Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2014 r. w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa S. M., D. M. (1) i D. M. (2)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu

z dnia 26 marca 2013 r., sygn. akt I C 344/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powodów S. M., D. M. (1) i D. M. (2) kwotę 1.800 (tysiąc osiemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

I ACa 644/13

UZASADNIENIE

Powodowie S. M., D. M. (1) i D. M. (2) domagali się zasądzenia od (...) S.A w W. : na rzecz S. M. z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę kwoty 12.000zł wraz z ustawowymi odsetkami od 24 czerwca 2010r. do dnia zapłaty ; na rzecz S. M., D. M. (1) i D. M. (2) z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez J. M. solidarnie kwotę 100.000zł wraz z ustawowymi odsetkami od 24 czerwca 2010r. do dnia zapłaty ; na rzecz S. M., D. M. (1) i D. M. (2) z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną śmiercią J. M. kwotę po 20.000zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 4 września 2010r. do dnia zapłaty; na rzecz S. M. z tytułu odszkodowania za utracone dochody kwotę 42.000zł, z tytułu zwrotu kosztów leczenia kwotę 1663,50zł,
z tytułu dojazdów związanych z leczeniem J. M. i postępowaniem karnym przeciw sprawcy wypadku kwotę 850zł oraz z tytułu pogrzebu kwotę 7.136,30 zł.

Wyrokiem z dnia 26 marca 2013 r. Sąd Okręgowy w Radomiu zasądził od (...) S.A w W. na rzecz S. M. kwotę 12.000 zł z ustawowymi odsetkami od 26 marca 2013 roku; na rzecz S. M., D. M. (1) i D. M. (2) solidarnie sąd zasądził tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez J. M. kwotę 6.000 (sześć tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od 26 marca 2013 roku . Dalej idące żądania powodów sąd oddalił. Kosztami procesu obciążył pozwanego zasądzając na rzecz rzecz S. M. kwotę 3.200 zł, a na rzecz D. M. (1) kwotę 2.400 zł oraz nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Radomiu) kwotę 900 (dziewięćset) zł. tytułem brakującej opłaty.

Za podstawę rozstrzygnięcia sąd przyjął następujące ustalenia i wnioski :

W dniu 24 czerwca 2010r. powód S. M. prowadził samochód osobowy marki D. (...), w którym przewoził jako pasażerkę swoją żonę J. M.. W drodze powrotnej do domu w miejscowości K. P.
na jego samochód najechał samochód F. (...) kierowany przez P. B.. W wyniku tego uderzenia powód stracił panowanie nad pojazdem, który obrócił się i uderzył w barierki oddzielające pasy jezdni i zatrzymał się na jezdni. Powód wezwał pogotowie ratunkowe i policję. Z miejsca wypadku powód S. M. został przewieziony karetką pogotowania do Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w G., gdzie na oddziale (...) przebywał od 24 czerwca 2010 r. do 1 lipca 2010 r. z rozpoznaniem potłuczeń ogólnych, urazu głowy bez utraty przytomności urazu szyi i kolana prawego). Wykonano badania CT głowy i szyi oraz Rtg kolana prawego i nie stwierdzono zmian pourazowych. Zastosowano leczenie zachowawcze i przeprowadzono konsultację ortopedyczną. Do 28 września 2010r. powód nie był zdolny do wykonywania swojej pracy zarobkowej i korzystał ze zwolnienia lekarskiego.

W wyniku wypadku z 24 czerwca 2010r. powód S. M. doznał skręcenia kręgosłupa szyjnego z pourazowym zespołem bólowym i stłuczenia prawego kolana z pourazowym zespołem bólowym. Na skutek urazu doznał on 8% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu z zakresu ortopedii i traumatologii na co złożyło się: 5% uszczerbku z uwagi na skręcenie kręgosłupa szyjnego
z nieznacznym czasowym ograniczeniem ruchomości oraz 3% uszczerbku
z uwagi na stłuczenie prawego stanu kolanowego z czasowym ograniczeniem ruchomości. Uraz spowodował ból i cierpienie fizyczne, które były największe przez 2-3 dni i stopniowo zmniejszał się ustępując po 2-3 miesiącach.

J. M. także została przewieziona do SPZOZ w G., gdzie na oddziale (...) przebywała od 24 czerwca 2010r. do 6 lipca 2010r.
z rozpoznaniem potłuczeń ogólnych całego ciała. Wykonano TK głowy i szyi

i zastosowano leczenie zachowawcze. W wyniku wypadku z 24 czerwca 2010r. J. M. doznała potłuczeń ogólnych i niestabilności kręgosłupa szyjnego w segmencie C6 – C7. Doznany przez nią uraz spowodował 3% długotrwałego uszczerbku na jej zdrowiu.

U J. M. kilka lat wcześniej rozpoznano guz – oponiak II stopnia złośliwości. Z dokumentacji medycznej wynikało, że jej stan neurologiczny stopniowo na przestrzeni kilku lat pogarszał się. Przebyła kilka operacji
w latach 2007 – 2008. Ostatnia hospitalizacja J. M. była związana
z koniecznością leczenia zapalenia płuc, które stanowiło dodatkowe powikłanie wcześniejszego średnio-ciężkiego stanu ogólnego, który przerodził się w stan bardzo ciężki (z towarzyszącymi zaburzeniami elektrolitowymi i lipidowymi)
i pomimo intensywnego leczenia doprowadził do jej zgonu co nastąpiło w dniu 4 września 2010 r. Jej zgon nie był wynikiem wypadku komunikacyjnego z dnia 24 czerwca 2010 r. co ustalił sąd pierwszej instancji po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego.

W ramach postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel z tytułu należnego zadośćuczynienia wypłacił S. M. kwotę 8.000zł,
a J. M. 1.500zł.

W świetle wyżej dokonanych ustaleń sąd uznał za zasadne roszczenie
o zasądzenie zadośćuczynienia na rzecz S. M. z tytułu doznanych przez niego cierpień i ustalając wysokość należnego mu zadośćuczynienia na kwotę 20.000 zł. (art. 445 § 1 kc). Uwzględniając wypłacone wcześniej powodowi kwotę 8.000 zł sąd zasądził na jego rzecz kwotę 12.000 zł
z odsetkami od dnia wyrokowania.

Odnośnie zadośćuczynienia należnego J. M. sąd uznał, że zachodzą przesłanki do zasądzenia zadośćuczynienia jej spadkobiercom. Powołując się na opinię biegłego lekarza W. D., z której wynikało, że doznane obrażenia w wypadku nie pogorszyły jej stanu układu neurologicznego i nie były przyczyną jej zgonu sąd uznał, iż należne z tego tytułu zadośćuczynienie powinno wynosić kwotę 7500zł. W tej sytuacji Sąd w punkcie drugim wyroku na podstawie art. 445 § 1 w związku z art. 441 § 1, 436 § 2, 822 § 1, 2 i 4 i 445 § 3 kc zasądził od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 6000zł wraz z ustawowymi odsetkami od 26 marca 2013r. do dnia zapłaty. Sąd zasądził odsetki ustawowe od dnia wyrokowania, gdyż wtedy zostały wykazane wszystkie okoliczności uzasadniające w tym zakresie to żądanie. Z uwagi na powyższe Sąd w punkcie trzecim wyroku oddalił roszczenie powodów z tego tytułu przekraczające kwotę 6000zł, gdyż uznał je za wygórowane.

Sąd również oddalił inne żądania powodów jako nieudowodnione.

Orzekając o kosztach Sąd wskazał na art.98 § 1 i 3 kpc oraz § 2 ust. 1 i 2 i § 6 pkt. 4 i 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Z uwagi na częściowe uwzględnienie żądań powodów oraz uiszczenie przez nich zaliczki w kwocie 800zł Sąd w punkcie szóstym wyroku pozostałe wydatki poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa w kwocie 841,97zł tj. wynagrodzenie za doręczenie dokumentacji lekarskiej oraz wynagrodzenia dla biegłych przejął na rachunek Skarbu Państwa na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Na rzecz Skarbu Państwa od pozwanego sąd nakazał pobrać jedynie opłatę (900 zł) od uwzględnionej części powództwa.

Wyrok sądu pierwszej instancji zaskarżył pozwany apelacją z dnia 17 czerwca 2013r. Pozwany zaskarżył wyrok w części uwzględniającej powództwo na rzecz S. M. ponad kwotę 2.000 zł (pkt I wyroku) oraz w części zasądzającej kwotę 6.000 zł solidarnie na rzecz S. M., D. M. (1) i D. M. (2) z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez J. M. (pkt II wyroku) oraz orzekającej o kosztach procesu za pierwszą instancję.

W apelacji skarżący zarzuca naruszenie : art. 445 § 1 kc w zw. z art. 441 § 1, art. 436 § 2, art. 822 § 1, 2 i 4 kc przez przyjęcie wadliwej interpretacji pojęcia „sumy odpowiedniej” i zasądzenia na rzecz powoda dodatkowej kwoty 12.000zł podczas gdy jest ono rażąco wygórowane ;

- art. 445 § 3 kc w zw. z art. 441 § 1, art. 436 § 2, art. 822 § 1, 2 i 4 i art. 445 § 3 kc przez przyjęcie, że należne poszkodowanej J. M. zadośćuczynienie przeszło na spadkobierców w przypadku gdy nie zostało ono uznane, a powództwo zostało wniesione po upływie kilku miesięcy od daty śmierci poszkodowanej ;

- art. 233 kpc przez arbitralny i dowolny sposób oceny zgromadzonych dowodów ;

- art 100, 98 i 99 kpc w związku z § 6 pkt 4 i 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez to, ze pomimo przegrania sprawy przez powodów w 92% sąd w całości obciążył stronę pozwaną kosztami zastępstwa procesowego.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany domagał się zmiany zaskarżonego wyroku, oddalenia powództwa w zaskarżonej części i zasądzenia kosztów procesu, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Apelacja nie jest zasadna.

Ustalenia faktyczne dokonane przez sąd pierwszej instancji są prawidłowe i sąd odwoławczy przyjmuje je za własne. Prawidłowa jest również ocena stanu faktycznego pod kątem prawa materialnego.

Apelacja pozwanego kwestionuje przyjętą przez sąd wysokość zadośćuczynienia zasądzonego na rzecz powoda S. M. uznając iż kwota 20.000 zł jest nieodpowiednia (zawyżona) w stosunku do doznanej przez powoda. krzywdy. Z tak postawioną tezą trudno się zgodzić w świetle zebranego materiału i ustalonych faktów. Powód doznał 8% -owego długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przez 3 miesiące nie był zdolny do wykonywania pracy zarobkowej i kwota 20.000 zł nie jest w takich okolicznościach wygórowana. Podnieść również należy, że ustalenie, jaka kwota zadośćuczynienia w konkretnych okolicznościach jest „odpowiednia”, należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego. Korygowanie przez sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie (vide wyrok Sądu Najwyższego z 18 listopada 2004 r. I CK 219/04 – LEX 146356). W okolicznościach tej sprawy taka dysproporcja zdaniem sądu odwoławczego nie zachodzi.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego rozstrzygnięcia zawartego w pkt II wyroku (gdzie pozwany nie kwestionuje wysokości, a samą zasadę) podnieść trzeba, że zgodnie z art. 445 § 1 k.c. w wypadku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zgodnie natomiast z art. 445 § 3 kc roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego.

Wobec zarzutu naruszenia art. 445 § 3 kc na wstępie należy odnieść się do kwestii przejścia roszczenia o zadośćuczynienie na spadkobierców poszkodowanego. Słusznie, wbrew zarzutom apelacji, sąd pierwszej instancji przyjął, że przesłanki z art. 445 § 3 kc w tej sprawie zostały spełnione. Powództwo nie zostało wprawdzie wytoczone za życia uprawnionej osoby poszkodowanej (J. M.), ale w okolicznościach tej sprawy należy przyjąć, że nastąpiło uznanie roszczenia o zadośćuczynienie na piśmie
w odpowiedzi na pozew (k. 66), a ponadto w piśmie z dnia 6 sierpnia 2010r. zawartym w aktach postępowania likwidacyjnego szkody J. M. pozwany uznał roszczenie o zadośćuczynienie co do zasady i przyznał z tego tytułu poszkodowanej kwotę 1.500 zł. Dla spełnienia przesłanki uznania roszczenia przewidzianej w art. 445 § 3 kc nie jest konieczne, aby uznanie dotyczyło konkretnej kwoty, a wystarczy uznanie roszczenia co do zasady, gdyż określenie wysokości należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia jest, zgodnie z brzmieniem art. 445 § 1 kc rzeczą sądu, a nie stron tego stosunku zobowiązaniowego (vide A. Szpunar – Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową – Oficyna Wydawnicza Branta –Bydgoszcz 1999 k. 195).

W świetle powyższych rozważań w tej sprawie zostały spełnione przesłanki do zasądzenia zadośćuczynienia na rzecz spadkobierców poszkodowanej, a podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 445 § 3 kc jest bezzasadny i pozostający w sprzeczności z wcześniejszymi działaniami pozwanego ubezpieczyciela.

Niezasadne są również zarzuty dotyczące rozstrzygnięcia co do kosztów. Twierdzenia pozwanego, że został obciążony pełnymi kosztami zastępstwa procesowego nie są zgodne z prawdą , gdyż łączne koszty jakimi pozwany został obciążony (z kosztami należny i Skarbowi Państwa włącznie) są niższe niż jednokrotna stawka wynagrodzenia adwokackiego za zastępstwo procesowe przewidziana (dla wartości przedmiotu sporu powyżej kwoty 222.000 zł gdyż taka była wartość przedmiotu sporu wskazana w pozwie) w § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( tekst jednolity Dz. U. Z 2013 r. poz. 461). Wysokość zasądzonych kosztów od pozwanego mieści się w granicach stawek przewidzianych dla uwzględnionych roszczeń powodów oraz wysokości wydatkowanych kosztów opinii biegłych. Koszty obciążające pozwanego, a należne Skarbowi Państwa są również tylko w odniesieniu do uwzględnionej (a nie dochodzonej) części powództwa.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny w Lublinie na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w wyroku. O kosztach sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc w zw. § 6 pkt 5 i § 13 ust.1 pkt 2 powołanego wcześniej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( tekst jednolity Dz. U. Z 2013 r. poz. 461).