Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Katowice-Południe w Katowicach Piotra Kądzieli

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2017 r. sprawy

C. B. s. M. i G.

ur. (...) w P.

oskarżonego z art. 310 § 1 i 2 kk i inne

na skutek apelacji prokuratora i obrońcy oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 28 lutego 2017 roku, sygn. akt V K 124/16

1.  uchyla punkt 2,3,4 i 5 zaskarżonego wyroku (odpowiednio punkt III, IV, V i VI aktu oskarżenia) i w tym zakresie przekazuje sprawę oskarżonego C. B. do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu Katowice-Wschód w Katowicach;

2.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 69 § 1 k.k., art. 70§ 1 k.k. i art. 73 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 lipca 2015 roku w zw. z art. 4 § 1 k.k. warunkowo zawiesza wykonanie orzeczonej w punkcie 7 wobec oskarżonego C. B. kary łącznej 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat, oddając go w tym czasie pod dozór kuratora sądowego;

3.  w pozostałym zakresie utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

4.  zasądza od oskarżonego C. B. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. K. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z wyboru za postępowanie odwoławcze;

5.  zwalnia oskarżonego C. B. od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO del. Karina Maksym SSA Mirosław Ziaja SSA Wiesław Kosowski

Sygn. akt II AKa 211/17

UZASADNIENIE

(w części dotyczącej uchylenia wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach w pkt 2,3,4 i 5
i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania)

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 28 lutego 2017r., w sprawie o sygn. akt VK 124/16 uniewinnił C. B. od zarzutu popełnienia występku z art. 273 k.k., który miał polegać na tym, że w dniu 10.02.2012r. w Sądzie Okręgowym w Katowicach, przy ul. (...) użył on, jako rzekomą część wierzytelności z podrobionego weksla, dokument stwierdzający nieprawdę, co do okoliczności mającej znaczenie prawne w zakresie miejsca wykonywania prac budowlanych w postaci rachunku (...) z dnia 24.02.2009r. wystawiony przez (...) ul. (...), gdzie w rubryce nazwa towaru lub usługi widniał zapis „wykonanie instalacji c.o. i wod-kan w budynku w Ć. przy ul. (...), gdy w rzeczywistości pierwotny rachunek (...) z dnia 24.02.2009r. został wystawiony i zaksięgowany w 2009r. za prace instalacyjne w W. w nowo budowanym hotelu.

Sąd uniewinnił również oskarżonego C. B. od zarzutu popełnienia występku z art. 273 k.k., który miał polegać na tym, że w dniu 10.02.2012r. w Sądzie Okręgowym
w K., przy ul. (...) użył on, jako rzekomą część wierzytelności
z podrobionego weksla, dokument stwierdzający nieprawdę, co do okoliczności mającej znaczenie prawne w zakresie miejsca wykonywania prac budowlanych w postaci faktury VAT nr (...) z dnia 12.02.2010r. wystawionej w programie Faktura VAT (...) przez T. K. współwłaściciela(...) ul. (...),
(...) J., gdzie w rubryce nazwa towaru lub usługi „roboty ogólnobudowlane
w budynku w Ć. przy ul. (...)”, gdy w rzeczywistości faktura VAT nr (...) z dnia 12.02.2010r. została wystawiona i zaksięgowana w 2010r. w programie Faktura VAT (...) z wpisem w rubryce nazwa towaru lub usługi „ (...)”.

Sąd uniewinnił także oskarżonego C. B. od zarzutu popełnienia występku z art. 273 k.k., który miał polegać na tym, że w dniu 10.02.2012r. w Sądzie Okręgowym
w K., przy ul. (...) użył on, jako rzekomą część wierzytelności
z podrobionego weksla, dokument stwierdzający nieprawdę, co do okoliczności mającej znaczenie prawne w zakresie miejsca wykonywania prac budowlanych w postaci faktury VAT nr (...) z dnia 28.02.2010r. wystawionej w programie Faktura VAT (...) przez T. K. współwłaściciela(...) ul. (...),
(...) J., gdzie w rubryce nazwa towaru lub usługi „roboty ogólnobudowlane
w budynku w Ć. przy ul. (...)”, gdy w rzeczywistości faktura VAT nr (...) z dnia 28.02.2010r. została wystawiona i zaksięgowana w 2010r. w programie Faktura VAT (...) z wpisem w rubryce nazwa towaru lub usługi „ (...)”.

Sąd Okręgowy w Katowicach omawianym wyrokiem uniewinnił wreszcie C. B. od zarzutu popełnienia występku z art. 13§1 k.k. w zw. z art. 286 §1 k.k., który miał polegać na tym, że w dniu 10.02.2012r. w Sądzie Okręgowym w K., przy ul. (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wprowadzenie w błąd co do miejsca wykonania usługi przedłożył on, jako rzekomą część wierzytelności z podrobionego weksla, rachunek nr (...) z dnia 06.10.2009r. wystawiony przez (...) ul. (...), za wykonanie instalacji wodno-kanalizacyjnej, mający potwierdzać wykonanie usługi w budowanym domu
w Ć. przy ul. (...) przez M. K., gdy w rzeczywistości ww. rachunek wystawiony został za wykonaną usługę na zlecenie C. B. na sąsiedniej posesji w stodole-stajni, czym usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 3000 zł M. K., jednak zamierzonego celu nie osiągnął
z uwagi na uchylenie nakazu zapłaty wobec M. K. wyrokiem z dnia 27.05.2014r. o sygn. akt I C 202/12 przez Sąd Okręgowy w Katowicach, utrzymany w mocy wyrokiem z dnia 10.12.2014r. sygn. akt I ACa 803/14 Sądu Apelacyjnego w Katowicach.

Przedmiotowym wyrokiem Sąd Okręgowy uznał oskarżonego C. B. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 310 §1 i 2 k.k. w zw. z art. 310 §3 k.k. w zw. z art. 272 k.k. przy zast. art. 11 §2 k.k., za który na mocy art. 310 §1 k.k. w zw. z art. 310 §3 k.k. przy zast. art. 11 §3 k.k. w zw. z art. 60 §6 pkt 2 k.k. wymierzono mu karę 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

C. B. został również uznany za winnego popełnienia przestępstwa z art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 286 §1 k.k., za który na mocy art. 14 §1 k.k. w zw. z art. 286 §1 k.k. wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 85 §1 i 2 k.k. i art. 86 §1 k.k. orzeczono wobec oskarżonego C. B. karę łączna 2 lat pozbawienia wolności.

Z wyrokiem tym w zakresie uniewinnienia oskarżonego od popełniania czynów z art. 273 k.k. i art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 286 §1 k.k. (opisanych w pkt 3,4,5 i 6 aktu oskarżenia) zaskarżył prokurator. W złożonym środku odwoławczym podniósł on zarzuty:

- błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mogący mieć wpływ na jego treść, polegający na bezpodstawnym, dowolnym i nieznajdującym oparcia
w zgromadzonym materiale dowodowym, przyjęciu przez Sąd I instancji, że oskarżony C. B. swoim zachowaniem nie wyczerpał znamion czynów opisanych w pkt 3,4,5
i 6 aktu oskarżenia, co skutkowało uniewinnieniem oskarżonego od zarzucanych mu czynów, podczas gdy właściwa ocena zabranego materiału dowodowego prowadzi do jednoznacznego wniosku, że zachowanie oskarżonego C. B. wypełniło wszystkie znamiona przestępstw opisanych w pkt 3,4,5, to jest art. 273 k.k. oraz pkt 6, to jest art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 286 §1 k.k.,

- obrazy przepisów prawa procesowego, mającej wpływ na treść orzeczenia, a to art. 424 §1 k.p.k. poprzez niepełną i pobieżną ocenę zeznań świadków M. K., A. R., T. K., E. F., podczas gdy Sąd winien wskazać fakty, jakie uznał za udowodnione lub za nieudowodnione i wskazać na jakich w tej mierze oparł się dowodach.

Stawiając te zarzuty prokurator wniósł o uchylenie wyroku w części dotyczącej uniewinnienie oskarżonego od popełnienia czynów opisanych w pkt 3,4,5 i 6 aktu oskarżenia i przekazania w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Katowicach.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja prokuratora okazała się skuteczna i w jej wyniku koniecznym było uchylenie zaskarżonego wyroku w pkt 2,3,4 i 5, to jest w części uniewinniającej oskarżonego C. B. od popełnienia czynów opisanych w pkt III,IV,V i VI aktu oskarżenia i przekazania
w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu Katowice - Wschód w Katowicach. Oskarżyciel publiczny nie miał bowiem racji wnosząc o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Katowicach. Właściwość tego Sądu, jako pierwszoinstancyjnego wynikała z zarzucanej oskarżonemu zbrodni z art. 310 §1 i 2 k.k.
Z uwagi na fakt, że rozstrzygnięcie Sądu meriti w tym zakresie zostało utrzymane w mocy,
a uchyleniu do ponownego rozpoznania uległy tylko czyny kwalifikowane z art. 273 k.k. i art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 286 §1 k.k., stosownie do treści art. 24 §1 k.p.k. w zw. z art. 25 k.p.k., właściwym stał się sąd rejonowy, jako sąd pierwszej instancji.

Odnosząc się natomiast do merytorycznych powodów uchylenie wyroku
w zaskarżonej części. W pierwszej kolejności, nie przesądzając oczywiście kwestii winy oskarżonego, zarzut błędu w ustaleniach faktycznych podniesiony przez oskarżyciela, jawi się, nawet w świetle argumentacji podniesionej przez Sąd meriti w pisemnych motywach orzeczenia, jako nie pozbawiony racji.

Sąd Okręgowy w Katowicach w części uzasadnienia dotyczącej uniewinnienia C. B. od zarzutów popełniania przestępstw z art. 273 k.k. i art. 13 §1 k.k. w zw. z art.
286 §1 k.k. stwierdza, iż czyn z art. 273 k.k. jest przestępstwem formalnym, które popełnione jest już z chwilą każdego przedstawienia dokumentu poświadczającego nieprawdę osobie lub instytucji, dla których ma to znaczenie prawne. Z tym twierdzeniem w pełni należy się zgodzić. Brak jest jednak w sprawie dalszej analizy. Z zeznań tak A. R., jak
i T. K. wynika, że rachunek (...) z dnia 24.02.2009r., rachunek (...) z dnia 06.10.2009r., faktura VAT nr (...) z dnia 12.02.2010r. oraz faktura VAT nr (...) z dnia 28.02.2010r. zostały sfałszowane. Zarówno A. R., jak i T. K. zostali za to prawomocnie skazani. Jak należy domniemywać z pisemnych motywów, oskarżony zdawał sobie sprawę, z faktu sfałszowania tychże dokumentów. Mówią bowiem
o tym w swych zeznaniach świadkowie A. R., T. K., którym dano wiarę
w całości. Takimi dokumentami C. B. posłużył się przedkładając je 10.02.2012r.
w Sądzie Okręgowym w Katowicach. Dokumenty te miały potwierdzać wykonie prac
w budynku w Ć. przy ul. (...). Owszem rację ma Sąd twierdząc, że
w przypadku rachunku (...) z dnia 24.02.2009r., faktura VAT nr (...) z dnia 12.02.2010r. oraz faktura VAT nr (...) z dnia 28.02.2010r. prace których dotyczyły dokumenty, rzeczywiście zostały wykonane w budynku w Ć. przy ul. (...), jak również zgadzała się ich wartość. Były jednak one wykonane w innym czasie, a rachunek i faktury faktycznie opiewały na roboty wykonane w innych miejscach. Na budynek
w Ć. ani rachunek, ani faktury nie zostały bowiem wystawione przez (...) ul. (...) oraz przez (...) ul. (...), (...) J. W tej sytuacji, jak stwierdza Sąd, nie mamy więc do czynienia z działaniem polegającym na wprowadzeniu w błąd w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Takie zarzuty nie zostały jednak oskarżonemu w tym zakresie postawione. Zarzucono mu bowiem popełnienie czynów z art. 273 k.k., które są przestępstwami formalnymi.

Sąd ponownie rozpoznający sprawę winien więc w tym zakresie przeprowadzić postepowanie dowodowe. Ustalić, czy oskarżony miał świadomość, że przedkładane przez niego w Sądzie Okręgowym w Katowicach rachunek oraz faktury to dokumenty sfałszowane, a następnie rozważyć czy doszło do realizacji przez C. B. znamion występków z art. 273 k.k., mając również w polu widzenia kwestię czego dotyczyło sfałszowanie.

Odnośnie uniewinnienia oskarżonego C. B. od zarzutu popełnienia czynu z art.
13 §1 k.k. w zw. zart. 286 §1 k.k., a opisanego w pkt 6 aktu oskarżenia to sytuacja przedstawia się odmiennie. W tym zakresie należy stwierdzić, iż w zasadzie brak jest ustaleń Sądu meriti w tym zakresie. Na stronie 12 uzasadnienia mamy bowiem zbiorcze stwierdzenie o uniewinnieniu oskarżonego od popełnienia czynów z art. 273 k.k. i z art. 13 §1 k.k. w zw. zart. 286 §1 k.k., po czym na kolejnej stronie mowa już tylko o trzech (a nie czterech) fakturach. Uwagi Sądu odnoszą się tylko do czynów kwalifikowanych z art. 273 k.k. Stanowisko organu orzekającego pozostaje niezrozumiałe w świetle wywodów dotyczących skazania oskarżonego za czyn z art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 286 §1 k.k. opisany w pkt VII aktu oskarżenia. Przy jego popełnieniu oskarżony w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wprowadzenie w błąd co do miejsca wykonania usługi przedłożył on w Sądzie Okręgowym w Katowicach, jako rzekomą część wierzytelności z podrobionego weksla, rachunek nr (...) z dnia 09.12.2009r. wystawiony przez (...) ul. (...), za montaż armatury łazienkowej, mający potwierdzać wykonanie usługi w budowanym domu w Ć. przy ul. (...) przez M. K., gdy w rzeczywistości ww. rachunek wystawiony został za wykonaną usługę na zlecenie C. B. na sąsiedniej posesji w stodole-stajni, czym usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 650 zł M. K., jednak zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na uchylenie nakazu zapłaty wobec M. K. wyrokiem z dnia 27.05.2014r. o sygn. akt I C 202/12 przez Sąd Okręgowy w Katowicach, utrzymany w mocy wyrokiem z dnia 10.12.2014r. sygn. akt I ACa 803/14 Sądu Apelacyjnego w Katowicach.

Z taką samą sytuacją mamy do czynienia w odniesieniu do rachunku nr (...) z dnia 06.10.2009r., a opiewającego na kwotę 3000 zł, który oskarżony przedłożył w Sądzie Okręgowym w Katowicach. Jak wynika z zeznań A. R. rachunek ten dotyczył (podobnie jak opisany powyżej rachunek (...)) prac wykonanych w stodole-stajni na posesji sąsiadującej z nieruchomością M. K., a należącej do oskarżonego. Zauważyć należy, że zeznaniom A. R. Sąd meriti dał wiarę w całości. Niezrozumiałym w tej sytuacji pozostaje dysonans związany z odmienna oceną w zasadzie identycznych zdarzeń, tym bardziej że brak w zasadzie jakichkolwiek rozważań Sądu w tym zakresie (uniewinnienia oskarżonego od zarzutu popełnienia czynu opisanego w pkt 6 aktu oskarżenia). De facto w zasadzie nie można nawet stwierdzić, jaki stan faktyczny został tu ustalony.

Reasumując. Sąd Rejonowy Katowice Wschód w Katowicach przeprowadzi więc na nowo postępowanie dowodowe odnośnie czynów zarzucanych oskarżonemu C. B.
w pkt 3,4,5 i 6 aktu oskarżenia. Przeprowadzone dowody podda wnikliwej ocenie zgodnej
z dyspozycjami art. 7 k.p.k., po czym rozważy czy sprawca swym zachowaniem wyczerpał znamiona występków, a jeżeli tak to jakich.

SSO del. Karina Maksym SSA Mirosław Ziaja SSA Wiesław Kosowski