Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2017 r. w Gliwicach

sprawy H. M. (M.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania H. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 12 maja 2016 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu H. M. prawo do emerytury od 1 marca 2016 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz ubezpieczonego H. M. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 1148/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 12 maja 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu H. M. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu podał, że ubezpieczony nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych na dzień 31 grudnia 1998 roku i nie udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W odwołaniu ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. M. urodził się (...). Dnia 18 marca 2016 roku złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury. We wniosku ubezpieczony złożył organowi rentowemu oświadczenie, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił ubezpieczonemu 24 lata, 7 miesięcy i 25 dni ogólnego stażu pracy do dnia 31 grudnia 1998 roku oraz 12 lat 2 miesiące i 26 dni pracy w warunkach szczególnych.

Organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu do ogólnego stażu pracy okresy:

- od 1 maja 1972 roku do 3 lipca 1973 roku – praca sezonowa,

- od 23 lutego 1974 roku do 31 października 1974 roku – praca w gospodarstwie rolnym

- od 1 września 1975 roku do 30 listopada 1975 roku- praca w gospodarstwie rolnym,

- od 1 grudnia 1975 roku do 5 sierpnia 1976 roku,

- od 10 sierpnia 1976 roku do 10 kwietnia 1978 roku,

- od 3 sierpnia 1978 roku do 17 stycznia 1979 roku,

- od 22 stycznia 1979 roku do 17 lutego 1979 roku,

- od 23 kwietnia 1979 roku do 12 października 1985 roku,

- od 16 października 1985 roku do 30 czerwca 1991 roku,

- od 8 lipca 1991 roku do 13 kwietnia 1992 roku,

- od 21 kwietnia 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku.

Do wniosku o emeryturę ubezpieczony załączył zaświadczenie Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych w K. z 27 września 1993 roku. W zaświadczeniu tym zostało podane, że ubezpieczony był zatrudniony na podstawie umowy o pracę jako robotnik sezonowy:

- w maju 1972 roku – 20 dni,

- w czerwcu 1972 roku – 21 dni,

- w lipcu 1972 roku – 25 dni,

- w sierpniu 1972 roku – 15 dni,

- w październiku 1972 roku – 18 dni,

- w listopadzie 1972 roku – 21 dni,

- w grudniu 1972 roku – 8 dni,

- w kwietniu 1973 roku – 5 dni,

- w listopadzie 1974 roku – 10 dni,

- w grudniu 1974 roku – 24 dni,

- w styczniu 1975 roku – 26 dni,

- w lutym 1975 roku – 23 dni,

- w marcu 1975 roku – 23 dni,

- w kwietniu 1975 roku – 25 dni,

- w maju 1975 roku – 23 dni,

- w czerwcu 1975 roku – 23 dni,

- w lipcu 1975 roku – 25 dni,

- w sierpniu 1975 roku – 18 dni.

Organ rentowy ustalił, iż łącznie jest to 353 dni tj. 1 rok, 2 miesiące i 3 dni. Do systemu wprowadzono okres odpowiadający ilości przepracowanych dniówek roboczych tj. okres od 1 maja 1972 roku do 3 lipca 1973 roku.

Ojciec ubezpieczonego W. M. władał gospodarstwem rolnym położonym w gminie S., obręb P. o powierzchni 4,61 ha. Figurował on w ewidencji gruntów jako osoba władająca gruntem od 1965 roku do 1976 roku. H. M. urodził się w tym gospodarstwie rolnym. Po ukończeniu nauki w szkole podstawowej nie kontynuował edukacji w szkole. Po ukończeniu 16-tego roku życia ubezpieczony pracował w tym gospodarstwie rolnym. W gospodarstwie pracowali także rodzice ubezpieczonego, przy czym ojciec w okresie od maja 1972 roku do lutego 1977 roku pracował zawodowo w pełnym wymiarze czasu pracy w Powiatowym Zarządzie Dróg Publicznych. Ubezpieczony miał także rodzeństwo. Starszy brat w październiku 1973 roku został powołany do wojska, a następnie po odbyciu służby wojskowej podjął pracę zawodową jako kierowca w (...). Siostra ubezpieczonego mało pracowała w gospodarstwie ponieważ była młodsza o 2 lata od niego i po ukończeniu szkoły podstawowej uczyła się nadal w szkole krawieckiej i dojeżdżała do niej 20 km.

W gospodarstwie rolnym były uprawy: żyto, owies, łubin, ziemniaki, saladera. Uprawiane też były warzywa w przydomowym ogrodzie. Hodowano: 2konie, 6 krów, 10-8 owiec, 6 świń, około 30 kur, 15-20 kaczek, 15-12 gęsi, 10 indyków, 10 królików. Gospodarstwo rolne nie było zmechanizowane. Z maszyn rolniczych był jedynie siewnik i maszyna do wykopów.

Ubezpieczony jeśli nie pracował sezonowo rąbał drzewo w lesie, znosił je do szopki. Karmił zwierzęta. Przygotowywał sieczkę ze słomy i sala dery, parował ziemniaki, tłukł je i podawał świniom, kroił brukiew dla krów, karmił drób i zamykał go na noc. Latem do 1975 roku pasł krowy, potem jedynie wyganiał je na pastwisko i sprowadzał wieczorem. Ponadto wyrzucał obornik od wszystkich zwierząt z nocy, przynosił wodę ze studni i poił zwierzęta 2 razy dziennie. Wszystkie czynności przy zwierzętach wykonywał wspólnie z rodzicami, jednej osobie zajmowałoby to 8 godzin dziennie. Ubezpieczony wykonywał także prace polowe. Pod koniec marca siał owies, rozrzucał obornik na polu, orał. W kwietniu plewił kartofle, rozrzucał nawozy. W maju kosił trawę, suszył siano i zwoził je do stodoły. Następnie plewił ziemniaki, robił opryski. W lipcu brał udział w żniwach. Kosił zboże kosą, a rodzice podbierali, ustawiał snopki. W sierpniu brał udział w kolejnych sianokosach i młócił zboże, nosił worki z ziarnem na strych. We wrześniu siał zboża ozime, rozrzucał obornik na polu, orał, brał udział w wykopkach ziemniaków. W październiku także brał udział w wykopkach ziemniaków i brukwi. W listopadzie grabił ściółkę, okrywał kopce z ziemniakami.

Wyżej opisane prace ubezpieczony wykonywał każdego dnia, ponad 4 godziny dziennie, a w czasie żniw ponad 12 godzin dziennie. Pracę w gospodarstwie rolnym wykonywał do czasu podjęcia stałej pracy zawodowej co nastąpiło 1 września 1975 roku.

W okresie od 23 kwietnia 1979 roku do 12 października 1985 roku ubezpieczony był zatrudniony w (...) w K. na stanowisku spawacza. Wykonywał spawanie elektryczne barierek, konstrukcji mostów. Pracował na budowach mostów oraz w warsztatach. Jeśli nie było pracy przy spawaniu to pracował przy budowie mostów. Praca była wykonywana w wodzie i polegała na wykonaniu wykopów, szalunków i betonowaniu ich, zbrojeniu, montażu konstrukcji metalowych mostu. Wykonywanie pracy spawacza i innych było uzależnione od potrzeb pracodawcy. Czasami praca spawacza była wykonywana codziennie po 8 godzin przez miesiąc, a następnie przez miesiąc ubezpieczony pracował przy innych pracach.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z akt organu rentowego, książki spawacza (karta 32-34 a.s.), zeznań świadków: M. K. ( karta 64 a.s.), K. W. ( karta 64 a.s.), przesłuchania stron ( karta 77-79 a.s), akt osobowych.

Sąd oparł się na wszystkich dowodach. Dał wiarę sąd ubezpieczonemu i świadkom ponieważ ich zeznania były szczegółowe i zgodne ze sobą.

Sąd zważył co następuje:

odwołanie było zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2015r., poz. 748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Zgodnie z art. 184 ust. 2 tej ustawy emerytura przewidziana powyżej przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Przepis § 4 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) stanowi, że emerytura przysługuje pracownikowi, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiety i 60 dla mężczyzny, ma wymagany okres zatrudnienia 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W niniejszej sprawie spornym było czy H. M. legitymuje się okresem 25 lat składkowych i nieskładkowych do 31 grudnia 1998 roku i okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu postępowanie dowodowe wykazało, że H. M. spełnia warunek posiadania 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych albowiem należy zaliczyć mu do stażu pracy okresy:

-

od 1 marca 1972 roku do 30 kwietnia 1972 roku – praca w gospodarstwie rolnym,

-

od 4 lipca 1973 roku do 22 lutego 1974 roku – praca wykonywana w gospodarstwie rolnym,

W okresach tych ubezpieczony nie wykonywał pracy zawodowej ani pracy sezonowej.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dopuszcza wyjątkowo możliwość traktowania okresów pracy w gospodarstwie rolnym tak, jak okresów składkowych w ramach ubezpieczenia pracowniczego, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia okresów składkowych i nieskładkowych (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2004r., II UK 59/2004, LexPolonica nr 371290, OSNP 2005/13 poz. 195). W judykaturze wykształcił się pogląd, iż o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym przesądza wykonywanie tej pracy w wymiarze nie niższym, niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie (tak między innymi wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2000r., II UKN 538/99, z dnia 27 czerwca 2000r., II UKN 61/99, z dnia 3 lipca 2000r., II UKN 466/00). Sąd w pełni aprobuje powyższe poglądy orzecznicze. Sąd ustalił, że ubezpieczony wykonywał w okresie od 1 marca 1972 roku do 30 kwietnia 1972 roku i od 4 lipca 1973 roku do 22 lutego 1974 roku pracę w gospodarstwie rolnym stale tj. od poniedziałku do soboty ponad 4 godziny dziennie. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również, jako okresy składkowe przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r., okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia (art. 10 ust. 1 pkt 3).

Należy podnieść jeszcze, że przepis art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie odnosi się do domownika w rozumieniu ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz.U. 2013r., poz. 1403) – do czego nawiązał organ rentowy. Przepis ten nie jest adresowany do osób objętych ubezpieczeniem społecznym z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym i reguluje kwestie stażu emerytalnego wymaganego od innych ubezpieczonych niż rolnicy ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 r., I UK 17/14, LEX nr 1538420).

Ubezpieczony legitymuje się także stażem ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych ponieważ do tego stażu należy zaliczyć okres od 23 kwietnia 1979 roku do 12 października 1985 roku. Jak wykazało postępowanie dowodowe H. M. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w wykazie A, dział XIV, poz. 12 rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku tj. prace przy spawaniu elektrycznym oraz prace wymienione w wykazie A , dział V, poz. 7 tj. prace przy wykonywaniu konstrukcji budowli hydrotechnicznych w nawodnionych wykopach lub na styku woda – ląd, w wykazie A, dział V, poz. 4 tj. prace zbrojarskie i betoniarskie, w wykazie A, dział V, poz. 5 tj. prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości.

Sąd na podstawie art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od (...)tj. od złożenia wniosku.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz. 1800).

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek