Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Elblągu, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2017 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z odwołania ubezpieczonej M. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w E.

z dnia 27 lipca 2017 roku, znak: (...)

o zasiłek chorobowy:

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od ubezpieczonej M. P. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w E. kwotę 180 złotych (słownie: sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 564/17

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni Pani M. P. wniosła do Sądu Rejonowego w Elblągu odwołanie od decyzji pozwanego organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w E. z dnia 27 lipca 2017 r., znak: 520400/603/150872/2017/ZAS-CW, odmawiającej jej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 09 czerwca 2017 r. do 02 sierpnia 2017 r. z tego powodu, że nie podlegała do ubezpieczenia chorobowego w związku z zatrudnieniem w Zakładzie Karnym w I. jako funkcjonariusz służby więziennej. W uzasadnieniu odwołania wnioskodawczyni zarzuciła organowi rentowemu dokonanie nieprawidłowej wykładni art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Podała, że pełniła w Zakładzie Karnym w I. funkcję młodszego psychologa w stopniu podporucznika i została zwolniona ze służby, w okresie od 09 czerwca 2017 r. do 02 sierpnia 2017 r. podlegała jednak ubezpieczeniu chorobowemu w związku z tym zatrudnieniem w Zakładzie Karnym. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazała na treść ar. 168 ust. 1 ustawy o służbie więziennej, zgodnie z którym jeżeli funkcjonariusz, którego stosunek służbowy ustał, nie spełnia warunków do nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej, składki niezwłocznie zostaną przekazane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wnioskodawczyni wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie jej prawa do zasiłku chorobowego w przedmiotowym okresie. /odwołanie – k. 2-2v. akt sprawy/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazał, że odwołanie jest niezasadne, niezdolność do pracy wnioskodawczyni powstała bowiem w okresie od 09 czerwca 2017 r. do 02 sierpnia 2017 r., tj. w okresie gdy wnioskodawczyni nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, była funkcjonariuszem służby więziennej. Zdaniem organu rentowego przywołany przez wnioskodawczynię art. 168 ust. 1 ustawy o służbie więziennej nie ma znaczenia, bowiem przepis ten ma zastosowanie tylko do składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a nie składek na ubezpieczenie chorobowe. Nadto, pozwany wskazał, iż skarżąca nie występowała do ZUS o ustalenie istnienia tytułu ubezpieczenia chorobowego, a co za tym idzie brak jest podstaw do weryfikowania tego tytułu w niniejszym postępowaniu. /odpowiedź na odwołanie – k. 7 akt sprawy/

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Stan faktyczny sprawy był między stronami niniejszego postępowania bezsporny. Poza sporem pozostawało, że w okresie od 01 listopada 2009 r. do 08 czerwca 2017 r. wnioskodawczyni Pani M. P. pełniła służbę w charakterze funkcjonariusza służby więziennej w Zakładzie Karnym w I., w okresie od 09 czerwca 2017 r. do 02 sierpnia 2017 r. była niezdolna do pracy w okresie ciąży. Okoliczności te znajdowały nadto potwierdzenie w dokumentacji znajdującej się w aktach rentowych dot. wnioskodawczyni, której – jako niekwestionowanej przez strony – Sąd dał wiarę.

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało dokonania oceny prawnej takiego stanu faktycznego, tj. ustalenia, czy wnioskodawczyni jako funkcjonariusz służby więziennej podlegała ubezpieczeniu w razie choroby i macierzyństwa, tzw. ubezpieczeniu chorobowemu. Z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 1368, dalej jako: ustawa zasiłkowa) wynika, że świadczenia pieniężne w razie choroby lub macierzyństwa – w tym zasiłek chorobowy w razie niezdolności do pracy (także przypadającej w okresie ciąży) - przysługują bowiem wyłącznie osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 1778, dalej jako: ustawa systemowa). Warunkiem przyznania prawa do zasiłku chorobowego jest zatem podleganie ubezpieczeniu chorobowemu (w dalszej kolejności – posiadanie minimalnego okresu ubezpieczenia chorobowego, co wynika z art. 4 ustawy zasiłkowej). Przy czym ustawa zasiłkowa przewiduje możliwość przyznania tego prawa zarówno w okresie podlegania do ubezpieczenia chorobowego (art. 6 ustawy zasiłkowej), jak i po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (pod warunkami określonymi przez art. 7 ustawy). Zgodnie z art. 11 ust. 1 i 2 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1,3 i 12 przedmiotowej ustawy, zaś dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10 przedmiotowej ustawy. Wśród osób wskazanych w art. 6 ustawy systemowej nie wymienia się funkcjonariuszy służby więziennej. Nie są oni zatem objęci ubezpieczeniem chorobowym.

Wnioskodawczyni wniosek o podleganiu ubezpieczeniu chorobowemu wywodziła z treści art. 168 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o służbie więziennej (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 631), zgodnie z którym jeżeli funkcjonariusz, którego stosunek służbowy ustał, nie spełnia warunków do nabycia prawa do emerytury policyjnej lub policyjnej renty inwalidzkiej, od uposażenia wypłaconego funkcjonariuszowi po dniu 31 grudnia 1998 r. do dnia zwolnienia ze służby od którego nie odprowadzono składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przekazuje się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki za ten okres przewidziane na podstawie przepisów ustawy systemowej.

Należy jednak podkreślić, iż powyższy zapis odnosi się jedynie do następczego przekazania organowi rentowemu składek na ubezpieczenie rentowe i emerytalne, które następuje po zakończeniu służby. Co istotne, w/w ustawa nie przewiduje kwestii odprowadzania do ZUS składek na ubezpieczenie chorobowe. Nie ma zatem jakichkolwiek podstaw prawnych do twierdzenia, że z chwilą zwolnienia ze służby więziennej, do byłego funkcjonariusza służby więziennej ma zastosowanie ochrona przewidziana w art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Stanowisko takie byłoby bowiem sprzeczne z treścią przywołanego art. 168 ust. 1 ustawy o służbie więziennej. Skoro bowiem ustawodawca zadbał o odprowadzenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych niepłaconych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a nie odniósł się do ubezpieczenia chorobowego, to trudno uznać, że po zwolnieniu ze służby funkcjonariusz służby więziennej ma prawo do zasiłku chorobowego.

Funkcjonariusz służby więziennej nie jest objęty ubezpieczeniem chorobowym nie tylko po zwolnieniu ze służby, ale również w okresie jej pełnienia. Świadczenia wypłacane funkcjonariuszom służby więziennej w trakcie pełnienia służby za okres niezdolności do pracy wywołanej chorobą (art. 60c ust. 1 ustawy o służbie więziennej) nie mogą być bowiem utożsamiane z zasiłkiem chorobowym w rozumieniu ustawy zasiłkowej. Zgodnie z art. 60c ust. 1 ustawy o służbie więziennej w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim funkcjonariusz otrzymuje uposażenie w wysokości 80%. Jeżeli zaś zwolnienie lekarskie obejmuje okres, w którym funkcjonariusz jest zwolniony od zajęć służbowych z powodu ciąży zachowuje on prawo do 100% uposażenia (art. 60c ust. 5 pkt 4). Warunkiem zaś otrzymania uposażenia jest pozostawanie w służbie (art. 60g ust. 4 ustawy o służbie więziennej). Uposażenie w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim przysługuje zatem z racji posiadania statusu funkcjonariusza służby więziennej, a nie z uwagi na istnienie więzi ubezpieczeniowej.

W świetle poczynionych wyżej rozważań należało uznać, iż sytuacja prawna funkcjonariuszy służby więziennej została uregulowana całościowo w ustawie o służbie więziennej i brak jest upoważnienia ustawowego, aby stosować do nich rozwiązania znane z ustawy zasiłkowej. Ustawa o służbie więziennej stanowi bowiem autonomiczny akt prawny wyłączający funkcjonariuszy służby więziennej z systemu ubezpieczeń społecznych i oferujący im określone świadczenia (uposażenie za okres niezdolności do pracy, w tym obejmujący ciążę, czy świadczenia rodzicielskie), jednak pod warunkiem zachowania statusu funkcjonariusza.

Przedstawione wyżej stanowisko znajduje uzasadnienie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w tym zwłaszcza wyroku z dnia 19 stycznia 2017 r. wydanym w sprawie I UK 121/16 (dostępny na stronach ww.sn.pl, nadto w systemie informacji prawnej Legalis, nr 1564715). W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy oceniał wprawdzie sytuację prawną policjanta zwolnionego ze służby i domagającego się świadczenia z ubezpieczenia społecznego z tytułu choroby, jednak w ocenie Sądu orzekającego, z uwagi na analogiczny stan prawny, orzeczenie to znajduje odniesienie do sprawy będącej przedmiotem niniejszego postępowania. W w/w wyroku Sąd Najwyższy wskazał, iż: „Sytuacja prawna policjanta z powodu choroby zwolnionego z zajęć służbowych została uregulowana autonomicznie w ustawie z 1990 r. o Policji. Brak upoważnienia ustawowego, aby stosować do niego rozwiązania znane z ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa. Policjant nie jest osobą ubezpieczoną w rozumieniu ustawy systemowej, stosuje się do niego formy zaopatrzenia społecznego zakreślone w ustawie z 1990 r. o Policji. Nie ma jakichkolwiek podstaw prawnych do twierdzenia, że z chwilą zwolnienia ze służby do byłego policjanta ma zastosowanie ochrona przewidziana w art. 6 ust. 1 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa. Wniosek ten znajduje potwierdzenie z interpretacji a contrario art. 69a ust. 1 ustawy z 1990 r. o Policji. Skoro ustawodawca zadbał o odprowadzenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych niepłaconych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a nie odniósł się do ubezpieczenia chorobowego, to trudno uznać, że po zwolnieniu ze służby policjant ma prawo do zasiłku chorobowego.” (z uzasadnienia ww. wyroku SN z dnia 19 stycznia 2017 r., I UK 121/16).

Sytuacja prawna funkcjonariusza służby więziennej została uregulowana autonomicznie w ustawie o służbie więziennej, ustawa systemowa nie wymienia funkcjonariuszy służby więziennej w katalogu podmiotów objętych ubezpieczeniem chorobowym. Funkcjonariusze służby więziennej zostali zatem wyłączeni z systemu ubezpieczeń społecznych. Przepis art. 168 ustawy o służbie więziennej nie daje podstaw do objęcia byłego funkcjonariusza ubezpieczeniem chorobowym.

Wnioskodawczyni jako osobie, która nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, nie przysługiwało zatem prawo do zasiłku chorobowego określone przepisami ustawy zasiłkowej (art. 1 ust. 1 ustawy zasiłkowej a contrario). Odwołanie skarżącej należało oddalić jako bezpodstawne na podstawie art. 477(14)§1 kpc (pkt I wyroku).

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz art. 108 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (pkt II wyroku).