Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 31 marca 2017r. w sprawie o sygn. akt II Ns 2348/16 Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi stwierdził nabycie spadku po W. M. synu S. i W. z dobrodziejstwem inwentarza na podstawie testamentu notarialnego z dnia 19 listopada 1996 roku na rzecz syna R. M.. (postanowienie – k. 15)

Od powyższego postanowienia apelację złożył uczestnik D. M., drugi syn spadkodawcy. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia, ponowne rozpatrzenie sprawy i stwierdzenie nabycia spadku zgodnie z wnioskiem złożonym na rozprawie w dniu 31 marca 2017 roku, a zatem stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy, co do tych składników majątku spadkowego, które nie są wskazane w testamencie.

W uzasadnieniu apelacji skarżący zarzucił, że wartość majątku, którym rozporządził spadkodawca w testamencie stanowi tylko niewielką część masy spadkowej. W jego ocenie wnioskodawca nie przedstawił dowodów, że wolą spadkodawcy było powołanie go do całości spadku. Jego zdaniem wolą spadkodawcy było zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych wnioskodawcy, gdyż w chwili sporządzenia testamentu wnioskodawca mieszkania nie posiadał. (apelacja – k. 22-22odw)

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest niezasadna.

W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że Sąd Okręgowy przyjmuje ustalenia faktyczne i rozważania Sądu Rejonowego za własne wobec ich prawidłowości, co czyni zbędnym ich powielanie.

Na wstępie rozważań przypomnieć należy, że apelujący nie kwestionuje sporządzonego przez spadkodawcę testamentu, co jasno wynika, z jego oświadczenia złożonego na rozprawie w dniu 31 marca 2017 roku. Treść testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego wyraźnie stanowi, że „W. M. oświadcza, że do całego spadku powołuje swojego syna R. M.”. Powyższe oświadczenie złożone przez spadkodawcę u notariusza jest kluczowe w świetle art. 959 k.c., zgodnie z którym spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób. Powyższe oznacza, że wolą W. M. było, aby do całego majątku, który spadkodawca będzie posiadał na dzień śmierci (czyli otwarcia spadku – art. 924 k.c.) powołać syna R. M.. Zatem, jak wynika z niekwestionowanego aktu notarialnego, taką wolę na wypadek śmierci przed notariuszem wyraził spadkodawca W. M..

W rozpoznawanej sprawie nie znajduje zastosowania reguła interpretacyjna z art. 961 k.c. i Sąd I instancji prawidłowo tego przepisu nie stosował. Przepis ten dotyczy sytuacji, w której spadkodawca przeznacza określonej osobie w testamencie poszczególne przedmioty majątkowe. Wtedy przedmiotem badania Sądu jest, czy przedmioty te wyczerpują prawie cały spadek, a jeżeli tak, to taką osobę poczytuje się za spadkobiercę. Praktycznie rzecz ujmując, takie sytuacje dotyczą przede wszystkim testamentów własnoręcznych, które redagowane są przez testatorów samodzielnie. W sprawie testament został sporządzony w formie aktu notarialnego, a zatem formie urzędowej, przed powołanym do tego organem i w przepisanej formie (art. 950 k.c.). Podkreślenia wymaga, że stosowanie wskazanej reguły z art. 961 k.c. nie dotyczy sytuacji, w której jasno z testamentu wynika powołanie do spadku w całości, co ma miejsce w niniejszej sprawie.

W takiej sytuacji Sąd nie musi badać, co wchodzi w skład spadku. Wnioskodawca nie musiał zatem przedstawiać dowodów na okoliczność składu spadku. Nawet, jeżeli od dnia sporządzenia testamentu majątek spadkowy spadkodawcy ulegnie powiększeniu, to nie wpływa to w żaden sposób na skuteczność powołania spadkowego. Spadkodawca, o ile ma taką wolę, może w każdej chwili zmienić treść swojego testamentu, czy go uchylić i może to uczynić w każdej przepisanej przez prawo formie np. w formie własnoręcznej. Na marginesie tylko zauważenia wymaga, że apelujący nie wykazał w żaden sposób, że w skład spadku wchodzą inne wartościowe przedmioty, czy składniki majątku, niż wskazane w testamencie mieszkanie.

Poczynionych rozważań nie zmienia fakt, że w testamencie spadkodawca wskazał, że w skład jego majątku wchodzi „własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego”. Powyższe należy traktować, jako dopuszczalne i dodatkowe oświadczenie spadkodawcy o charakterze oświadczenia wiedzy. Kluczowe oświadczenie woli, jak już wskazano, wyraża się w powołaniu do całego spadku R. M.. Sformułowanie „że do całego spadku powołuje” jest na tyle językowo jasne, że nawet u osoby nieobeznanej w prawie nie powinno budzić wątpliwości.

Wywody apelacji sprowadzają się do próby korzystnej dla siebie interpretacji testamentu w oderwaniu od obowiązujących przepisów, ale owa próba, jak wywiedziono wyżej, jest prawnie nieskuteczna. Skarżący próbuje wejść w rolę spadkodawcy oświadczając, wbrew treści testamentu, jaka była, w jego subiektywnej ocenie wola, spadkodawcy.

Mając na uwadze niezasadność zarzutów apelacyjnych oraz jednocześnie brak ujawnienia okoliczności, które podlegają uwzględnieniu w postępowaniu odwoławczym z urzędu apelacja, jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.