Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa- Praga w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Gradowska - Okrój

Protokolant: Marta Antoniak

Po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2017 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa C. M.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...)

o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały

I.  stwierdza nieważność uchwały numer (...) rady nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. z dnia 30 grudnia 2015 roku w sprawie wykluczenia C. M. ze spółdzielni;

II.  zasądza od Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. na rzecz C. M. kwotę 200 (dwieście) zł tytułem kosztów postepowania.

Sygn. akt I C 219/16

UZASADNIENIE

C. M. wniósł o stwierdzenie nieważności, a ewentualnie o uchylenie uchwały nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. z dnia 30 grudnia 2015 r. W uzasadnieniu pozwu powód twierdził, że na podstawie powyższej uchwały został wykluczony z rejestru spółdzielni, zaś podstawą takiej decyzji było naruszenie przez niego § 15 ust. 2 statutu, tj. zaleganie z zapłatą należności za używanie lokalu, zaciąganie bez zgody zarządu spółdzielni zobowiązań finansowych w imieniu pozwanej, samodzielne potrącenie kwoty zobowiązania ze swoją wierzytelnością, czy też podejmowanie działań szkodzących interesom spółdzielni. Powód wskazał, że ww. zarzuty są nieprawdziwe, w szczególności wobec okoliczności, iż spór dotyczący jego ewentualnego zadłużenia jest dopiero przedmiotem rozpoznania przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie. Zdaniem powoda, pozwana uchyla się od obowiązku prowadzenia odrębnej dla każdej nieruchomości (mieszkalnej i niemieszkalnej) ewidencji w zakresie rozliczenia kosztów utrzymania, wydatków i przychodów, a mimo pisemnych wniosków powoda – nie wykonała tego zobowiązania. Podjęta uchwała jest zatem sprzeczna zarówno z treścią statutu, jak i przepisami ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy Prawo spółdzielcze.

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w W. wniosła o oddalenie powództwa. Pozwana zaprzeczyła twierdzeniom powoda wskazując, iż był on informowany o terminie i przedmiocie posiedzenia Rady Nadzorczej, na którym nie uczestniczył. W zaskarżonej uchwale, która została wówczas podjęta, powołano podstawy wykluczenia powoda z członkostwa spółdzielni oraz uzasadnienie takiej decyzji, tj. to, że zalega on z płatnościami za lokal od ponad sześciu miesięcy, co na dzień 31 grudnia 2015 r. odpowiadało kwocie
11.822,80 zł.

Na dalszym etapie postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód C. M. jest członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej (...)

W grudniu 2014 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...)w W. wniosła przeciwko C. M. do Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie powództwo o zapłatę kwoty 2.890,07 zł z tytułu zaległości czynszowych powoda za 2014 r. Nakazem zapłaty z dnia 9 stycznia 2015 r. referendarz sądowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. C. M. wniósł sprzeciw od powyższego nakazu. Wyrokiem z dnia 13 września 2017 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie w sprawie sygn. akt VII C 827/15 oddalił powództwo spółdzielni. Orzeczenie nie jest prawomocne.

Od 2014 r. między stronami istnieje spór co do tego, jakie są rzeczywiste koszty utrzymania lokali należących do C. M., tj. lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) oraz niemieszkalnego nr (...) – garażu usytuowanego na kondygnacji (...) i czy dotychczasowe obciążenia z tego tytułu były naliczane prawidłowo. Powód kwestionuje sposób zarządzania przez pozwaną nieruchomością wspólną, dokonane przez spółdzielnię mieszkaniową rozliczenia związane z opłatami eksploatacyjnymi i ich ewidencjonowanie w sprawozdaniach finansowych. Pozwana nie zgadza się z zarzutami powoda domagając się od niego regulowania bieżących należności czynszowych, wynikających z uchwał organów spółdzielni.

Pismem z dnia 2 grudnia 2015 r. powód został zawiadomiony, iż na dzień 30 grudnia 2015 r. zaplanowane jest posiedzenie Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...), którego przedmiotem będzie rozpoznanie wniosku zarządu spółdzielni w sprawie wykluczenia powoda z rejestru członków. Pozwana jednocześnie poinformowała C. M., że podstawą takiego rozstrzygnięcia jest § 15 ust. 2 statutu, a w szczególności odnoszący się do uporczywego uchylania się od zapłaty należności za używanie lokalu od co najmniej sześciu okresów płatności, zaciągania zobowiązań w imieniu spółdzielni bez jej zgody, samodzielnego potrącenia tych kwot z własnymi wierzytelnościami wobec pozwanej, jak również do rozpowszechniania nieprawdziwych twierdzeń dotyczących działań spółdzielni. W odpowiedzi na to pismo C. M. złożył wyjaśnienia i podał przyczyny, dla których nie uiszczał dotychczas wymaganych zaliczek na eksploatację nieruchomości.

Powód nie uczestniczył w posiedzeniu Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej(...) które odbyło się dnia 30 grudnia 2015 r. i na którym podjęto uchwałę nr (...), na mocy której został on wykluczony z członkostwa spółdzielni. O okoliczności podjęcia na tym spotkaniu uchwały nr (...) zawiadomiono powoda pismem z dnia 31 grudnia 2015 r. Pozwana jednocześnie wskazała, że przyczyną takiej decyzji jest wyłącznie fakt uchylania się przez powoda od obowiązku wnoszenia opłat na poczet spółdzielni mieszkaniowej, co na dzień podjęcia uchwały stanowiło dług w wysokości 11.746,88 zł (przekroczenie sześciu okresów płatności). Możliwość wykluczenia członka z rejestru spółdzielni wynikała z treści § 15 ust. 2 pkt 7 statutu, który obowiązuje w pozwanej spółdzielni od 9 marca 2015 r. Uchwała nr(...) nie została dotychczas uchylona przez pozwaną.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt (k.12 – 27, k.43 – 55, k.71 – 160, k.176 – 186, k.192 – 194, k.202 - 227), które w całości uznał za wiarygodne i które okazały się być niezbędne do ustalenia stanu faktycznego oraz na okoliczności uznane przez Sąd za bezsporne, bowiem albo zostały przez strony wprost przyznane, bądź też nie zostały zaprzeczone. Sąd uwzględnił również twierdzenia powoda podnoszone podczas przesłuchania na rozprawie w dniu 27 lipca 2017 r. (k.196 – 197), niemniej jednak nie miały one istotnego znaczenia dla merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód żądał stwierdzenia nieważności, ewentualnie uchylenia uchwały nr 151230/21 z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie wykluczenia go z rejestru członków spółdzielni. W zarzutach, mających na celu uzasadnienie jego stanowiska, wskazywał na nieprawidłowości w sposobie naliczania opłat czynszowych i ich ewidencjonowania. Argumentacja będąca podstawą zainicjowanego powództwa pozostawała jednak bez znaczenia dla wyniku postępowania, powództwo zasługiwało bowiem na uwzględnienie z przyczyn niezależnych od stanowiska powoda wyrażonego w pismach procesowych.

C. M. jest członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej (...). Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych członkiem spółdzielni jest osoba fizyczna, choćby nie miała zdolności do czynności prawnych albo miała ograniczoną zdolność do czynności prawnych, której przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego; lub której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu; lub której przysługuje roszczenie o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego; lub której przysługuje roszczenie o ustanowienie odrębnej własności lokalu, zwane dalej „ekspektatywą własności”; lub będąca założycielem spółdzielni.

Do dnia 9 września 2017 r. rozwiązanie przez spółdzielnię powyższego stosunku członkostwa mogło nastąpić przez wykluczenie albo wykreślenie członka (art. 24 § 1 Prawo spółdzielcze - PrSpółdz). Przesłanką wykluczenia członka była wina umyślna lub rażące niedbalstwo, tj. brak możliwości pogodzenia jego dalszego pozostawania w spółdzielni z postanowieniami statutu lub dobrymi obyczajami. Takim działaniem, które skutkowało usunięciem członka z rejestru spółdzielni, mogło być zaleganie przez niego z opłatami eksploatacyjnymi. Mając zatem na uwadze zachowanie powoda, który uporczywie uchylał się od regulowania wymaganych należności, pozwana – w oparciu o ww. przepisy oraz treść § 15 ust. 2 pkt 7 statutu - podjęła decyzję o pozbawieniu C. M. członkostwa w spółdzielni.

Zgodnie z art. 8 ³ pkt 9 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (u.s.m.) uchwałę uważa się za podjętą, jeżeli była poddana pod głosowanie wszystkich części walnego zgromadzenia, a za uchwałą opowiedziała się wymagana w ustawie lub statucie większość ogólnej liczby członków uczestniczących w walnym zgromadzeniu. Jedynie w sprawach likwidacji spółdzielni, przeznaczenia majątku pozostałego po zaspokojeniu zobowiązań likwidowanej spółdzielni, zbycia nieruchomości, zbycia zakładu lub innej wyodrębnionej jednostki organizacyjnej do podjęcia uchwały konieczne jest aby w posiedzeniach wszystkich części walnego zgromadzenia, na których uchwała była poddana pod głosowanie, uczestniczyła łącznie co najmniej połowa ogólnej liczby uprawnionych do głosowania, chyba, że statut stanowi inaczej. Nie ulega wątpliwości, że w dniu 30 grudnia 2015 r. zwołano zgromadzenie, na którym odbyło się głosowanie nad uchwałą nr (...) w przedmiocie wykluczenia powoda z członkostwa spółdzielni. Uchwała ta uzyskała wymaganą w ustawie i statucie większość głosów, wobec czego została skutecznie podjęta.

Należy jednak podnieść, że ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 1596), która weszła w życie 9 września 2017 r., został dodany do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych art. 3 ust. 6 i 7, wedle którego członkostwo w spółdzielni ustaje z chwilą:

1) wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego;

2) zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w tym prawie;

3) zbycia prawa odrębnej własności lokalu lub udziału w tym prawie;

4) zbycia ekspektatywy własności lub udziału w tym prawie;

5) wygaśnięcia roszczenia o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego;

6) rozwiązania umowy o budowę lokalu, o której mowa w art. 18;

7) jak również w przypadkach określonych w art. 24 ¹ ust. 1 i art. 26.

W znowelizowanej ustawie określono zatem konkretne przypadki, kiedy członkostwo w spółdzielni ustaje. Istotną zmianą jest pozbawienie możliwości podjęcia przez spółdzielnię mieszkaniową uchwały o pobawieniu członkostwa w spółdzielni nawet z uwagi na zaległości z zapłatą opłat czynszowych za okres co najmniej 6 miesięcy, czy też rażące naruszanie przez osobę korzystającą z lokalu obowiązującego porządku domowego albo niewłaściwe zachowanie tej osoby czyniące korzystanie z innych lokali uciążliwym. W takich sytuacjach spółdzielnia będzie mogła wyłącznie w trybie procesu żądać orzeczenia przez sąd o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego (art. 11 ust.1 ¹ u.s.m.).

Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. do spraw sądowych wszczętych i niezakończonych prawomocnym orzeczeniem przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy niniejszej ustawy. W konsekwencji powyższego do podjętej przez pozwaną uchwały nr (...) w sprawie wykluczenia członka spółdzielni zastosowanie mają przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, obowiązujące w porządku prawnym od dnia 9 września 2017 r. Oznacza to, że pozwana nie mogła samodzielnie pozbawić powoda członkostwa w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z uwagi na uchylanie się przez niego od obowiązku wnoszenia opłat eksploatacyjnych. Okoliczność, iż decyzja taka została podjęta pod reżimem uprzednio funkcjonujących regulacji prawnych (w szczególności w zakresie możliwości stosowania bezpośrednio art. 24 PrSpółdz), nie ma wpływu na ważność uchwały, skoro przepisy przejściowe ustawy nowelizującej nie przewidują sytuacji, w której wobec uchwały podjętej przed dniem 9 września 2017 r. możliwe byłoby stosowanie innych przepisów niż te, które wprowadzono ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. Natomiast nowe przepisy wprost stanowią, że w przypadku zaległości z zapłatą należności za okres co najmniej 6 miesięcy spółdzielnia może domagać się orzeczenia przez sąd o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Prawo to wygasa dopiero z chwilą gdy orzeczenie sądu stanie się prawomocne.

Z tych wszystkich względów należało stwierdzić, że zaskarżona uchwała nr (...) jest niezgodna z obowiązującymi normami przewidzianymi w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, dlatego też podlegała wyeliminowaniu z obrotu prawnego. Sąd stwierdził zatem nieważność ww. uchwały, przy czym nie było potrzeby badania merytorycznych zarzutów, które powód podniósł w swoim pozwie. Bez wpływu na sytuację procesową i prawną obu stron pozostawało ewentualne odniesienie się przez Sąd do argumentacji wskazywanej w pismach powoda i pozwanej, a tym samym bezprzedmiotowa była ocena, czy działania spółdzielni mieszkaniowej pozostawały słuszne w okolicznościach niniejszej sprawy. Nieważność czynności, jaką jest podjęcia uchwały nr (...) istnieje bowiem od chwili jej dokonania (ex tunc) i już z tej przyczyny bezpodstawne jest ustalanie ewentualnego wpływu skutków takiej czynności na sferę osobistą powoda.

Powództwo zasługiwało tym samym na uwzględnienie.

O kosztach sądowych Sąd rozstrzygnął w oparciu art. 98 k.p.c. i zasądził od pozwanej, która przegrała niniejszy proces w całości, na rzecz powoda kwotę 200 zł. Nie było podstaw do odstąpienia przez Sąd od obciążenia tymi kosztami spółdzielni mieszkaniowej. O ile należy zgodzić się z pozwaną, iż determinujące znaczenie dla wyniku sprawy miała przede wszystkim zmiana przepisów w zakresie sposobu postępowania w stosunku do członków spółdzielni zalegających z opłatami, o tyle – mimo wiedzy na temat tego stanu prawnego – pozwana nie zdecydowała się w toku procesu na samodzielne uchylenie wadliwej uchwały.

Mając to na uwadze Sąd orzekł, jak w sentencji.