Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2016 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania N. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

numer (...) z dnia 17 sierpnia 2015 r.

w sprawie: N. K. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

z udziałem Ł. C. (1)

o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

oddala odwołanie.

Na oryginale właściwy podpis.

VI U 2700/15

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 17 sierpnia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – na podstawie art.83 ust.1 pkt 3 w związku z art.18 ust.1, art.20 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015r., poz.121 z późn. zm.), art.58 § 2 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014r., poz.121 j.t.) – ustalił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne N. K. (1), podlegającej ubezpieczeniom jako pracownik u płatnika składek Ł. C. (1), od miesiąca 12/2014r. w kwocie 1.680 zł t.j. minimalne wynagrodzenie za pracę, obowiązujące od 1 stycznia 2014r. ogłoszone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 września 2013r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014r. (Dz. U. z 2013r., poz.1074) oraz 1.750 zł t.j. minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące od 1 stycznia 2015r. ogłoszone w rozporządzeniu Rady Ministrów z 11 września 2014r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2015r. (Dz. U. z 2014r., poz.1220), w przeliczeniu na miesiąc.

W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy wskazał, iż w związku z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego dla N. K. (1), powziął wątpliwość, co do wysokości miesięcznego wynagrodzenia określonego w umowie o pracę na poziomie 7.800 zł, którą to umowę ubezpieczona zawarła z płatnikiem składek Ł. C. (1). W trakcie kontroli strony postępowania zgodnie oświadczyły, że nie są ze sobą spokrewnione. Do zakresu obowiązków N. K. (1) na stanowisku przedstawiciela handlowego należało: nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów z dostawcami drewna z Ukrainy, nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów z odbiorcami drewna na terenie Polski, prowadzenie i sprzedaż towarów, projektowanie konstrukcji drewnianych za pomocą programu (...), tłumaczenie w mowie i piśmie w jeżyku ukraińskim i angielskim. Organ rentowy ustalił jednak, iż nie posiadała ona uprawnień oraz certyfikatów świadczących o szkoleniach w zakresie projektowania pokryć dachowych, a z dokumentacji wynikało, że w trakcie trwania zatrudnienia nie nawiązywała też współpracy – kontaktów z Ukrainą. Ponadto na podstawie zebranego materiału dowodowego w trakcie postępowania kontrolnego organ rentowy ustalił, iż N. K. w dniach 27 grudnia 2014r. oraz 24 stycznia 2015r. – według przedstawionej dokumentacji t.j. zapisu komputerowego korespondencji (maili) wysyłała informacje i oferty do kontrahentów, jednakże w wymienionych dniach nie ma złożonych podpisów przez ubezpieczoną na listach obecności. Na wystawionych fakturach w dniu 11 kwietnia 2015r. do dwóch kontrahentów również widnieją jej podpisy, jednak z listy obecności wynika, że nie była w pracy w wymienionym dniu.

Organ rentowy wskazywał także, iż z zeznań płatnika składek wynikało, że ubezpieczona ukończyła kurs obsługi programu komputerowego (...) (służący do projektowania konstrukcji z drzewa), jednak płatnik nie jest w posiadaniu zaświadczenia o ukończeniu kursu ponieważ szkolenie było przeprowadzone w Niemczech i nie zostało wystawione (było to szkolenie przeprowadzone w ramach współpracy).

W związku z tym organ rentowy uznał, że N. K. wykonywała jedynie pracę pracownika biurowego, a nie pracę specjalistyczną odnośnie projektów. Była również zatrudniona jako przedstawiciel handlowy, jednak nie posiadała prawa jazdy, które jest niezbędne do pozyskiwania nowych klientów. Ponadto brak dowodów na nawiązywanie współpracy i ewentualne podpisywanie kontraktów z kontrahentami z Ukrainy.

ZUS Oddział w B. powoływał się przy tym na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005r. sygn. akt UZP 2/05, zgodnie z którą podstawę wymiaru składki ubezpieczonego, będącego pracownikiem, stanowi wynagrodzenie godziwe, a więc należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe, sprawiedliwe, zachowujące cechy ekwiwalentności do pracy. Ocena godziwego wynagrodzenia wymaga uwzględnienia każdego konkretnego przypadku, a zwłaszcza rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy oraz wymaganych kwalifikacji.

Zdaniem organu rentowego z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że ustalenie dla N. K. (1) wysokiego wynagrodzenia nie spełniało powyższych cech, zatem należy uznać je za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, a więc nie tylko z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), ale także interesu publicznego.

W myśl zasady swobodnego kształtowania postanowień umownych, strony mogą uzgodnić dowolną wysokość wynagrodzenia, jednak dowolność ta może być realizowana w takim zakresie, w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Oczywistym jest, że umowa o pracę wywołuje skutki nie tylko bezpośrednie dotyczące wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, ale także pośrednie, w tym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych: kształtuje stosunek ubezpieczenia społecznego, określa wysokość składki, a w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń, których wysokość uzależniona jest od podstawy wymiaru składki, a więc wysokości ustalonego w umowie o pracę, w której ustalona wysokość wynagrodzenia nie służy odpłacie za pracę, ale innemu celowi i jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, to umowa o pracę w części dotyczącej tego wynagrodzenia jest nieważna (art.58 § 2 Kodeksu cywilnego). Wówczas postanowienia umowy o pracę dotyczące wysokości wynagrodzenia należy zastąpić innymi, nie godzącymi w zasady współżycia społecznego i nie prowadzącymi do nadmiernego uprzywilejowania pracownika. Pozostałe warunki umowy o pracę pozostają bez zmian.

Zgodnie z art.58 § 3 K.c. jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynności nie zostałyby dokonane.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ustalił zatem podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne N. K. (2) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika Ł. C. (1) od dnia 12 grudnia 2014r. w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona N. K., zarzucając zaskarżonej decyzji błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na dowolnym ustaleniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne odwołującej, poprzez uznanie, iż umowa zawarta pomiędzy nią a Ł. C. (1) w zakresie wysokości wynagrodzenia została zawarta w innym celu, sprzecznym z zasadami współżycia społecznego, aniżeli odpłata za realnie wykonaną pracę, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy implikuje tezę przeciwną.

W uzasadnieniu zaskarżenia odwołująca stanowczo zaprzeczała, aby ustalone w umowie o pracę wynagrodzenie, jak i wskazane w niej stanowisko pracy, nie było adekwatne do pracy rzeczywiście wykonywanej. Zdaniem powódki organ rentowy nie wziął pod uwagę specyfiki obowiązków, które leżały po jej stronie, m.in. pozyskiwanie klientów, które wymaga odpowiedniego czasu. Podnosiła przy tym, iż w przedsiębiorstwie (...) pracowała zaledwie pięć miesięcy, z czego przez większą część pracy wdrażała się w jego funkcjonowanie i budowała własną sieć kontaktów. Nie sposób zatem uznać za trafne twierdzenie ZUS jakoby brak pozyskiwania przez nią nowych klientów świadczył o pozorności zawartej z Ł. C. (1) umowy o pracę w zakresie wysokości uzyskiwanego przez nią wynagrodzenia, czy też zakresu obowiązków. Skarżąca uznała za całkowicie dowolne twierdzenie ZUS jakoby posiadanie prawa jazdy było niezbędne do wykonywania obowiązków na stanowisku przedstawiciela handlowego. Obowiązki te można bowiem z powodzeniem wykonywać stacjonarnie, pozyskując kontrahentów przy wykorzystaniu środków komunikacji pośredniej (m.in. za pomocą poczty elektronicznej, rozmów telefonicznych, wysyłaniem korespondencji do klientów).

Za okoliczność wymagającą szczególnego wysubtelnienia odwołująca uznawała to, że wprawdzie rozpoczynając pracę u Ł. C. (1) w grudniu 2014r. znajdowała się już w ciąży, jednakże procedura uzyskiwania przez Ł. C. (1) zezwolenia na jej zatrudnienie rozpoczęła się przed zajściem przez nią w ciążę. Nie sposób zatem – w jej ocenie – nie narażając się na zarzut dowolności, twierdzić że okoliczność, iż znajdowała się ona w ciąży, determinowała wysokość jej wynagrodzenia.

Powołując powyższe podstawy zaskarżenia N. K. wnosiła „o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania”. Na rozprawie pełnomocnik powódki wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne N. K. (1) z tytułu pracowniczego zatrudnienia u Ł. C. (1) jest zgodna z wynagrodzeniem przewidzianym w umowie o pracę i wynosi 7.800 zł brutto miesięcznie (e-protokół rozprawy k.75 – oraz skrócony protokół rozprawy k.67-68).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

W dniu 12 grudnia 2014r. Ł. C. (1), prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą pod firma P.W. (...) w C. oraz obywatelka Ukrainy N. K. podpisali umowę o pracę na czas określony od 12 grudnia 2014r. do 31 października 2015r. na mocy której N. K. zatrudniona została w wymiarze pełnego etatu na stanowisku przedstawiciela handlowego za wynagrodzeniem 7.800 zł brutto. W dniu 23 października 2014r. Ł. C. (1) uzyskał zezwolenie na pracę N. K. (1) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stanowisku przedstawiciela handlowego i w pełnym wymiarze czasu pracy. W dniu 1 listopada 2015r. Ł. C. (1) i N. K. podpisali też drugą umowę o pracę na czas nieokreślony, na mocy której N. K. została zatrudniona od 1 listopada 2015r. w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku przedstawiciela handlowego, za wynagrodzeniem brutto 7.800 zł.

W dniu 12 grudnia 2014r. strony powyższych umów o pracę podpisały też pisemny zakres obowiązków pracowniczych ubezpieczonej, zgodnie z którym miała ona wykonywać następujące czynności:

-

nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów z dostawcami drewna z Ukrainy,

-

nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów z odbiorcami wyrobów z drewna na terenie Polski,

-

prowadzenie sprzedaży towarów,

-

projektowanie konstrukcji drewnianych za pomocą programu (...),

-

tłumaczenie w mowie i piśmie w języku ukraińskim oraz angielskim.

Ubezpieczona ukończyła wyższe studia ekonomiczne na kierunku turystyka, a następnie pracowała na Ukrainie przez 3 lata w banku zajmując się udzielaniem kredytów. W póżniejszym okresie pracowała w biurze turystycznym przy sprzedaży usług turystycznych. W przedsiębiorstwie zainteresowanego Ł. C. (1) rozpoczęła ona pracę w dniu 12 grudnia 2014r. i pracowała efektywnie do kwietnia 2015r. Następnie przebywała na zwolnieniu lekarskim aż do dnia 27 lipca 2015r. kiedy urodziła córkę, której ojcem jest jej pracodawca Ł. C. (1). Po urodzeniu dziecka ubezpieczona nie wróciła do pracy lecz do chwili obecnej opiekuje się dzieckiem, pobierając zasiłek macierzyński.

Po zawarciu umowy o pracę w dniu 12 grudnia 2014r. ubezpieczona wykonywała swoje obowiązki pracownicze głównie w biurze, udostępnionym Ł. C. (1) nieodpłatnie przez M. P., od którego Ł. C. (1) wynajmuje nieruchomość, położoną w miejscowości C. (odległą 5-6 km od S.), na której prowadzi działalność gospodarczą – suszarnię drzewa. Biuro, w którym pracowała ubezpieczona, położone jest w C. na terenie nieruchomości należącej do M. P., na której stoi jego dom oraz odrębny budynek, w którym znajduje się biuro, w którym pracowała ubezpieczona. Nieruchomość ta jest odrębną nieruchomością od tej, którą wynajmuje od M. P. dla potrzeb własnej działalności gospodarczej Ł. C. (1). Do biura ubezpieczona dojeżdżała ze S. i pracowała ona w godzinach od 8:00 do 16:00 – 17:00. Jej praca polegała na zdobywaniu nowych klientów dla firmy (...) poprzez przeprowadzenie rozmów telefonicznych i poprzez korespondencję mailową w internecie. Wystawiała i podpisywała ona faktury dla firmy (...). Przedstawiała też klientom oferty sprzedaży konstrukcji dachowych i samochodów. Sporadycznie udawała się ona do klientów firmy (...) w celu osobistego przedstawienia ofert albo dostarczenia faktur.

Ł. C. (1) na terenie suszarni zatrudniał także 4 pracowników fizycznych (obecnie 3), m.in. na stanowiskach: operatora wózka widłowego, suszarniowego drewna. Pracownicy Ci początkowo zarabiali po 2.100 zł brutto, a obecnie ich wynagrodzenie ustalone jest na poziomie najniższego wynagrodzenia krajowego. Do zmiany wysokości ich wynagrodzeń doszło ze względów ekonomicznych, leżących po stronie pracodawcy.

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z przesłuchania stron N. K. (1) i Ł. C. (1) oraz zeznań świadków A. T., A. S., M. P. i S. S. (e-protokół rozprawy k.33, k.75 i k.95) oraz dowodów z dokumentów z akt osobowych pracowników Ł. C. (1) oraz zebranych w formie odpisów bądź kserokopii w aktach organu rentowego.

Spór w rozpoznanej sprawie dotyczył podstawy wysokości wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne N. K. (1) z tytułu zatrudnienia pracowniczego u Ł. C. (1). Po przeprowadzeniu postępowania kontrolnego organ rentowy nie zakwestionował w zaskarżonej decyzji faktu rzeczywistego zatrudnienia N. K. (1) u Ł. C. (1) na podstawie umowy o pracę. Kwestia ta przesądzona została prawomocnie tą decyzją albowiem zakres zaskarżenia dotyczył tylko różnicy pomiędzy podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynikającą z postanowień umowy o pracę (wynagrodzenie miesięczne w kwocie 7.800 zł brutto), a podstawą wymiaru składek na te ubezpieczenia ustaloną przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji (od grudnia 2014r. – 1/680 zł oraz od 1 stycznia 2014r. – 1.750 zł).

Sąd Okręgowy rozstrzygając powyższy spór dostrzegał prawo stron stosunku pracy do ustalenia – w ramach wyrażonej w art.353 ¹ K.c. zasady swobody umów – wysokości miesięcznego wynagrodzenia pracownika. Jednak prawo to nie ma charakteru absolutnego w tym znaczeniu, iż podlega ono ograniczeniu zarówno w przypadku, gdy ustalona płaca będzie znacząco za niska (co chroni interes prywatny pracownika), jak również rażąco wygórowana i jako taka niegodziwa – za czym przemawia ochrona interesu publicznego.

Problem ochrony interesu publicznego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nabiera istotnego znaczenia, co wyeksponował Sąd Najwyższy m. in. w uchwale z dnia 27 kwietnia 2005r. w sprawie II UZP 2/05 – na którą powoływał się organ rentowy w zaskarżonej decyzji. W judykacie tym Sąd Najwyższy wskazał, iż należy pamiętać, że umowa o pracę wywołuje skutki nie tylko bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze pośrednie, w tym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych; kształtuje ona stosunek ubezpieczenia społecznego, określa wysokość składki, a w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Są to skutki bardzo doniosłe, zarówno z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), jak i interesu publicznego. Należy zatem uznać, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń. Co więcej, godziwość wynagrodzenia – jedna z zasad prawa pracy (art.13 K.p.) – zyskuje dodatkowy walor aksjologiczny, w prawie ubezpieczeń społecznych istnieje bowiem znacznie ważniejsza niż w prawie pracy bariera działania w ramach prawa, oparta na wymagającym ochrony interesie publicznym i zasadzie solidarności ubezpieczonych. Względność zasady godziwości wynagrodzenia, wyrażającej się koniecznością odniesienia się nie tylko do potrzeb pracownika, ale także świadomości społecznej oraz ogólnej sytuacji ekonomicznej i społecznej, nie powinna budzić wątpliwości. W związku z tym nadmiernemu uprzywilejowaniu płacowemu pracownika, które w prawie pracy mieściłoby się w ramach art.353 ¹ K.c., w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, można przypisać – w okolicznościach każdego konkretnego wypadku – zamiar nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia. Należy bowiem pamiętać, że alimentacyjny charakter tych świadczeń oraz zasada solidaryzmu wymagają, żeby płaca – stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki – nie była ustalona ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej. Jest tak również dlatego, że choć przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w literalnej warstwie odnoszą wysokość składek do wypłaconego wynagrodzenia, to w rzeczywistości odwołują się do takiego przełożenia pracy i uzyskanego za nią wynagrodzenia na składkę, która pozostaje w harmonii z poczuciem sprawiedliwości w korzystaniu ze świadczeń z ubezpieczenia, udzielonych z zasobów ogólnospołecznych. Sąd Najwyższy podkreślił ponadto, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest ograniczony wyłącznie do zakwestionowania faktu wypłacenia wynagrodzenia w ogóle lub we wskazanej kwocie ani tylko prawidłowości wyliczenia, lecz może ustalać stosunek ubezpieczenia społecznego na ściśle określonych warunkach, będąc niezwiązanym nieważną czynnością prawną (w całości lub w części). Realna możliwość takiej kontroli powstaje po przekazaniu przez płatnika raportu miesięcznego, przedkładanego zgodnie z art.41 ust.1 ustawy systemowej. W raporcie płatnik przedstawia między innymi: dane w tytule ubezpieczenia i podstawie wymiaru składek oraz dokonuje zestawienia należnych składek na poszczególne ubezpieczenia. Dane te mogą być zakwestionowane zarówno przez ubezpieczonego, jak i przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W ramach art.41 ust.12 i ust.13 ustawy systemowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zakwestionować także wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art.58 K.c.).

Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z art.58 § 1 K.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Art.58 § 2 K.c. stanowi, że nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Odnosząc powyższe rozważania natury ogólnej do ustalonego stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy Sąd Okręgowy podzielił przedstawione w zaskarżonej decyzji stanowisko organu rentowego co do nieważności umowy o pracę z dnia 12 grudnia 2014r. zawartej pomiędzy Ł. C. (1) i N. K. w części przewyższającej minimalne wynagrodzenie. W ocenie Sądu wynagrodzenie miesięczne ustalone w tej umowie o pracę na kwotę 7.800 zł brutto była rażąco wygórowana i nieadekwatne do rodzaju pracy ubezpieczonej i rzeczywiście realizowanych przez nią obowiązków pracowniczych.

Podstaw powyższego ustalenia Sąd Okręgowy upatruje w następujących elementach stanu faktycznego sprawy, potwierdzonych zebranym materiałem dowodowym.

Po pierwsze praca ubezpieczonej na stanowisku przedstawiciela handlowego ograniczała się zasadniczo do pracy w biurze i polegała na prostych czynnościach faktycznych: przedstawianie w formie rozmów telefonicznych albo w formie maili ofert kupna towarów produkowanych w firmie pracodawcy (poszycia dachowe) bądź ofert kupna samochodów, którym handlował pracodawca. Ubezpieczona w okresie swojej wcześniejszej kariery zawodowej pracowała w bankowości, zajmując się kredytami, oraz w biurze turystycznym przy sprzedaży usług turystycznych.

Mimo zatem, iż ukończyła ona wyższe studia ekonomiczne, to nie posiadała doświadczenia zawodowego na stanowisku przedstawiciela handlowego w tych branżach handlu, w których funkcjonowała firma jej pracodawcy.

Co istotniejsze, faktycznie realizowany przez nią zakres obowiązków pracowniczych był znacznie ograniczony w stosunku od sporządzonego na piśmie zakresu obowiązków, znajdującego się w jej aktach osobowych. Brak było wiarygodnych dowodów, aby wykonywała ona tłumaczenia w mowie i piśmie na rzecz zainteresowanego pracodawcy oraz aby nawiązywała i podtrzymywała kontakty swojego pracodawcy z dostawcami drewna z Ukrainy. W szczególności nie potwierdzały wykonywania przez odwołującą się tego rodzaju zadań odpisy dokumentów zebranych przez organ rentowy w aktach sprawy. Dokumenty te dotyczyły wyłącznie kontaktów krajowych. Składając wyjaśnienia w postępowaniu administracyjnym Ł. C. (1) przyznał też, że w okresie świadczenia pracy przez odwołującą się nie udało jej się pozyskać żadnego zakupu drewna z Ukrainy. A w czasie przesłuchania przed Sądem podał, iż nie pamięta czy wystawiał dla niej delegacje służbowe na wyjazdy na Ukrainę.

Ponadto ubezpieczona nie mogła realizować obowiązków pracowniczych w zakresie projektowania konstrukcji drewnianych za pomocą programu komputerowego WOLF – WIN, gdyż w momencie podejmowania zatrudnienia u Ł. C. (1) nie miała do tego żadnych kwalifikacji. W trakcie zatrudnienia podejmowała ona dopiero naukę związaną ze zdobywaniem w tym zakresie kwalifikacji poprzez uczestniczenie w jedno – bądź kilkudniowych kursach. Ubezpieczona przyznała tę okoliczność w trakcie informacyjnego wysłuchania oraz dowodu z jej przesłuchania podając, że projekty dachów wykonywał na rzecz jej pracodawcy T. C. i że Ł. C. (1) chciał aby nauczyła się ona projektowania dachów. Z kolei dowód z przesłuchania Ł. C. (1) potwierdzał brak uprawnień budowlanych ubezpieczonej oraz konieczność weryfikowania prób projektów wykonanych przez ubezpieczoną przez T. C. – pracownika firmy niemieckiej (...), która dostarczała program komputerowy służący do opracowywania projektów dachów.

O tym, iż mogły to być co najwyżej tylko początkowe próby projektowe ubezpieczonej, bez istotnego znaczenia dla pracodawcy, świadczy to, iż nie zostały zaoferowane dowody, które potwierdzałyby samodzielne sporządzenie projektów poszyć dachowych przez ubezpieczoną. Zresztą ubezpieczona przyznała, iż sporządzała jedynie oferty sprzedaży dachów, a same projekty wykonywał T. C. (skrócony protokół rozprawy – k.68 i k.70 a.s.)

Odrębną kwestią wpływającą na ocenę spornej między ZUS i odwołującą się kwestią wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest także ten element stanu faktycznego sprawy, który potwierdza, iż ubezpieczona N. K. była pierwszą osobą zatrudnioną w firmie (...) (wcześniej nie zatrudniał on przedstawiciela handlowego), a ponadto w okresie długotrwałej nieobecności ubezpieczonej od kwietnia 2015r. do czasu wyrokowania przez Sąd nie zatrudnił on w jej miejsce innej osoby na tym stanowisku i sam przejął jej obowiązki (przesłuchanie Ł. C. – k.73). Okoliczność ta wpływa istotnie – zdaniem Sądu – na ocenę znaczenia zatrudnienia N. K. (3) dla pracodawcy w zakresie wartościowania jej pracy w aspekcie ustalania właściwego, adekwatnego do niej wynagrodzenia. Znaczenie to w kontekście powyższych ustaleń nie było zbyt duże, skoro pracodawca bez większych problemów sam przejął realizację zadań tej pracownicy, w czasie długotrwałej jej nieobecności trwającej do chwili obecnej. Z tej przyczyny za adekwatne do rzeczywistej wartości świadczonej przez N. K. pracy uznać należy – tak jak uczynił to organ rentowy – minimalne wynagrodzenie za pracę ustalone zgodnie z właściwymi, wskazanymi w zaskarżonej decyzji przepisami. Dodatkowo konkluzję tą potwierdza to, iż w latach 2014 i 2015 firma pracodawcy ubezpieczonej – mimo znacznych przychodów - przynosiła straty, ze względu na poważne inwestycje w środki trwałe (zeznania świadka A. T., okoliczność przyznana też przez Ł. C. (1) do protokołu rozprawy – k.70 i zestawienie przychodów firmy (...). C. – k.89). Zmusiło to Ł. C. (1) do obniżenia wynagrodzeń zatrudnionym przez niego pracownikom fizycznym do poziomu wynagrodzeń minimalnych (przesłuchanie zainteresowanego k.69).

W końcowej części niniejszych rozważań zwrócić jeszcze należy uwagę na to, iż w orzecznictwie podkreśla się, że stwierdzenie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy osoby bliskiej pracodawcy wymaga jednoznacznych ustaleń, że zostały spełnione warunki podjęcia takiego zatrudnienia oraz że miało miejsce wykonywanie obowiązków w sposób charakterystyczny dla stosunku pracy, a nie tylko, że brak było zakazu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 19 września 2003r. II UK 41/03 – OSNP z 2004r., Nr 11, poz.199). W uzasadnieniu tego judykatu wskazano też, że brak formalnych przeciwskazań do zatrudnienia osób bliskich w ramach stosunku pracy nie wyklucza kompetencji organu ubezpieczeń społecznych do weryfikowania deklarowanego tytułu ubezpieczenia (art.68 pkt 1 i 2 ustawy systemowej), zwłaszcza gdy ustalenie to dotyczy osoby bliskiej (n.p. córki) w zaawansowanej ciąży, dla której pracodawca tworzy specjalnie nowe stanowisko pracy z godziwym wynagrodzeniem, wpływając (poprzez należne składki) na wysokość świadczeń z pracowniczego ubezpieczenia społecznego, z których wnioskodawczyni zamierzała korzystać po stosunkowo krótkim okresie od zawarcia umowy o pracę. Rzeczywisty charakter pracowniczego zatrudnienia osób bliskich pracodawcy wymaga nie tylko stwierdzenia braku formalnych zakazów do ich zatrudnienia w ramach stosunku pracy, ale rygorystycznych ustaleń i przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę bliską obowiązków o cechach kreujących zobowiązanie pracownicze. Jest to niezbędne do wyeliminowania z obrotu prawnego zachowań osób bliskich, zmierzających do obejścia lub nadużywania prawa do korzystniejszego tytułu i świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Analogiczne uprawnienie organu rentowego przysługuje mu w sprawie, w której kontrolowana jest deklarowana przez płatnika (pracodawcę) podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zatrudnionej przez niego osoby bliskiej.

Zainteresowany pracodawca i odwołująca się – jak wynika z ich przesłuchania – bliskie relacje utrzymywali jeszcze przed zawarciem umowy o pracę z 12 grudnia 2014r. (od sierpnia 2014r.), a od sierpnia 2015r. zamieszkali oni razem. Okoliczność ta – w kontekście wyżej ustalonych okoliczności faktycznych – niewątpliwie wpływała na wysokość ustalonego w umowie o pracę wynagrodzenia, wysokość która nie odpowiadała rzeczywistej wartości świadczonej przez ubezpieczoną pracy. W sposób pośredni, choć wyraźny potwierdza to próbę zatajenia przez zainteresowanego swoich bliskich relacji z N. K.. W postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym Ł. C. (1) zeznał bowiem do protokołu w dniu 10 lipca 2015r., iż N. K. jest dla niego osobą obcą (protokół przesłuchania w aktach sprawy administracyjnej).

Wyżej przedstawione motywy uzasadniały zatem, na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 K.p.c. w związku z art.58 § 1, § 2 i § 3 K.p.c. i art.18 ust.1 oraz art.20 ust.1 ustawy systemowej, oddalenie odwołania.