Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2017 roku w S.

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko W. B. (1)

o wydanie lokalu

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 15 listopada 2016 roku, sygn. akt I C 1274/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że go uchyla;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego W. B. (1) na rzecz powódki Gminy M. S. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Małgorzata Grzesik SSO Małgorzata Czerwińska SSO Violetta Osińska

Sygn. akt II Ca 152/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 15 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w pkt I nakazał pozwanemu, aby opróżnił i wydał powódce w stanie wolnym lokal mieszkalny położony w S. przy ulicy (...); w pkt II ustalił, że pozwanemu nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego; w pkt III zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 680 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

W. B. (1) mieszka w lokalu przy ul. (...) w S. od około grudnia 2008 r., a od 15 czerwca 2009 r. jest w tym lokalu zameldowany na stałe. Pozwany wprowadził się do ww. lokalu do swojej matki W. B. (2), która obecnie nie żyje. W. B. (2) była najemczynią ww. lokalu, ale z uwagi na zaległości czynszowe umowa najmu została z nią rozwiązana ze skutkiem na dzień 31 maja 2004 r.

W świetle powyższego Sąd Rejonowy uznał powództwo o opróżnienie i wydanie lokalu za uzasadnione, jako podstawę prawną wskazując art. 222 § 1 k.c. oraz art. 675 § 1 k.c. podkreślił, iż w niniejszej sprawie pozostawało poza sporem, iż powódka Gmina M. S. jest właścicielem lokalu położonego w S. przy ul. (...), którego najemcą była W. B. (2). Okoliczności powyższe nie były kwestionowane przez pozwanego i znajdują potwierdzenie w jego zeznaniach. W tej sytuacji stwierdził, że powódce przysługuje legitymacja czynna do wystąpienia z powództwem windykacyjnym. Dalej Sąd ten wywodził, iż okolicznością niekwestionowaną w toku niniejszego procesu było również i to, że umowa najmu nigdy nie została zawarta z pozwanym i pozwany nie wstąpił w stosunek najmu po śmierci najemczyni W. B. (2), gdyż w chwili śmierci nie przysługiwał jej żaden tytuł prawny do lokalu. Sąd Rejonowy wskazał, iż okoliczności te wprost potwierdził pozwany na rozprawie w dniu 15 listopada 2016 r. W tej sytuacji Sąd I instancji doszedł do przekonania, że kierowane wobec pozwanego żądanie opróżnienia i wydania lokalu w stanie wolnym od osób i rzeczy jest w pełni uzasadnione, wobec czego orzekł jak w punkcie I wyroku.

Uwzględniając roszczenie wydobywcze powódki Sąd był jednocześnie zobligowany do rozstrzygnięcia w przedmiocie przysługiwania pozwanemu prawa do lokalu socjalnego. Przy czym w ocenie Sądu Rejonowego pozwany nie jest byłym lokatorem w rozumieniu art. 2 ust. 1 ww. ustawy, gdyż wprowadził się do lokalu w momencie, gdy W. B. (2) nie przysługiwał żaden tytuł prawny do lokalu. Tym samym brak było podstaw do pozytywnego orzeczenia o prawie do lokalu socjalnego dla pozwanego W. B. (1).

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o dyspozycję art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany wskazując, iż nie zgadza się z całym wyrokiem i wnosi o oddalenie pozwu (...) lub ponowne zbadanie sprawy.

W uzasadnieniu wskazał, iż wyrok jest niesprawiedliwy. Wskazał, iż będąc w biurze Zarządu (...) urzędnicy mówili mu, że sprawa sądowa niczego nie pogorszy, że nadal będzie mógł zamieszkiwać w mieszkaniu wcześniej zajmowanym wspólnie z zmarłą mamą. Podkreślił, iż płaci czynsz terminowo. Wskazał, iż przed sądem nigdy nie potwierdził, że nie ma tytułu prawnego do lokalu, ewentualnie potwierdził, iż nie wie czy tytuł taki mam, bo się na tym nie zna.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja doprowadziła tylko do nieznacznej zmiany zaskarżonego wyroku, przy czym zarzuty apelującego co do zasady okazały się zupełnie chybione.

Przede wszystkim podkreślić należy, iż Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił i przyjął, iż powódka jako właścicielka lokalu – przedmiotu niniejszego powództwa o wydanie posiadała legitymację do wystąpienia z roszczeniem windykacyjnym. Z kolei pozwany nie wykazał, aby przysługiwało mu jakiekolwiek prawo, które żądanie wydania by niweczyło. Nie wykazał w szczególności, iż łączy go z powódką umowa najmu.

W tym miejscu podkreślić należy, iż w systemie apelacyjnym sąd odwoławczy jest nie tylko instancją kontrolną, ale przede wszystkim instancją merytoryczną (art. 378 § 1 k.p.c. i art. 382 k.p.c.). Obowiązek orzekania na podstawie materiału dowodowego zebranego w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym oznacza, że sąd ten nie może poprzestać na ustosunkowaniu się do zarzutów apelacyjnych, a w każdym wypadku może dokonać ponownych ustaleń faktycznych i ocenić je samodzielnie z punktu widzenia prawa materialnego. Jedynie w wypadku, gdy je w całości podziela, może ograniczyć się do stwierdzenia, że przyjmuje je za własne (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2009 r., II PK 151/09, z dnia 6 lipca 2011 r., I CSK 67/11, nie publ. oraz orzecznictwo przytoczone w jego uzasadnieniu). W świetle powyższego Sąd Odwoławczy jako sąd merytoryczny uzupełnił materiał dowodowy o ustalenia płynące z akt sprawy I C 1080/11 z powództwa Gminy M. S. przeciwko W. B. (2) i W. B. (1) o wydanie oraz o uzupełniające zeznania pozwanego. Z ustaleń tych wynika, że o ile z matką powoda umowa została rozwiązana w roku 2004 r., to jednakże Gmina w roku 2008 r. ponownie nawiązała z nią stosunek najmu, który jednakże w 2010 r. uległ rozwiązaniu. Jak wynika nadto z zeznań W. B. (1), na rozprawie w dniu 3 sierpnia 2011 r. oświadczył, iż wprowadził się do matki jakieś 3 lata temu, zaś jakiś miesiąc temu, (liczony od sierpnia 2011 r. ) wyprowadził się od niej. W świetle powyższego prawidłowe są ustalenia Sądu Rejonowego, iż od grudnia 2008 r. pozwany zamieszkiwał w lokalu, jednakże uzupełnić należy je ustaleniem, iż w lipcu 2011 r. wyprowadził się z mieszkania zajmowanego wówczas przez jego matkę. Powyższe jest o tyle istotne w okolicznościach niniejszej sprawy, że skoro ponowna umowa została rozwiązana z matką powoda w roku 2010 r., bacząc na datę opuszczenia mieszkania przez pozwanego w roku 2011, ponowne zamieszkanie z matką, nastąpiło już w dacie gdy zajmowała ona lokal bez tytułu prawnego. W tej sytuacji nie można przyjąć, iż pozwany uzyskał status lokatora.

W związku z tym pozwany nie mógł wraz ze śmiercią matki w roku 2012, chociażby w trybie art. 691 k.c. wstąpić w stosunek najmu.

Nie można również uznać za wiarygodnych zeznań pozwanego na okoliczność nie otrzymania wypowiedzenia przez W. B. (2) umowy najmu z roku 2008. Pozwany był mało stanowczy w swoich zeznaniach, co do przekazania matce pisma zawierającego wypowiedzenie umowy najmu. Jego wiarygodność jest bardzo nikła w sytuacji gdy jest żywotnie zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy na swoją korzyść. Ponadto wskazywał, iż jego matka była sprawna umysłowo, a zatem nawet w sytuacji, gdy powierzyła prowadzenie swoich spraw synowi musiała ponieść konsekwencje takiego stanu rzeczy. Brak więc podstaw, aby uznawać, iż wypowiedzenie umowy najmu z 2008r. było nieskuteczne. Taki wniosek jest tym bardziej uzasadniony, iż w postępowaniu prowadzonym pod sygnaturą I C 1080/11 pozwany W. B. (1) brał czynny udział, był przesłuchiwany w charakterze strony, a w żadnym momencie nie wspomniał o bezskuteczności wypowiedzenia umowy najmu.

Reasumując, Sąd I instancji prawidłowo powództwo o wydanie lokalu uwzględnił. Zauważyć przy tym należy, iż okoliczność, że pracownicy powódki informowali pozwanego, iż wyrok eksmisyjny nic nie zmieni w jego sytuacji, jak również fakt, iż nie ma zaległości czynszowych – o tyle pozostają bez znaczenia, że nie mają żadnego wpływu na ocenę zasadności roszczenia windykacyjnego albowiem zgodnie z treścią art. 222 § 1 k.c. jego uwzględnienie zdeterminowane jest wyłącznie prawem własności powódki przy jednoczesnym nielegitymowaniu się przez pozwanego żadną podstawą prawną (np. umową ) do korzystania z lokalu.

W granicach zaskarżenia Sąd Odwoławczy dokonał zmiany wyroku tylko w zakresie uchylenia pkt II, którym to sąd przesądził brak uprawienia pozwanego do lokalu socjalnego. Pozwany nie ma statusu lokatora, gdyż wprowadził się ponownie do lokalu w momencie, gdy W. B. (2) nie przysługiwał żaden tytuł prawny do lokalu. W tym stanie rzeczy rozstrzygnięcie odnoszące się do uprawnienia do lokalu socjalnego - jako zbędne podlegało uchyleniu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwałach z dnia 27 czerwca 2001 r.: III CZP 28/01 (OSNC 2002, nr 2, poz. 17), oraz III CZP 35/01 (OSNC 2001, nr 12, poz. 173), obowiązek orzeczenia przez sąd o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego lub o braku takiego uprawnienia odnosi się tylko do byłego najemcy lokalu podlegającego opróżnieniu i osób z nim stale w tym lokalu zamieszkałych, które utraciły swoje zależne od najemcy prawo do zajmowania lokalu, nie odnosi się natomiast do osób, które nigdy nie miały tytułu prawnego do lokalu.

Mając zatem na uwadze powyższe na mocy art. 385 k.p.c. i art. 386 § 1 k.p.c. należało orzec jak w sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w oparciu o treść art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w osobie radcy prawnego przyznane na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804).

SSO Małgorzata Grzesik SSO Małgorzata Czerwińska SSO Violetta Osińska