Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2017 roku w S.

sprawy z powództwa M. T.

przeciwko Przedsiębiorstwu Handlowemu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S., Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w S.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 4 kwietnia 2016 roku, sygn. akt I C 2631/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla punkt II;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powódki M. T. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) Spółce Akcyjnej w S. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego .

SSO Karina Marczak SSO Zbigniew Ciechanowicz SSO Małgorzata Grzesik

Sygn. akt II Ca 1034/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy w S. oddalił powództwo w całości (pkt I); zasądził od powódki M. T. na rzecz pozwanego Przedsiębiorstwa Handlowego (...) Sp. z o.o. w S. kwotę 197 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II); zasądził od powódki na rzecz pozwanego (...) S.A. w S. kwotę 197 zł tytułem zwroty kosztów procesu (pkt III).

W uzasadnieniu sąd wskazał, iż wyrokiem z dnia 21 lutego 2013 r. (sygn. akt I C 1530/12) Sąd Rejonowy w S. zasądził od M. T. koszty procesu na rzecz strony przeciwnej. W dniu 10 kwietnia 2013 r. ww. wyrokowi została nadana klauzula wykonalności przeciwko powódce. Przeciwko takiemu rozstrzygnięciu powódka wywiodła powództwo przeciwegzekucyjne. Sąd Rejonowy przytoczył treść art. 840 § 1 k.p.c. wskazując, iż powódka nie tylko nie wykazała, aby którakolwiek z przesłanek wskazanych art. 840 § 1 k.p.c. została spełniona, ale również nie wskazała na której z nich opiera swoje powództwo. M. T. jedynie kwestionowała zasadność obciążenia jej kosztami postępowania w sprawie o sygn. akt I C 1530/12. Sąd Rejonowy zatem podkreślił, że powództwo z art. 840 k.p.c. nie służy do wzruszania prawomocności orzeczeń. Jeżeli powódka uznała, że została obciążona kosztami postępowania niesłusznie, powinna rozstrzygnięcie to zaskarżyć w postępowaniu o sygn. akt I C 1530/12, czego prawdopodobnie nie uczyniła, na co wskazuje niewielki okres czasu jaki upłynął od wydania orzeczenia do nadania mu klauzuli wykonalności. Skoro nie została spełniona żadna z ww. przesłanek do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności powództwo należało oddalić.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła powódka wskazując, iż postępowanie i wyrokowanie było nienawistne i wyjątkowo nierzetelne.

Podkreśliła, iż wystąpiła o pozbawienie wykonalności ponieważ była poszkodowaną w wyniku kolizji. Wniosła o uchylenie skarżonego orzeczenia. Wywodziła, iż kierowca przedsiębiorstwa (...) wpadając w poślizg uderzył w jej samochód nie uczestniczący w ruchu. Teraz według sędziego ma mu płacić za zniszczenie jej samochodu. Zakwestionowała, stwierdzenie sądu, iż pozwany (...) Towarzystwo ubezpieczeń (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. wniósł o oddalenie powództwa. W jej ocenie pozwany o nic nie wnosił a jedynie jego adwokat. Podkreśliła, iż kwestionowała nie zbadanie materiału dowodowego - dosłownie odwrócenie się od materiału dowodowego, nie wystąpienie do ubezpieczyciela o uzyskanie wyjaśnień co kwestionuje, na jakiej podstawie i dlaczego.

W odpowiedzi na apelację pozwany (...) S.A. wniósł o oddalenie apelacji w całości, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W ramach zainicjowanego postępowania apelacyjnego powódka zwalczała wyrok Sądu Rejonowego w S. z dnia 21.02.2013 r. w sprawie I C 1560/12, zaopatrzony w zakresie kosztów procesu w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 10.40.2013 r. W uzasadnieniu swojego stanowiska podkreślała, iż tytuł wykonawczy wydano niesłusznie, albowiem to ona w sprawie była pokrzywdzoną i nadal jest. Kierowała szereg zarzutów, co do samego toku postępowania, procedowania sądu, jak również wydanego orzeczenia.

Nie ulega zatem wątpliwości, iż w ramach powództwa przeciwegzekucyjnego powódka podjęła próbę wzruszenia prawomocnego orzeczenia. Powyższe – jak słusznie wskazał Sąd I instancji - nie mogło okazać się skuteczne.

Powództwo przeciwegzekucyjne ma na celu pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części bądź ograniczenie tej wykonalności, jeżeli prowadzenie egzekucji na podstawie tego tytułu narusza prawa podmiotowe dłużnika wynikające z prawa materialnego. Zmierza ono do odmiennego, niż to wynika z tytułu wykonawczego, ukształtowania prawa. Jest przy tym niezależne od podstawy roszczenia i rozstrzygnięcia objętego tytułem wykonawczym. Przedmiotem sporu jest wykonalność tytułu wykonawczego. Wykonalność zaś jest cechą orzeczenia zasądzającego świadczenie.

Celem powództwa przeciwegzekucyjnego nie jest ponowne merytoryczne rozpoznanie sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem. Nie stanowi ono nadzwyczajnego środka prawnego. W związku z tym, na podstawie art. 840 k.p.c. nie jest dopuszczalna merytoryczna zmiana uprzednio wydanego prawomocnego orzeczenia.

Zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, tylko jeżeli:

1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie;

3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

Analizę powyższego przepisu należy rozpocząć od podkreślenia, iż powództwo przeciwegzekucyjne przysługuje dłużnikowi. Skoro zaś w sprawie I C 1530/12 powództwo M. T. zostało oddalone czego konsekwencją było zasądzenie od niej jako przegrywającej na rzecz przeciwnika - pozwanych w niniejszej sprawie, kosztów procesu – to oczywistym jest, iż dłużnikiem jest ona wyłącznie w zakresie tychże kosztów. Zarzut stawiany Sądowi I instancji, iż przyjął, że zwalcza ona wyłącznie koszty procesu zasądzone w sprawie I C 1530/12, a nie podważa cały wyrok - jest o tyle bezzasadny, że słusznie sąd ten przyjął, że wyłącznie w zakresie kosztów posiada ona status „dłużnika” legitymujący do sięgnięcia po powództwo z art. 840 k.p.c.

Dłużnik - stosownie do art. 840 § 1 k.p.c. - może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności. Cel, jakim jest z reguły trwałe uniemożliwienie przeprowadzenia w całości lub w części egzekucji ze wskazanego przez powoda tytułu egzekucyjnego, może być osiągnięty wówczas, gdy dłużnik wykaże istnienie jakichkolwiek podstaw umożliwiających pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Powódka jednakże na żadne takie zdarzenie się nie powoływała, a konsekwentnie wskazywała na kwestie, które w sprawie I C 1530/12 nie powinny doprowadzić do oddalenia powództwa. Wskazywała na błędy procedowania w sprawie I C 1530/12, powoływała się na swój zły wówczas stan zdrowia. Nie mniej jednak - czego zdaje się nie zauważać apelująca - okoliczności te nie mogą uzasadniać powództwa przeciwegzekucyjnego. Nie są to bowiem zdarzenia wskazujące, że określony tytuł nie powinien być opatrzony klauzulą wykonalności, jako niepodlegający wykonaniu lub niespełniający warunków przepisanych prawem egzekucyjnym (np. niedopuszczalności drogi sądowej, powagi rzeczy osądzonej lub zawisłości sporu). Nadto nie wskazywała, na żadne okoliczności które zaistniały po powstaniu tytułu egzekucyjnego (wyroku) i spowodowały wygaśnięcie obowiązku (np. spłata długu). Wręcz odwrotnie powódka niestrudzenie wskazywała na okoliczności istniejące przed wydaniem wyroku w sprawie I C 1530/12, a które w jej ocenie wyrok czynią niesprawiedliwym. Taka argumentacja nie może jednak uzasadniać powództwa jak przedmiotowe. Dłużnik nie może w drodze tego powództwa zmierzać do wzruszenia prawomocnego rozstrzygnięcia sądu stanowiącego tytuł egzekucyjny. Z treści apelacji wynika, iż powódka wnosi o pozbawienie tytułu wykonalności prawomocnego orzeczenia Sądu, co w świetle przytoczonych wyżej argumentów wskazuje, iż roszczenie takie jest bezzasadne, gdyż badanie w trybie art. 840 k.p.c. sprawy prawomocnie zakończonej nie prowadzi do ponownego merytorycznego rozpoznania tej sprawy. Sąd w tym postępowaniu nie może badać słuszności wyroku sądowego w chwili jego wydania. Godziłoby to w powagę rzeczy osądzonej. Stawianie zatem aktualnie tez o zaniechaniu oceny jakichkolwiek okoliczności faktycznych przez sąd w sprawie I C 1530/12, które winny być częścią ustaleń Sądu w procesie, w którym wydany został tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, którego pozbawienia domaga się powódka, stanowi wyraz ingerencji w ustalenia, które w chwili obecnej badane już być nie mogą. W szczególności w procesie o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności.

Mając zatem na uwadze powyższe apelację jako nieuzasadnioną w tej części należało na mocy art. 385 k.p.c. oddalić.

W graniach zaskarżenia Sąd Odwoławczy na mocy art. 386 § 1 k.p.c. uchylił pkt II wyroku albowiem pozwany Przedsiębiorstwo Handlowe (...) Sp. z o.o. w S. nie wniósł odpowiedzi na pozew ani innego pisma procesowego w sprawie, nie stawił się na rozprawę, nie zażądał zwrotu kosztów procesu, stąd też brak było podstaw do zasądzenia na jego rzecz kwoty 197 zł tytułem zwrotu tych kosztów.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego wydano zgodnie z wnioskiem pozwanego, reprezentowanego przez adwokata, w oparciu o treść art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz w oparciu o rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie - § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1), w brzmieniu obowiązującym do dnia 27.10.2016 r.

SSO Karina Marczak SSO Zbigniew Ciechanowicz SSO Małgorzata Grzesik