Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Majkowski

Protokolant : sekr. Joanna Wołczyńska – Kalus

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2017 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. I.

przeciwko K. B.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego K. B. na rzecz powoda P. I. kwotę 83.208,33 ( osiemdziesiąt trzy tysiące dwieście osiem 33/100) zł z :

a) maksymalnymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 64.400,00 ( sześćdziesiąt cztery tysiące czterysta) zł od dnia 13 stycznia 2017r. do dnia zapłaty,

b) ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 18.808,33 ( osiemnaście tysięcy osiemset osiem 33/100) zł od dnia 31 stycznia 2017r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego K. B. na rzecz powoda P. I. kwotę 6.780,00 ( sześć tysięcy siedemset osiemdziesiąt ) zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

3.  nakazuje pobrać od pozwanego K. B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2.787,00 ( dwa tysiące siedemset siedemdziesiąt siedem) zł tytułem obciążającej go części opłaty sądowej.

Sygn. akt I C 52/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 stycznia 2017r. (data wpływu) wniesionym do Sądu Okręgowego w Sieradzu pełnomocnik powoda P. I. zwrócił się o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym przeciwko pozwanemu K. B. zasądzającego od wymienionego kwotę 108.969,00 zł.

(pozew k. 2-5).

Pismem z dnia 16 lutego 2017r. (data wpływu) wniesionym do Sądu Okręgowego w Sieradzu, przed doręczeniem odpisu pozwu pozwanemu, pełnomocnik powoda P. I. cofnął pozew co do kwoty 25.760,00 zł i wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 83.208,33 zł z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od kwoty 64.400,00 zł od dnia 13 stycznia 2017r. do dnia zapłaty i odsetkami ustawowymi od kwoty 18.808,33 od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

( pismo k. 21).

W dniu 10 marca 2017r. ( data wpływu) pełnomocnik pozwanego złożył odpowiedź na pozew wnosząc o oddalenie powództwa w całości, a także o zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia postępowania przygotowawczego dotyczącego przestępstwa sfałszowania dokumentów na podstawie, których powód dochodzi od pozwanego zapłaty w niniejszym postępowaniu, nadto z ostrożności procesowej wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu grafologii na okoliczność zbadania wieku pisma oraz faktu czy pod umową pożyczki, wekslem i deklaracją wekslową podpisał się pozwany.

(odpowiedź na pozew k. 31v.)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Strony się znają od 2012 r. W przeszłości powód pożyczał pozwanemu różne kwoty pieniędzy, które pozwany częściowo zwrócił powodowi.

( bezsporne)

W dniu 5 kwietnia 2014r. został sporządzony w formie pisemnej dokument „ umowa pożyczki ”. Dokument ten częściowo sporządzony został pismem drukowanym, a częściowo został wypełniony pismem ręcznym przez powoda. Na dokumencie są czytelne podpisy powoda oraz pozwanego. Z treści tego dokumentu wynika, że pozwany, w dniu 5 kwietnia 2014r. pożyczył od powoda kwotę 64.400,00 zł z oprocentowaniem 20 % w skali roku i terminem płatności jednorazowo dnia 30 maja 2014 r. W § 2 tej umowy zawarto postanowienie, że zabezpieczeniem umowy pożyczki będzie weksel własny in blanco. Załącznikami do zawartej umowy była deklaracja wekslowa podpisana przez pozwanego oraz weksel podpisany przez pozwanego.

( dowód: oryginał umowy k. 8, deklaracja wekslowa i weksel kl. 9,10).

W dniu 18 września 2014 r. ( data wpływu) pełnomocnik powoda złożył w Prokuraturze Rejonowej w Sieradzu zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa polegającego na wyłudzeniu od powoda przez pozwanego kwoty 64.400,00 zł pod pozorem pożyczki, której nie zamierzał zwrócić.

Postanowieniem z dnia 6 listopada 2014 r. odmówiono wszczęcia dochodzenia przyjmując, że między stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki, ale nie dopatrzono się w działaniach pozwanego znamion przestępstwa i wskazano, że powód może dochodzić swych żądań na drodze procesu cywilnego.

( dowód: zawiadomienie k. 12, postanowienie zatwierdzone przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Sieradzu k. 13,14 ).

W dniu 15 stycznia 2016 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 64.400,00 zł z umownymi odsetkami. Wezwanie zostało doręczone przesyłką poleconą na adres pozwanego w dniu 19 stycznia 2016 r. i odebrane osobiście przez pozwanego.

( dowód: potwierdzenie odbioru k.11 v.)

Pismem z dnia 12 stycznia 2017 r. powód wezwał pozwanego do wykupu weksla informując go jednocześnie o wypełnieniu weksla in blanco, o wysokości sumy wekslowej i jej składników oraz terminie płatności.

( dowód: wezwanie z potwierdzeniem nadania i odbioru k.15,15 v.)

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2017r. Sąd zawiesił postępowanie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania prowadzonego przez policję i Prokuraturę dotyczącego podrobienia podpisów na wekslu i deklaracji wekslowej.

( postanowienie k. 41).

W dniu 15 maja 2017 r. Prokuratura Rejonowa w Sieradzu wszczęła śledztwo w sprawie podrobienia podpisów pozwanego na wekslu i deklaracji wekslowej stanowiących podstawę dochodzenia roszczeń przez powoda w niniejszym postępowaniu. Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2017r. śledztwo zostało umorzone bowiem w oparciu o przeprowadzone w jego toku badania biegłego grafologa ustalono, że podpisy na wekslu i deklaracji wekslowej zostały złożone przez pozwanego K. B.. Postanowieniem z dnia 4 października 2017r. Sąd Rejonowy w Sieradzu po rozpoznaniu zażalenia pozwanego na powyższe postanowienie o umorzeniu śledztwa postanowił utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

(dowód: postanowienie o umorzeniu śledztwa zatwierdzone przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Sieradzu k. 44, 45 akt PR 1 Ds. 623.2017, postanowienie SR w Sieradzu w sprawie II Kp 509/17 k. 49 akt PR 1 Ds. 623.2017).

Postanowieniem z dnia 24 października 2017r. Sąd podjął postępowanie w sprawie.

( postanowienie k. 66 ).

Dochodzona pozwem kwota 18.808,33 zł została wyliczona jako odsetki maksymalne od kwoty należności głównej 64.400,00 zł za okres od dnia 30 maja 2014 r. do 12 stycznia 2017 r.

(dowód: kalkulacja odsetek k. 16)

Ustalony w sprawie stan faktyczny został oparty na nieosobowym materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy w postaci oryginału weksla oraz kopii dokumentów złożonych przez strony. Sąd uznał wszystkie wyżej wymienione dokumenty za wiarygodne, bowiem ich wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a Sąd nie znalazł żadnych podstaw by czynić to z urzędu. Wobec tego Sąd uznał, że dokumenty urzędowe stanowią, w myśl art. 244 § 1 k.p.c., dowód tego, co zostało w nich w sposób urzędowy stwierdzone, a dokumenty prywatne, zgodnie z art. 245 k.p.c. stanowią dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenia w nich zawarte.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Wobec podniesienia przez pozwanego zarzutów nawiązujących do treści umowy pożyczki spór pomiędzy stronami przeniósł się na płaszczyznę stosunku podstawowego, zabezpieczonego przez weksel wystawiony na rzecz strony powodowej. W ocenie Sądu, przynajmniej potencjalnie, dopuszczalne było nawiązywanie przez pozwanego do okoliczności nawiązujących do innych relacji prawnych wiążących strony procesu, o ile okoliczności te mogły mieć wpływ na istnienie czy rozmiar wierzytelności dochodzonej w niniejszym postępowaniu (na przykład w kontekście interpretacji treści umowy pożyczki zawieranej przez strony). Podnoszone przez pozwanego zarzuty okazały się jednak w całości bezzasadne. Pozwany cały czas koncentrował się na twierdzeniu, że doszło do sfałszowania dokumentu pożyczki, weksla i deklaracji wekslowej oraz, że widniejące na nich podpisy nie zostały złożone przez niego. Dowody przeprowadzone przed organami policji i Prokuratury w postaci ekspertyzy grafologicznej wykazały jednak niezbicie, że podpisy na wekslu i deklaracji wekslowej złożył sam pozwany. Mimo takiego obiektywnego dowodu pozwany w dalszym ciągu zaprzeczał ich prawdziwości w niniejszym procesie. Takie stanowisko pozwanego wskazuje, że w sposób nieracjonalny zaprzecza on faktom obiektywnym. Mimo udowodnienia pozwanemu, że podpisy zostały złożone przez niego, pełnomocnik pozwanego dalej podnosi zarzut, jakoby pozwany nie złożył tych podpisów i „z ostrożności procesowej” wnosi o prowadzenie dowodu z opinii grafologicznej. W tym miejscu należy przywołać pogląd Sądu Najwyższego, że nie można odpowiadając na pozew twierdzić, że strona nie zgadzając z pozwem "przeczy wszystkim faktom powołanym przez powoda, poza tymi, które wyraźnie przyzna". Fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się strona pozwana nie zgadza, powinna wskazać w sposób rzeczowy, wyraźny i konkretny, jeśli ma to służyć obronie jej racji, ustosunkowując się tym samym do twierdzeń strony powodowej (por. wyrok SN z dnia 9 lipca 2009 r. sygn. III CSK 341/08). W przeciwnym wypadku podnoszenie wszelkich możliwych zarzutów, pozostających bez związku ze stanem faktycznym sprawy należy traktować jedynie jako nieuzasadniony zamiar uniknięcia odpowiedzialności za zobowiązanie. Z powyższego wynika, że pełnomocnik pozwanego winien wskazać na konkretne okoliczności, z którymi się nie zgadza, czego w niniejszej sprawie nie uczynił. Powyższe sprawia, że jego zarzuty procesowe na przykład, że podpisy pozwanego zostały sfałszowane, oparte jedynie na wskazywanym w procesie takim przekonaniu pozwanego, przy jednoczesnym nie uszczegółowieniu tych zarzutów, należy traktować jako gołosłowną polemikę z ustaleniami poczynionymi w sprawie, nakierowaną wyłącznie na uzyskanie korzystnego dla siebie wyniku procesu. W takich okolicznościach należało przyjąć, że skoro pozwany podpisał weksel i deklarację wekslową to także podpisał i umowę pożyczki bowiem w przeciwnym razie podpisanie weksla i deklaracji byłoby nielogiczne i sprzeczne z doświadczeniem życiowym. Jako niedorzeczny należy określić podnoszony przez pozwanego zarzut, że powód ukradł podpisane in blanco przez pozwanego dokumenty z biura poselskiego byłego posła i wypełnił je przeciwko pozwanemu. To co twierdzi pozwany jest przestępstwem winien więc udowodnić to obiektywnie orzeczeniem sądu karnego skazującym powoda. Nie przedstawił także dowodu zgłoszenia przez kogokolwiek przestępstwa kradzieży dokumentów z biura poselskiego. Pozwany dowodu takiego nie przedstawił zatem jego twierdzenia mają charakter gołosłowny. Twierdzenia pozwanego są także wewnętrznie sprzeczne, skoro pozwany podnosi, że złożone podpisy są fałszywe i jednocześnie twierdzi, że były one autentyczne. W takich okolicznościach należy przyznać wiarę twierdzeniom powoda co do zawarcia przez strony umowy pożyczki bowiem z prawdziwym wekslem i deklaracją wekslową tworzą one logiczną całość.

Dochodzona pozwem należność wynikała z weksla, który został wystawiony jako weksel in blanco, zabezpieczający wykonanie umowy pożyczki z dnia 5 kwietnia 2014 roku. Zatem do procesu prowadzonego na podstawie tak wystawionego weksla wypełnionego później przez wierzyciela wekslowego i nie puszczonego w obieg w drodze indosu, do odpowiedzialności pozwanego i zakresu postępowania zastosowanie mieć będzie art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo Wekslowe (j.t. Dz.U. 2016r., poz. 160). Zobowiązanie wekslowe jest zobowiązaniem samodzielnym i abstrakcyjnym. Polega ono na oderwaniu weksla od stosunku podstawowego, co oznacza, że brak, nieważność lub wadliwość stosunku kauzalnego nie ma wpływu na ważność zobowiązania wekslowego. Z chwilą wystawienia weksla in blanco i wręczenia go wierzycielowi następuje zawarcie porozumienia między wystawcą weksla, a osobą, której ten weksel zostaje wręczony określające sposób jego uzupełnienia. Porozumienie takie jest umową zawieraną pomiędzy odbiorcą weksla, a wystawcą weksla lub akceptantem, do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Zaciągnięcie abstrakcyjnego zobowiązania wekslowego powoduje dla dotychczasowego wierzyciela z zobowiązania kauzalnego uzyskanie nowej wierzytelności. Zapłata weksla skutkuje wygaśnięciem obu zobowiązań, ale uiszczenie należności w ramach stosunku kauzalnego takiego skutku nie wywołuje; w tym m.in. przejawia się abstrakcyjność zobowiązania wekslowego. Tak więc pod względem prawnym, wystawienie i wręczenie wierzycielowi weksla in blanco pociąga za sobą powstanie między stronami nowego, samodzielnego stosunku materialnoprawnego opartego na przepisach prawa wekslowego. Posiadacz weksla ma roszczenie wekslowe, choćby przy powstaniu zobowiązania wekslowego nie było żadnego szczególnego tytułu zobowiązania (causa), choćby ten tytuł był nieważny lub zgasł. W stosunku jednak pomiędzy wystawcą, a remitentem samodzielność tego zobowiązania ulega znacznemu osłabieniu z uwagi na możliwość podniesienia przez wystawcę zarzutów ze stosunku podstawowego bez ograniczeń. Spór przenosi się wówczas na płaszczyznę stosunku podstawowego, który w związku z zarzutami wystawcy podlega badaniu przez Sąd. Zgodnie jednak z art. 10 ustawy to wystawca winien udowodnić, iż weksel wypełniono niezgodnie z porozumieniem wekslowym.

Weksel przedłożony w niniejszej sprawie przez powoda był wekslem ważnym, a jego treść nie nasuwała wątpliwości, co do swej prawdziwości, tak w zakresie osnowy, jak i stanu dokumentu. Weksel ten spełnia w zakresie swej treści wymagania, o których mowa w 101 pkt 1-7 ustawy, a zatem zawiera nazwę ,, weksel ” w samym tekście dokumentu, przyrzeczenie bezwarunkowej zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej (kwoty 108.968,33) zł, zawiera wskazanie terminu płatności (tj. dzień 20 stycznia 2017 roku), miejsce płatności ( S..) określenie podmiotu, na rzecz którego zapłata ma być dokonana (tj. P. I. ), datę i miejsce wystawienia weksla ( S. dnia 12 stycznia 2017 roku), czytelny podpis wystawcy weksla (B. K..). Pozwany nie podnosił zarzutów wskazujących na wypełnienie weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym, nie podnosił również zarzutów dotyczących ważności weksla, a jedynie wskazywał, że doszło do sfałszowania jego podpisów, co jak już powyżej wskazywano zostało całkowicie wykluczone.

Po złożeniu pozwu strona powodowa zreflektowała się co do możliwości dochodzenia kary umownej w wysokości 40% kwoty pożyczki oraz odsetek umownych, wyższych niż odsetki maksymalne i w konsekwencji cofnęła powództwo w zakresie żądania kwoty 25.760,00 zł. Cofnięcie zostało dokonane przed doręczeniem odpisu pozwu pozwanemu, nie była więc wymagana zgoda strony pozwanej na jego dokonanie ( art. 203 § 1 k.p.c. ). Żądanie strony powodowej dotyczyło zatem samej kwoty 64.400,00 zł wynikającej z pożyczki oraz kwoty 18.808,33 zł skapitalizowanych odsetek maksymalnych od kwoty 64.400,00 zł wyliczonych za okres od 30 kwietnia 2014r. t.j. terminu płatności do dnia 12 stycznia 2017 r. t.j. dnia wystawienia weksla w sposób szczegółowo wyliczony w kalkulacji złożonej do akt sprawy. ( k. 16).

W konsekwencji, Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 64.400 zł oraz kwotę 18.808,33 zł. dochodzone pozwem, uznając, że należność wekslowa w tym zakresie istnieje i nie została spełniona.

O odsetkach od zasądzonych kwot rozstrzygnięto po myśli art. 481 § 1 k.c. w myśl którego, odsetki należą się, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Powyższe rozważania przesadziły o zasadności powództwa co znalazło odbicie w wydanym wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. i zasądził od pozwanego K. B. jako strony, która przegrała proces, na rzecz powoda P. I. kwotę 6.780,00 zł tytułem zwrotu poniesionych przez niego kosztów procesu, na które składają się uiszczona przez niego opłata sądowa w wysokości 1.363,00 zł, opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł i zwrot kosztów zastępstwa prawnego w wysokości 5.400,00 zł stosownie do przepisów obowiązujących w dacie wniesienia pozwu. Nakazano także pobranie od pozwanego jako strony przegrywającej, brakującej części opłaty sądowej wyliczonej stosownie do wartości zasądzonego roszczenia.