. powód nie doznał trwałych obrażeń neurologicznych. Niedowład nerwu strzałkowego prawego, stwierdzany bezpośrednio po urazie miał charakter zaburzeń przemijających i ustąpił po zastosowanej rehabilitacji tj. do 30 lipca 1999 r. Obecnie u powoda nie występują zaburzenia neurologiczne będące następstwem wypadku komunikacyjnego. U powoda nie występuje trwały ani długotrwały uszczerbek na zdrowiu z tego powodu. Powód nie wymagał długotrwałego leczenia neurologicznego po urazie i nie ma konieczności takiego leczenia obecnie. Nie ma też ryzyka wystąpienia w przyszłości innych neurologicznych następstw wypadku.

Dowód: pisemna opinia biegłej neurolog A. K. k. 122 – 124.

17 - letni upływ czasu od zdarzenia będącego źródłem szkody uniemożliwia precyzyjne, jednoznaczne określenie stanu psychicznego powoda bezpośrednio po wypadku. Z relacji przekazanej przez samego badanego należy wnioskować że zarówno on, jak i najbliższa rodzina doznali bardzo dużej traumy, co przez okres około 2 lat destrukcyjnie wpływało na ogólne funkcjonowanie samego powoda oraz jego najbliższych. W ocenie psychologicznej powód nie ujawnia aktualnie istotnych nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania społecznego czy emocjonalnego. Z czasem przystosował się do swoich ograniczeń fizycznych, co jednak nie znaczy, że okresowo nie doświadcza stanu obniżonego nastroju czy frustracji, co obniża mu komfort dnia codziennego.

Dowód: pisemna opinia biegłego psychologa B. Z. k. 143 – 152.

Aktualnie powód zgłasza stałe bóle obu kolan, okolicy żeber po stronie lewej, lewej ręki z osłabieniem siły chwytu, bóle obu stawów biodrowych oraz kręgosłupa L-S. Z tego powodu zażywa leki przeciwbólowe. Powód porusza się o kulach, może przejść około 50 m bez odpoczynku z powodu chromania przestankowego. Leczy się od lat z powodu przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych.

W wyniku urazu z 20 marca 1999 r. powód doznał urazu wielonarządowego przebiegającego ze wstrząsem pourazowym, w stanie zagrożenia życia. W obrazie klinicznym dominowały objawy ostrej niewydolności oddechowej z powodu stłuczenia płuca lewego, objawami zatoru tętnicy płucnej, odmy opłucnowej lewostronnej oraz złamania czterech żeber po stronie lewej. Powód doznał również w przebiegu urazu stłuczenia głowy z raną okolicy brody, zwichnięcia prawego biodra, złamań obu kości łonowych, złamania prawej kości udowej prawej wielofragmentowego z przemieszczeniem, złamania wielofragmentowego rzepki prawej, niedowładu nerwu strzałkowego prawostronnego, złamania nasady bliższej kości piszczelowej lewej bez przemieszczenia, złamania kości śródręcza lewego od III - V z przemieszczeniem. Złamania kości udowej prawej, złamania rzepki prawej, zwichnięcie prawego biodra oraz złamania kości śródręcza wymagały leczenia operacyjnego. W wyniku powikłania w przebiegu zrostu kości udowej prawej i prawej rzepki - braku zrostu i wytworzenia się stawu rzekomego kości udowej i rzepki prawej - trzeba było poddać powoda ponownym zabiegom operacyjnym. Na skutek doznanych obrażeń kończyna dolna prawa jest krótsza około 2 cm od lewej, doszło do zaniku miernego stopnia mięśnia prostego uda prawego, zmniejszenia siły i napięcia mięśniowego prawego uda, znacznego ograniczenia ruchomości prawego stawu biodrowego oraz prawego stawu kolanowego. W wyniku tych obrażeń doszło do upośledzenia chodzenia znacznego stopnia, co przy przewlekłym niedokrwieniu obu kończyn dolnych spowodowało zniedołężnienie fizyczne powoda w stopniu uniemożliwiającym wykonywanie pracy i samodzielną egzystencję.

U powoda doszło również do zaników mięśni i deformacji lewego śródręcza z zaburzeniami funkcji chwytnej oraz siły chwytu lewej ręki w stopniu znacznym. Doznane obrażenia prawej kończyny dolnej, prawego biodra, kości łonowych po obu stronach, prawego kolana, lewej ręki oraz złamania czterech żeber spowodowały trwały uszczerbek na zdrowiu powoda, natomiast stłuczenie lewego płuca z objawami zatoru tętnicy płucnej, odma opłucnowa lewostronna ustąpiły w krótkim czasie - około 7 dni. Złamanie nasady bliższej kości piszczelowej lewej bez przemieszczenia wymagał kilkumiesięcznego okresu leczenia i wywołało uszczerbek długotrwały.

W wyniku wypadku powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu:

- w wyniku złamania wielofragmentowego kości udowej prawej przebiegającego z stawem rzekomym kości udowej, skróceniem prawej kończyny o 2 cm – w wymiarze 20 %

- z powodu zwichnięcia stawu biodrowego prawego i złamania obu kości łonowych przebiegających ze znacznego stopnia ograniczeniem funkcji stawu biodrowego prawego – w wymiarze 20 %,

- z powodu złamania rzepki przebiegającego ze stawem rzekomym rzepki ograniczającym zginanie i prostowanie kolana prawego – w wymiarze 10%,

- z powodu złamania czterech żeber po stronie lewej, powodujących miernego stopnia deformację klatki piersiowej bez zaburzeń wentylacji – w wymiarze 10%

- z powodu złamania III ,IV, V kości śródręcza lewego upośledzającego funkcję i siłę chwytu ręki lewej – w wymiarze 5%,

co łącznie daje 65 % trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Nadto z powodu złamania nasady bliższej kości piszczelowej lewej bez przemieszczenia wymagające kilkumiesięcznego leczenia powód doznał długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wymiarze 3 %.

Stłuczenie płuca lewego, zator tętnicy płucnej i odma opłucnowa wymagały leczenia krótkotrwałego bez trwałych skutków.

Dowód: pisemna opinia biegłego chirurga L. K. k. 179 – 183.

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd oparł się na niespornych okolicznościach faktycznych ustalonych na podstawie wskazanych wyżej dowodów w postaci zeznań powoda i świadka G. R., dokumentów przedłożonych przez strony, których autentyczność nie była kwestionowana, a także pisemnych opinii biegłych chirurga, neurologa i psychologa, co do których strony nie naprowadziły żadnych zarzutów, a jednocześnie nie było podstaw do ich negatywnej weryfikacji w oparciu o zasady logiki i doświadczenia życiowego.

Mając na uwadze tak poczynione ustalenia Sąd zważył, co następuje:

Po ostatecznym sprecyzowaniu żądania strona powodowa domagała się zasądzenia od pozwanego zadośćuczynienie pieniężnego za krzywdę doznaną w wyniku uszkodzeń ciała spowodowanych wypadkiem drogowym w wysokości 150.000 zł.

Strona pozwana broniła się przed uwzględnieniem tego żądania podnosząc w pierwszej kolejności zarzut powagi rzeczy osądzonej. Zarzut ten podlegał rozpoznaniu w pierwszej kolejności, gdyż jego uwzględnienie oznaczałoby odrzucenie pozwu na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., a więc odmowę merytorycznego zbadania zasadności lub bezzasadności tego roszczenia w świetle norm prawa materialnego.

W kwestii zasadności zarzutu powagi rzeczy osądzonej wypowiedział się już Sąd Rejonowy w Krotoszynie, który przed rozszerzeniem powództwa procedował sprawę i postanowieniem z 13 listopada 2014 r., działając na podstawie przepisu art. 222 k.p.c., oddalił zarzut powagi rzeczy osądzonej. Rozstrzygnięcie to należało zaaprobować jako odpowiadające realiom sprawy.

Powaga rzeczy osądzonej zachodzi w przypadkach, gdy zapadło już prawomocne rozstrzygnięcie dotyczące tego samego przedmiotu postępowania, a które toczyło się między tymi samymi stronami. Tożsamość roszczeń zachodzi, kiedy sąd ma w obu sprawach orzec o tym samym, dysponując tymi samymi faktami, które mają spowodować ocenę tego samego żądania i kiedy rozstrzygnięcie jednej ze spraw oznacza rozstrzygnięcie także drugiej.

Formułując zarzut powagi rzeczy osądzonej pozwany wskazywał na inny proces toczący się z udziałem tych samych stron w sprawie IC 808/01, w którym doszło do zawarcia ugody sądowej, na mocy której pozwany zobowiązał się zapłacić na rzecz powoda kwotę 22.000 zł tytułem całkowitego rozliczenia roszczeń powoda w stosunku do pozwanego, dotyczących wypadku komunikacyjnego z 20 marca 1999 r., a objętych pozwem powoda z 20 marca 2001 r. w sprawie IC 861/01. Zapis treści ugody mówiący o całkowitym rozliczeniu (zaspokojeniu) roszczeń powoda nawiązywał do przedmiotu postępowania określonego w pozwie złożonym przez powoda w dniu 20 marca 2001 r. Analiza treści pozwu w tym argumentacja przytoczonej w jego uzasadnieniu nakazywała przyjąć, że przedmiotem wcześniejszego postępowania było żądanie zapłaty na rzecz powoda odszkodowania za pogorszenie jego sytuacji życiowej w związku ze śmiercią syna w tym samym wypadku drogowym oraz żądanie zapłaty rent wyrównawczej. Treść zawartej ugody nie daje podstaw do przyjęcia, że postanowienie ugody mówiące o całkowitym zaspokojeniu roszczeń powoda wynikających z wypadku komunikacyjnego, w którym powód uczestniczył, objęło również zadośćuczynienie za doznany przez powoda rozstrój zdrowia spowodowany doznanymi obrażeniami ciała. Odmiennego twierdzenia nie uzasadnia też przebieg postępowania zainicjowanego w 2001 r., w tym przeprowadzony dowód z opinii biegłego, któremu postawiono zadanie ustalenia zdolności powoda do wykonywania pracy zawodowej (czynionego niewątpliwie pod kątem roszczenia powoda o rentę wyrównawczą), a nie ustalenie zakresu doznanych przez powoda obrażeń i krzywdy tym wywołanej.

Skoro z woli stron ugody zawartej w dniu 30 września 2002 r. jej postanowieniami, nie objęto roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną doznanymi w wypadku komunikacyjnym obrażenia ciała, to niewątpliwie w obu sprawach nie zachodziła tożsamość roszczeń i z tej to przyczyny zasadnym było oddalenie zarzutu powagi rzeczy osądzonej, a w konsekwencji merytoryczne rozpoznanie roszczenia zgłoszonego w nieniniejszym postępowaniu.

Przechodząc do merytorycznej oceny zasadności roszczenia powoda Sąd miał w pierwszej kolejności na uwadze, że podstawę odpowiedzialności cywilnej pozwanego za skutki wypadku jakiemu uległ powód w dniu 20 marca 1999 r. stanowią przepisy obowiązującego w tej dacie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1992 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (Dz.U. z 1992 Nr 96 poz. 475), a w szczególności jego § 10, który określa odpowiedzialność ubezpieczyciela w granicach odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego.

Przepisy art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 415 k.c. statuują odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego wobec poszkodowanego ruchem tego pojazdu na zasadzie winy przy uwzględnieniu przyczynowości, o której mowa w art. 361 k.c. Związek przyczynowy między wypadkiem, jakiemu uległ powód, a doznanymi przez niego obrażeniami był oczywisty i wynikał z ustaleń poczynionych w postępowaniu karnym, których pozwany nie kwestionował.

W wyniku wypadku powód doznał wielu obrażeń, które należało kwalifikować jako uszkodzenie ciała. W takim przypadku na podstawie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c. należało mu się stosowne zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.

Krzywda, jako niematerialna szkoda na osobie jest ze swej natury trudna do oszacowania w wartościach wymiernych ekonomicznie. Na podstawie bogatego orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego przez lata wypracowano kryteria, w świetle których ustala się okoliczności determinujące rozmiar krzywdy, a w konsekwencji wymiar zadośćuczynienia pieniężnego.

W myśl art. 361 § 2 k.c. naprawieniu w całości podlega wszelka wyrządzona szkoda, w tym szkoda niemajątkowa na osobie. Kryteria istotne przy ustalaniu odpowiedniej sumy zadośćuczynienia to m. in.: rodzaj naruszonego dobra, zakres i rodzaj rozstroju zdrowia, czas trwania cierpień, wiek pokrzywdzonego, intensywność ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, rokowania na przyszłość, konsekwencje uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego w życiu osobistym i społecznym oraz stopień winy sprawcy.

Zadośćuczynienie należne osobie poszkodowanej deliktem ma na celu złagodzenie doznanych cierpień fizycznych i moralnych. Wysokość zadośćuczynienia musi zatem pozostawać w zależności do intensywności tych cierpień, czasu ich trwania oraz ujemnych skutków zdrowotnych, jakie osoba poszkodowana będzie zmuszona znosić w przyszłości (zob. wyrok SN z 29.09.2004 r. II CK 531/03, opubl. Lex nr 137577). Stopień uszczerbku na zdrowiu nie może być pojmowany jako jedyna przesłanka ustalenia wysokości zadośćuczynienia kalectwa spowodowanego wypadkiem. Nie można bowiem pomijać czasokresu leczenia się poszkodowanego i odczuwania dolegliwości fizycznych, uczucia krzywdy spowodowanej ułomnością, a w konsekwencji utratą przyjemności i radości z życia.

Z uwagi na ocenny charakter ustalania konkretnej kwoty zadośćuczynienia jej określenie jest ze swej istoty objęte sferą swobodnej oceny sędziowskiej, co oczywiście nie może oznaczać dowolności (postanowienie SN z 27.07.2005 r. opubl. Lex nr 152495). Stąd też określając kwotę należnego zadośćuczynienia pieniężnego Sąd musi kierować się wskazanymi wyżej kryteriami, mając na uwadze całokształt okoliczności każdego rozpatrywanego przypadku.

Uwzględniając powyższe rozważania ogólnej natury i przekładając je na okoliczności rozpoznawanej sprawy Sąd stanął na następującym stanowisku, co do wymiaru zadośćuczynienia należnego poszkodowanego:

Powód - mając w chwili zdarzenia 47 lat, przebywał na rencie z powodu niezdolności do pracy spowodowanej chorobom niedokrwienną kończyn dolnych. Pomimo schorzenia był całkowicie samodzielny w zakresie samoobsługi, poruszał bez pomocy przyrządów ortopedycznych, kierował samochodem, uczestniczył w życiu towarzyskim, grał na perkusji w zespole muzycznym. Wypadek jakiemu powód uległ w dniu 20 marca 1999 r. przerwał ten stan unieruchamiając poszkodowanego na znaczny okres w szpitalu, powodując konieczność kilkukrotnych operacji, uniemożliwiając samodzielne funkcjonowanie i powodując niezdolność do podjęcia jakiejkolwiek pracy zawodowej. Powód po wypadku korzystał ze środków przeciwbólowych. Natężenie bólu przez wiele miesięcy było wysokie, a ból ten z mniejszym natężeniem trwa do dzisiaj. Powód doznał licznych obrażeń ciała stanowiących zagrożenie dla jego życia. W obrazie klinicznym dominowały objawy ostrej niewydolności oddechowej z powodu stłuczenia płuca lewego, objawami zatoru tętnicy płucnej, odmy opłucnowej lewostronnej oraz złamania czterech żeber po stronie lewej. Powód doznał również zwichnięcia prawego biodra, złamań obu kości łonowych, złamania prawej kości udowej prawej wielofragmentowego z przemieszczeniem, złamania wielofragmentowego rzepki prawej, niedowładu nerwu strzałkowego prawostronnego, złamania nasady bliższej kości piszczelowej lewej bez przemieszczenia, złamania kości śródręcza lewego od III - V z przemieszczeniem. Złamania kości udowej prawej, złamania rzepki prawej, zwichnięcie prawego biodra oraz złamania kości śródręcza wymagały leczenia operacyjnego. W wyniku powikłania w przebiegu zrostu kości udowej prawej i prawej rzepki - braku zrostu i wytworzenia się stawu rzekomego kości udowej i rzepki prawej - trzeba było poddać powoda ponownym zabiegom operacyjnym. Na skutek doznanych obrażeń kończyna dolna prawa jest krótsza około 2 cm od lewej, doszło do zaniku miernego stopnia mięśnia prostego uda prawego, zmniejszenia siły i napięcia mięśniowego prawego uda, znacznego ograniczenia ruchomości prawego stawu biodrowego oraz prawego stawu kolanowego. W wyniku tych obrażeń doszło do upośledzenia chodzenia znacznego stopnia, co przy przewlekłym niedokrwieniu obu kończyn dolnych spowodowało zniedołężnienie fizyczne powoda w stopniu uniemożliwiającym wykonywanie pracy i samodzielną egzystencję.

Powyższe okoliczności w połączeniu z utratą syna w tym samym wypadku doprowadziły powoda do stanu traumy trwającej przez okres około 2 lat, destrukcyjnie wpływającej na ogólne funkcjonowanie samego powoda oraz jego najbliższych. Choć powód jest obecnie osobą uzależnioną od opieki sprawowanej przez żonę, to nie ujawnia aktualnie istotnych nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania społecznego czy emocjonalnego. W okresie 17 lat jakie minęły od daty wypadku powód zdołał przystosować się do swoich ograniczeń fizycznych, choć okresowo doświadcza stanu obniżonego nastroju czy frustracji, obniżających mu komfort codziennego życia.

Procentowo określony uszczerbek na zdrowiu powoda, który biegły z dziedziny chirurgii ustalił na poziomie 65 % posłużył Sądowi tylko jako dodatkowy, pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego zadośćuczynienia. Należne poszkodowanemu zadośćuczynienie nie może być bowiem mechanicznie mierzone przy zastosowaniu stwierdzonego procentu uszczerbku na zdrowiu, albowiem w prawie cywilnym wysokość zadośćuczynienia jest zindywidualizowana i nie ma postaci ryczałtu (por. wyrok SN z dnia 05.10.2005r. sygn. akt I PK 47/05 publ. M.P.Pr. 2006/4/208).

W ramach niniejszego procesu powód nie dochodził dodatkowego zadośćuczynienia za pogorszenie stanu zdrowia w okresie po wypłacie przez pozwanego zadośćuczynienia w postępowaniu szkodowym, dlatego też Sąd ostatecznie poniechał prowadzenia dowodu z opinii biegłego na okoliczność wystąpienia u powoda nowej krzywdy pozostającej w związku z przyczynowym wypadkiem. Roszczenie powoda o stosowne zadośćuczynienie wywodzone z przepisu art. art. 445 § 1 k.c. nie było nigdy przedmiotem procesu sądowego, dlatego też wysokość zadośćuczynienia przyznanego powodowi w 2001 r. podlegała ocenie przez pryzmat jego odpowiedniości w relacji do doznanej krzywdy. Strona powodowa wywodziła w pozwie, że przyznane zadośćuczynienie w wysokości 60.000 zł nie stanowi należytej kompensaty doznanej krzywdy. Ocena tego twierdzenia nie mogła być jednak dokonana przez proste odwołanie się do kwoty nominalnie wypłaconej przed 16 laty. Winno być bowiem poza sporem, że tak określona kwota w 2001 r. miała inną wartość ekonomiczną niż dzisiaj. Celowym było zatem odwołanie się do jakiegoś miernika wartości pozwalającego ocenić ówczesną siłę nabywczą kwoty 60.000 zł. Takim punktem odniesienia może być przeciętna (średnia) płaca. W 2001 r. wynosiła ona 2.061 zł brutto (1443 zł netto) – źródło (...) Aktualnie średnie wynagrodzenie brutto wynosi 4.635 (3.295 zł netto) – źródło (...) Wypłacona w 2001 r. kwota 60.000 zł stanowiła zatem 41,58 średniej płacy netto w tym okresie (60.000 : 1443). Uwzględniając aktualną wysokość średniej płacy netto wynoszącą 3.295 zł i wyliczony już współczynnik 41,58 odpowiednikiem kwoty 60.000 zł z roku 2001 jest w chwili obecnej kwota 137.006 zł (3.295 zł x 41,58). Uwzględniając powyższą okoliczność oraz ustalony już stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda, jak również kilkunastoletni odstęp czasowy jaki upłynął od daty zdarzenia wywołującego szkodę Sąd uznał, że właściwą kwotą dopłaty do już wypłaconego powodowi zadośćuczynienia będzie suma 30.000 zł.

Orzekając o zgłoszonym roszczeniu odsetkowym Sąd miał na uwadze, że zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 455 k.c., świadczenie winno być spełnione po wezwaniu dłużnika do wykonania. Zasadniczo od tej chwili poszkodowanemu należą się bowiem odsetki zwłoki (art. 476, 481 k.c.). W wyroku SN z 18 września 1970 r. (OSNCP 1971, poz. 103) wskazano, że z charakteru świadczenia w postaci zadośćuczynienia, którego wysokość jest uzależniona od oceny rozmiaru krzywdy, ze swej istoty trudno wymiernej i zależnej od szeregu okoliczności związanych z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie. W przypadku roszczeń wobec ubezpieczyciela odsetki należą się po upływie 30 dni od wezwania do zapłaty. Pismem z dnia 22 kwietnia 2014 r. doręczonym pozwanemu w dniu 16 maja 2014 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 250.000 zł. Pozwany podjął decyzje negatywną w dniu 16 czerwca 2014 r. zatem istniały podstawy do uwzględnienia roszczenia powoda o odsetki za opóźnienie dopiero od dnia 17 czerwca 2014 r.

W pozostałym zakresie żądanie zadośćuczynienia pieniężnego wraz z odsetkami zostało oddalone jako nieusprawiedliwione okolicznościami sprawy.

Mając na uwadze ostateczny wynik sprawy Sąd orzekł o kosztach na podstawie art. 100 k.p.c. stosując zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów. Powód wygrał sprawę w 20 %, zatem spoczywał na nim obowiązek pokrycia kosztów procesu w 80%. Koszty zastępstwa procesowego stron wyniosły łącznie 7.234 zł, zatem uwzględniając ostateczny wynik sprawy powód zobowiązany był zwrócić stronie pozwanej 2.170 zł. o czym orzeczono w punkcie III sentencji wyroku. Z udziałem biegłych wiązały się wydatki na łączna sumę 1.370, 50 zł. z czego na powoda przypadała kwota 1.096,40 zł., a po potrąceniu uiszczonej zaliczki 596,40 zł. zaś na pozwanego 274,10 zł. Dodatkowo pozwanego obciążono opłatą sądową od uwzględnionej części powództwa. (punkt IV wyroku).

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd zwolnił powoda od obciążających go opłaty w części oddalającej powództwo

SSO Piotr Szymankiewicz