Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 sierpnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jarosław Klon

Protokolant: Agnieszka Lach

po rozpoznaniu w dniu 31 sierpnia 2016 roku w Rybniku

sprawy z powództwa D. R.

przeciwko (...) S.A. V. (...) w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwa;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3 617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

W pozwie przeciwko (...) S.A V. (...) w W. powód D. R. domagał się zasądzenia:

- kwoty 92.500 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wskutek śmierci najbliższego członka rodziny wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 15.04.2012 r. do dnia zapłaty,

- kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych oraz zwolnienie jej od kosztów postępowania w sprawie.

W szerokim uzasadnieniu (k. 1 – 10 akt sprawy) opisał głębię więzi emocjonalnej jaka wiązała go z nieżyjącą córką G. P. i rozmiar doznanej krzywdy po śmierci córki.

Postanowieniem z dnia 25 września 2013 roku powód został zwolniony od obowiązku ponoszenie kosztów sądowych w całości. (Postanowienie k. 37 akt sprawy)

Pozwana (...) S.A V. (...) w W. wniosła o oddalenie powództwa.

Podniosła, iż wypłaciła na rzecz powoda kwotę 7500 złotych, która w pełni zaspokaja – w jej ocenie – krzywdę jakiej doznał powód po śmierci córki. Swoje stanowiska przedstawiła w szerokim uzasadnieniu k. 38 – 48. W końcowej fazie procesu pozwana podkreślała, iż z uwagi na nabytą wiedzę, dotyczącą sposobu w jaki wcześniej traktował powód swoja córkę w rzeczywistości żadna kwota zadośćuczynienia nie była mu należna.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

G. P. zginęła w wyniku wypadku samochodowego w dniu 3 lutego 2012 roku w T.. Półtorej miesiąca przed wypadkiem G. P. urodziła córkę K. P.. Wcześniej G. P. pracowała w Holandii wraz ze swoją matką Ł. R..

Dowód: odpis skrócony aktu zgonu G. P. k. 17, zeznania świadka Ł. R. – rozprawa z dnia 10 grudnia 2014 roku k. 157 akt, Ż. R. rozprawa z dnia 22 kwietnia 2015 roku k. 198 akt sprawy,

Powód D. R. wykorzystywał seksualnie swoją córkę G. P.. G. P. opowiedziała o tym swojemu byłemu mężowi S. P.. Stwierdziła, iż kiedy była jeszcze osobą niepełnoletnią ojciec dotykał ją w intymne miejsca i kazał jej aby dotykała ich sąsiada w takie miejsca. Powiedziała mu też, że ma obawy co do pozostałych sióstr. Komunikowała też o wykorzystywaniu przez ojca również jednej z jej sióstr. Powód wykorzystywał również seksualnie swoją córkę Ż. R. (do czasu kiedy ta uczęszczała do 6 klasy szkoły podstawowej). Aktualnie toczy się postępowanie karne w sprawie wykorzystywania seksualnego przez powoda córki W.. Postępowanie karne co do pokrzywdzonej Ż. R. i G. R. (P.) zostało umorzone – odnośnie Ż. R. z uwagi na przedawnienie karalności, a co do nieżyjącej G. P. z uwagi na brak dostatecznych znamion uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.

Dowód: zeznania świadków Ż. R. – rozprawa z dnia 22 kwietnia 2015 roku k. 198 akt sprawy, zeznania świadka S. P. – rozprawa z dnia 31 sierpnia 2016 roku k. 433 – 434 akt sprawy, materiały z postępowania karnego w sprawie II K 600/14 k. 309 – 375 akt sprawy, postanowienie Prokuratury Rejonowej w Rybniku k. 192 – 197 akt sprawy, zeznania świadka Ł. R. – rozprawa z dnia 31 sierpnia 2016 roku,

G. P. wyprowadziła się z domu kiedy miała 18 lat – w 2001 roku. Po wyprowadzce miała dobrą relację z powodem D. R., choć zdarzały się konflikty między nią a ojcem i w czasie jednego z nich powód krzyczał do córki, że wyrzuci ją z domu. W czasie tych konfliktów G. P. była mocno podenerwowana i trzęsły jej się ręce. Pracując w Holandii często przyjeżdżała do Polski i odwiedzała ojca. Powód prowadził swoją córkę do ślubu z S. P.. Po rozstaniu się z mężem mieszkała przez jakiś czas w domu rodziców wraz z synem. Ojca odwiedzała również w okresie ciąży z córką K.. Po urodzeniu córki G. P. przyjeżdżała do powoda wraz z córką. G. P. spędzała z rodzicami święta i pomagała w ich przygotowaniu. Kiedy powód dowiedział się o śmierci córki wpadł w rozpacz. Brał leki uspokajające – relanium, miał koszmarne sny. Bardzo długo przeżywał okres żałoby.

Dowód: zeznania świadków Ż. R. – rozprawa z dnia 22 kwietnia 2015 roku k. 198 akt sprawy, zeznania świadka S. P. – rozprawa z dnia 31 sierpnia 2016 roku k. 433 – 434, zeznania powoda - rozprawa z dnia 22 kwietnia 2015 roku – protokół k. 198 akt verte, zeznania świadka Ł. R. –rozprawa z dnia rozprawa z dnia 31 sierpnia 2016 roku i 10 grudnia 2014 roku k. 157 akt,

W strukturze osobowości powoda obserwuje się: niski stopień uspołecznienia, niedostosowanie do wymagań życia społecznego, egocentryzm, nieufność lubo wrogi stosunek do otoczenia, obniżony krytycyzm oraz obniżone poczucie odpowiedzialności i winy. Posiada też niski stopień empatii oraz słabą wrażliwość na problemy i uczucia innych osób. Cechuje go niska tolerancja na niepowodzenia, skłonność do drażliwości i agresywności. Skłonny jest do psychofizycznej demobilizacji pod wpływem nacisków życia, silnych frustracji. Jego samoocena jest niska, przeżywa lęki przed sprawdzeniem się, krytyką i ośmieszeniem. W sferze afektywnej osobowości obserwuje się u niego skłonność do działań popędowych (impulsywność, niekontrolowana agresja, ) labilność emocjonalną, skłonność do izolowania uczuciowego. Ujawnia nastawienie na zaspokajanie własnych potrzeb. Nie radzi sobie ze stresem lub frustracją w sposób konstruktywny. Wybiera nieefektywne style zaradcze, które nie zmierzają do rozwiązywania zadania oraz regulowania emocji. Skłonny jest w sytuacjach stresowych do koncentrowania się na własnych przeżyciach, takich jak złość, napięcia czy poczucie winy. W jego zachowaniu dominuje ekspresja emocji zakłócająca funkcjonowanie na tyle, że złudzenie reakcji emocjonalnych staje się dla niego celem pierwszorzędnym. Trudno mu jest poszukiwać współczucia u innych, zwłaszcza biorąc pod uwagę nieufny stosunek do otoczenia. Obraz kliniczny osobowości powoda to osobowość nieprawidłowa. Jest to jej zaburzenie, przejawiające się głównie zakłóceniem prawidłowego funkcjonowania mechanizmów integracyjno – regulacyjnych. Charakteryzuje się przewagą sfery popędowo – emocjonalnej nad poznawczo – uczuciową. Tego rodzaju osobowość nie ma związku przyczynowo – skutkowego ze śmiercią córki G. P.. Sposób przeżywania procesu żałoby nie nosił znamion patologicznych. Powód doświadczył w związku ze śmiercią córki emocjonalnego urazu, lecz na obecnym etapie dopuścił do siebie fakt straty.

Dowód: opinia biegłej K. Z. – k. 232 – 237 akt sprawy,

Sąd zważył co następuje:

Powództwo okazało się bezzasadne.

Bezspornym było, że:

- pozwana uznała swoją odpowiedzialność wobec D. R. na podstawie art. 446§4 k.c,

- wypłaciła z tego tytułu na rzecz powódki kwotę 7500 złotych,

- w toku procesu pozwana – po ujawnieniu treści procesowych z procesu karnego przeciwko powodowi – zmieniła zdanie i uznała, iż jakiekolwiek zadośćuczynienie powodowi się nie należy.

Spornym było, czy powodowi należne jest dalsze zadośćuczynienie za śmierć córki w wysokości 92 500 złotych?

D. R. jest ojcem nieżyjącej G. P.. Z zeznań świadka S. P. wynika, iż G. P., gdy była jeszcze osobą niepełnoletnią, była przez ojca wykorzystywana seksualnie. Kiedy jeszcze G. P. była narzeczoną S. P. opowiedziała mu jedynie raz o tym, że ojciec ją dotykał, również kazał dotykać sąsiada w intymne miejsca. O fakcie wykorzystywania seksualnego, ze strony D. R., zeznała też jego córka Ż. R.. Z tym, że stwierdziła, iż nie ma wiedzy na temat wykorzystywania seksualnego G. P. przez ojca, podała iż powód ją wykorzystywał seksualnie aż do ukończenia przez nią 6 klasy szkoły podstawowej. Z kolei z zeznań świadka Ł. R. wynika, iż miał istnieć pamiętnik G. P., gdzie miała opisać w jaki sposób była wykorzystywana przez ojca seksualnie, ale nie został on odnaleziony. Ł. R. wiedziała o tym z relacji najstarszej córki G. R.. Nadto z zeznań i Ł. R. i S. P. wynika, iż najmłodsza córka D. R. opowiedziała o tym, iż D. R. – jej ojciec – wykorzystywał ją seksualnie. Zestawiając zeznania świadka S. P., Ż. R. i Ł. R. z oceną osobowości powoda dokonaną przez biegłą K. Z. sąd przyjął za wiarygodne zeznania S. P., iż G. P. była wykorzystywana seksualnie przez D. R..

Po pierwsze, fakt jednokrotnej relacji nieżyjącej już G. P., skierowanej do S. P., nie sprawia iż była to relacja niewiarygodna. Świadek opisał, iż była to reakcja spontaniczna i potem już nigdy o tym nie rozmawiali.

Po drugie, fakt iż D. R. wykorzystywał seksualnie Ż. R. uprawdopodabnia z kolei fakt, iż wcześniej wykorzystywał seksualnie córkę G..

Po trzecie, fakt toczącego się postępowania karnego wobec D. R., w zakresie wykorzystywania seksualnego najmłodszej córki stron, która miała opisać tego rodzaju zachowanie się powoda wobec niej, jeszcze bardziej umacnia wniosek, iż wcześniej wobec innych córek takie zachowanie powoda miało miejsce.

Po czwarte, opis osobowości powoda nakreślony przez biegłą K. Z., wskazuje, na tego rodzaju dolegliwości u powoda, które uprawdopodobniają, iż wcześniej mógł dopuścić się wobec córki G. P. (wcześniej R.) czynów polegających na jej wykorzystywaniu seksualnym.

Z kolei logicznym jest, iż żona powoda Ł. R. nie miała świadomości takiego zachowania się powoda wobec córki G. bowiem:

- po pierwsze, nie można zakładać, iż powód działał tak aby żona się o tym dowiedziała a wręcz musiał tak się zachowywać aby żona niczego nie podejrzewała,

- po drugie, niczym dziwnym nie jest, że G. P. nie zwierzała się matce o tym co robił wobec niej ojciec, bo było to dla niej przeżycie traumatyczne a opowiedzenie matce o tych sytuacja byłoby nie tylko ryzykowne, bo obarczone przyjęciem opowiadania za niewiarygodne, ale też groziło zniszczeniem relacji żony i męża, czego pewnie G. P. nie chciała.

Bardzo ważne jest stwierdzenie świadka S. P., że temat relacji córek z ojcem był tematem tabu, co wskazuje na dysfunkcje tych relacji, które były spowodowane wyżej opisanym zachowaniem powoda wobec córek.

Sąd nie neguje dobrej relacji powoda D. R. z córką G. P. o czym świadczą zeznania Ż. R., jak i Ł. R.. Tak było po wyprowadzce córki z domu i faktem są jej odwiedziny w domu rodziców oraz spędzanie z ojcem świąt. Sąd nie neguje również faktu cierpienia powoda po śmierci córki i jego długiej żałoby. W konsekwencji sąd nie neguje też krzywdy jakiej doznał powód po stracie córki.

Jednak z treści art. 446§4 k.c. wynika, iż sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Innymi słowy przyznanie zadośćuczynienia nie jest obligatoryjne a fakultatywne, zależne od decyzji sądu. W ocenie sądu osoba najbliższa, jaką jest ojciec, która wcześniej wykorzystywała seksualnie swoją córkę nie może być uznana za tą, której należne jest zadośćuczynienie za krzywdę związaną ze śmiercią córki. Byłoby to naruszeniem zasad współżycia społecznego a w konsekwencji naruszeniem normy prawnej art. 5 k.c. Stąd powództwo powoda o zasądzenie zadośćuczynienia musiało zostać oddalone.

Skoro powód przegrał proces na podstawie art. 98§1 k.p.c. i 99 k.p.c w związku §2 ust.1 i §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U nr 163, poz. 1349, z późniejszymi zmianami) należało na jej rzecz od powoda zasądzić koszty procesu, które sprowadzały się do:

- 3600 złotych z tytułu wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika,

- 17 złotych z tytułu opłaty od pełnomocnictwa

w sumie 3617 złotych, co znalazło odzwierciedlenie w punkcie 2 wyroku.

Sędzia Jarosław Klon