Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 sierpnia 2012 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnowie

w składzie:

Przewodniczący:SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: sekr. sąd. Paulina Truchan

po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2012 roku w Tarnowie na rozprawie

odwołania R. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 19 marca 2012 roku nr (...)

w sprawie R. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 22 sierpnia 2012 roku

Zakład Ubezpieczeń Społeczaych Oddział w T. decyzją z dnia 19 marca 2012 roku odmówił R. N. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu tej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż R. N. nie spełnia warunków, od których zależy prawo do emerytury w myśl art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż nie wykazał on co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. N. domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury. Ubezpieczony stwierdził, iż przedmiotowa decyzja ZUS jest dla niego krzywdząca, gdyż pracował w warunkach szczególnych w kilku okresach pracy, w związku z czym spełnia warunek co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny domagał się jego oddalenia, powołując argumentację z zaskarżonej decyzji. Jak stwierdzono ubezpieczony nie udowodnił pracy w warunkach szczególnych, nie przedłożył na tą okoliczność stosownych świadectw.

Bezsporne między stronami było:

R. N. urodzony w dniu (...) ukończył 60 lat. Posiada na dzień 1.01.1999 r. łączny staż zatrudnienia wynoszący ponad 25 lat.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący w okresie od 20.11.1970 r. do 9.03.1971 r. będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...) w K. wykonywał pracę murarza.

W kolejnym okresie zatrudnienia, czyli od 23.03.1971 r. do 6.11.1971 r. ubezpieczony pracował na stanowisku pomocnik operatora w (...) Przedsiębiorstwie (...). Będąc pomocnikiem operatora spychacza uczył się przy tym operatorze pracy na spychaczu. Nie posiadał wtedy uprawnień do pracy jako operator spychacza, więc obsługiwał spychacz tylko w obecności operatora a oprócz tego wykonywał wiele innych czynności przy nim tj. smarowanie, czyszczenie, konserwacja spychacza.

Następnie odwołujący był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od dnia 22.08.1972 roku do dnia 10.11.1973 oraz w (...) Fabryce (...) w K. od 4.11.1974 roku do 21.06.1975 roku i w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w K. od 4.09.1975 roku do 31.01.1976 roku na stanowisku murarza.

W okresie od dnia 16.03.1976 roku do 30.06.1976 roku R. N. pracował w Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowisku malarz konstrukcji stalowych na wysokości. Następnie był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od dnia 26.10.1976 roku do dnia 28.09.1977 roku na stanowisku mistrz budowy. Nadzorował wtedy pracowników przy budowie hal produkcyjnych począwszy od fundamentów aż po wykonanie dachu. Podlegał kierownikowi budowy, a z kolei jemu podlegali bezpośrednio poszczególni brygadziści na budowie.

W okresie od dnia 18.10.1977 roku do 31.12.1977 roku odwołujący pracował w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D. jako majster budowy. Pracował w brygadzie remontowej zajmującej się drobnymi remontami. Nie prowadził jakichkolwiek budów.

W okresie od dnia 16.02.1978 roku do 31.12.1979 roku odwołujący był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowisku mistrz budowy. Nadzorował pracę pracowników od rozpoczęcia budowy tj. wybrania ziemi pod fundamenty aż do zalania tych fundamentów. Kończyli pracę na poziom zero.

Dowód:

- akta ZUS,

- zeznania odwołującego się k. 35-36

W okresie od dnia 21.01.1980 roku do dnia 29.02.1992 roku odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w T.. Początkowo pracował jako mistrz budowy, a następnie począwszy od dnia 1.07.1982 roku jako kierownik budowy. Przedsiębiorstwo to zajmowało się wykonywaniem robót inżynieryjnych tj. magistrali sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, ujęć wody itp. Prowadziło kilkadziesiąt budów w różnych miejscach.

Odwołujący pracował na budowach liniowych tj. kanalizacji, ujęć wody itp. Różnica między pracą mistrza a kierownika budowy była taka, że mistrz podlegał kierownikowi budowy i generalnie cały czas przebywał na danej budowie nadzorując wykonywane prace i pracowników. Mistrzowi podlegali jeszcze brygadziści – gdy byli powołani i ci z kolei już bezpośrednio stale przy pracownikach w swojej brygadzie świadczyli pracę i ich nadzorowali. Kierownik budowy nie nadzorował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczących prace pracowników na budowie gdyż miał do wykonania wiele innych zadań tj. spotykał się z dyrekcją, brał udział w naradach, zajmował się zamówieniami, dokonywał uzgodnień z inwestorami, wnioskował w sprawach pracowniczych czy to o nagrody, kary dyscyplinarne, zwolnienia z pracy itp. Kierownik budowy miał pod sobą co do zasady więcej budów lub odcinków robót i musiał się przemieszczać pomiędzy nimi. Odpowiadał za całą budowę - zarówno gdy chodzi o kwestie techniczne, dokumentacyjne jak i pracownicze.

Dowód:

- akta ZUS,

- zeznania odwołującego się k. 35-36

- zeznania świadka B. B. k. 34-35,

- zeznania świadka W. M. k. 35,

- zeznania świadka W. D. k. 35

- akta osobowe odwołującego się (w szczególności zakresy obowiązków).

W okresie od dnia 3.08.1994 roku do 15.05.1997 roku R. N. był zatrudniony w spółce cywilnej (...)w L. na stanowisku technik budowy, z tym, że od dnia 27.08.1994 roku do dnia 30.09.1995 roku przebywał na urlopie wychowawczym, a od dnia 24.02.1997 roku do 30.04.1997 roku na urlopie bezpłatnym. Zakład zajmował się budową kanalizacji. Odwołujący na budowie odpowiadał za wszystko albowiem nie było mistrzów budowy ani kierowników budowy. Wykonywał zadania zarówno przynależne w normalnych warunkach do mistrza budowy jak i kierownika budowy. Było kilka odcinków budowy i odwołujący musiał się przemieszczać pomiędzy nimi.

Następnie od dnia 15.05.1997 roku do dnia 31.07.2003 roku odwołujący był zatrudniony w (...) Spółka z o.o. w T. na stanowisku kierownika budowy. Początkowo był zatrudniony na ½ etatu, od dnia 1.01.1999 roku na ¾ etatu, a dopiero następnie na cały etat. Przedsiębiorstwo to również zajmowało się budową kanalizacji.

Dowód:

- akta ZUS,

- zeznania odwołującego się k. 35-36

- akta osobowe odwołującego się.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Poza tym treść i forma tych dokumentów nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Wiarygodne w ocenie Sądu były także zeznania świadków jak i odwołującego się. Korespondowały one ze sobą wzajemnie jak i z materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie. Depozycje te nie zawierały żadnych wewnętrznych sprzeczności, były logiczne i spójne. Razem wzięte dały pełny i jasny obraz badanej rzeczywistości.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było ustalenie czy R. N. przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Zdaniem ZUS odwołujący nie udowodnił stosownymi dokumentami pracy w szczególnych warunkach.

Z powyższych względów zwrócić uwagę należy na regulację zawartą w art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2009 roku Nr 153 poz.1227 ze zm.) zgodnie, z którą ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, tj. 60 lat życia dla mężczyzny, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (czyli w dniu 1.01.1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzny.

Z kolei według art. 32 wyżej powołanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami (o których mowa w ust 2-3 tegoż artykułu), zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 – tj. 65 lat w przypadku mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa powyżej, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepis art. 32 ust. 4 powołanej ustawy stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za owe przepisy dotychczasowe należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. 1982 r. Nr 40 poz. 267 ze zm.).

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2002 roku ( sygn. akt III CZP 30/2001, opubl. OSNAPiUS 2002/10 poz. 243 ) zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia, które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie zatem z § 4 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż R. N. nie spełnia wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury. Otóż co prawda ukończył 60 lat, posiada wymagany okres ogólnego stażu pracy, jednak nie legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowiskach objętych wykazem A cytowanego rozporządzenia wynoszącym co najmniej 15 lat pracy. Przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody z dokumentów, zeznań świadków, jak i odwołującego w sposób jednoznaczny potwierdziły, iż odwołujący nie posiada 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Okresy pracy na stanowisku murarz od 20.11.1970 r. do 9.03.1971 r. w Przedsiębiorstwie (...) w K., w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od dnia 22.08.1972 roku do dnia 10.11.1973 oraz w (...) Fabryce (...) w K. od 4.11.1974 roku do 21.06.1975 roku i w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w K. od 4.09.1975 roku do 31.01.1976 roku nie podlegają zaliczenia albowiem praca murarza nie jest pracą w warunkach szczególnych w świetle cytowanego powyżej rozporządzenia.

Okres pracy na stanowisku pomocnik operatora spychacza od 23.03.1971 r. do 6.11.1971 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) również nie podlega zaliczeniu. Odwołujący nie pracował bowiem wtedy jako operator spychacza stale i w pełnym wymiera czasu pracy. Będąc pomocnikiem operatora spychacza uczył się przy tym operatorze pracy na spychaczu. Nie posiadał wtedy uprawnień do pracy jako operator spychacza, więc obsługiwał spychacz tylko w obecności operatora a oprócz tego wykonywał wiele innych czynności przy nim tj. smarowanie, czyszczenie, konserwacja spychacza.

Okres pracy od dnia 16.03.1976 roku do 30.06.1976 roku w Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowisku malarz konstrukcji stalowych na wysokości podlega zaliczeniu stosownie do treści Wykazu A Działu V pkt 6 rozporządzenia.

Okres pracy w (...) Spółka z o.o. w T. od dnia 15.05.1997 roku do dnia 31.12.1998 roku nie podlega zaliczeniu albowiem odwołujący był zatrudniony wtedy na ½ etatu, a jako praca w warunkach szczególnych jest traktowana tylko praca świadczona w pełnym wymierz czasu pracy.

Nie podlega zaliczeniu w ocenie Sądu okres pracy świadczonej przez odwołującego się jako kierownik budowy podczas zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w T., a więc od dnia 1.07.1982 roku do końca pracy czyli do dnia 29.02.1992 roku. Nie można bowiem twierdzić, że jako kierownik budowy R. N. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności związane z dozorem inżynieryjno-technicznym na wydziałach i oddziałach w których jako podstawowe są wykonywane prace w warunkach szczególnych, tj. prace wymienione w Wykazie A Dziale XIV pkt 24 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Z poczynionych ustaleń jednoznacznie wynika, że odwołujący nie sprawował bezpośredniego dozoru stale i w pełnym wymiarze czasu pracy gdyż taki dozór był sprawowany przez mistrzów, brygadzistów których pracą wnioskodawca kierował i ją nadzorował, a nadto jego obowiązki polegały także na wykonywaniu innych licznych czynności służbowych związanych z odpowiedzialnością na zajmowanym stanowisku kierowniczym, niebędących pracą w warunkach szczególnych. Czym innym jest stałe sprawowanie dozoru polegającego na bezpośrednim strzeżeniu prawidłowego toku budowy i bezpieczeństwa zatrudnionych przy niej pracowników i innych osób, a czym innym wykonywanie zwierzchniego nadzoru kierowniczego nad prawidłową organizacją pracy i funkcjonowaniem całej budowy lub budów (zob. wyrok SN z dnia 24.09.2009 roku, II UK 31/09). Nadto podkreślić należy, że stanowisko kierownika budowy ujęte było poprzednio w wykazie C wskazanego rozporządzenia co uprawniało tylko do wzrostu świadczenia, a nie do nabycia emerytury.

Wobec powyższego, nawet przy zaliczeniu (co nie jest bezsporne) jako pracy w warunkach szczególnych okresów pracy odwołującego się jako mistrz budowy (technik budowy) w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od dnia 26.10.1976 roku do dnia 28.09.1977 roku, od dnia 16.02.1978 roku do 31.12.1979 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. oraz w okresie od dnia 21.01.1980 roku do dnia 30.06.1982 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w T. i w okresie od dnia 3.08.1994 roku do 15.05.1997 roku w spółce cywilnej (...) w L. (z wyłączeniem okresu urlopu wychowawczego i urlopu bezpłatnego) to i tak nie posiada on 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze, działając na mocy wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie.

SSR ( del.) Jacek Liszka

(...)

(...)

(...)

(...)